Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 22 ARALIK 2020 SALI İngiltere’de hızlı yayıldığı tespit edilen yeni tip koronavirüs piyasaları vurdu ‘Mutasyon’ darbesi Yeni virüs haberlerinden Türkiye’de etkilenirken dolar 7.74 liraya kadar çıktı. Borsa yüzde 1.7 düştü. Dünyadaki tüm mali piyasalarda küresel Covid19 salgınına karşın geliştirilen aşıların yarattığı olumlu hava, İngiltere’nin duyurduğu mutasyona uğradığı belirtilen yeni koronavirüs haberleriyle yeni haftada tersine döndü. Daha hızlı yayıldığı tespit edilen yeni bir koronavirüs tipi nedeniyle dünya genelinde Türkiye gibi pek çok ülke İngiltere’ye seyahati durdururken küresel piyasalarda belirgin bir riskten kaçış eğilimi başladı. Bu durum Türkiye’deki piyasaları da dikkat çekici şekilde etkiledi. Ancak TL, dolar karşısında yüzde 1’in hemen altında değer kaybederek gelişmekte olan ülke para birimleri arasında en az değer kaybeden para birimi oldu. Benzer para birimlerinde yüzde 3.5’e yaklaşan değer kayıpları yaşandı. Bankacılar TL’deki pozitif ayrışmayı Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu’ndan (TCMB PPK) bu hafta beklenen yeni sıkılaştırma adımlarına ve petrol fiyatlarındaki düşüşe bağladılar. Dün dolar kuru 7.65097.7398 lira arasında dalgalandı. Yine Avro kuru 9.28159.4088 lira arasında hareket etti. 7.86 önemli olur Deniz Yatırım’dan Orkun Gödek, dolarla ilgili şu tahminde bulundu: “Dolar/TL’de azalan ülke risk primi ve atılan normalleşme adımlarının etkili olmasının ardından ek negatif yeni bir başlık doğmadıkça TL lehine pozisyonlanmanın devam etmesini bekliyoruz. Teknik açıdan 7.647.54 destek, 7.77/787.86 ise direnç.” En büyük kayıplar ise borsalarda yaşandı. Bu kapsamda ekonomi yönetimindeki değişimden beri sert yükselen ve geçen cuma günü 1408 puan olan BİST100 endeksi, dün gün boyu daha çok düşüş yönünde hareket etti. 13701399 puan arasında dalgalanan BİST100 endeksi günü yüzde 1.7 düşüşle kapattı. BİST’te yaşanan bu gelişmede özellikle havayolları ve bankacılık şirketleri etkili oldu. Örneğin THY’de düşüş yüzde 6.1, Pegasus’ta 150 BAZ PUAN ARTIŞ TAHMINI Bankacılar Türkiye’de haftanın en önemli gündeminin ise perşembe günü sonuçları açıklanacak faiz kararı olacağını belirtiyor. Reuters anketine göre yılın TCMB PPK’nin sıkılaştırmaya devam ederek politika faizini 150 baz puan artırması bekleniyor. Ankete katılan 18 kurumun tamamı politika faizinde artış bekliyor. Tahminlerin medyan beklentisi politika faizinin yüzde 15’ten yüzde 16.50’ye artırılacağı yönünde. Artış tahminleri ise 75 ile 200 baz puan arasında değişiyor. yüzde 6.6, TAV’da yüzde 6.2’yi gördü. Bankacacılık genel endeksinde de yüzde 2’ye yakın düşüşler yaşandı. Petrol geriliyor Ayrıca birçok ülkenin İngiltere’ye uçuşları durdurması ile ulaştırmanın yeniden kısıtlamalara tabi olacağına yönelik endişelerin artması petrol fiyatlarında da yüzde 4’ü aşan düşüşe neden oldu. TÜKETICI GÜVEN ENDEKSI, ARALIK AYINDA DEĞIŞMEDI Tüketici ‘güven’i beklemeye aldı Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “Tüketici Güven Endeksi, Aralık 2020” raporu, son dönem ekonomide atılan yeni adımlara ve dolardaki gerilemeye rağmen tüketicinin tedirginliğinin sürdüğünü ortaya koydu. TÜİK ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, aralık ayında aynı düzeyde kalarak 80.1 oldu. Bu kapsamda, tüketici güven endeksinin belirleyicilerinden olan “geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu” endeksi kasım ayında 66.6 iken, aralık ayında yüzde 0.7 azalarak 66.1 oldu. “Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi” endeksi de kasımda 79 iken, aralık ayında yüzde 0.2 azalarak 78.9’a indi. “Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi” endeksi ise kasımda 78.7 iken, aralık ayında yüzde 5.2 artarak 82.9’a çıktı. Ayrıca “geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi” endeksi kasım ayında 96.2 iken, aralık ayında yüzde 3.8 azalarak 92.6 indi. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması “iyimser”, küçük olması “kötümser” durumu ifade ediyor. l Ekonomi Servisi Vergi ve kredi borçları nedeniyle kapanma tehlikesiyle karşı karşıyalar Kadın kooperatifleri zorda 19 MILYON DOLARA Ürdünlüler Polonez’i aldı Ürdünlü Siniora Food, 19 milyon dolarlık bedelle Polonez markasıyla faaliyet gösteren Trakya Et’in yüzde 77’lik payını satın aldı. Ürdünlü şirket Filistan, Suriye, Lübnan, Suudi Arabistan, BAE, Kuveyt, Katar, Yemen ve Bahreyn gibi pazarlara hizmet veriyor. Trakya Et ise, Polonez markasıyla şarküteri, endüstriyel gıda çözümleri ve restoran işletmeciliği yapıyor. Dünya gazetesinin haberine göre, Akkaş ailesinin sahibi olduğu şirket, İstanbul Çatalca’da 5 bin metrekare kapalı alana ve yıllık 8 bin tonluk bir üretim kapasitesine sahip. 500’den fazla çalışanla, 100’den fazla ürün üretiyor. l Ekonomi Servisi Reyhan Aktar Pandemi sürecinde kreşlerini, oyun odalarını, üretim mekânlarını, atölyelerini, lokanta ve kafelerini geçici de olsa kapatmak zorunda kalan kadın kooperatifleri; fatura ödemeleri, vergi ve kredi borçları nedeniyle kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) İş Dünyası’nda Kadın Komisyonu, 21 Aralık Dünya Kooperatifçilik Günü dolayısıyla kadın kooperatiflerinin pandemi nedeniyle yaşadıkları sorunları masaya yatırdı. Komisyonun elde ettiği bulgulara göre, özellikle kırsal alanda kurulu olan kadın kooperatifleri, üretimin sürdürülmesi aşamasında ve pazara erişimde çeşitli zorluklar yaşadı. Daha önceden verilen siparişlerin ekonomik nedenlerle iptal edilmesi, kooperatiflerin karşılaştığı zorlukların bir diğer önemli nedeni olarak dikkat çekti. Diğer taraftan hijyen malzemesi üreten az sayıda kooperatif, bu süreçte iş hacmini artırmayı başardı. TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkanı Yardımcısı ve İş Dünyasında Kadın Komisyonu Eş Başkanı Reyhan Aktar, şöyle konuştu: “Araştırmaya katılan işletmelerin yarısı, kooperatiflerin tarhana satmanın ötesine geçemediğini düşünüyor. Oysa kooperatiflerimiz organik tarımdan hijyenik malzeme ve maske üretimine kadar pek çok alanda faaliyet gösteriyor. Özel sektörün kadın kooperatiflerinden aldıkları ürünler için vergi teşviki getirilmesi kooperatiflerimizi güçlendirecektir. Ticaret Bakanlığı tarafından verilmesi planlanan hibe desteğinin de bu zorlu süreçte kooperatifleri bir nebze olsun rahatlatacağını düşünüyoruz.” l Ekonomi Servisi Reform beklentisi sürüyor ICONICHEM’I ALDI Eti Bakır, İngiliz şirketi satın aldı Türk madencilik şirketi Eti Bakır, GIL Investments’tan 2016’da aldığı destek sonrasında işleme kapasitesini geliştiren, inorganik kobalt ve nikel kimyasalı üreticisi İngiliz kimya şirketi ICoNiChem’i satın aldı. Böylece Eti Bakır, kobalt madenini hem çıkaracak hem de işleyerek son kullanıcılara satabilecek. Eti Bakır Genel Müdürü Emre Kayışoğlu, “ICoNiChem satın almasını tamamladığımız için mutluyuz” dedi. l Ekonomi Servisi İş dünyası, değişen ekonomi yönetimiyle birlikte vurgusu artan “ekonomide reform” beklentilerinin, somut adımlarla gerçekleştirilmesini talep etti. Berat Albayrak’ın istifasının ardından ekonomi yönetimi değişince, reform vurguları artmıştı. Güven ortamı vurgusu Ekonomi Gazetecileri Derneği’nin düzenlediği “Türkiye Ekonomiyi Konuşuyor” etkinliğine katılan meslek odası yöneticileri, çarkların uluslararası fonlara borçlanarak değil, yatırımlarla döndürülmesi gerektiğini belirterek “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın reform çağrısının somut adımlara dönüşmesini bekliyoruz” açıklamasını yaptı. Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, Türkiye ekonomisinde sağlıklı büyümenin yatırım ve üretimle sağlanabileceğini belirterek “Yabancı yatırım çekme konusunda 2003 ila 2009 arasında başarılı olmuş bir Türkiye var. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın reform çağrısının hızla karşılık bulmasını bekliyoruz. Önceliğin reformlar ve güven ortamıyla sağlanacak yatırım artışına verilmeli” dedi. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ayhan Kızıltan ise “Varlıklarımızı elden çıkarmadan iyi bir planlamayla, reformları da hızla yaparak sıkıntılarımızı giderebiliriz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi İhracatçının enflasyonu uçtu TÜİK’e göre, ihracatçının enflasyonu kasım ayında yıllık yüzde 41.12 arttı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı Yurtdışı Üretici Fiyat Endeksi (YDÜFE) Kasım 2020 verileri, ihracatçının enflasyonundaki yüksek artışı gözler önüne serdi. Verilere göre YDÜFE: n 2020 Kasım’da aylık bazda yüzde 2.02, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 38.61, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 41.12 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 20.33 yükseldi. n Sanayinin iki sektörünün değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında aylık yüzde 1.73, yıllık yüzde 43.88; imalatta aylık yüzde 2.03, yıllık yüzde 41.07 arttı. n Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 42.14, dayanıklı tüketim malında yüzde 52.51, dayanıksız tüketim malında yüzde 40.29, sermaye malında yüzde 42.39 arttı. l Ekonomi Servisi Çalışamayan 42 bin anneye eğitim Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, kadınların işgücüne katılımını desteklemek amacıyla başlatılan “İş’te Anne Projesi” kapsamındaki kurs ve programlardan 42 bini aşkın kadının yararlandığını bildirdi. Selçuk, “Projeden yararlanan kadınlarımız iş kulübü bulunan illerde öncelikle iş kulüplerine katıldı. Kadınlarımız iş kulübü faaliyeti sonrasında en az yüzde 50 istihdam garantili düzenlenen mesleki eğitim kursları ile işbaşı eğitim programlarına da katıldı” dedi. Selçuk, sanayi sektöründeki mesleklerde düzenlenen mesleki eğitim kursları ile işbaşı eğitim programlarına katılan kadınlara günlük olarak ödenen kursiyer zaruri giderine ilave olarak ayrıca aylık 400 TL çocuk bakım desteği verildiğini kaydetti. İŞKUR’un söz konusu projesi, çocuk bakımı nedeniyle çalışamayan kadınların işgücüne kazandırılması amacıyla Eylül 2018’de başlatılmıştı.l ANKARA Abdullah BaştürkDİSK, işçi sınıfının dünübugünü.. Hafta sonu koronavirüs sokağa çıkma yasağında evde, cezaevinde kibrit çöplerinden ustalıklı yapılmış, tavana ince iple asılı yelkenli ve sazın altında, dünya gündeminden haberler, önümde arşivden alınmış kupürler arasında, aklım geçmişin anılarına takılı.. En son, yapılışında birlikte çalıştıklarını söylediği 12 Eylül’ün tutuklu DİSK yöneticileri, Abdullah Baştürk, Kemal Nebioğlu... teknik usta İsmet Cantekin olabilir.. ortak üretim eserlerini, galiba makineyağına batırdığı pamuk, cımbızla sıkılmadan uzun uzun temizleyen Abdullah Baştürk’ün oturduğu koltuktayım. Bir gün sonra, (dün) mezarı başında ölüm yıldönümü nedeni ile anma töreni yapılacak. Gidemeyeceğim, yaş, metro sonrası mezarlığın içine yürümeyi salgın nedeni ile göze alamamak var.. Baştürk, kendi yaptığı böreği tezgâhında satarak, okuyamadan, yoksulluktan çıkmış, önce Türkİş çatısı altında Genel işkolunda, çıplak ayaklı amele, işçi yürüyüşü efsane, liderliğe, dahası siyasetin en üst kademelerine kadar yükselmiş bir isim. DİSK’e geçişi, 12 Eylül’e yaklaşılan günlerde, sol sendikal yapıların, sosyal demokrat hareketin dışlanmasına tepkiyle.. DİSK’te efsane liderler arasında yerini alması ise 12 Eylül’ün ünlü DİSK’i hedef alan, tüm yöneticilerini işkenceden geçiren, ülkemizde kazanılmış sendikal hakların tangırtungur edilmesi adına, MarksistLeninist illegal örgüt olarak suçlanması, yönetim kadrolarının en yukarıdan tabana doğru ağır işkencelerle, yıllar süren yargılamaları yüzünden.. DİSK’in, içinde bile olmadığı yıllardaki, tüm tüzük, kararlarla başlayan tüm yazılı belgelerinin, tüm örgütlü eylemlerinin, grevlerinin, etkinliklerinin, direnişlerinin, 1 Mayıs etkinlikleri de içinde.. MarksistLeninist illegal örgüt belgeleri olarak yıllar süren mahkeme, sorgulamalarda sorulmasında, galiba haftada iki tam gün yapılan, sabahtan akşama süren sorgulamalarında bir altı ay boyunca hesap vermek zorunda kalan Başkanı olmuştu. Bir açık, boşluk yakalamak umuduyla yöneltilen şaşırtmaca, tekrar sorularında hiç şaşmadan, sinirlenmeden hesap vermekten yılmamış, dayanışma için uluslararası sendikal örgütlerin lider kadrolarının bile sevgi ve hayranlığını kazanmıştı. Galiba cezaevi işkence yöntemlerinin de katkısı ile çıktıktan sonraki DİSK Genel Başkanlığı yılları çok uzun süremedi. Yine de sonraki dönemin duruşlarıyla, çıkışlarıyla da iz bırakan sendikal liderler arasında yerini aldı. HHH Tarafsız durmaya çalışarak bakıyorum, günümüz DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, Genelİş’in genç başkanı Remzi Çalışkan’a da bakarak, DİSK’in yönetici liderler kadroları babında hâlâ çok şanslı olduğunu düşünüyorum.. Ancak ülkemizde işçi sınıfı haklarına, sendikal örgütlülüğe dönük çok kısa yıllar içinde çok ağır saldırılara bakarak geldiğimiz noktaya bir bakar mısınız? Cumhuriyet kazanımları, değerlerinin üzerine, 1961 Anayasası ile gelen özgürlüklerin her alanına dönük, fikir özgürlüğünden sendikal haklara, her türden demokratik örgütlenme, özgürlükler adına anayasal, yasal kazanımların üzerine, ülkemizde yaşanan, dünyadaki kazanılmış emek haklarını yakalayan gelişmelerin tümüne bakıyorum da.. 12 Mart tırpan, 12 Eylül güçlü anayasal, yasal operasyonlar, yasaklar, yetmez.. Özalizm, yetmez, 2002 sonrası yasaklar.. Çalışma çağı nüfusumuzun milyonları işsiz, milyonları kayıtlı iş bulamıyor, milyonları toplusözleşme haklarını kullanmak hak götüre, sigortalı iş bulabilmişlerinin yarısının çok fazlası asgari ücretle çalıştırıldığından.. Ortalama ücret anlamına gelmiş asgari ücret için lütfedilip verilecek yıl sonu kararını nefeslerimizi tutmuşçasına Godo’yu bekler gibi beklemekteyiz.. Dişe dokunur bir artış olamayacağının gerçekliğinde, yine lütfedilip Tekadam rejiminin vereceği kararın içinde, artık işverenlerin de çok gür sesle olmasa da istemeye çalıştıkları gibi, asgari ücrette anlamlı bir vergi indirimine umut bağlanmış bulunuluyor. İşveren örgütleri ile Tekadam rejiminin erk kararının komisyonda bu yolda uzlaşmaya varabilmesi iyimser bir çözüm olarak değerlendiriliyor. Sakın “Sendikalara ne oldu?” anlamına gelebilecek ayıplı bir soruyu sormaya kalkışmayın.. DİSK’in defteri, üyelik babında 12 Eylül yargılamalarının hedef tahtasında olarak dürülmüştü. Ankara’da bir daha toparlanabilecek bir Türkİş de aslında sağlam bırakılmamıştı. 2002 sonrası iş yasaları budamaları da eklemlenmiş olarak, siyasal İslamcı ittifakların yandaş kayırmacalarında işte bugünlere gelindi..