Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
6 24 ARALIK 2020 PERŞEMBE HABER Kendi denetimi şüpheli olan Varlık Fonu’nun bünyesindeki kurumları Meclis bile denetleyemiyor Sorulara fon perdesi 1 liralık tazminat davasını kazandı CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Sabah gazetesine “iftira ve yalan haber yaptığı” gerekçesiyle açtığı 1 liralık tazminat davasını kazandı. Kılıçdaroğlu’nun avukatı Murat Ergün, manevi tazminat davasından kazanılan 1 lirayı çerçeveleterek “Servetimiz bu” dedi ve Kılıçdaroğlu’na hediye etti. Ergün, 1 liranın sembolik olarak duvara asılabileceğini belirterek, “Altına da ‘CHP Genel Başkanı S.N. Kemal Kılıçdaroğlu’na FETÖ iftirası atan Sabah gazetesinden mahkeme kararıyla alınan 1 TL’lik manevi tazminat tutarıdır’ yazdık” dedi. Kılıçdaroğlu da çerçevenin genel merkeze asılacağını söyledi. l Haber Merkezi Çin Büyükelçisi CHP’yi ziyaret etti MAHMUT LICALI Çin Halk Cumhuriyeti Büyükelçisi Liu Shaobin, 15 Aralık’ta güven mektubunu Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a sunduktan sonra, ilk ziyaretlerinden birini CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na yaptı. Görüşmede CHP ve Çin Komünist Partisi ilişkileri ile Çin ve Türkiye arasındaki ilişkilerin daha ileri götürülmesi arzusu dile getirilerek, bu konuda neler yapılabileceği konuşuldu. Kılıçdaroğlu, Shaobin’e “Çin’in bilim alanında atılımlarını izliyoruz ve Çin aşısını bekliyoruz” dedi. l ANKARA İSTANBUL IL BAŞKANLIĞI CHP binası için ‘izinsiz tadilat’ ihbarı yaptılar CHPİstanbul İl Başkanlığı’nın pandemi nedeniyle taşınamadığı Seyrantepe’deki yeni il binasına, Çevre Şehircilik Bakanlığı İstanbul İl Müdürlüğü’ne bağlı bir ekip denetime geldi. Ekibin bina içerisinde kaçak inşaat yapıldığına dair ihbar üzerine geldiği öğrenilirken il başkanlığından gazetemize yapılan açıklamada, “Taşınma işlemini başlayabilmemiz için boya badanayı, ufak düzeltmelerimizi yapıyoruz. Tadilat adı altında bile geçmeyecek düzeltmeler bunlar. Kaçak tadilat gibi bir durum söz konusu değil. Tadilat olmadığı için durdurma gibi bir durum söz konusu değil. Ekipler geldi. Biz de tadilat ruhsatımızı kendilerine gösterdik. Ruhsatı incelediler ve gittiler. Tartışılan bir durum olmadı. Taşınma işlemlerimiz devam ediyor” denildi. CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu, Halk TV’de yaptığı açıklamada “Şikâyet varsa belediyeye yapılır. Böyle bir şey yok” diyerek hukuksuz süreçle ilgili bugün suç duyurusunda bulunacağını belirtti. Kaftancıoğlu sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada da “Kamu arazisi üzerine izinsiz kaçak inşaat yapanların, partimizin imarlı, iskânlı mülkünün ruhsatlandırılmış basit tadilatına #kaçakinşaat hastag’i açtırmak için talimat vermeleri kaç puan? Pergolamız olmasa da çok yakında yeni il binamızda çaya bekleriz:)” dedi. l İç Politika Milletvekillerinin TBMM'ye verdiği soru önergelerinden Türk HaTHY'de çalışanların durumları, THY'nin yaptığı akaryakıt anlaşması, THY yönetiminde yer alan va Yolları (THY) ile ilgili olanlakişilerle ilgili iddialar, THY'nin ra Türkiye Varlık Fonu zırhı uy MAHMUT sefer iptalleri gibi konularda vegulanmaya başlandı. LICALI rilen önergeleri ise kurumun Cumhurbaşkanı Yardımcısı Türkiye Varlık Fonu'na devreFuat Oktay, THY konusunda yönelti dildiği gerekçesiyle yanıtsız bıraklen sorularda görev ve yetkinin Ulaş maya başladı. Yasaya göre Türkiye tırma ve Altyapı Bakanlığı'nda oldu Varlık Fonu'nun denetim raporlarığunu belirtmesine karşın bakanlık sa nın belli zaman aralığında TBMM'ye dece THY uçaklarında dağıtılan gaze sunulması gerekiyor. Ancak fonun teler, THY'nin Ankara İzmir seferi 2018 yılı denetim raporları yasal sünin ne zaman başlayacağı ve THY'nin resinin üzerinden 9 ay geçtikten sonkabin memuru olarak kaç yabancı uy ra sunulurken, ekim ayında sunulmaruklu kişiyi çalıştırdığı konularındaki sı gereken 2019 yılı denetim raporu soru önergelerini yanıtladı. Bakanlık, ise hâlâ Meclis'e gelmedi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, Türkiye Varlık Fonu'nun denetiminin sağlıklı bir şekilde yapılmadığına işaret ederek “Fonun kendi denetimi şüpheliyken, şimdi de bünyesindeki kurumlarla ilgili sorular yanıtsız kalmaya başladı” dedi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın THY'yle ilgili bazı soru önergelerine yanıt verirken, bazı önergelere yanıt vermediğine dikkat çeken Akın, “Bakanlık işine gelen sorulara yanıt veriyor. Ciddi iddialarla ilgili sorular ise yanıtsız kalıyor. Bu durum parlamentonun denetim görevini engellemekten başka bir şey değildir” değerlendirmesinde bulundu. l ANKARA TFF Başkanı’nın firması, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile 56 müdürlüğe elektrik veriyor Elektrikte ‘etik’ tartışması İstanbul Radyosu önündeki eyleme HaberSen üyeleri ve TRT emekçileri katıldı. ‘İstanbul Radyosu’nun tarihi binası devredilecek’ iddiası Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’nun (TRT) Ulus yerleşkesi ve Harbiye’deki tarihi İstanbul Radyosu binası depreme dayanıksız olduğu gerekçesiyle boşaltılıyor. İstanbul Radyosu önünde dün basın açıklaması düzenleyen KESK’e bağlı HaberSen üyeleri ve TRT emekçileri, TRT yönetimine güvenmediklerini ve binaların çürük olduğuna ilişkin raporların kendilerine gösterilmediğini dile getirdi. HaberSen üyeleri, Harbiye’deki İstanbul Radyosu binasının Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’na verileceği yönünde duyum aldıklarını vurguladı. TRT emekçileri de radyo binasının radyo yayını, televizyon binasının ise televizyon yayını için özel olarak tasarlanarak inşa edildiğini hatırlattı. ‘Binaları güçlendirip, bize geri versinler’ Emekçiler, binalarda gerçekten güçlendirme çalışması yapılacaksa, çalışmalar tamamlandığında bu binaların kendilerine geri verilmesini istediler. TRT emekçileri, radyoevi binasının 2000 yılında otel yapılmak istendiğini, 2012 yılında da binayı Birleşmiş Milletler’in talep ettiğini vurgulayarak, “Söylenenlere kuşku ile yaklaşmayı tecrübe ile öğrendik. Emekli edilen, sürgün edilen arkadaşlarımız yerine Özel Hukuk Hükümlerine tabi personel adı altında sınavsız binlerce kişi alındı. Bu kişilerin imza attıkları sözleşmeleri paylaşmaları dahi yasak. Hatta kendileri bile neye imza attıklarını bilmiyor. Şimdi de İstanbul’daki binalarımız güçlendirme gerekçe gösterilerek boşaltılıyor. Binalar tehlikeli ise güçlendirilsin, bunun nesine karşı çıkıyorsunuz diyebilirsiniz. Tabii ki haklısınız. Eğer gerçekten güçlendirme yapıldıktan sonra biz yeniden binalara döneceksek itirazımız olamaz. Ne yazık ki binalar o kadar çok elimizden alınmaya çalışıldı ki kurumun iyi niyetine inanamıyoruz” diye konuştu. l İSTANBUL/Cumhuriyet MUSTAFA ÇAKIR Aynı zamanda Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Başkanı da olan Nihat Özdemir’in yönetim kurulu başkanı olduğu Limak, Gençlik ve Spor Bakanlığı merkez teşkilatı ile 56 il müdürlüğünün elektrik alımı işini de yapıyor. CHP Milletvekili Mustafa Adıgüzel, Gençlik ve Spor Bakanı Muharrem Kasapoğlu tarafından yanıtlanması istemiyle verdiği soru önergesinde, bakanlık bünyesindeki tüm bina, tesis, öğrenci yurtları, il spor müdürlükleri ve buralara bağlı tüm binalarda elektrik hizmetinin Limak firmasından alımı için anlaşma yapıldığı iddialarına dikkat çekti. Bu iddiaların doğru olup olmadığı, Limak ile sözleşme yapılıp yapılmadığı, ihaleye çıkılıp çıkılmadığı hakkında bilgi isteyen Adıgüzel, “Eğer anlaşma söz konusu ise TFF Başkanı’nın sahibi olduğu bir firmanın bakanlığınızdan iş alması ve bu yolla bu firmaya ödeme yapılmasını etik buluyor musunuz” diye sordu. Kasapoğlu yanıtında, bakanlığın merkez teşkilatı ile 64 gençlik ve spor il müdürlüğünün elektrik alımı işinin Kamu İhale Yasası kapsamında açık ihale usulü ile ihale edildiğini bildirdi. Kasapoğlu, “Bakanlığımız merkez teşkilatı ve 56 gençlik ve spor il müdürlüğünün elektrik alımı işini Limak Uludağ Perakende Satış AŞ ve 8 gençlik ve spor il müdürlüğünün elektrik alımı işini ise Dicle Elektrik Perakende Satış AŞ kazanmış olup ilgili firmalarla 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu uyarınca sözleşme imzalanmıştır” dedi. ‘Firma alıma devam ediyor’ Adıgüzel, ihalenin Özdemir’in TFF Başkanı olmasının ardından gerçekleştiğini söyledi. Bu yanıtla bakanlığın Limak’tan alım yapıldığını doğruladığını belirten Adıgüzel, “Şu anda da bakanlıkta süresi biten yerleri bu firma almaya devam ediyor” iddiasında bulundu. Samsun’da başka bir firmanın elektrik dağıttığını ancak Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı kuruluşların elektriği Limak’tan aldıklarını kaydeden Adıgüzel, “Türkiye’de bir sürü firma var. Ancak Gençlik ve Spor Bakanlığı elektriği yüzde 7080 Limak’tan alıyor. Herkesin ticaret hakkı olabilir. Ancak bakanlığın federasyon başkanının şirketinden alım yapması etik gelmiyor” dedi. Adıgüzel, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın bütçe görüşmeleri sırasında yeni hazırlanmakta olan spor kulüpleri ve spor federasyonları yasasına dikkat çektiğini anımsatarak, “Bu düzenleme ile federasyonun malvarlığına, yetkilerine, özerkliğine el konulacak. Bu içerikteki bir düzenlemeye TFF neden ses çıkarmıyor diye sormuştum. Demek ki cevabı buymuş” dedi. CHP’li Adıgüzel, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın da elektriği Cengiz Holding’den aldığına işaret ederek, “Bakanlıklar bunlar arasında paylaşılmış. Örneğin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da elektriği Cengiz Holding’den alıyor. Bütün bakanlıklara soru önergesi vereceğim” dedi. l ANKARA Sayıştay, raporlarında il özel idarelerine ilişkin çarpıcı tespitlerde bulundu Kanun tanımadılar DAİRE BAŞKANI Rüşvet iddiasıyla tutuklandı CEMİL CİĞERİM Mustafa Demir’in Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesinin ardından Mali Hizmetler Daire Başkan Vekilliği görevine getirilen Bahattin Karakaş, işadamından rüşvet istediği iddiasıyla Samsun Emniyet Müdürlüğü Organize İşler ve Kaçakçılıkla Mücadele Şube Müdürlüğü ekipleri takibe alındı. Takip sonucu makamında gözaltına alınan B.K., ifadesinin alınmasının ardından Samsun Adliyesi’ne sevk edildi. Karakaş, çıkarıldığı nöbetçi mahkemece tutuklandı. l SAMSUN HAZAL OCAK TAŞINMAZLARA SÜRESIZ TAHSIS pazarlık usulüyle gerçekleştirildiğine dikkat çekilen raporda Sayıştay Başkanlığı Denetim Raporlarına göre Bartın İl Özel İdaresi, kanuna aykırı bir şekilde sadece doğal afet gibi durumlarda kullanılan pazarlık usulüne göre ihale yaptı. BarSivas Belediyesi 2019 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda ise mevzuatta tahsis süresinin en uzun 25 yıl olarak belirlenmesine karşın belediyenin kendisine ait 45 taşınmazı süra sözleşme süresinin uzattıldığı vurgulandı. Kütahya İl Özel İdaresi 2019 Sayıştay Denetim Raporu’nda da idarenin bazı kamu kurum ve kuruluşlara yapılan taşınmaz tahsislerinde, mev75 ihalenin toplam yaklaşık maliyetinin 26 milyon 405 bin 682 TL olduğu da vurgulandı. Çanakkale İl Özel İdaresi 2019 Sayıştay Denetim Raporu’nda da mal ve hiztın İl Özel İdaresi 2019 Sayıştay resiz tahsis ettiğine dikkat çe zuatta belirtilen azami süre dik met alımlarının Kamu İhale Denetim Raporu’nda ‘’21/b uy kildi. Raporda yine kendisine kate alınmadan tahsis işlemleri Kanunu’nda belirtilen temel ilgulaması idarenin istekli seçimini kolaylaştırmak ve bu süreçte ona inisiyatif sağlamak amaait gayrimenkullerde kira süresi sona ermesine karşın yeniden ihale yapmadan mevcut kinin yapıldığı belirtildi. Buna göre kelere aykırı olarak öngörülen idare, kanuna aykırı olarak 24 taşınma tahsisini süresiz yaptı. limit tutarının altında kalacak şekilde kısımlara bölerek gercıyla getirilmiş bir yöntem değilçekleştirildiği tespit edildi. Bu dir’’ denildi. Belediyenin 21/b yesinde yer alan Yol ve Ulaşım Hizmetleilkeleri aykırı olarak; ihtiyaç sauygulaması kullanarak pazarlık usulüyle ri Müdürlüğü’nce gerçekleştirilen mal, hiz hipleri için evde temizlik hizmeti alımları2019 yılı içerisinde çimento ve yüksek fı met ve yapım işlerine ilişkin ihalelerde pa nın kısımlara bölünerek yıl içinde aynı kirın cürufu alım işi ile beton yol malzemele zarlık usulünün genel bir uygulama haline şi ve firmalardan toplam 61 defa alım yari alım işi ihalesi yaptığı belirtilen raporda, getirildiği görülmüştür’’ sözleri kaydedil pıldığına dikkat çekilen raporda bu alımbu ihalelerin yaklaşık toplam maliyetinin di. Yol ve Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü ta lar nedeniyle aynı kişi ve firmalara top5 milyon 621 bin 631 lira olduğuna da yer rafından 2017 2019 yıllarında yapılan 97 lam 1 milyon 547 bin 454 TL ödeme yaverildi. Ayrıca raporda ‘’İl Özel İdare bün adet ihalenin, 75’inin yani yüzde 77’sinin pıldığı vurgulandı. l İSTANBUL Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak diyenlere tek soru Çok yaygın bir söylem dünyayı dolaşıyor, Türkiye’yi de: Artık korona salgınından sonra dünyada hiçbir şey eskisi gibi olmayacak! Ne kastedildiğini anlamakta gerçi zorluk çekiyorum. Evet, değişecekler var ama esasta ne değişecek, temel soru budur. Değişecek olanlar zaten değişmiş durumda: Mesela iş yapma, üretme alışkanlıkları değişiyor. Ofis çalışmaları öne çıkıyor, üretim dijital hayata entegre ediliyor, işi dijital yaşamda olanları dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar çalışmalarını sürdürebiliyorlar, mutlaka bir yerde olmaları gerekmiyor. Otomasyon, uzaktan kumanda, büyük bir hız kazanıyor, gibi. Tüm bunların sonucunda işsizlik artıyor... Peki, bu sorun nasıl çözülecek, bu konuda devletlerin yürürlükteki şirketlerin egemenliğinde süren sisteme müdahale edecek plan ve programı ortada yok. Aslında bu, yeni bir konu değil otomasyon zaten gelişiyordu, salgının yaptığı bunu son derece hızlandırmak oldu. Bu hızlandırma ve işsizlik, değişimi tetikleyecek en önemli noktadır. Evet bu, dünyada ihtilal yapacak bir konudur. Henüz kimsenin dokunmadığı... Belki de dünya çapında ayaklanmalarla ancak çözülebilecek. Ne değişecek? Peki salgın, insanoğlunun bugünkü ekonominin doğayı her geçen gün mahvetmesinin önüne geçebilecek mi? Bu konuda dünyanın tartıştığı, rahatça kabul edilebilecek bir kapsam değişikliği, yeni strateji söz konusu mu? İklim değişiminin yaratacağı ve giderek yakınlaşan büyük felaketleri önleyecek değiştirici bir niteliği var mı, olacak mı? Nedir? Salgın, insanların daha çok özgürlüğünü, daha çok demokrasiyi, insan haklarını mı getirecek? Kadınların erkek toplumların alt statüsündeki yerlerini mi değiştirecek? Burada bir liste yapmıyorum, yer dar, herkes tamamlayabilir geri kalanları... Tek soru... Ülkeler arasındaki ilişkileri ve küresel düzeni temelden değiştirecek ne olabilecek, salgından sonra? Mesela dünyada askeri düzeni değiştirecek en küçük bir etkisi olabilir mi? Yakın zamanda açıklanan rapora göz atın. Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), dünyada askeri harcamaların 2019’da yüzde 8.5 arttığını açıkladı. Silah şirketleri inanılmaz satışlar yapıyor. 25 şirketin toplam satışları 361 milyar doları bulmuş. Ve ABD’nin 12 silah şirketi en çok satışları yapmış. Peki, ülkeler silahlanmalarını durmadan artırırken, en büyük tüccar kapı kapı dolaşıp silah pazarlarken (Trump) ve ülkeler arasındaki dostluğu değil düşmanlığı körüklerken... ...Nasıl olacak da artık salgından sonra dünyada hiçbir şey eskisi gibi olmayacak? İlaç şirketlerinde altın pay Mesela dev şirketlerin, teknoloji şirketlerinin, ilaç şirketlerinin tekelci yapıları ayakta durdukça, nasıl olacak da dünya eskisi gibi olmayacak? İlaç şirketlerinin müşterileri tüm dünya, tüm insanlık. Ama her şeyi onlar belirliyor, tabii ağırlıklı olarak çıkarlarına göre... Ne zaman insanlık silah şirketlerinin yapılarında bir altın paya sahip olacak? Mesela halk sağlığı, hastalıkları öncelikle önleyici bir sağlık politikası mı belirlenip uygulamaya konulacak? Bana anlatın lütfen, artık salgından sonra dünyada hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını vazedenler, ne demek istiyor? DURUŞMAYA SAATLER KALA! Lokumcu davası Trabzon’a taşındı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın başbakan olduğu dönemde Hopa ziyareti sırasında çıkan olaylarda polisin biber gazıyla müdahalesi sonucu yaşamını yitiren öğretmen Metin Lokumcu’nun 9 yıl sonra açılan davası, bugün Hopa’da yapılacak ilk duruşmaya saatler kala ‘kamu güvenliği’ gerekçesiyle Trabzon Asliye Ceza Mahkemesi’ne taşındı. Polis müdahalesi sonucu 31 Mayıs 2011’de yaşamını yitiren Lokumcu’nun davasının bugün görülecek ilk duruşmasına saatler kala dün, Hopa 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nden Trabzon Asliye Ceza Mahkemesi’ne taşındı. Karara ‘kamu güvenliği’ gerekçe gösterildi. Halkevleri’nden yapılan açıklamada, karara ilişkin “Dava duruşmaya saatler kala hukuksuz bir kararla Trabzon’a kaçırıldı. Adalet aramaya, hocamızı katledenlerden hukuk önünde hesap sormaya devam edeceğiz! Tüm sorumlular hesap verinceye kadar adalet mücadelemiz devam edecek!” denildi. Lokumcu’nun ailesi ve akrabaları, davanın taşınma talebine tepki göstererek duruşmaya katılmama kararı almıştı. l Haber Merkezi