Katalog

12 24 MART 2020 SALI EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: BAHADIR AKTAŞ YORUM Salgın felaketi: Kutuplaştırmaya devam mı, birleşme mi? Türkiye’de, “felaketlere karşı önlemlere” ve demokrasiye en büyük zararı, “toplumun kutuplaştırılması” vermektedir. İktidar hesapları kutuplaştırma ve ayrıştırma odakları üzerine oturtulduğunda “bölücü, ayrıştırıcı, bilimdışı öğeler” hem Türkiye’nin ulusal çıkarlarına hem de ülkenin dış dünya ile ilişkilerine büyük zarar verdi. Yaşadığımız koronavirüs felaketinde görüyoruz: “gönderilmemesi gereken”, umreye binlerce insanın gönderilmesi ve dönüşteki karantina zaafları: önlemlerle ilgili toplantılara, “sağlıkla ilgili sivil toplum örgütlerinin” çağrılmamaları: CHP’nin kazandığı İstanbul başta olmak üzere belediyelerde, iktidarın işbirliğine karşı çıkması sadece birkaç örnektir. Göz göre göre yapılan bu yanlış uygulamaların bedelini büyük halk kitleleri ödemektedir. Kutuplaşma odaklı iktidar hesaplarının üreteceği negatif gelişmeler inanılmaz boyutlara ulaşabilecektir. İnsan hayatı ile birlikte, ekonomik ve sosyal boyutlarda da fatura olağanüstü büyük boyutlara ulaşacaktır. Birleştirici, bütünleştirici, adil ve demokratik uygulamalar yerine, ayrıştırıcı ve kutuplaştırıcı uygulamalar ülkenin yarını için büyük tehdittir. Bilimden, akılcılıktan ve demokrasiden uzaklaştıran kutuplaştırıcı tercihler, sonunda kendi kendini yok eder. Ama aynen koronavirüsler gibi, ülkeye zarar verecektir. Suriye, İdlib, deprem felaketlerinde de “kutuplaştırıcı uygulamaların” zararlarını fazlasıyla yaşadık ve halen de yaşamaktayız. Şam’a karşı “yanımızda saydıkları” cihatçılar İdlib’de bizim askerimizi öldürmeye başladılar. “Kutuplaştırma şaşkınlığının” en çarpıcı örneğini yaşadık. Suriye politikasındaki “mezhep odaklı kutuplaştırma uygulamaları”, bir bumerang gibi üstümüze geldi, evlatlarımızı şehit etmeye başladı. Koronavirüs de akıllandıramazsa Karşımızda artık, her an her yerden saldırabilecek bir düşman var: Bu savaşta da eski, ilkel kutuplaştırıcı, ayrıştırıcı uygulamalarımızı mı sürdüreceğiz? Koronavirüsle savaş, kimilerinin dediği gibi 23 aylık bir mücadele değildir, çok daha uzundur. En az sağlık boyutu kadar ekonomik ve sosyal boyutlarıyla da yarının Türkiyesi’ni ve dünyamızı etkileyecektir. Bu nedenle AKP ve Erdoğan’ın “eski kutuplaştırıcı uygulamalarının” tamamen değişmesi kaçınılmazdır. Her şeyin TBMM’de şeffaf bir biçimde tartışılarak “birleştirici, bütünleştirici ortak kararların alınması”, İlgili sivil toplum örgütlerinin, “iktidarmuhalefet hesapları yapılmadan” aktif bir biçimde kararlarda söz sahibi yapılması, Ülke İdlib, deprem, koronavirüs gibi felaketlerle baş etmek zorunda bırakılmışken Kanal İstanbul gibi fantezi, zararlı ve mali kaynaklarımızı tüketen projelerden derhal vazgeçilmesi gerekmektedir. Özellikle son 10 yıldır yürütülen “kutuplaştırıcı ve ötekileştirici” politikalar, tek adam rejimi ile de tamamlanınca, bizi getirdiği nokta negatif sonuçları ile ortadadır. Bugün “bize özel” krizlere koronavirüs felaketi de eklenmiştir. Tanrı insanoğluna, kullanması için “akıl” vermiş: kimileri ise akılcı ve bilime dayalı uygulamalar yürütmek yerine, “dua edelim yeter” diyerek işi bu dünyada değil “öbür tarafta” halletmeyi düşünebiliyor! Ama koronavirüs, bu yaşadığımız dünyada, burada. Tanrı’nın bize verdiği aklı kullanarak bilime, adalete, demokrasiye dayanan uygulamalar ile işi “bu tarafta” halletmek zorundayız. Koronavirüs Müslüman mısın, Yahudi misin, Hıristiyan mısın, dua ettin mi, etmedin mi diye sormadan yakalayıp öldürüveriyor... Bunu daha anlayamadık mı? Yoksa aptalı oynamak hâlâ işimize mi geliyor? Karşımızdaki dev tehdidi ve felaketi yenmek için birleşmek, bütünleşmek zorundayız... 24 mart 2020 SAYI: 34502 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yayın Koordinatörü Serkan Ozan Yazıişleri Müdürleri İpek Özbey / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Hakan Akarsu (Ek Yayınlar) Görsel Yönetmen Münevver Oskay Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Gece: Ayça Bilgin Demir l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Jale Özgentürk l İç Politika: Ali Açar l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan l Fotoğraf: Uğur Demir l Spor: Sami Gürel l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: posta@cumhuriyet.com.tr Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: reklam@cumhuriyet.com.tr Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı İstanbul 05:28 06:54 13:15 16:43 19:27 20:47 Ankara 05:14 06:38 13:00 16:28 19:11 20:30 İzmir 05:40 07:02 13:23 16:51 19:34 20:51 Biraz geçmişe gidelim… Deniz Baykal hakkında bir kasetin görüntülerinin 6 Ma 2016’da ABD’nin Miami kentinde “banka dolandırıcılığı” ve “kara pa Kasım ayında “Hâkim ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK)” Başmüfettişi Ömer Kara, 17 Aralık hakkında yıs 2010’da internete düşmesi ile ra aklama”nın yanı sı ki raporunda; Zekeriya Öz ve baş CHP Genel Başkanlığı’ndan ayrıl ra ABD’nin İran’a yöne ka savcıların da meslekten ihracı masının arasından yalnızca üç gün lik ambargosunu delmek nı talep etti. geçti. Türkiye’nin ana muhalefe suçlamaları” ile gözaltı Dönemin HSYK Başkan Veki Bir İpte İki Cambaz! tinin başı, özel yaşantısını ilgilen na alındı. Ardından 75 yıla diren kaset nedeniyle CHP Genel kadar hapis istemiyle tu li Ahmet Hamsici, 66 sayfalık açıklaması ile değişikliğin anayasaya Başkanlığı’nı bıraktı! tuklandı. aykırı olduğunu duyurdu! 2014 Ey HHH Sarraf’ın’ın avukatı Ben ra yaklaşık 6 bin Emniyet mensu lül ve Ekim’de HSYK yeni üyeleri İnternete düşen kaset görüntüle jamin Brafman Manhattan Böl bunun yerinin değiştirildiği tahmin ni seçti! ri sonrası MHP Genel Başkan Yar ge Mahkemesi’ne yaptığı 50 milyon ediliyor. HHH dımcısı Bülent Didinmez ile es dolarlık kefalet başvurusuna, Nev HHH Kuşkusuz, 1725 Aralık olaylarını ki İstanbul İl Başkanı ve milletvekili York Güney Bölge Başsavcısı Preet Gelelim 25 Aralık 2013 olayına… Gülen düzenledi… Acaba neden? adayı İhsan Barutçu, istifa ettiler! Bharara, Türkiye’deki 17 Aralık fez Kayıtlarda adı geçen Avrupa Bir 2012’de 157 milyon liralık mal MHP Genel Başkanı Devlet Bah lekesini kanıt göstererek itiraz etti… liği Bakanı Egemen Bağış görevin varlığı açıklayan “Türkiye Gençlik ve çeli, partisinden istifaya neden olan HHH den alındı. İçişleri Bakanı Muam Eğitime Hizmet Vakfı’nın (TÜRGEV)” “gizli görüntülerin kaynağının ABD İstanbul’daki soruşturmayı cum mer Güler, Ekonomi Bakanı Zafer yöneticileri arasında Bilal ve kardeşi olduğunu!” gazetecilere açıkladı. huriyet başsavcı vekili Zekeriya Öz Çağlayan, Çevre ve Esra Albayrak da var. ABD’den kim ya da kimler ola? yönetiyordu. Ayrıca, Savcı Muam Şehircilik Bakanı Er Bilal yeni bir vakıf da HHH mer Akkaş, Başbakan Erdoğan’ın doğan Bayraktar ise ha kurdu. Bahçeli’ye ait bir başka kasetin oğlu Bilal Erdoğan için de “şüphe bakanlık görevlerinden “Yeni Türkiye Eği AKP Reisi Umumisi, Reisi Cumhur li sıfatıyla” ifadeye çağrı evrakı ha istifa ettiler. tim Vakfı (YETEV)” Recep Tayyip Erdoğan’da oldu zırladı. Ancak Emniyet, savcının ta HHH adıyla kurulan vakfın ğu ve onun da “şantaj limatlarını yerine ge O gün Erdoğan ve mal varlığı 500 bin lira olarak kullandığı” yo tirmedi. Bilal’e ait altı telefon olarak kayıtlara geç lundaki bu iletilere in Bilal, 5 Şubat’ta, so konuşması interne ti. Vakfın kapanma ternette ulaşabilirsi ruşturmadan alınan te düşünce, muhalefet Su sızmazdı... sı durumunda mal var niz… Akkaş’ın yerine atanan de hükümeti istifaya ça lığının, Bilal’in de yö HHH yeni savcılara ifadesini ğırdı! Başbakan Erdoğan ise kayıt netiminde olduğu “Türkiye Genç Gelelim 17 Aralık verdi! Adliye önünde lar hakkında “Hayâsızca, edepsiz lik Vakfı’na, TÜGVA)” devredilece 2013 olayına… Akkaş, “Soruşturma ce montaj yapıp bunu servis ediyor ği belirtildi. Bu olayda AKP yöneticilerine, ço Gülen’in kurbanları... yapmam engellenmiş lar…” dedi. Baba oğulun bu altı te Vakfın amacı, “Devletin yükünü tir!” dedi. Soruşturma lefon konuşmasına internetten ula azaltmak amacıyla ‘eğitimin’ geliş cuklarından başlayıp son hedef ya oğullardan başlanmıştı! şabilirsiniz… mesi için her türlü katkıda bulunmak Erdoğan’a da ulaşılacaktı. Bu kişi 17 Aralık’tan sonra yaklaşık 6 bin HHH ile eğitim hizmetlerini ifa etmek ve lere “rüşvet, görevi kötüye kullan Emniyet mensubunun yerinin de 5 Mayıs 2014’te TBMM’de ku gençliğin gelişimine katkı sağlamak ma, ihaleye fesat karıştırma ve ka ğiştirildiği tahmin ediliyor. rulan komisyonda, AKP’den 9, ve vakıf senedinde belirtilen diğer çakçılık” gibi suçlamalar yöneltili HHH CHP’den 4, MHP ve HDP’den birer amaçları gerçekleştirmek…” olarak yordu. Erdoğan, “başlatılan soruştur milletvekili görevlendirildi. Komis açıklandı. Dönemin İçişleri Bakanı Muam mayı, hükümeti ve ekonomiyi he yon, yolsuzlukla suçlanan bakanla Bir ipte iki cambaz oynamaya mer Güler’in oğlu Barış, Ekonomi def alan siyasi bir hareket olarak” rın “Yüce Divan’da” yargılanmaları başlayınca 1725 Aralık mı oldu? Bakanı Zafer Çağlayan’ın oğlu Sa yorumladı! nın gerekmediğine ilişkin kararı ko HHH lih Kaan, Çevre ve Şehircilik Baka Gerek Erdoğan, gerek AKP yö misyonda çoğunlukta olan AKP’li Peki, bu olaylardan Gülen’in “ko nı Erdoğan Bayraktar’ın oğlu Ab netimi, açıklamalarında Gülen ce üyelerin oylarıyla aldı. Aynı karar ruyucu hamisi CIA’nın ne kadar ha dullah Oğuz, Halkbank Genel Mü maatinin hareketi yürüttüğünü öne TBMM Genel Kurulu’nda da verildi. beri, rolü vardı”? dürü Süleyman Aslan, işadamla sürdüler! HHH HHH rı Ali Ağaoğlu, İranlı Rıza Sarraf HHH Yeni İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın, Düzeltme: ve Fatih Belediye Başkanı Mustafa 24 ile yeni Emniyet müdürü atan Erdoğan’ın ailesinin güvenliği için özel Geçen yazımda, Türkiye’den ba Demir’in de aralarında yer aldığı 89 dı. Ankara Emniyet Müdürlüğü’nde korumalar görevlendirdiği, olası gözal zı siyasilerden söz ederken, yan kişi gözaltına alındı… 470 amir, müdür yardımcısı ve me tına almaları engellediği, hatta “yakla lışlıkla eski TBMM Bakanı Yıldırım HHH murun görev yeri değiştirildi. Tür şan kim olursa olsun vurun” talimatı Akbulut’tu “AKP Genel Başkanı” Sarraf, daha sonra 9 Mart kiye genelinde 17 Aralık’tan son verdiği bilgisi basına sızdı… yazmışım… Düzeltirim… Küresel salgın koşullarında suyun kıymeti bir kez daha anlaşıldı Muslukları kapatın suyunuzu koruyun Koronavirüsle mücadele ettiğimiz bugünlerde suyun kıymeti bir kez daha anlaşıldı. Dünya iklim kriziyle karşı karşıyayken en hayati meselelerin başında su geliyor. İklim krizi arttıkça su krizi de yaklaşıyor. Birleşmiş Milletler 22 Mart Su Günü kapsamında bu yıl su tasarrufunun küresel ısınmayla mücadeledeki önemi ne vurgu yaptı. TEMA Vakfı da Su Günü’nde, Türkiye’nin yeraltı ve yerüstü su varlıklarının korunmasına bühazal tünleşik yaklaşım getiocak ren sürdürülebilir yönetim olanaklarına dikkat çekti. Ellerimizi sık sık yıkadığımız bu dönemde evde basit önlemlerle su tasarrufunu sağlamamız mümkün. TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç; “Temiz ve yeterli suya erişimin ilk şartı suyun kaynağını korumak. Bu nedenle su üretimine hizmet eden tüm ormanlar ve su toplama havzaları korunmalı, akarsularımız her türlü kirli su deşarjına karşı sıkı yönetilmeli, plandaki önlemler ve mevzuat etkin uygulanmalı” dedi. ‘Su kanununa kavuşmalıyız’ Bu kapsamda Türkiye’nin acilen su kanununa kavuşmasının gerektiğini bir kez daha önemle vurgulayan Ataç, su varlıklarının sürdürülebilir yönetiminde bütünleştirici bir kanun, havza bazlı planlama ve tüm süreçlerde katılımcı bir yaklaşım gerektiğini söyledi. Ataç özetle şöyle konuştu: “Her geçen gün su varlıklarımız üzerindeki baskılar artıyor ve sularımız miktar, kimyasal kalite ve ekolojik açıdan kötü duruma doğru gidiyor. Dünyadaki su varlıkları iklim değişikliği, nüfus artışı ve çevre kirliliği gibi baskılar nedeniyle ilerleyen zamanlarda çok daha kritik bir konuma gelecek. Türkiye’de artan nüfus ile birlikte son 5 yılda kişi başına düşen yıllık su miktarı yaklaşık 100 m3 azalarak 1350 m3 seviyelerine kadar düştü. Böyle giderse yakın gelecekte kişi başına düşen su miktarı 1000 m3’ün altına düşecek ve su fakiri bir ülke durumuna geleceğiz. Su varlıklarımız için acil harekete geçmemiz gerekiyor.” ataç: suyu tasarruflu kullanalım Deniz Ataç, suyu sürdürülebilir kullanmanın önemli koşulu herkes için tasarruflu su kullanımı olduğunu belirterek özetle şu önerilerde bulundu: n Tarımda salma sulama yerine basınçlı ya da damlama sulama sistemlerine geçiş; endüstride gri su diye tabir ettiğimiz suyun belli arıtmalar ile sistemde yeniden kullanımı; suyu daha az tüketen teknolojilere geçiş; evsel tüketimde su kullanımındaki davranışsal değişiklikler önemli oranda su tasarrufu sağlayabilir. n Bireyler açısından özellikle içinde bulunduğumuz salgın koşullarında elleri düzenli olarak yıkamak ve temizlik büyük önem taşıyor. Ancak temizlik ve salgınla mücadelede tedbirleri aksatmamak koşulu ile el yıkarken, duş alırken, diş fırçalarken, tıraş olurken suyu aşırı tazyikli açmamalı ve suyun gereksiz yere akmasına engel olmalıyız. n Duşta kullanılacak bir akıllı başlık ya da debi sabitleyici, suyun akışını yüzde 5060 oranında düşürerek su tasarrufu sağlar. n Yine rezervuarlarda 5 litreye yakın oranda içme suyu kalitesindeki su, sifonun çekilmesi ile birlikte tek seferde akıp gitmektedir. Rezervuar içerisine konulacak 1 litrelik su dolu bir şişe bile her sifonda en az 1 litre su tasarrufu sağlar. n Çamaşır ve bulaşık makinelerini tam dolu haldeyken çalıştırmak büyük oranda tasarruf sağlayabilir. n Salgınla mücadele kapsamında suyun daha çok kişisel sağlık ve temizlik açısından önemli olduğunu unutmamalıyız. Bu anlamda araç yıkama, halı yıkama gibi alışkanlıkları gerektiğinden fazla yapmamalı, suyu tasarruflu kullanmak için kullanım yerini önceliklendirmeliyiz. TÜRKİYE YİNE ÇOK MUTSUZ 2020 Dünya Mutluluk raporuna göre, dünyanın en mutlu ülkesi yine Finlandiya olurken, Türkiye’nin bu listede 93’üncü sırada yer aldı. Böylelikle Türkiye’nin diğer yıllara oranla mutluluk endeksinde gerileme kaydettiği görüldü. Ajans Press ve PRNet’in dijital basın arşivinden derlediği bilgilere göre, sadece bu yıl içinde mutluluk ile alakalı basına 22 bin 953 haber yansıdığı tespit edildi. Diğer yıllara bakıldığında ise 2019 yılında 110 bin 867, 2018 yılında 140 bin 439 olarak kaydedildi. Böylelikle yıllara göre mutlulukla alakalı haber sayısında değişkenlik görüldü. Mutluluk endeksleri oluşturulurken, kişi başına düşen gelir, sosyal destekler, sağlıklı yaşam süresi, güven, cömertlik, sosyal özgürlükler gibi parametreler göz önünde bulunduruldu. Ajans Press’in, Birleşmiş Milletler 2020 Yılı Dünya Mutluluk Raporu verilerinden elde ettiği bilgilere göre, dünyanın en mutlu ülkesi yine Finlandiya oldu. Türkiye’nin bu listeye 93’üncü sıradan giriş yaptığı görüldü. Türkiye’nin diğer yıllara oranla mutluluk endeksinin düştüğü kaydedilirken, 2019 yılında 79, 2018 yılında 74’üncü sırada yer aldığı saptandı. 2020 yılında dünyanın en mutlu ilk 10 ülkesi ise şu şekilde sıralandı: Danimarka, İsviçre, İzlanda, Norveç, Hollanda, İsveç, Yeni Zelanda, Avusturya ve Lüksemburg. l İHA BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 23 4 5 6789 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ İri yapılı, uzun 1 K U Z U L U K P boylu ve şişman 2 I T I R N A T O kimse... İlgi 3 RABAT NAS eki. 2/ Rütbesiz 4 A I L I C A T asker... Yurdu 5 P A N N E D E N muzun Göller 6 AV GABAR İ Yöresi’nde, bir adı 7 R E F Ü Z E A Ş da “Güllüce” olan 8 N İ L L O T İ dağ. 3/ Verim. 4/ 9 P E T P İ Y O N Yapma, etme... Zarar. 5/ Eski Mısır’da güneş tanrısı... İtalya’da bir liman kenti. 6/ Yarı memnunluk anlatan bir ünlem... İslamda bir mezhep mensubu... Bir spor takımının gözde oyuncusu. 7/ Şeyh Bedrettin’in Tanrı, evren ve insan hakkındaki görüşlerini içeren yapıtı. 8/ Düşünülenin tersini söyleyerek yapılan ince alay... Üstün bir yetkinin gücünü simgeleyen değnek. 9/ Bir pamuk cinsi... Ses. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Keçeden yapılmış çadır. 2/ Asya’da bir ülke... At üretilen çiftlik. 3/ Bir meyve... Sat rançta özel bir hareket. 4/ ABD’de yayımlanan ünlü bir mizah dergisi... “Melâli anlamayan nesle değiliz” (Ahmet Haşim). 5/ Ekin biçil dikten sonra toprakta kalan köklü sap... Kır ya da köy yaşamını anlatan kısa şiir. 6/ Afrika’da bir ülke. 7/ Bir tür halk türküsü... Tantal elementinin simgesi. 8/ Kesimevi, mezbaha... Asker. 9/ Duman lekesi... Unutma, unutuş.