Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: EZGİ KARDEŞ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 7 5 MART 2020 PERŞEMBE Suriye’de her savaşta olduğu gibi en ağır yükü siviller omuzluyor. Ateş arasında sıkışan siviller derme çatma alanlarda hayatta kalma mücadelesinde. ErdoğanPutin zirvesi, Suriye konusundaki işbirliğinin geleceği için kritik viraj UMUTLAR MASADA Suriye’de yaklaşık dokuz yıldır devam eden iç savaşın en çetrefilli sahası haline gelen İdlib’de gözler bugün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Moskova’da yapacağı görüşmede. İdlib’den dün iki şehit haberi daha gelirken düğümün çözümü için umutların bağlandığı görüşme öncesinde Moskova Ankara’yı suçladı. Ankara ise Şam’ın en güçlü müttefiki Rusya’yı, diplomasi yoluyla yeni bir ateşkes uzlaşısına zorlama çabasında. Rusya Savunma Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, Türkiye’nin, Astana/Soçi ortağı Moskova’yla İdlib için vardığı “çatışmasızlık bölgeleri” anlaşmasını ve uluslararası huku Moskova’daki İdlib gündemli zirvede sahadaki ateşin dindirilmesi hedefleniyor. Görüşme öncesinde ise Rusya’dan “Türkiye uluslararası hukuku ihlal ediyor” çıkışı dikkat çekti. ku ihlal ettiği ileri sürdü. “Türkiye gözlem noktalarının İdlib’deki terörist üsleriyle birleşmesine izin verdi ve uluslararası hukuku ihlal ederek mekanize birlikleri İdlib’e yerleştirdi” denildi. Putin ekibini topladı Kremlin Sözcüsü Dimitry Peskov ise bugünkü görüşmeye atıfla “İdlib’deki krizi sona erdirmeyi amaçlayan gerekli ortak tedbirler hakkında anlaşmayı umuyoruz” ifadelerini kullandı. Sözcü, Rus TASS ajansının söz konusu tedbirlerin neler olduğu yönündeki sorusu karşısında ise “Yarını bekleyelim” cevabıyla yetindi. Bu arada dün Putin’in kabine üyeleriyle bir araya geldiği haberleri gündeme yansıdı. Öte yandan Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün Rusya ziyaretinden beklentisine yönelik bir soruya, “Bölgede süratle ateşkesi sağlayabilmek” yanıtı verdi. Ankara, zirveden Şam güçlerinin saldırılarını durdurması ve Soçi Mutabakatı kapsamında belirlenen TSK gözlem noktalarının gerisine çekilmesi yönünde sonuç çıkmasını umarken Moskova’nın masaya hangi teklif veya ödünle geleceği henüz belirsiz. Ancak Moskova’dan gelen açıklamalar, önceliğin İdlib’i büyük oranda kontrol eden, Türkiye’nin de terör örgütü ola rak gördüğü El Nusra bağlantılı Heyet Tahrir Şam (HTŞ) kaynaklı tehdidin sonlandırılması olduğunu gösteriyor. Astana çabası Öte yandan, İdlib’deki çatışmaların dindirilmesi için AnkaraTahranMoskova hattında oluşturulan Astana formatlı müzakerelerin yeniden canlandırılması için çabalar sürüyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuloğlu’nun dün Rus mevkidaşı Sergey Lavrov’la telefonda görüştüğü bildirildi. Lavrov’un ayrıca İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’le de telefon görüşmesi yaptığı kaydedildi. Serakib kapışması İdlib’de dün de ateş dinmedi. Rus jetlerinin İdlib’in doğusu ve güneyini, Türk F16’larının da sınır hattından Suriye hedeflerini vurdugu yönünde haberler gündeme yansıdı. Öte yandan stratejik Serakib bölgesinde Rusya destekli Şam güçleri ile TSK ve desteklediği ÖSO arasındaki çekişme devam ediyor. Türkiye’ye ait insansız hava araçları’nın (İHA) Şam güçlerini bombardımana tuttuğu, Suriye ile ortak devriye görevindeki Rus askeri polisinin ise Maarat el Numan’a çekildiği savunuldu. Suriye resmi ajansı SANA ise Serakib çevresinde iki Türk İHA’sının düşürüldüğünü ileri sürdü. Zirve öncesi Suriye’de çatışmalar şiddetlenirken sahada farklı ülkelerin güçleri konuşlu. Dün de yabancı ajanslar terör örgütü YPG’nin de etkinliğindeki Kamışlı’da Rus, Haseke’de ise ABD güçlerinin görüntülerini paylaştı. Öte yandan Şam yönetimi, ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Jeffrey ile BM Daimi Temsilcisi Craft’ın önceki gün Hatay’dan Bab El Hava sınır kapısından geçerek Suriye topraklarına girmesine sert tepki gösterdi. İran’ın karadan, Rusya’nınsa havadan desteklediği Suriye ordusunun geçen perşembe günü İdlib’de düzenlediği ve 34 askerin şehit olduğu saldırı sonrasında Astana ortakları AnkaraMoskova hattında ipler kopma noktasına gelmişti. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, geçen hafta telefonda görüştüğü Erdoğan’a, Suriye’nin de katılacağı bir üçlü zirve düzenlemeyi teklif etmişti. BERLİN, ‘GÜVENLİ BÖLGE’ DEDİ Almanya’dan ErdoğanPutin görüşmesi öncesinde, Suriye’nin kuzeybatısında “insani bir güvenli bölge” oluşturulması çağrısı geldi. Hükümet sözcü vekili Ulrike Demmer, Moskova’daki zirvede liderlerin “yerlerinden edilmiş sivillerin askeri şiddete maruz kalmadığı ve ihtiyaçlarının karşılanacağı bir bölge belirlemesi gerektiğini” belirtti. Esad manevrası ABD’nin Suriye temsilcisi Jeffrey ile görüşmede İdlib için destek talebi yinelendi Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan arasında yapılacak kritik Suriye zirvesi öncesi Rus devlet televizyonu Rossiya 24’e konuştu. Suriye’nin Türk halkına karşı herhangi bir düşmanca eylem gerçekleştirmediğini söyleyen Esad, “SuriyeTürkiye evlilikleri, aileleri var, hayati öneme sahip ortak çıkarlar var. Kültürlerin birbirleriyle iç içe olması geçmişe dayanıyor, bu nedenle Türk halkıyla aramızda ciddi görüş ayrılıkları olması mantıklı değil” dedi. Esad, “Tabii ki Türklerden bahsederken kardeş halk gibi bahsediyoruz. Şimdi Türk halkına soruyorum; Suriye’yle sorununuz ne? Uğruna Türk vatandaşlarının ölmek zorunda olduğu ne gibi bir sorun var?” ifadesini kullandı. ŞamPekin işbirliği Suriye yönetimi ile Çin arasında ekonomik, teknik işbirliği anlaşması imzalandı. Suriye resmi ajansı SANA’nın haberine göre anlaşma uyarınca Pekin, Şam’a insani ihtiyaçlara kullanılması için 1 milyon yuanlık yardımda bulunacak. Ankara’nın NATO arayışı AnkaraMoskova hattında İdlib üzerinden gerilim artarken Türkiye’ye ziyarette bulunan ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey’nin dünkü adresi Dışişleri Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı’ydı. Türkiye, NATO dayanışması kapsamında ABD’den İdlib için somut destek talebini yineledi. Jeffrey’nin ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Kelly Craft’la 2 Mart’ta başlayan Türkiye ziyareti dün Ankara’da devam etti. Türkiye’ye geldiği akşam Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’la görüşen Jeffrey, önceki gün Craft ile Hatay’a geçmiş ve Cilvegözü Sınır Kapısı’ndan İdlib’e de geçmişti. Dün temaslarını Ankara’da sürdüren Jeffrey ve Craft, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile görüştü. Dışişleri’nde Bakan Yardımcısı Sedat Önal, Jeffrey’le ayrıca bir görüşme yaptı. Cumhurbaşkanlığı’ndan görüşmenin ardından yapılan açıklamada, “NATO ittifak dayanışmasının önemine vurgu yapıldı, başta ABD ol mak üzere üye ülkelerin somut desteklerinin hayata geçirilmesi gerektiği belirtildi” denildi. ‘Sorumluluk’ çağrısı Suriye ordusunun 27 Şubat’ta 34 askerin şehit olduğu saldırısının ardından TSK’nin yürüttüğü Bahar Kalkanı Harekâtı hakkında ABD heyetinin bilgilendirildiği belirtilen açıklamada, “İdlib’deki rejim saldırılarının yol açtığı insani krizi önle MÜHİMMAT TARTIŞMASI Jeffrey ve Craft liderliğindeki ABD heyeti dün Ankara’da temaslarını sürdürdü. Bu arada Jeffrey’nin önceki gün “Türkiye’ye mühimmat desteğine hazırız” çıkışı tartışmaların merkezinde. Al Monitor’a konuşan ABD Dışişleri’nden bir yetkilinin “Yönetim İdlib için Türkiye’ye yeni bir mühimmat tedariki sağlamayı planlamıyor. Jeffrey, halihazırda yapılan yardım lardan bahsetti” dediği savunuldu. mek için ivedilikle saldırıların durdurulması ve ateşkesin ilan edilmesi gerektiğinin altı çizildi” denildi. İdlib mutabakatının korunması ve yaşanan trajedinin önüne geçilmesi için uluslararası toplumun daha fazla sorumluluk alması ve bir an önce somut adımların atılmasının gerektiği vurgulandı. Jeffrey, önceki gün Hatay’da yaptığı açıklamada ABD’nin İdlib için Türkiye’ye mühimmat desteği sağlamaya hazır olduğunu söylemiş, ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield da “Türkiye’nin hava savunma desteği talebini inceliyoruz” açıklaması yapmıştı. Rusya’nın onay vermemesi nedeniyle İdlib’deki askeri birliklere yakın hava desteği sağlayamayan Türkiye, Suriye’de geçen hafta 34 askerin şehit olduğu saldırının ardından ABD’den yeniden Patriot füzesi talep etmiş, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, daha önce Türkiye’ye NATO desteği kapsamında gönderilen ancak geri çekilen Patriot füzelerinin yeniden konuşlandırılmasını istediklerini açıklamıştı. l ANKARA / Cumhuriyet DEMOKRATLAR’DA SEÇİM YARIŞI Biden atağa kalktı, Sanders ensesinde ABD’de bu yıl yapılacak başkanlık seçimlerinde Demokratlar’ın adayını belirleyecek yarışın en önemli etaplarından biri olan, 14 eyaleti kapsayan oylamada eski Başkan Yardımcısı Joe Biden sürpriz bir atak yaptı. “Süper Salı” olarak adlandırılan seçimlerde adaylar ülke genelindeki toplam delege sayısının üçte birine denk gelen 1357 delegenin desteğini almak üzere yarıştı. Kimi eyaletlerde sayımların halen devam ettiği seçimlerde Biden, Teksas, Kuzey Carolina, Virginia, Massachusetts, Minnesota, Tennessee, Alabama, Oklahoma, Arkansas eyaletlerini önde tamamladı. Daha önce yapılan eyalet seçimlerinde çıkardığı delege sayısı daha fazla olan Vermont Senatörü Bernie Sanders ise Kaliforniya, Colorado, Utah, Vermont’tan zaferle ayrıldı. ket sonuçlarına göre beklenenden çok daha fazla oy almasına rağmen, Sanders’ın 451 delegeye sahip olan Kaliforniya’da önde olması, Demokratlar arasındaki yarışa tutunmasını sağladı. ABD’deki seçim sistemine göre, eyalet ve bölgelerden çıkan delege sayıları, partilerin adayının kim olacağını belirliyor. Bir adayın, Demokrat Parti adına başkanlık seçiminde yarışabilmek için 1991 delegeye ulaşması gerekiyor. Adayların sağlama aldıkları delege sayısında Biden ile Sanders arasında yaklaşık 60 fark bulunuyor. Adaylardan Pete Buttigieg çekilirken Elizabeth Warren ise yarışta geride bulunuyor. Bloomberg çekildi Sayımı henüz tamamlanmayan Maine eyaletinde iki aday birbirlerine çok yakın oy alırken Amerikan Samoası’nda ise milyarder iş insanı Michael Bloomberg zafer kazandı. Ancak ardından Bloomberg’in Biden lehine yarıştan çekildiği haberi geldi. Biden, seçimler öncesindeki an Demokrat Parti cephesinde Biden (üstte) ile Sanders arasında çekişme sürüyor. Netanyahu’yu zorlayacak tasarı Son bir yıl içinde 3’üncü kez seçime giden İsrail’de resmi olmayan sonuçlara göre, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun partisi Likud, yarışı önde tamamladı. Likud 58 koltuk kazandı. Benny Gantz liderliğindeki MaviBeyaz İttifakı ise 33 koltuk elde etti. İsrail vatandaşı Filistinlileri temsil eden partilerin oluşturduğu Ortak Arap Listesi Bloku ise 15 milletvekili meclise gönderdi. 61 sandalyelik çoğunluğa hiçbir parti ulaşamadı. Öte yandan MaviBeyaz İttifakı, seçimleri önde götürmesine rağmen hakkında açılmış dava bulunan Netanyahu’yu başbakanlıktan edecek bir yasa tasarısı hazırlıyor. AA’nın İsrail basınına dayandırdığı haberine göre ise eski İsrail Genelkurmay Başkanı Gantz’ın başkanlığındaki MaviBeyaz, “hakkında dava açılmış başbakanın görevini bırakmasını zorunlu kılacak” bir tasarıyı meclise götürmeyi düşünüyor. Hamas, ABD’yle teması reddetmiş Hamas’ın siyasi büro şefi İsmail Haniye, ABD’nin Hamas ile gizli toplantı davetini reddettiklerini açıkladı. Lübnan El Meyadin kanalına konuşan veren Haniye, “ABD’nin bizimle gizli toplantılar yapma yönündeki talebini, Washington yönetimi ta rafından yayılmaya çalışılan bir rivayet lehinde kullanılabileceğine inandığımız için reddettik” dedi. Haniye’nin Moskova’da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile geçen pazartesi bir araya geldiği, Filistin’de uzlaşının görüşüldüğü açıklanmıştı. İmza, ateşi kesmedi Afganistan’da ABDTaliban arasında geçen cumartesi imzalanan tarihi anlaşmadan sadece birkaç gün sonra barış umutları sekteye uğradı. Taliban militanlarının, Afganistan’ın kuzeyindeki Kunduz vilayetindeki askeri karakola düzenlediği saldırıda en az 16 asker öldü. Afgan yetkililer, takviye birliklerin bölgeye ulaşmasıyla militanların geri çekildiğini belirtti. AFP’nin haberine göre, Taliban önceki gün Uruzgan vilayetinde de saldırı düzenledi, 6 polis öldü. Öte yandan ABD de önceki gün Taliban’a misillemede bulundu. ABD Hava Kuvvetleri sözcüsü, ülkenin güneyindeki Helmand vilayetinde Taliban’ın Afgan güçlerine saldırmasının ardından “savunma amaçlı karşılık verildiğini” belirtti. “Bu 11 gün içinde Taliban’a düzenle diğimiz ilk saldırıydı” dedi. Taliban’ın Helmand’da önceki gün Afgan askerlerinin güvenlik noktalarına 43 saldırı gerçekleştirdiğini aktaran sözcü, örgütü saldırılara son verme ve anlaşmaya uyma çağrısında bulundu. Taliban ise söz konusu saldırıların sorumluluğunu üstlenmedi. Trump’ın Taliban teması ABD ve Taliban arasında, Katar’da imzalanan tarihi anlaşma Taliban’ın yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde, ABD ve müttefiklerinin ülkeden kısmi asker çekmesini öngörüyordu. ABD Başkanı Donald Trump, önceki gün Taliban liderlerinden Abdulgani Berader ile telefonda görüştüklerini açıklamıştı. “Şiddet istemediğimiz konusunda mutabık kaldık. Ne olacağını göreceğiz” demişti.