Katalog

DIŞ HABERLER [email protected] 7 12 ARALIK 2020 CUMARTESİ AB, Türkiye ile ilişkiler için NATO’ya ve ABD’de Biden dönemine işaret etti Oyun kaldığı yerden Doğu Akdeniz, Libya gerilimiyle birlikte gözlerin çevrildiği Avrupa Birliği (AB) liderler zirvesinden Türkiye’ye yönelik aşamalı yaptırım kararı çıktı. Avrupa daha sert, geniş çaplı yaptırım kararları için ise topu mart ayındaki AB zirvesine attı. AB devlet ve hükümet başkanları önceki gece yemekte Türkiye konusunu ele aldı. Sabaha karşı yayımlanan sonuç bildirgesinde, yaptırım listesini genişletme ve Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyetlerine katılan kişi ya da kuruluşların listeye eklenmesi maddeleri dikkat çekti. ‘Pozitif gündem’ vurgusu Bildiride, 11 Kasım 2019’da Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki arama faaliyetlerine karşı alınan kısıtlayıcı tedbir kararı temelinde, daha önce hazırlanan listeye ek yapılması için AB Konseyi’ne çağrı yapıldı. Buna göre Ankara’nın tutumunu değiştirmemesi halinde yaptırımların kapsamının genişletilmesi gündeme gelecek. Karar metninde ayrıca AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’den marttaki AB zirvesinde ele almak için Türkiye’ye karşı izlenecek yol konusunda seçenekler ve mevcut yaptırımların kapsamının genişletilmesinin de yer alacağı bir rapor hazırlaması istendi. Diğer yandan AB liderleri, Türkiye ile iletişim kanallarının açık tutulmasının önemine ve pozitif gündeme geri dönülmesinin önemine de vurgu yaptı. Bildiride, Suriyeli sığınmacılara yönelik AB yardımları yoluyla Türkiye’ye desteğin sürdürülmesine hazır olunduğu belirtildi. ‘İnsan kaçakçılığı’ Sonuç bildirgesinde, Türkiye’ye “göçmen akınını sorumlu bir şekilde yönetmesi ve insan kaçakçılığı şebekeleriyle AB liderler zirvesinde, Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyetleriyle bağlantılı kişi ve kuruluşlara yönelik yaptırım listesinin genişletilmesi kararlaştırıldı. Daha geniş yaptırımlar konusu mart ayındaki zirveye bırakıldı. mücadele etme çabalarını artırması” çağrısı da yer aldı. Türkiye ile Yunanistan arasında görüşmelerin yeniden başlayabilmesi için gerginliğin düşürülmesinde AB’nin ısrarcı olduğu belirtildi. Maraş için kınama Zirvede geçen ay KKTC’de kısmi olarak açılan Kapalı Maraş da gündemdeydi. Bununla ilgili ABD ile koordinasyon içinde olunmasının hedeflendiği, Ankara’nın Maraş’taki adımlarının da “şiddetle kınandığı” vurgulandı. BM Güvenlik Konseyi kararlarına uyulması çağrısı yapıldı. 11 Kasım’da AB üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, Türkiye’nin Kıbrıs açıklarında doğalgaz arama çalışmaları nedeniyle, seyahat yasağı ve şahısların mal varlıklarının dondurulmasını içeren yaptırımlar için yasal bir çerçeve oluşturulması konusunda anlaşmaya varmış ancak yaptırım listesinin sonradan doldurulması kararlaştırılmıştı. Geçen şubatta AB Konseyi, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Ferruh Akalın ile TPAO Arama Daire Başkanlığı Müdür Yardımcısı Ali Coşkun Namoğlu’nu yaptırım listesine almıştı. Merkel NATO’yu gösterdi AB liderlerinin, Türkiye’ye karşı izlenecek yol konusunu 20 Ocak’ta göreve başlayacak ABD’nin seçilmiş Başkanı Joe Biden ile de istişare etmek istediğine dikkat çekildi. Zirvenin ardından dün Almanya Başbakanı Angela Merkel’den ise “Türkiye’ye silah ihracatı meselesinin NATO üyeleri arasında ve yeni ABD yönetimiyle koordinasyon içinde tartışılması konusunda hemfikir kaldık” çıkışı geldi. AB toplantısı öncesinde NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, AnkaraBrüksel ilişkilerinde gerilimin tırmanmaması gerektiğine işaret eden açıklama yapmıştı. Türkiye’nin önemli bir NATO müttefiki, Batı ailesinin bir parçası olduğunu söyleyen Stoltenberg, IŞİD ile mücadelede büyük rol oynadığını belirtmişti. Türkiye’nin en fazla mülteciye, Suriyeliye ev sahipliği yapan ülke olduğunu kaydetmişti. Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Fransa’nın daha kapsamlı yaptırım çağrısına karşılık bulamamasının sebebi olarak kimi yorumlarda göçmen konusuna işaret edildi. MACRON: DİYALOĞA AÇIĞIZ Ankara’ya karşı sert tonunu düşüren Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, zirve kararlarını “Türkiye’ye karşı yeni yaptırımlar, AB’nin yörüngesindeki istikrarsızlaştırıcı eylemleri artık kabul etmeyeceğini gösteriyor” diye değerlendirdi. Macron, bununla birlikte “AB’nin Türkiye ile diyaloğa açık olduğunu” dile getirdi. AB Konseyi Başkanı Charles Michel ise birliğin göçle başa çıkma konusunda Türkiye ile daha fazla işbirliğine hazır olduğunu söyledi, “Türkiye ile sorumlu işbirliği istiyoruz” dedi. Atina’ya görüşelim çağrısı Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Türkiye’nin Yunanistan ile ön görüşmelere (istikşafi) hazır olduğunu söyledi. Kalın, “Bölgemizde yaşanan krizler ve meydan okumalar ancak dayanışma ve işbirliği ile çözülebilir” dedi. Kalın, AB zirvesine yönelik değerlendirmesinde, “TürkiyeAB arasında pozitif gündemin hâlâ masada olduğunun vurgulanması önemlidir. Bu süreçten sonra AB liderleri, TürkiyeAB ilişkilerinin stratejik önemini kavrayarak ilişkileri tıkamaya yönelik hiçbir girişime geçit vermemelidir” ifadesini kullandı. “Türkiye, Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi ‘AB üyeliğini stratejik bir öncelik olarak görmeye’ devam edecektir. Bu süreçten sonra iki tarafın da pozitif gündeme odaklanması tüm tarafların çıkarına olacaktır” diye konuştu. Kalın, Ankara’nın Doğu Akdeniz’de bölgesel konferans teklifini hatırlattı. Ankara’dan, AB’ye ‘hukuka aykırı tutumu reddediyoruz’ çıkışı ‘Birliğin büyük kesiminin benimsemediği kararlar’ Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi’nde Türkiye’ye sert bir yaptırım kararı çıkmaması üzerine Ankara’dan da karara yönelik “sınırlı” bir tepki geldi. Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi’ne (GKRY) işaret edilerek “Bazı üye ülkelerin üyelik dayanışmasını ve veto haklarını kötüye kullanarak, Türkiye’ye karşı gündeme getirdikleri maksimalist talepleri ve haksız tutumları, Türkiye ile AB’yi bir kısırdöngü içine sokmuştur. Bu durum, Türkiye ve AB’nin ortak çıkarları ile bölgemizin barış, güvenlik ve istikrarına zarar vermektedir” denildi. Açıklamada, “Özellikle Kıbrıs, Doğu Akdeniz, Ege ve bölgesel konularda, esasen AB’nin büyük kesiminin de benimsemediğini bildiğimiz, ancak dayanışma ve veto baskısıyla AB Zirvesi Sonuçları’na konulmak zorunda kalınan yanlı ve hukuka aykırı tutumu reddediyoruz” ifadeleri kullanıldı. Açıklamada, Türkiye ve AB arasındaki mülteci mutabakatının güncellenmesine dair çalışmanın bir an önce başlatılması çağrısı da yapıldı. “Bu aynı zamanda, Doğu Akdeniz’de sismik araştırmalar yapan Oruç Reis geçen ay limana dönmüştü. Avrupa’da ve ötesinde karşılaştığımız ortak sınamalarımızın aşılmasına da hizmet edecektir. Her zaman söylediğimiz gibi, AB dürüst arabulucu rolünü üstlenmeli; ilkeli, stratejik ve aklıselimle davranmalıdır” değerlendirmesi yapıldı. CHP: Diplomasi seferberliği başlatılmalı CHP İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköz de AB zirvesinde alınan kararların satır araları okunduğunda Türkiye’nin haklı tezlerinin kabul gördüğünün anlaşıldığını söyledi. Çeviköz, “Zirve kararında her ne kadar AB’nin ve üye ülkelerin çıkarlarının savunulmasına devam edileceği belirtiliyorsa da pozitif gündemin canlı tutulması Türkiye’nin haklı ve meşru tezlerinin de dikkate alınmakta olduğuna işaret etmektedir” dedi. “Bu durum Türkiye’nin de tezlerini ısrarla savunmasını gerektirir. Bu yapılırken, AB’ye, AB üyesi ülkelere ve Avrupalı liderlere karşı diplomasi geleneğinden kopmayan, kendimize karşı kullanılmasını istemediğimiz söylemlerin başkalarına karşı kullanılmasına fırsat vermeyen, diyaloğu önceleyen ve Atatürk’ten miras aldığımız barışçı yöntemleri uygulayan bir dış politikaya ihtiyaç vardır.” lANKARA/Cumhuriyet Moskova, S400 sistemi için ilk sevkıyatı Temmuz 2019’da başlatmıştı. ABD, S400 alımı nedeniyle Türkiye’yi F35 programından çıkardığını duyurmuştu. ‘Türkiye’ye S400 yaptırımları hazır’ AnkaraWashington arasında krize dönüşen S400 yaptırımlarıyla ilgili Trump yönetiminin adım atmaya hazırlandığı savunuldu. ABD merkezli Bloomberg sitesi iki kaynağa dayandırdığı haberinde, Türkiye’nin geçen yıl Rusya’dan satın aldığı S400 hava savunma sistemleri nedeniyle ABD Başkanı Donald Trump’ın, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo tarafından önerilen, Ankara’ya, ABD’nin Düşmanlarına Yaptırımlarla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) kapsamında yaptırım uygulanmasını öngören tedbir paketini imzaladığı iddiasını aktardı. Bloomberg’e konuşan kaynaklar, yaptırımların kime uygulanacağı ve kapsamı hakkında bilgi vermedi. Haberde, “Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi, Hazine ve Dışişleri bakanlıkları yorum talebine yanıt vermediği” belirtildi. Reuters ajansı, önceki gün üçü ABD’li beş kaynağa dayandırdığı haberinde Türkiye’ye yaptırım uygulanmasının “an meselesi” olduğunu öne sürmüştü. Reuters yaptırımların Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayisi Başkanlığı (SSB) ve SSB Başkanı İsmail Demir’’i hedef alacağını iddia etmişti. Yaptırım kararlarının Türkiye’nin savunma sanayisi açısından etkili olacağı, ancak daha geniş kapsamlı yaptırım beklentisine göre dar kapsamlı olacağı yorumu yapılmıştı. ‘Dayatmaları kabul etmeyeceğiz’ Reuters’a konuşan ve ismi açıklanmayan bir Türk yetkili ise ABD yaptırımlarının geri tepeceğini ve iki NATO üyesi arasındaki ilişkiyi zedeleyeceğini söyledi. Yetkili, “Tek taraflı dayatmaları kabul etmeyeceğiz” ifadesini kullandı. ABD’de Türkiye’ye S400 yaptırımı uygulanmasını da içeren 740 milyar dolarlık Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa Tasarısı (NDAA), Temsilciler Meclisi’nde ezici bir çoğunluğun desteğiyle geçen çarşamba kabul edilmişti. Gözler Senato’daki oylamaya çevrilmiş durumda. Erdoğan: NATO ortağına saygısızlık Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ABD ve AB yaptırımlarını sert tepki gösterdi. Azerbaycan dönüşü uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, Türkiye ve ABD’nin NATO ülkeleri olduğuna işaret etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Kaldı ki NATO’nun ilk 5’i içerisinde Türkiye önemli bir ülkedir. Yani sıradan bir ülke değildir. Gerek Sayın Trump döneminde gerek Sayın Obama döneminde her zaman iftiharla ‘Türkiye gibi bir NATO ülkesine sahibiz’ denilirken, şu anda Amerika’nın kalkıp CAATSA diye bir olayla Türkiye’yi karşı karşıya getirmesi, bir defa NATO’daki çok önemli bir ortağına yapılan bir saygısızlıktır” diye konuştu. Erdoğan’ın “Şu anda Trump bu işi bırakmadan bu hangi konuma varır onu bilemiyorum ama ben Trump döneminde Amerika ile herhangi bir sıkıntılı iletişim kurmadım. Tam aksine çok daha olumlu adımlar attım birçok konuda” ifadeleri dikkat çekti. Eski ABD Başkanı Obama’nın “Dünyadaki ilk 5 dostum arasında en önemlilerinden bir tanesi Erdoğan’dır” dediğini hatırlattı. ‘Men sabera zafera’ Erdoğan, ABD’de Demokrat yönetimin işbaşına geleceğine işaretle, “Dolayısıyla ne oldu da şu anda Türkiye’ye böyle bir CAATSA yaptırımına gidilecek? Kaldı ki Biden, evimde beni rahatsızlığımda ziyaret eden birisidir. Kendisiyle Amerika’da birkaç kez görüşmüş birisiyim. Beni iyi tanıyan birisi. Ben de onu iyi tanıyorum ama bir kez bir açıklaması oldu, ben cevap dahi vermedim” dedi. “Bazı şeylere alıştığım için diyorum ki Amerika’da devir teslim yapıldıktan sonra herhalde akışı çok daha iyi göreceğiz. Onun için bize düşen “men sabera zafera”; sabredeceğiz ve göreceğiz” değerlendirmesinde bulundu. İÇ SİYASET RICE’A TESLİM ABD’nin seçilmiş Başkanı Joe Biden, eski Başkan Barack Obama döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanlığı yapan Susan Rice’ı Beyaz Saray İç Politika Konseyi Direktörü olarak seçti. Bir Afroamerikalı olan 56 yaşındaki Rice, dışişleri bakanı adayı olmuş, ancak Senato onay sürecinde 2012 Bingazi krizindeki rolü nedeniyle Cumhuriyetçilerin muhalefetiyle karşılaşmıştı. Rice’ın yeni pozisyonu için Senato onayına ihtiyacı yok. Biden’ın Kongre üyesi Afroamerikalı Marcia, Fudge’ı Konut ve Kentsel Gelişim Bakanı, Catherine Tay’i de ABD Ticaret Temsilcisi olarak atayacağı belirtildi. Berlin’den sınır dışı hamlesi Almanya İçişleri Bakanlığı gelecek yıldan itibaren “güvenlik riski içerdiği” değerlendirmesi yapılan Suriyelilerin sınır dışı edilmelerine onay verilebileceğini duyurdu. Karar, uzun süredir sınır dışı etme yasağına son verilmesi çağrısında bulunan CSU’dan Federal İçişleri Bakanı Horst Seehofer ile eyalet düzeyindeki 16 meslektaşı arasında gerçekleşen telekonferans sırasında alındı. Sosyal Demokrat Parti’den kimi isim karara karşı eleştiri getirdi. KKTC’den tepki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanlığı, Avrupa Birliği Liderler Zirvesi sonuçlarına tepki gösterdi. Açıklamada, “AB’nin ‘üyelik dayanışması’ örtüsü altında, Kıbrıs Türk halkı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin haklarını hiçe sayarak, GKRY ve Yunanistan’a karşılıksız destek vermesi, Doğu Akdeniz’de karşılıklı bağımlılık ve işbirliği fırsatını berhava etmektedir” ifadeleri kullanıldı. Ankara’nın Libya mesaisi tam gaz Libya’da Ankara destekli Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) ve Tobruk merkezli Hafter müttefiki Temsilciler Meclisi arasında sağlanan ateşkesten bu yana devam eden müzakerelere karşın son dönemde taraflar arasındaki sözlü tartışmalar yeniden alevlendi. UUH’ye bağlı Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid Meşri dün Ankara’da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüştü. Çavuşoğlu, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamayla “Libya’daki siyasi süreç ve ikili ilişkilerimize ilişkin görüş alışverişinde bulunduk” dedi. Libya’da taraflar arasında geçen ağustosta sağlanan ateşkesin ardından BM gözetiminde İsviçre’nin Cenevre kentinde 1923 Ekim tarihleri arasında 5+5 Ortak Askeri Komite toplantıları sonucunda kalıcı ateşkes anlaşması imzalanmıştı. Ancak son dönemde UUH güçleri, Hafter öncülüğündeki Libya Ulusal Ordusu’nun ateşkesi ihlal ettiği yönünde açıklamalarda bulunmuştu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Elçisi Stephanie Williams, Libya’da yapılması düşünülen siyasal reformları görüşmek üzere 1415 Aralık tarihleri arasında Cenevre’de bir ekonomik çalışma grubu oluşturulacağını duyurdu. l ANKARA/ Cumhuriyet / Dış Haberler