Katalog

11 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Kötü ekonomi yönetimi, artan iç ve dış gerilim TL’yi eritiyor, halkı fakirleştiriyor 27 EKİM 2020 SALI Dolara bakılamıyor! Emperyalçıkarlar, Türkiye’deki mali piyasalar dün bir kez daha yangın yerine döndü. Dolar kuru 8 lira 9 kuruşu rejim savaşları kıskacında.. aşarken, Avro 9 lira 56 kuruşa kadar çıktı. Borsa İstanbul yüzde 3.88 geriledi. Türkiye’de, sanayicisinden ev kadınına herkesin yalas takası primi (CDS) ise TCMB’den faiz artışı beklentisiyle geçen hafkından takip ettiği dota gerilediği 500 baz pular kuru, dün bir süredir SERHAT anın yeniden üzerine çıkritik eşik haline gelen ALİGİL karak dün 512 525 pua8 lirayı da geçti. nı gördü. Borsa İstanbul Son dönemdeki gelişmelere ise dün 11431180 arasında bakıldığında bu süreci, geçen aşağı yönlü hareket ettikten hafta Merkez Bankası’nın, sonra günü yüzde 3.88 düşüşbeklentilerin aksine politika le kapattı. faizini sabit tutup onun yeYaşanan gelişmeleri değişik rine sıkılaştırmayı faiz komecralarda yorumlayan ekonoridorunu genişleterek yapmist ve piyasa uzmanları farklı masının yarattığı belirsizlik, noktalara dikkat çektiler. ABD seçimleri, Brexit, koronavirüste küresel ve lokal ar Rezervler eridi tış eğilimi, AB ile tansiyonun Örneğin Mahfi Eğilmez, HaDoğu Akdeniz merkezli ola zine ve Maliye Bakanı Berat rak yeniden artması endişe Albayrak’ın eylül sonu yaptığı si, AzerbaycanErmenistan açıklamalarına atıfla “Önemsavaşı, S400 hava savunli olan bizim dolara bakmama sistemlerinin denenme mamız değil, doların bize baksi ve en son olarak Cumhur maması” derken, Uğur Gürses başkanı Tayyip Erdoğan’ın şu hatırlatmayı yaptı: “7.95’le Fransa’nın boykot edilmesiy 8.01 arasındaki fark, o arada le ilgili çağrıları olumsuz et yüz milyonlarca döviz rezerkilemiş görünüyor. vinin eritilmiş olmasıdır. BaşBorsa çakıldı kalarının bastığı parayı satarak kendi parasının değeriDolar kuru dün 7.9832ni korumayı sağlamak dün8.0927 lira, Avro kuru ise yanın hiçbir ülkesinde müm9.39609.5621 lira arasınkün olamadı... Ulusal paranın da yukarı yönlü dalgalandı değeri, düşük enflasyon ve ve yeni zirveler oluşturdu. güvenle tesis edilir.” Böylece TL, dolar karşısında Murat Kubilay da ABD sebenzer para birimlerinden çimlerinin TL üzerinde baskı daha fazla değer kaybetti ve oluşturduğuna dikkati çekernegatif ayrıştı. ken, bu durumun döviz borçTürkiye’nin dolar cinsi tah lusu şirketlerin finansal güçvilleri de dolar/TL’nin 8 selerini korumalarında sorun viyesini geçerek yeni zirveyaratabileceğini, tbu şekilde yi görmesinin ardından 1.4 devam etmenin ise sürdürülesent kadar geriledi. Ayrıca bilir olmadığını vurguladı. Türkiye’nin 5 yıllık kredi ifl Ekonomi Servisi Asgari ücret 2 bin 324 TL iken açlık sınırı 2 bin 483 TL Yoksulluk sınırı 8 bin TL’yi aştı Dört kişilik bir ailenin gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlarını kapsayan yoksulluk sınırı, 2020 Ekim itibarıyla ilk kez 8 bin lirayı aştı. Eylülde 7 bin 973 TL olan yoksulluk sınırı, ekimde 8 bin 86 TL’ye yükseldi. Yine, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) ise eylülde 2 bin 448 TL iken, ekimde 2 bin 483 TL’ye yükseldi. Bekâr bir çalışanın “yaşama maliyeti” ekimde aylık 33 lira artarak 3 bin 36 TL’ye çıktı. Pandemiyle birlikte geçim şartlarının daha da ağırlaştığına dikkat çeken Türkİş, bu durumun çalışan ve emeklileri zor durumda bıraktığına dikkat çekti. Türkİş’in hesaplamasına göre, mutfak enflasyonunun aylık yüzde 1.41; 12 aylık yüzde 20.59 arttığını belirtti. l Ekonomi Servisi ÇIN’E DENIZ ÜRÜNLERI, ENDEMIK BALIKLAR YANINDA SOMON DA SATIYOR Türk somonu Japonya yolcusu 100 BIN TL KREDİ KOBİ’ler için yeni destek paketi Kamu bankaları bu kez KOBİ’lerin maaş ve kira ödemeleri için “Mikro İşletmeler Destek Paketi” başlattı. Üç kamu bankasından yapılan yazılı açıklamada, KGF teminatlı olarak, 48 aya kadar vadeyle yıllık yüzde 11.5 faiz oranıyla kullandırılacak krediden, cirosu 3 milyon TL’ye kadar olan firmalar yararlanabilecek. Açıklamada 1 milyon TL’nin altında ciroya ulaşan işletmelere 50 bin TL’ye kadar limit açılacağı, 13 milyon TL arasında ciroya ulaşan işletmelerin azami kredi limitinin ise 100 bin TL olacağı belirtildi. l Reuters YÜZDE 90 AZALDI Çam balında sert düşüş Kurak geçen sezon nedeniyle çam balı rekoltesi bu yıl yüzde 90 azaldı. Türkiye’nin dört bir yanından çam balı üretimi için gelen gezginci arıcılar ağustos ve eylül aylarında bal kesimi yapamadı. Arıcılar, ekim sonunda başlayan küçük ölçekli yağmurlar ile yılı kurtarmaya çalışıyor. Temmuz ayında Muğla’ya gelen Adanalı gezginci arıcı Mehmet Tilki, geçen yıl 100 teneke aldıysa bu yıl 10 teneke çam balı alabildiğini söyledi. l İHA Zeytin kazandırmayınca yerine avokado dikildi BÜLENT ECEVİT Zeytinde bu yıl mayıs ayındaki sıcaklık ve hasat öncesi beklenen yağmurun gelmemesi, rekoltede yüzde 3540 kayıp yarattı. Afrin’den getirilen zeytinyağının iç piyasada kaliteyi ve fiyatı düşürdüğü ifade edilirken, Gazipaşa’da zeytin ağaçlarının sökülüp yerine daha çok kazandıran avokado ağacının dikilmeye başlandığı belirtildi. Antalya Ticaret Borsası (ATB), hasat dönem öncesinde Zeytin ve Zeytinyağı Sektörel Analiz Toplantısı düzenledi. ATB Meslek Komitesi üyesi, üretici Zafer Tan, “Zeytinyağı desteği yetersiz. AB ülkelerinde çiftçi 1.15 Avro’luk devlet desteğiyle birlikte zeytinyağını 3035 liraya satıyor. Türkiye’de ise çiftçi zeytinyağını 1215 TL arasında satabiliyor. Bu rakamlarla biz nasıl rekabet edeceğiz. Destek sağlanmadığını sürece sektörümüz büyümez” diye konuştu. Zeytinpark Genel Müdürü Vahdet Narin ise “Yağmurun geç gelmesi nedeniyle de ürünün olgunlaşmasında sıkıntı var. Hep birlikte zor bir yıl yaşacağız” dedi. Narin, zeytin envanterinin çıkarılması gerektiğini söyledi. Manavgat Ziraat Odası Başkanı Rasim Metin, zeytinyağında pazar sorunu olduğunu bildirirken Türk zeytinyağının ihraç edilerek İtalyan markasıyla satıldığını söyledi. Metin, “En büyük sıkıntımız yetiştirdiğimiz ürünün fiyat olarak değerlendirilmemesi. Yağ pazarını nasıl geliştireceğiz ona bakmamız lazım” diye konuştu. Katılımcılar, tağşiş konusunda yaptırımların yetersiz olduğunu bildirirken, 6 bin 500 TL ceza ile tağşişin önüne geçilemeyeceğini söyledi. l ANTALYA OLCAY BÜYÜKTAŞ 2000’li yılların biraz öncesine dayanan kültür balıkçılığı ölçek olarak geldiği nokta ile on binlerce çalışan ve yan sektörlerle birlikte yüzbinlerce kişinin ekmek yediği, Muğla ve civarının ikinci büyük sektörü. Pandemi dönemi ile kısa bir süre sıkıntı yaşayan ve üç ay gibi bir zamanda sıkıntıları aşan sektör, yeniden üretim ve ihracata başlamış durumda. Sektörün hedefi şimdi Çin ve Japonya olmak üzere pek çok ülkeye Türk somonu dahil balık ve deniz ürünleri ihracatı yapmak. Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği Başkan Yardımcısı, Muğla Kültür Balıkçıları Derneği Başkanı ve Kılıç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili İhsan Bozan, hem sektörün pandemi ile imtihanını hem de bölgedeki gelişmeleri anlattı. 1.5 milyar dolar Geçen yıl bir milyar doları aşan ihracatıyla ülke ekonomisine katkı sunan sektörün gelişmesinin önüne geçilmemesi gerektiğini anlatan İhsan Bozan, “Bu ülkenin üretime ihtiyacı var. Türkiye’nin borcu boğazı aşmış durumda, çalışıp para kazanıp ödeyeceğiz. Biz teknoloji ülkesi değiliz, teknoloji üretemiyoruz, inşallah olacak ama o olana kadar başardığımız şeyleri daha çok üreteceğiz. Ben Milaslıyım bu memleketin geliri zeytin, pamuk, tütündü. Artık oralar toprak havuzlarla doldu. Üretenin önüne geçmeyelim. Daha çok nasıl üretiriz ona bakmamız lazım. Neredeyse faiz ödeyebilecek durumda değiliz” İhsan Bozan 4 değil 20 ayda büyüyor Bozan, üretimle ilgili de şu bilgileri verdi, Yunanistan kültür balığı üretiminde bir dönem Avrupa’da bizim en büyük rakimizdi. ABD pazarına levrek ve çipurayı onlar getirdiler. Çiftlikleri de kıyıya bizden daha yakın. Norveç’te de aynı şekilde. Balıklar tavuk gibi değil. Levrek 20 ayda, çipura 16 ayda büyüyor. Biz kültür balığı dedimizde sentetik zannediliyor. Oysa bunlar kuluçkasından hasadına kadar bu çiftlikler tamamen denizde ve yaklaşık 20 ayda 22.5 kiloya kadar büyüyor. ifadelerini kullandı. “Toplam su ürünleri içinde kültür üretimi 378 bin ton. Ortalama 5 dolar olsa 2 milyar dolarlık büyüklük eder” diyen Bozan’a göre, kültür balıkçıları levrek üretmiyor olsa deniz levreğinin fiyatı iki katına çıkar. Biz sahada olmasak Yunanistan’dan balığı şimdi 4 dolara alırken en az 6 dolara alırız. l MUĞLA Kim ne diyor? Kültür balığı üreticilerinin son günlerde başı yine bazı çevrecilerle dertte. 4 Çevreciler, kültür balıkçılığında kullanılan yemlerin çevreyi kirlettiğini, balıklara GDO’lu yem verildiğini dile getiriyor. İlaç verildiğini de dile getiren çevrecilere göre balık çiftlikleri turizmi engelliyor. 4 Balıkçılar da; bu işi yaplanın belli kuralları olduğunu, daha önce kıyılara 900 metre uzaklıktakı çiftliklerin 2008’de çıkan yasa ile 1.1 kilometre açığa taşındığını, hatta bazı noktalarda bu uzaklığın 3 kilometreye kadar çıktığını dile getirdi. 4 Yemlerimiz hem bakanlık hem de müşteriler tarafından denetleniyor. Dometes, kiraz döndü bir kalıntı olsa Avrupa’ya giden balıklar geri döner. Böyle bir şey mümkün değil. Hangi havuzda hangi boy, tür balık olduğuna kadar sıkı bir şekilde denetleniyor. İşin içine, pat diye, canlı yayın dondurularak araya sokulan naklen yayın akışı içinde, yayın yapılmadan önce aklımızın ucundan geçmemiş, yakıcı yeni bir gelişmenin daha önce öngörülmemiş gelişmeleri ile yüz yüze getiriliyoruz. Örneğin dün, bugün yayımlanacak yazısı için gündemle uyumlu gelişmelerin, önem, önceliklerini sıraya sokmaya çalışırken aynı şey başıma geliverdi; Suriye toprakları içinde gerçekleştirilmiş, önemli bir Rus bombardımanının ilk bilgi akışını, konunun uzmanı bir gazeteci arkadaşımız veriyordu. Çok dikkatli, kaygılı üslubundan sonrası için zor durumda kalabileceği sözcüklerden kaçındığını sezebiliyorduk. Azerbaycan’da çıkılmış yolla, ya da İran, bölge siyasetlerinin bütünlüğü içinde yaşanan çelişkili çıkar ilişkilerinin yumağında öngörebildiklerini hem paylaşmak hem de yanlış şeyler söylememiş olmak adına duraksamalı, anlamlı satır aralarını paylaşıyordu. Tam isabet, doğal yayın akışı içinde gündemin usta uzmanları da vardı. Daha net bilgiler yerine, yaşanmış gerçekler üzerinden, konuşulmaması gerekli bir tablo ile karşı karşıya olduğumuzun altı çizilen “öngörülememiş yeni bir durum” sözcükleriyle yüzleştik. Aradan saatler geçti, bizim kanallardan bu konuya ilişkin yeni bir haber gelmedi. HHH Azerbaycan’a ilişkin yeni önemli gelişmeler içinde ise son taraflar arasındaki ateşkes anlaşmasının üzerinden birkaç dakika bile geçmeden, Ermenistan cephesinden ateş açıldığının haberi veriliyordu. Üstelik bu kez, adı konmadan tatbikat sonrası bilerek bırakılmış Türkiye’nin bilinen savunma silahlarını hedef alan tahrik ateşlerinden söz ediliyordu. Azerbaycan Devlet Başanı Aliyev, kameraların karşısında canlı yayında, yerden kalkmadıklarının güvencesini veriyordu. Gündemde Ermenistan adına, Azeri formalar giydirilmiş PKK militanları provokasyonu da vardı. Saat 15’i geçmişti ki.. Saray’dan Mevlidi Nebi Haftası açılışı toplantısının yayınından Başkan Erdoğan’ın konuşmasını dinledik. Fransa başta AB ülkelerinden yakın sıcak günlerde patlak veren İslamofobiye karşı mücadele çağrısı yapıyordu. Önceliğinde Fransa’ya dönük ekonomik ambargo eylemi çağrısı vardı. HHH Bugüne dönük önceliklerim tepetaklak olmuştu. Elbette hiç değilse Enis Berberoğlu üzerinden yapılan hakhukukadalet oyunundaki apaçık ortada senaryoyu atlamak olanaksızdı.. Günlerce, AYM’nin gece yanan ışıkları üzerinden yazılan ucuz senaryonun geçmeyeceğinin altını çizmek gerek. AYM kararı buharlaşmaz. Haksızlık, hukuksuzluktan geriye dönmenin ötesinde bir çıkış yolu yok. Yandaş, yalakaların çabası ile yeni yandaşlıklar ile bu kez kazançlı çıkılabilecek yol kalmadı gibi. Burcu Civelek Yüce Merve Tezel ‘Cep’ler POS oluyor Akbank, Visa Türkiye işbirliği ile kasım ayında “Cebe POS” uygulaması başlatacak. Akbank Genel Müdür Yardımcısı Burcu Civelek Yüce’nin verdiği bilgiye göre, tutardan bağımsız her işlem bu uygulamayla temassız veya QR ile yapılabilecek 250 TL üzeri temassız işlemler de şifre girilerek yapılabilecek. Visa Türkiye Genel Müdürü Merve Tezel ise “Pandemi döneminde milyonlarca bireyin, mekân ve platformdan bağımsız olarak alışveriş yaptıkları her yerde kartlarıyla ödeme yapmanın rahatlığını talep ettiğini gördük” dedi. l Ekonomi Servisi Sorunlu krediler artacak Avrupa Merkez Bankası (ECB) Yönetim Konseyi üyesi Pablo Hernandez de Cos, pazartesi günü yaptığı açıklamada, iyimser senaryolara göre dahi, önümüzdeki çeyreklerde, sorunlu kredilerin toplam krediler içindeki payında “belirgin yükselişler” beklediğini söyledi. De Cos, koronavirüs krizi devam ederken bankaların temettü politikalarına ilişkin olarak dikkatli olmaları gerektiğini vurguladı ve bu konuda “ihtiyatlı davranmaları” gerektiği konusunda da uyardı. l DHA