Katalog

30 KASIM 2020 PAZARTESİ DEPREMDE YIKILAN RIZABEY APARTMANI 453 MİLYON POUND’LUK BOŞANMA Azeri asıllı Rus işadamı Ferhad Ahme keme ile Tatyana Ahmedova, eski eşi ve oğlunu, yüzlerce milyon Pound değedov ile eşi Tatyana Ahmedova arasındaki 453 milyon Pound’luk boşanma süre rinde serveti kendisinden saklamakla suçluyor. Ahmedova, eski eşinin, nakit cinde, yeni bir dava aşamasına geçiliyor. Londra’da bu hafta başlayacak mah parasını ve çeşitli taşınmazlarını oğlunun üzerine geçirdiğini iddia ediyor. Herkese Bilim Teknoloji dergisinin katkılarıyla hazırlanmıştır. Hayvanlardan insanlara sıçramadan önce virüslerin izini sürmek şart Bir sonraki pandemiyi NASIL ÖNLERIZ? Burada artık çocuk sesleri yankılansın Seferihisar açıklarında meydana gele 6.9 büyüklüğündeki depremde, yıkılan Rızabey Apartmanı’nda Arife Yücel (60) ile torunları Diren (3), Lena (4), Vera (6) ve Feda Yücel (10) enkaz altında kalarak yaşamını yitirdi. Arife Yücel ve 4 torununun depremden 3 gün sonra cansız bedenlerine ulaşıldı. Çocuklarını ve kayınvalidelerini kaybetmenin acısını yaşayan Emine Yücel ile Nilay Yücel, yetkililerden son bir ricaları olduğunu, Rıza bey Apartmanı’nın bulunduğu alanın çocuk parkı yapılmasını istediklerini söyledi. İsteğini sosyal medyadan duyuran Emine Yücel, “Rıza bey Apartmanı park olmalı. Rıza Bey Parkı olsun” ifadelerini kullandı. Nilay Yücel ise “Burada çocuk sesi duymak istiyoruz. Lütfen park olsun” dedi. BU KEZ DE AVANOS AYAKTA Yine maden yine katliam Nevşehir’in Avanos ilçesindeki Ziyaret Dağı mevkiinde 406 hektarlık alan için ruhsat alan Kanadalı Canterra adlı şirket bölgede altın arama çalışmasına başladı. Kanadalı şirketin yanı sıra Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) de iki ayrı noktada toplamda 8 bin 500 hektarlık alanda maden arama çalışması yapıyor. Siyanürlü altın madenine tepki gösteren Avanos Belediye Başkanı Celal Alper İbaş, “Ülkemizin birçok yerinde yapıldığı gibi bu tarihi ve turistik coğrafyanın da doğası, yeraltı ve yerüstü zenginlikleri katledilmek üzere” diye konuştu. Altın arama çalışmalarına başlanan bölgenin tarihi bir alan olduğunu ifade eden İbaş, “Binlerce yıllık geçmişiyle birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerin miraslarını günümüze taşıyan tarihi bir bölge burası. Bölge Kapadokya’nın hemen yanı başında ve burada tarihi manastır, kiliseler ve yeraltı şehrimiz var. Ayrıca içme ve tarımsal sulama kaynaklarının yanı sıra tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yürütüldüğü bölge altın aramak amacıyla siyanürle zehirlenmek isteniyor” şeklinde konuştu. Altın arama çalışmaları için bölgedeki ağaçların kesilmeye başlandığını belirten İbaş “İlgili alandaki maden arama ruhsatıyla birlikte 3 ruhsat sahası daha bulunmakta. Sorun sadece ilçemize bağlı Özkonak kasabasını değil; Avanos başta olmak üzere tüm bölgeyi ilgilendirmektedir. Özellikle Köybağı sulama suyumuz ile ilçemizin yeni içme suyu kuyuları da bu sahada yer almakta. Şu an bölgede ağaç kesimleri başladı. Tüm halkımızı ilgili tüm mercileri itiraza davet ediyorum” dedi. l Haber Merkezi NE ZAMAN AÇILACAK? Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması, Haydarpaşa Garı’nın yeniden gar olarak hizmete açılması için dün basın açıklaması düzenledi. Gar’da çıkan yangının üzerinden 10 yıl geçtiğine ve halen kapalı olduğuna dikkat çeken Haydarpaşa Dayanışması, “Haydarpaşa’nın restorasyon çalışmasının taahhüt edilen süre içinde tamamlanması gerekmez miydi? Restorasyon sürecinin bu kadar uzaması, Haydarpaşa Garı’nın esas işlevine dönmesini geciktirdiği gibi halkın demiryolu ile ulaşım hakkını engellemektedir” denildi. l Haber Merkezi ‘Bomonti hatıralarda kalmasın’ eylemi Doğa İçin Sanat Platformu ve Bomonti Hepimizin İnisiyatifi İstanbul Şişli’de bulunan Bomonti bira fabrikasının önünde basın açıklaması düzenledi. Açıklamada “Bu kıymetli alana bir tarikat eliyle dernek, otoparkyurtmescitkültürel alan içeren bir komples yapılması için çalışmalar sürüyor. Biz Şişli sakinleri oranın yeşil alan ve deprem toplanma alanı olmasını istiyoruz” denildi. “Bomonti hatıralarda kalmasın” denilerek açık havada yapılmak istenen yürüyüşe polis pandemi yasakları bahanesiyle izin vermedi. l Haber Merkezi EĞİRDİR KÖPÜKLENDİ Türkiye’nin en büyük tatlı su kaynaklarından Eğirdir Gölü, hem aşırı su alımı hem de aşırı kimyasal kirlilik nedeniyle can çekişiyor. Su seviyesinin ciddi düzeyde düştüğü gölde son günlerde buna bağlı köpüklenme olayları da arttı. Bir koronavirüsün nasıl hızla yayılarak tüm insanlığı neredeyse esir aldığını, ekonomileri çökme noktasına getirdiğini biliyoruz. Evet aşı çalışmaları sona yaklaştı, bir noktada Covid19’un dehşet saçması durdurulacak. Peki ya bir sonraki pandemiye yol açacak virüsler? Yine böyle durup bekleyecek miyiz? Virüslerin izini hayvanlardan insanlara ÖZLEM sıçramadan önce sürebilir miyiz? Yürütülen YÜZAK programlar var ve belli bir başarıya da ulaşıldı. Virüsler her yerde: Havada, suda, toprakta ve diğer her canlı varlığın içinde... Çok küçük ve sayıca çok üstünler.. O kadar küçükler ki, 100 milyondan fazlası toplu iğne başına sığabilir. 2020 yılı, topluma diz çöktürmek için bunlardan sadece bir tanesinin yeterli olduğunu gösterdi hepimize. Peki ya pandemiye neden olan bir sonraki virüsü yayılmaya başlamadan önce avlayabilirsek? Hayvanlarda gelişen virüslerin gözetimi, olası pandemi adaylarını belirleyebiliyorsa, o zaman en sorunlu virüsleri taşıyan hayvan türlerinin belirlenmesi ile bunların yayılmasını önlemek için önlemler alınabilir. Şunu unutmayalım: İnsanların, vahşi yaşamın ve ekosistemlerin sağlığı birbirleri ile yakından bağlantılı. Nüfusumuz arttıkça, daha fazla insan vahşi ve evcil hayvanlarla temas halinde yaşıyor ve bu nedenle "zoonotik" patojenlerin bize bulaşma ihtimali artıyor. Bizi viral tehditten koruyan doğal engeller aşınıyor. Ayrıca uluslararası hava yolculuğu sayesinde bir virüs bir günden daha kısa sürede dünyayı dolaşabiliyor. Davis California Üniversitesi'nde viral gözetim uzmanı Tracey Goldstein, "Hayvanlarda hangi virüslerin dolaştığını kesinlikle anlamamız gerekiyor" diyor. İnsanların karşılaşabileceği tüm vahşi ve evcil hayvanlarda yaşayan virüslerin genomlarını örnekleyecek ve sıralayacak bir gözetim şeması çıkarılması bilim insanları tarafından yıllar önce önerilmişti. Tabii hiç kolay değil: Çok fazla hayvan ve daha da fazla sayıda virüs. İnsana geçebileceği düşünülen muhtemelen 500 bin virüs. Mağaralarda, ormanlarda türlerin aranması; onların idrar, tükürük ve pisliklerinden örnekler alınıp incelenmesi gerekiyor. Uzun soluklu ve nereden bakarsanız bakın birkaç milyar dolara mal olacak bir proje. Küresel Virome Projesi Aslında böyle bir plan 2016'da önerilmişti: Küresel Virome Projesi. Hatta “pandemi çağının sonunu getirecek proje” olarak pazarlandı. Ancak hâlâ yaşama geçirilebilmesi için gerekli fonları toplanabilmiş değil. Üstelik tek de değil. PREDICT Programı ABD hükümeti tarafından finanse edilen PREDICT adlı uluslararası bir program. 2005 kuş gribi salgınının neden olduğu pandemilere karşı erken uyarı sağlamak için 2009 yılında başlatıldı. 60 ülkede 207 milyon dolar harcandı ve yaban hayatı, 500 BİN İnsanlara geçebilen tahmini hayvan virüsü sayısı 949 PREDICT programıyla keşfedilen virüs sayısı çiftlik hayvanları ve insanlardan 164 bin örnek alınarak 949 yeni virüs keşfedildi. Başka bir deyişle, PREDICT yalnızca vahşi memelilerde tahmini olarak 10 bin potansiyel zoonotik virüsü taradı. İnsanlarda ölümlerle bağlantılı olması muhtemel sadece bir tane buldu BasKongo virüsü Covid19'a neden olan koronavirüsü ise tespit edemedi. PREDICT, bu yılın başlarında Trump yönetimi tarafından iptal edildi ne yazık ki. PREDICT'in de liderlerinden biri olan Goldstein, “Üzerlerine bulaşabilecek en fazla virüsü taşıma potansiyeline sahip olduğunu düşündüğümüz hayvanları hedefledik” diyor. “Bu tamamen kapsamlı değil ama bir yerden başlamalısın. Ve öncelikle RNA virüslerini hedef aldık. Çünkü bunlar geçmişte pandemilerin çoğuna neden olan virüsler...” Örneğin PREDICT ekibi, 2017 yılında Uganda'da bir yarasada, develerde bulunan ve insanları enfekte edebilen MERS virüsüne genetik olarak benzeyen bir koronavirüs buldu. Ancak, virüslerin olası konakçı hücrelere nüfuz etmek için kullandıkları spike proteininde farklılıklar vardı. Laboratuvar testleri, bunun insanlara zararsız hale getirdiğini doğruladı. Ekip 2013 yılında SARS'a neden olana benzer bir koronavirüs tespit etti. İnsan hücrelerine bulaşabilirdi, ancak aslında insanlara bulaştığına dair hiçbir kanıt yoktu. 2018'de PREDİCT ekibi bu kez Sierra Leone'de bir yarasada yeni bir virüs tespit etti. Bombali virüsü olarak adlandırılan bu virüs, Ebola ile aynı aileden. Laboratuvar deneyleri, insan hücrelerini enfekte edebileceğini doğruladı, ancak yine de insandan insana yayılabileceğine dair bir kanıt ortaya çıkmadı. VIZIONS Projesi Yeni ortaya çıkan viral tehditleri tespit etmek için bir başka program Vietnam'da gerçekleştirildi. Zoonotik patojen transferi için yüksek risk altındaki hayvanlarla yakın yaşayan ve onlarla yakın çalışan insanlara odaklandı. 20132016 yılları arasında VIZIONS adı verilen proje kapsamında, yaklaşık 600 çiftçi, hayvan sağlığı çalışanını ve hayvan kesimiyle uğraşan veya yarasa, fare eti satan insanları takip etti. İçlerinden biri öksürük, boğaz ağrısı veya ateş bildirdiğinde, yerel doktorlar örnek almak ve hayvanlara maruz kalma durumlarıyla ilgili ayrıntıları kaydetmek için 48 saat içinde ziyaret ediyorlardı. Çalışanların yaklaşık üçte ikisi, 3 yıllık süre içinde bir solunum yolu enfeksiyonu geliştirdi. Örneklerin analizi ağırlıklı olarak influenza A virüsünü işaret etse de bazı yeni virüsler de bulundu. Bunların nereden geldiği veya klinik bir risk oluşturup oluşturmayacağı net değil, ancak VIZIONS bu tür taramanın yeni ortaya çıkan zoonotik enfeksiyonları yakalamak için etkili bir yol olduğunu kanıtladığını söylüyor. Zoonotik virüslerin yayılması ekoloji ile de yakından alakalı. Örneğin Avustalya’nın kuzeydoğusunda 1994 yılından beri rapor edilen dü1.6 MİLYON Kuşlarda ve memelilerde tahmini keşfedilmemiş virüs sayısı zinelerce salgınlar. Nedeni genellikle yarasalarda bulunan ancak atlara ve onlardan insanlara geçerek ateşe, öksürüğe ve bazen menenjit ve komaya neden olan Hendra virüsü. Montana Eyalet Üniversitesi'nden bulaşıcı hastalık ekolojisti Raina Ploughright, Hendra salgınlarının yoğun yağış dönemleriyle bağlantılı olduğunu söylüyor. Islak koşullarda, okaliptüs gibi ağaçlar, enfekte yarasaların yemesi için daha az çiçek üretir. Sonuç olarak, atlarla temas edebilecekleri çiftliklerde yiyecek arama olasılıkları daha yüksektir. Aç yarasalar da stres altındadır ve bu nedenle daha yüksek miktarda virüs yayma eğilimindedir. Karşı çıkanlar da var Bu tür virüs izini sürme projelerine karşı çıkanlar da var. Zira uzun emek ve uzun yıllar gerektiren çok yüksek maliyetli programlar. Bunun yerine insanlarda enfeksiyonun erken belirtilerini tespit etmek ve ülkelerin sağlık kapasitesini artırmak için para harcanması gerektiğini savunanların da sayısı az değil. Ancak PREDICT programında hastalık ekolojisti Jonathan Epstein, viral gözetlemenin yayılma olaylarının riskini her zaman durduramasa bile azaltmanın bir yolunu sunduğunda ısrarcı. “Yayılmayı teşvik eden ana faaliyetlerin neler olduğunu anlayabilir ve oradaki riski azaltmaya çalışabilirsiniz” diyor. Örneğin canlı hayvan pazarlarında daha sıkı kontroller gibi yöntemler... İnsanları zoonotik virüs kaynaklarından uzak tutmak için insan davranışını değiştirmek asıl anahtar. İnsan sevgisi genlerinde İnsana en yakın hayvan köpek. Peki ama niçin? Köpeği evcilleştirme sürecinde böylesine sosyal ve insana bağlı yapan ne olmuştu? Princeton Üniversitesi araştırmacısı Bridgett von Holdt, 18 ev köpeği ve insana alıştırılmış 10 kurdun davranışlarını karşılaştırdı. Kurtların daha dirençli ve daha iyi sorun çözücü oldukları görülürken köpekler birkaç denemenin ardından yardım arar bir şekilde insana sokuldu. “En önemli fark burada” diyor Oregon Üniversitesi’nden Monique Udell. Köpekler mümkün olduğu kadar onlara yakın olmak istiyorlar. Bu bilgi, araştırmacıları insanda görülen kalıtsal bir hastalığa götürdü: WilliamsBeuren Sendromu. Aşırı bağlılık, aşırı sosyal davranışlar gibi belirtilerle kendini gösteren bu hastalık yedinci kromozomdaki genetik değişime bağlı olarak ortaya çıkmakta. Araştırmacılar köpek ve kurtlarda genetik analizler yaptı. Ve incelemeler, insanda Williams Beuren Sendromu’na yol açan kalıtım bölgelerindeki değişimleri ortaya koydu. Aynı değişim kurtlarda tespit edilmedi. Buna göre evcilleştirme sadece davranışlarını değil genlerini de değiştirmiş. Atalarımız özellikle de insana kolay yaklaşan ve uysal olan köpekleri seçtikleri için bu mutasyonlar kalıtımda kalıcı olmuş, hatta çoğalmışlar. Elbette ki araştırmacılar “sosyalleşme geni” bulmadılar, ama bu hayvanların kişiliklerini belirleyen ve yabani kurttan evcil köpeğe giden süreci tetikleyen önemli bir genetik bileşen olarak kabul edilmekte. 10 MADDEDE DİJİTAL KÜLTÜR TANOL TÜRKOĞLU FACEBOOK’UN EN BÜYÜK 10 HİSSEDARI 1. Mark Zuckerberg (Yüzde 29.3 54.3 milyar dolar) 2. Jim Breyer ve Accel Partners (Yüzde 11.4 11.4 milyar dolar) 3. Dustin Moskovitz (Yüzde 7.6 7.6 milyar dolar) 4. Yuri Milner (Digital Sky Tech) (Yüzde 5.4 5.4 milyar dolar) 5. Eduardo Saverin (Yüzde 5 5 milyar dolar) 6. Sean Parker (Yüzde 4 4 milyar dolar) 7. Peter Thiel (Yüzde 2.5 2.5 milyar dolar) 8. Microsoft (Yüzde 1.3 1.3 milyar dolar) 9. Chris Hughes (Yüzde 1 1 milyar dolar) 10. Li Kashing (Yüzde 0.8 800 milyon dolar)