Katalog

12 15 OCAK 2020 ÇARŞAMBA TASARIM: SERPİL ÜNAY HABER/YORUM Rusya’nın Ortadoğu ve Akdeniz’de artan ağırlığı Suriye’nin resmi haber ajansı SANA, önceki gün Moskova’da, Türkiye, Rusya ve Suriye’den üst düzey isimlerin katıldığı üçlü bir toplantı yapıldığını duyurdu. Toplantıda Türkiye’yi Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı, Suriye’yi Ulusal Güvenlik Bürosu Başkanı temsil etmişler. Rusya öncülüğünde, Moskova’da, Libya konusunda da bir adım atıldı. Rusya’nın desteklediği, Türkiye’nin karşı çıktığı Halife Hafter Moskova’ya davet edildi. Türkiye ve Rusya’nın yaptığı ateşkes çağrısına uyması istendi. Fakat Hafter, ateşkes önerisini reddetti ve Moskova’dan ayrıldı. Rusya’nın, Suriye ve Libya konusunda, aynı günlerde attığı bu adımlar, öncelikle, Ortadoğu’da, Akdeniz’de artan ağırlığını gösteriyor. Libya’nın Afrika için, Suriye’nin Ortadoğu için öneminin farkında olan Rusya, buralarda ağırlığını artırırken, aynı zamanda Türkiye üzerindeki nüfuzunu da pekiştiriyor. En büyük enerji tedarikçisi olduğu, S400 hava savunma sistemi sattığı Türkiye’yi, kendisiyle birlikte hareket etmeye yöneltiyor. Türkiye’nin, Libya ve Suriye’yle olan tarihsel, siyasal, kültürel, toplumsal bağları, Rusya’nın bu ülkelerle olan bağlarına oranla daha güçlü olsa da, buralarda Türkiye, Rusya’nın ağırlığını kabul ediyor. SSCB ve komünizm karşıtı siyasi gelenekten yetişen, Komünizmle Mücadele Dernekleri’nde olgunlaşan, gençliklerinde “Komünistler Moskova’ya” şeklinde slogan atan, NATO ve ABD’yi Türkiye’nin, Türk dünyasının, İslam âleminin dostu gören bir siyasi heyetin yönettiği Türkiye, Libya ve Suriye konularında Rusya’yla uyumlu davranmaya özen gösteriyor.  Putin’in öncelikleri Rusya’nın son 100 yılda üç kez rejimi, ismi, sınırları değişti. 1917 Ekim Devrimi öncesinde Çarlık Rusyası monarşiydi. 1922’de kurulan SSCB komünistti. SSCB’nin 1991’de dağılmasıyla kurulan Rusya, yarı başkanlık rejimiyle yönetilen federal bir devlet. Dünyanın en geniş sınırlarına sahip, imparatorluk bakiyesi bir cumhuriyet olan Rusya’nın devlet geleneği güçlü. Tarihsel birikimi sağlam. Diplomatik hafızası derin. Kültürel, bilimsel, sanatsal, sportif altyapısı gelişmiş. Yetişmiş insan gücü zengin. Politik akımlar arasında milliyetçiler, komünistler, Batıcı liberaller, Avrasyacılar dikkat çekiyor. Ekonomik büyüklüğü 1.6 trilyon dolar. Gelir kalemleri arasında enerji, maden ve silah ihracatı, nükleer santral yapma kabiliyeti öne çıkıyor. Rusya’da ordu ve istihbarat güçlü. SSCB’nin dağılmasıyla incinen ulusal gururu tamir eden Devlet Başkanı Vladimir Putin de bu bürokratik gelenekten yetişmiş. Rus siyasal kültüründeki güçlü, karizmatik, otoriter devlet adamı tipinin simgesi. Halkın güvenliğini, ulusal gururunu, ekonomik refahını temin ve tatmin etmenin, toplumun güvenini, desteğini kazanmak için önemli olduğunu biliyor. Putin, Türkiye’yle gelişen ilişkileri önemsiyor. Türkiye nedeniyle NATO içinde yaşanan tartışmanın Rusya’nın elini güçlendirdiğini görüyor. Türkiye’yle iyi ilişkilerin, Rusya’nın elini Ortadoğu’da, Kafkasya’da, Karadeniz’de, Akdeniz’de, İslam dünyasında güçlendirdiğini saptıyor. Türkiye’ye enerji ve silah satarak, Türkiye’nin ekonomisi ve dış politikası üzerinde de etkili oluyor. Özetle Rusya, şu formülü biliyor: Ortadoğu’da etkili olmak için Avrasya’da, Avrasya’da etkili olmak için Ortadoğu’da güçlü olmak şarttır. Buralardaki etki, dünyadaki nüfuzu da pekiştirir.   Eski Yargıtay üyesi Ayyıldız’a 10 yıl hapis Maltepe Askeri Lisesi’nde öğrencilerine dünyaca ünlü “Game of ThronesTaht Oyunları” dizisini izlettiği gerekçesiyle Türk Silahlı Kuvvetleri’nden çıkarılan subayların yargılanmasının yolunu açan eski Askeri Yargıtay üyesi Şeref Ayyıldız, FETÖ üyeliğinden 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi heyetinin oybirliğiyle aldığı karar, Daire Başkanı Maruf Alikanoğlu tarafından açıklandı. Bu karara karşı temyiz yolu açık bulunuyor. l AA 15 OCAK 2020 SAYI: 34433 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni AYKUT KÜÇÜKKAYA Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l İç Politika: Ali Açar l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 06:50 06:33 06:54 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 08:20 13:18 15:44 08:02 13:03 15:32 08:21 13:26 15:58 Akşam 18:06 17:54 18:20 Yatsı 19:31 19:17 19:42 Risk, beklentilerin gerçekleşmemesi, kayba yol açacak tehlikelerin oluşmasıdır. Yeni yılda bankacılık sektöründe ağırlaşacak sorunlar, kamu kesimi finansman açığının büyümesi, ana, birincil; yıl sonunda BİST’te oluşan fiyat balonu, döviz kurunun baskılanması, tali, ikinci derece risk kaynaklarıdır. Ekonomide yaşanan finansal zorluklar, ödeme güçlükleri, bankaların 2019 yılı bilançolarına tam yansımamıştır. Kredilerin yeniden yapılandırılarak tahsilinin uzun süreye yayılması, tahsil edilemeyen kredilerin sürekli yenilenmesi, bankalarda aktifin seyyaliyetini, akıcılığını azaltmakta, donuk aktiflerin varlık toplamı içerisindeki payı artmaktadır. Piyasada ödeme güçlüğünün artması, gecikmeler yalnız borçlu firmaların bireysel sorunu olarak kalmamakta, yükümlülüklerin yerin e getirilmemesi, alacaklı firmaları da etkilemekte, piyasadaki finans al hastalık bulaşmakta, yayılmaktadır. Yayılma süreci henüz sonlanmamış, bankaların finansal tablolarına tam yansımamıştır. Bankacılık sisteminin aktif kalitesi ile birlikte kaynak yapısı da bozulmaktadır. Bankaların ana kaynağı mevduatın artışını, ülkede tasarruf oranının düşüklüğü yanı sıra vergi kesintisi sonrası mevduat faizi TCMB’den yapılan aktar malara karşın yüz milyar TL dolayında olan 2019 büt çe açığının 2020 yılında bü yümesi, açığın iç borçlanma ile fonlanması beklenmekte dir. Dış borçlanma olanakları 2020 yılının ekonomik riskleri sınırlı olduğundan, büyüyen bütçe açığı, dolaylı biçimde de olsa TCMB kaynakları ile fonlanacaktır. Gerçi TCMB yasal düz enleme ge reği, birinci el piyasasından nin reel olarak negatif oluşu da sı doğrudan DİBS alamamak nırlamakta, mevduat kısa vadelerde ta, ancak APİ yoluyla ikinci el piya yoğunlaşm aktadır. sasından DİBS almaktadır. DİBS, Bankaların mevduat dışı kaynakla bankalardan doğrudan ve/veya rının ana kalemi, sendikasyon (kon ters repo yoluyla alınmakta; banka sorsiyum) kredileridir. Ülkemizin lar TCMB’den sağladıkları kaynak dış piyasalarda kredi değerliliğinin la DİBS alımı yaptıklarında; TCMB azalması, kredi riski sigorta primi dolaylı biçimde de olsa bütçe açığı ni (CDS) yükseltmekte, bu tür kredi nı fonlamış olmaktadır. lerin çevrilme (roll over) maliyetini ar 2019 yılında TCMB’nin kârının tırmaktadır. Mevduat ve mevduat ve ihtiy at akçesinin Hazine’ye ak dışı kaynaklarını yeterince geliştire tarılması, merkez bankaları bank meyen bankaların, Merkez Banka not çıkarm a tekeline, imtiyazına sa sı kaynaklarına gereksinimi artmak hip olmaları nedeniyle olağan karşı tadır. Merkez Bankası kaynakları ile lanabilir. fonlama, bankaların kaynak yapısı 2020 yılında, Merkez Bankası bi nı bozduğu gibi, parasal genişleme lançosunun pasifinde yer alan de ye de yol açmaktadır. 2020 yılında ğerleme hesabının Hazine’ye aktarıl bankaların kredi, likidite, kur riskle ması gündeme gelebilir. Lehte olu rinin artması, faaliyet kârlarının azal şan kur farklarının, değer artışları ması finans sektörünün sorunlarını nın izlendiği değerleme hesabının daha da ağırlaştıracaktır. Hazine’ye aktarılması, ihtiyat akçe si dağıtılmasından farklıdır. Değerleme hesabı olası kur kayıplarına karşı bir güvence, bir emniyet yastığı oluşturduğundan, bu hesabın kullanılması Merkez Bankası’nı, kur riskine karşı korunaksız kılar. Değerleme hesabına Hazine tarafından el koymaya kalkışılması, yedek akçe dağıtılmasına kıyasla tehlikelidir. Bankacılık sisteminin kaynak ihtiyacının artması, bütçe açığının büyümesi, 2020 yılında TCMB’nin antienflasyonist, sıkı para politikası izlemesini zorlaştıracaktır. TCMB’nin hızlı faiz indirimi, mevduat artışının yavaşlaması, borsada fiyat balonu oluşması, birikim sahiplerinin döviz ve altın gibi alternatif yatırım araçlarına yönelmelerine yol açmıştır. TCMB’nin 2018 yılında dış şoka, kurlarda hızlı yükselişe karşı politika faizini yüzde 24’e yükselttikten sonra azar azar faizi indirmesi gerekirken yaptığı hızlı faiz indiriminin olumsuz sonuçları 2020 yılında daha net olarak görülecektir. Nitekim borsada fiyat balonu sönmeye yüz tutarken, kurlarda da yükselme eğilimi başlamıştır. 2020 yılı, iyimser beklentilerin aksine ekonomik açıdan da daha zor geçecek bir yıl olacaktır. Gerçekleri öngörerek yerinde önlemleri alacak yönetici kadroların olmayışı da sorunları ağırlaştıracaktır. IRAK ŞEHİTLERİ, İDİL VE UZUNKÖPRÜ’DE TOPRAĞA VERİLDİ Bayram Günay İlyas Bağater Uzunköprü’deki cenaze töreninde şehidin anne ve babası, tabuta sarılarak gözyaşı döktü. Şehit Günay’ı 6 bin kişi uğurladı Böyle mi gelecektin? Irak’ın kuzeyindeki Haftanin bölgesinde yapılan operasyonda, teröristlerle çıkan çatışmada şehit olan güvenlik korucusu İlyas Bağater (31) ile uzman çavuş Bayram Günay (27), memleketlerinde yapılan törenlerle toprağa verildi. Şehit İlyas Bağater için dün Şırnak 23. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı’nda askeri tören yapıldı. Şehidin Türk bayrağına sarılı tabutu, tören sonrası memleketi İdil’e bağlı Tepeköy’e getirildi. Evli ve 3 çocuk babası şehit için düzenlenen cenaze töreninde şehidin eşi Hafize Bağater, yakınlarının desteğiyle güçlükle ayakta durabildi. Şehit güvenlik korucusu İlyas Bağater’in cenazesi, kılınan namazın ardından Tepeköy Mezarlığı’nda, ağıtlarla toprağa verildi. Şehit Bağater’in, Hiranur (5), Abdullah (2.5) ve 7 aylık Furkan adında çocukları olduğu öğrenildi. Kalabalık uğurladı Şehit Bayram Günay’ın cenazesi ise memleketi Edirne’nin Uzunköprü ilçesi Dereköy’e getirildi. Şehidin evinin önünde helallik alınması sırasında anne Zümriye, baba Tezcan Günay, oğullarının tabutuna sarılarak gözyaşı döktü. Anne, “Böyle mi gelecektin, ben seni böyle mi görecektim yavrum? Gitme oğlum, bırakma beni” diyerek ağladı. Şehit anne ve babasının oğullarını son yolculuğuna uğurlamak için mezarlığa giderken yakınları ve sağlık ekiplerinin yardımıyla güçlükle yürüdükleri görüldü. Kalabalık nedeniyle şehidin cenaze namazı köy camisi yerine mezarlıkta kılındı. l Haber Merkezi Kalın: ABD ve Irak anlaştı Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Irak’ın ABD askerlerinin Irak’tan çıkarılması yönünde aldığı karar sonrası Irak hükümetinin, ABD ile askerlerinin IŞİD’le mücadele amacıyla ülkede kalması için yeni anlaşmaya vardığını ya da varmak üzere olduğunu belirtti. CNN International yayınına katılan Kalın, İranlı General Kasım Süleymani’nin ABD tarafından öldürülmesini provokatif bir eylem olarak nitelendirerek “Bölgedeki vekâlet savaşla rı, Irak, Suriye, Yemen ve diğer yerlerdekiler de sorunun kaynağıdır. İran’ı bölgede görmezden gelemezsiniz ya da reddedemezsiniz. Bölgedeki herhangi bir planda onlarla iş yapmak zorundasınız” dedi. l ANKARA/Cumhuriyet KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] MÜEBBET HAPIS CEZASI BOZULDU Metin İyidil’e istinaftan beraat Eski Eğitim Doktrin Komutanlığı Muharebe ve Muharebe Eğitim Destek Komutanı Korgeneral Metin İyidil hakkında “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçundan verilen müebbet hapis cezası, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Ceza Dairesi tarafından bozuldu. Mahkeme, İyidil’in beraatına karar vererek tahliye edilmesine hükmetti. 15 Temmuz darbe girişimi sonrası tutuklanan İyidil, yargılandığı Ankara 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yaptığı savunmada, darbe gecesi darbecilerin verdiği emrin sahte olduğunu söylediğini ve buna karşı harekete geçtiğini savunarak “Bu hainlerin darbe planlarını yaptıkları tarihlerde Fas’ta ailemle tatildeydim. Beni iki yıl dinlemişler ve ‘Bu bizden değildir’ diye hakkımda rapor tutmuşlar” demişti. l ANKARA F16 PILOTU DA VAR, KOMUTAN DA FETÖ’nün kripto yapılanmasına baskın İzmir merkezli 49 kentte Fethullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) TSK içerisindeki kripto yapılanmasına yönelik soruşturma kapsamında176 şüpheli askere yönelik yakalama kararı çıkarıldı, 115 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar arasında 6 F16 pilotu üsteğmen, İncirlik 10. Tanker Üs Komutanlığı’nda görevli teğmen ile 4 ilçe jandarma komutanı da var. Ankara’da 31 gözaltı kararı Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nda, FETÖ/PDY ile irtibatı tespit edilen 4’ü muvazzaf 27 astsubay ile 4 sivil mahrem sorumlu hakkında gözaltı kararı verildi. l İZMİR / CumhuriyetDHA BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Kapı, pence 1 Z E R E F Ş A N A re gibi yerlere 2 E S E M E L İ M takılan dövme 3 B İ Z S K A L A demir. 2/ Bir 4 E N İ K E T Ü T çalgıyı doğru ses vermesi için ayarlama... Kadastro haritalarında parseller toplu 5 6 7 8 9 R S İ RKAF CET AR EK ERAT EKRÜ T İ NER L B ESTEPETA luğu. 3/ Yaraşır, uygun... Meydan. 4/ Tokat ili ne özgü bir halk oyunu. 5/ Bir nota... Görevden alma. 6/ Uzun bir zaman aralığı içinde belirli bir bölgede egemen olan atmosfer koşulları... Küçük erkek kardeş. 7/ Atın başına geçirilen dizgin ve süsler... Özbekistan’ın plaka kodu. 8/ Özerklik. 9/ Osmanlı Devleti’nde taşradaki nü fuzlu ailelere verilen unvan... Eskiden Karagöz oynatılan kahvelere verilen ad. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Duvara ya da tavana püskürtülerek yapılan bir tür sıva. 2/ Düzenli olarak ekim yapılan arazi... Rey. 3/ “Gül hastalığı, gülleme” gibi adlar da verilen cilt hastalığı... Sivas ilinde bir göl. 4/ Bir örgüt içindeki farklı görüş ve yak laşımların ideolojik düzeyde bir kimlik kazan ması sonucu ortaya çıkan gruplardan her biri. 5/ Argoda esrar... Dünyanın tek kuyruksuz kedi cinsinin adı. 6/ Bir etkinliğin geçici ola rak durdurulduğu süre... Kısa yazı. 7/ Bir tür pencere kapama düzeni... Fas’ın plaka kodu. 8/ Tavır, davranış... Eskimoların kendilerine verdikleri ad. 9/ Çözümleme.