Katalog

10 21 TEMMUZ 2019 PAZAR TASARIM: SERPİL ÜNAY BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, uluslararası bir üne sahip olan matematikçimiz.. Ömür boyu konuşmama ilkesine dayalı Katolik bir tarikatın üyelerine yerilen ad. 2 Denizli’nin Acıpayam ilçesinde bir yayla... Harekât merkezi... Hint mitolojisinde ölümsüzlük sağlayan içki... Satrançta bir değerlendirme ve klasman sistemi. 3 Bir meyve... İçine kıyma ya da patates konularak yapılan bir tür mantı... Şarap... Kayabalığının bir türü. 4 Kıbrıs Adası’nın eski adı... Açık yeşil renkli, mayhoş ve kokulu bir elma cinsi... Artvin’in Yusufeli ilçesinde bir yayla. 5 Antalya’nın bir plaj bölgesi... Bektaşi inancını işleyen yergi dolu nefesleriyle tanınmış şairimiz... Kazaklara özgü, iki boynuzdan oluşan üflemeli bir çalgı. 6 Devletçilik... Üçten dokuza kadar telin bir arada bükülmesiyle yapılan ve denizcilikte kullanılan halat. 7 Yunan mitolojisinde cehennemde sonsuza kadar bir ipi ağır ağır ören kişiye, günümüzde ise canından ve yaptığı işten usanmış emekçiye verile ad... Hayvanlara vurulan damga... Körü körüne bağ landığı bir düşünceyi özellikle dinsel inancını başkalarına zorla benimsetmeye çalışan kimse... Türkiye Uzay Ajansı’nın kısa yazılışı. 8 Bir nota... Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya özgü bir tür içli köfte... Gümüşhane yakınında ünlü bir manastır... Bir renk. 9 Siirt ilinde bir kaplıca... Bir cetvel türü... Keman yayı... Deniz yosunlarından çıkarılan, beslenme endüstrisinde ve hekimlikte kullanılan bir tür jelatin. 10 “Ala gözlü benli dilber / söyle söz ederler” (Karacaoğlan)... Kabartma bir figür oluşturacak biçimde yontulmuş değerli taş... Kıymayla pişirilmiş suluca sebze yemeği... Kuzu sesi. 11 Yaygın bir hastalığı bütün kaynak ve belirtileriyle birlikte yok etme işi... Hollanda Demiryolları’nın kısa yazılışı... Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası. 12 Hawaii Adaları’na özgü dört telli gitar... Sık örgülü balık ağı... Vadi rüzgârı. 13 Gümüş... “Parça parça yarılmış öküz ardında / Parmağı üç , tırnağı ak değil” (F.H. Dağlarca)... Bu haftaki bulmaca ödülü Jack London Yanan Gün Yordam Kitap 7 TEMMUZ 2019 07.07.2019 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan 1736 KAZANANLAR: bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar Çağrı Bulhaz, Demet Özer, Alım arasında yapılan çekilişte Jack London’ın Beyaz Diş Irmak, Salih Akkaya, Hüseyin Türk, (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: Tuncer Özgüner, Nesli Umay Seydioğlulları, ANKARA, Gürkan Taşçıoğlu, Özcan Uludağ, Azmi Cinsoy, İSTANBUL, Enver Çetin, SAMSUN, Ekin Yıldıran, Suudi Kunduz, Tarcan Tüter, Dahi Genişoğlu, İZMİR, Ayhan Turanlıgil, ESKİŞEHİR, Adnan Ünlüsoy, Erol Tabakoğlu, BALIKESİR, Ertan Üçler, RİZE, Mehmet Ali Özçamur, MALATYA, Haldun Sarıgöl, KIRKLARELİ, Müberra Yılmaz, ÇANAKKALE, Çağdaş Çallıoğlu, Umut Ergün, ANTALYA, Suat İrken, KARABÜK 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 BAUD E L A İ R E AKÇAKAT I K 2 OB L OMOV EF İ J İ VUT İ RO 3 CAUD İ L LO E NUMA E L İ Ş R 4C SO İ ASOS R İ TSU TEK 5AB POT KA L İ NŞAT C İ RO 6 CABATA KAZB EK AŞ İ RET 7CAL LA KA S AR ES E V MA 8 İ LE BEL I RAK UF F İ Z İ 9OZOK E R İ T AH İ MS A LOKA 10 E M İ N O N A T İRİ İN N F 11 A B İ İTİ E MM İ EL İK TA 12 R U S A İ KONO S KO P VADUZ 13 İ B İ B İ K V EDA K İ ROLO J İ Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@cumhuriyet. com.tr veya (0212) 343 72 69 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 14 T NAN HAB F ORM 15 M A KOTA RE İ S E 16 O D A K İ RT İ L T AN 17 F E R E S BAZOFOB İ 18 O N A T F İ LM AT D 19 B İ B E R İ Y E ANE L E 20 İ T A R E E R İ K KAS Kara avcılığında, çalı ve ağaççıklara vurarak kuşları kaldırmaya yarayan bir çeşit ince uzun sırık... Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki son topraklarını da yitirdiği antlaşmanın adı. 14 “Âlem çiçek olsa arı ben olsam / Dost dilinden tatlı bulamadım (Pir Sultan Abdal)... Tokyo’nun eski adı... Ölen kimsenin vücudu. 15 Merkür gezegenine verilen bir başka ad... Harman aktarma ve sap yükleme işlerinde kullanılan çatallı tarım aracı. 16 Japon lirik dramı... Erden Kıral’ın bir filmi... Çimlenmiş buğdayın kaynatılmasıyla yapılan bir çeşit yemek. 17 Balkanlar’ın orta kesiminde bir ırmak... Mısır’da rakkaselere verilen ad. 18 Muğla’nın bir ilçesi... Hollanda’nın plaka kodu... Sazın en ince ses veren teli... İslamlıktan önce Kâbe’de duran üç puttan biri. 19 Osmanlılar döneminde Avusturya’dan gelen bir cins kumaş... Eski Türklerde kutsal sayılan hekim. 20 Neolitik çağda insan topluluklarının karma besin ekonomisine geçtikleri, ama henüz çanak çömlek yapmayı bilmedikleri evreye verilen ad... “Ellerinde , yüzlerinde nur / Yarına ümitle yürüyenlere / Bir selam uçuralım” (Orhan Veli). YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 18991968 yılları arasında yaşayan ve kübist bir anlayışın egemen olduğu yapıtlarıyla tanınan ressamımız... Gemilerde pervaneleri korumak için konulan kavisli çıkmalara verilen ad. 2 İslamlık öncesi Türk edebiyatında mâniye verilen ad... Farklı yemeklerden oluşan geleneksel Japon mönüsü... Bektaşilikte tarikata yeni girmiş acemi dervişlere verilen ad. 3 Mobilya yapımında kullanılan bir bambu türü... Bilecik iline özgü bir yemek... Yedirip içirme, besleme. 4 Vilayet... Portakal ve limonla yakın akraba olan bir meyve... Parlak kırmızı renkte bir süs taşı... Tütün dizmek, kurutmak ve işlemek için kullanılan üstü kapalı sergi... “Aşkına düşeli bana uzak” (Âşık Veysel). 5 Boş... Proton verebilen maddelerin genel adı... İlgi çekmek için değişik şekillerde katlanan broşür. 6 Ödünç, eğreti... Meksika’da yaygın sert bir içki... Tunus’un plaka kodu... Mikroskop camı. 7 Uz bulunur, değerli... Öküz yemliği... “Âyine oldu bir nigehi hayretinle / Billah ne saht âteşi suzansm ey gönül” (Nedim)... Titan elementinin simgesi. 8 Çok sesli müzikte bir bestele 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... me yöntemi... Nişan... Güney Amerika’da yaşayan bir yük hayvanı... Tavır, davranış... Karadeniz’in kuzeyindeki iç deniz. 9 Balık avlamak için elle ve yayarak atılan koni biçiminde ağ... Pokerde bir oyuncunun önündeki paranın tümü... Eski Mısır inanışında suaygırı avcısı olarak betimlenen tanrı. 10 Polonya halkından olan kimse... Ekolojide, bir canlının varlığını sürdürebildiği yaşama ortamının en küçük birimi... İyi talih, iyi haber... Rize’nin Çayeli ilçesinde bir şelale. 11 Arjantin’in plaka kodu... Hizmet hayvanlarının ayağına çakılan demir... Bir devletin başka bir devlete politik sorunlarla ilgili olarak yolladığı uyarı yazısı... Galyum elementinin simgesi. 12 Rakıya verilen bir ad... Öğütülmüş tahıl... Jules Verne’in, “Deniz Altında Yirmi Bin Fersah” adlı romanındaki düşsel denizaltı. 13 Algıların göreliliğini dile getiren “İnsan her şeyin ölçüsüdür” önermesiyle tanınan eski Yunanlı filozof... Faize temel oluşturacak miktar ile günlerin çarpımı sonucunda bulu nan rakam... İnanılan düşünce. 14 Bir tarikat ya da sanatın kurucusu... Köz lenmiş patlıcan, tahin ve limonla yapılan bir meze... İslam kültürlerinde, belirli kurallara uyarak güzel yazı yazma sanatı. 15 Köpek... Burmalı çivi... Türk müziğinde oldukça kıvrak bir usul. 16 “Doymadım gitti mey ü mahbuba bu meyhânede / Bir gözüm ’de kaldı bir gözüm peymânede” (Yenişehirli Avni)... ABD’nin ortagüney kesiminde sık ormanlarla kaplı dağlık bir bölge... Baryum elementinin simgesi. 17 Erzurum’un bir ilçesi... Afrika’da yaşayan bir antilop. 18 Kocası ölen kadının kayınbiraderiyle evlenmesini öngören gelenek ya da yasa... İskambilde koz. 19 Vücuttaki AIDS virüsünü saptamakta kullanılan test... Bir nesneniı uzayda kapladığı yer... Meslek. 20 Klasik mimarlıkta, üzeri kubbe ile örtülü yapı ya da salon... “Evrensel hayat enerjisi” anlamına gelen, çok eski bir Japon sağlık tekniği. TELEVİZYON Hazırlayan: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK ‘Umut Limanı’ ekranda “Umut Limanı” bugün saat 21.30’da TRT 2’de gösterilecek. Filmin yönetmeliğini Aki Kaurismäki üstleniyor. Başrollerde ise André Wilms, Kati Outinen, JeanPierre Darroussin rol alıyor. Film Cannes Film Festivali’nde FIPRESCI en iyi film ödülünü aldı. Ayrıca 2011 Münih Uluslararası Film Festivali’nde en iyi uluslararası film ödülünü alan filmin konusu kısaca şöyle: Eski bir yazar olan, bohem bir hayat tarzına sahip olan Marcel Marx, Fransa’nın liman şehri Le Havre’de yaşamakta, kentte ayakkabı boyacısı olarak mütevazı bir hayat sürüp gitmektedir. Marcel’in sade hayatı, yasadışı yollarla kente gelen Afrikalı bir göçmenin hayatına girmesi ile altüst olur... YAYIN AKIŞI 10.25 Çırak 11.00 Büyük Sürüler 11.50 Yiyeceğin Serüveni 12.20 Hanedan 13.10 Ailenin Yeni Üyesi 14.05 Bozayı Yavruları Ve Ben 15.00 Geçmişin Gölgesinde 15.35 Acil Durum Senaryoları 16.00 İnanılmaz Böcekler 16.55 Son Kabileler 17.50 10’larca Bilgi 18.20 Bi Çiftlik 18.50 Yansıma 19.10 Büyük Sürüler 20.00 Büyük Mücadele 21.00 Hanedan 21.50 Su Savaşları 22.45 Doğu’nun Kayıp Silüetleri 23.15 Afrika’nın Gizli Dünyaları 00.05 10’larca Bilgi 00.35 İnanılmaz Böcekler 01.30 Doğanın Harika Babaları 02.25 Çırak 09.00 Hafta Sonu 10.00 Yeni Ufuklar 11.00 Televizyon Gazetesi Pazar Baskısı 13.00 Haberler 14.00 Bilim ve Toplum 16.30 Büyük Saat 17.00 Felsefe ve İnsan 17.45 İyilik Güzellik 19.00 Ana Haber 20.00 Gündem Ekonomi 21.00 Görüş Alanı 23.00 Gece Bülteni 09.15 Resim Sevinci: Bob Ross 09.45 Western Kuşağı: Alvarez Kelly 11.30 Tarihin Ruhu 13.00 Konsere Davet 13.30 Pazar Konseri 15.00 Belgesel: Sayılar 2 16.00 Resim Sevinci: Bob Ross 16.30 Evliya Çelebi 17.00 Sinema Dünyası 17.20 Fotoğraflar 17.30 Koleksiyoner 18.00 Tarihin Ruhu 18.30 Sarayın Lezzetleri 19.00 Muasır 19.30 Atölye 20.45 Fotoğraflar 21.15 Film Önü 21.30 Yabancı Sinema: Umut Limanı 23.00 Film Arkası 07.00 Tele Ekonomi 08.00 Haber Turu 09.00 18 Dakika 10.00 Forum Haftasonu 12.00 Haber 14.00 Haber Turu 15.00 Çalışma Yaşamı 16.00 Haber 16 17.00 Tele Kültür 18.00 Haber Turu 19.00 Ana Haber 20.00 Forum Haftasonu 21.00 Anında Manşet 23.00 Haber 00.00 Sinema Kuşağı: Cassandra Geçidi 08.30 Çalar Saat 11.15 Her Yerde Sen 14.00 Bir Aile Hikâyesi 15.45 Sosyetik Gelin 19.00 Ana Haber Bülteni 20.00 Yaparsın Aşkım 00.15 Efsane Aile 08.15 Hayat Güzeldir 10.00 Pazar Sürprizi 13.00 Yeni Gelin 15.45 Çocuktan Al Haberi 17.00 Çocuktan Al Haberi 18.45 Ana Haber Bülteni 20.00 Ölümcül Uçuş 21.45 Hayalet Avcıları 09.45 Bering Boğazı’nda Altın 13.55 Çamur Kamyoncuları 14.45 Yabanda Yaşamak 15.35 Jeremy Wade: Karanlık Sular 16.30 Araç Kurtarıcılar 17.20 Nasıl Yapılır? 18.15 Bilinmeyene Yolculuk 19.10 Kindig Garajı 21.55 Araç Kurtarıcılar 22.50 Çamur Kamyoncuları 23.45 Sokak Çılgınları 00.30 İşte Sürat İşte Ses 09.50 Çığır Açan Buluşlar 10.40 Akdeniz’in Kahramanları 11.35 Kanunsuz Ada Özel 12.25 Yıldızlarla Buluşma 13.25 Yıldızlarla Buluşma 14.20 Yıldızlarla Buluşma 15.15 Korkusuz Balıkçılar 16.10 Çığır Açan Buluşlar 17.05 Morgan Freeman ile İnancın Hikâyesi 18.00 Yıldızlarla Buluşma 19.00 Challenger Felaketi: Kayıp Dosyalar 20.00 Muhteşem Gezegenimiz 21.00 Vahşi Gezegen 22.00 SPACEIL Hikâyesi 23.00 Muhteşem Gezegenimiz 23.55 İnanılmaz Makineler 00.45 Explorer [email protected] SATRANÇ GM SUAT ATALIK [email protected] Rausis Satranç her zaman ana akım medyaya giremiyor. Dünya şampiyonluğu maçları bile bu mecrada yer alamazken skandallar hep öne çıkmıştır. “Satranç şampiyonu tuvalette cep telefonu ile hile yaparken yakalandı”, “Dünya Satranç Şampiyonu hile yaparken yakalandı.” Günümüzde basının durumu ortada, tabii ki İgor Rausis ne dünya şampiyonu ne de şampiyon olarak nitelendirilecek bir satranççı. Lakin 1961, SSCB doğumlu İgors Rausis 1990’ların kuvvetli büyükustalarından biriydi.Asıl adı İgor Kandilyev olan Rausis, Kırım Tatarıdır. Hayatını Leton Olita Rause’yle birleştirince, eşinin soyadını aldı. Yeri gelmişken hafızalara çiviyle çakmak lazım: Konumumuz IM Olita Rause (2720)Vladimir Hefka (2574), 2003 Dünya Yazışmalı Satranç Şampiyonası’ndan. Siyahlarla oynayan Slovak oyuncu masa başında 2000 reyting gücündeyken ciddi bir mektupla satranç ustası, Rause’yse hem yazışmalı satrançta hem de masa başında usta. Bu konum geçenlerde Ahmet Efekan Alaz (2252)IM Nikolay Papenin (2336), Marmaris 2019 partisinde geldi. Hefka’nın terk ettiği yerden Papenin 20...Aa4 21.Fe6! sonrası bir 10 hamle daha devam edebildi. Peki Hefka niçin terk etmişti? Korespondansçılar oyunun doğası gereği yüzde 100 kayıp pozisyonlara, rakibin masa başında olduğu gibi hata yapmasına imkân olmadığı için devam etmezler. Bu dalın başka bir özelliği yazışmacıların tehlike hissi ve bu doğrultuda teorikman uzun ve riskli varyantlardan kaçınmaları. İşin asıl ilgiç tarafı Ukraynalı Papenin’in de aynı Rause gibi her iki dalda da unvan sahibi oluşu. Alaz’ın IM normu da aldığı turnuvanın organizatörü mü? Tabii Barış Öztürk! SSCB’nin dağılmasıyla Rausis Letonya adına oynamaya başladı ve 1992 yılında GM oldu. Letonya’yı olimpiyatlarda defalarca temsil eden Rausis boşanmayla birlikte 2000’lerin başında Bangladeş’te oyuncuantrenör olarak yer aldı, 2008’den itibaren de Prag’a yerleşip Çekya ELO listesine geçti. 24752550 arası seyreden reytingi bilhassa son 5 yıl içinde 2670’lere dayanınca Rausis dikkat çekmeye başladı. 50 yaş sonrası, 150 reyting üzeri bir kazanç gösteren ivmeli grafik otoritelerin aklına hile ihtimalini getirse de asıl neden Igors’un dünya üzerinde zayıf turnuva bulup katılabilme maharetiydi. Zayıf turnuva deyince yine hafızalara çiviyle çakma vakti geldi: 1. TsSKA Uluslararası Turnuvası. Türkçe’ye yanlış bir telaffuzla ÇSKA diye geçen kulüp doğu blokunun ordu spor organizasyonudur. Nitekim turnuva Sofya’daki Ordu Stadyumu’nda oynanmış. 2228 reyting ortalamasıyla turnuva 0. kategoriye tekabül etmekte! Yanlış okumadınız, satrançta turnuva kategorileri 22502275 reyting aralığından başlar. Oynayanların beşinin 21701970 reyting arasında sıralandığı bir organizasyon ile ilgili olarak TSF websitesinde “Genç sporcularımızın turnuva sonunda IM unvanını alabilmesi için FM Nalbant’ın 16 Elo, FM Özen’inse 34 Elo alarak turnuvayı tamamlaması gerekiyor” ibaresi yer alıyor. Nitekim Bahadır Özen 8/9 ile birinci, Tuna Onat Nalbant ise 7.5 puanla ikinci oluyorlar. Birinin 19 diğerinin 36.4 reyting kazandıkları performans Avrupa Satranç Birliği Başkanı Gürcü Azmayparaşvili’nin 50 reyting kazandığı Makedonya’daki Strumitsa turnuvasını hatırlatıyor. O organizasyon sonrası akıllara gelen soru 4 kişinin neden döner turnuva usulü birbirleriyle 6 oyun oynadıklarıyken, Sofya’daki turnuva niye düzenlendi ve parası kimden çıktı? Strumitsa’daki aracı aynı Rausis gibi eşinin soyadını alıp IM Recepagiç’den turnuva sonrası GM Rolando Kutirov’a dönen Makedonken, Sofya 2019’un mimarı FM Kukov: Hatırlayacak olursanız bu kez konumumuz meşhur PolugayevskiTal, 1969 SSCB Şampiyonası oyunundan. Truva Atı temasıyla yaptığı hazırlık sonucu Rakip Şahı Fh7 ile g6’ya çıkaran Polugayevski 1...Kc4 2.h5! ile oyunu 15 hamle içinde kazanmıştı. Beyazların ana fikrinin 2...Şh5 3.g4 Şh6 (3...Şh4 4.Af3 Şh3 5.Vg3 mat,3...Şg6 4.Vf5 Şh6 5.Af7!? Kf7 6.Vh5 mat.) 4.Vh2! Şg5 5.Vh5 Şf4 6.Vf5 mat olduğu tuzak bilgisayar çağında FM Bahadır Özen (2328)IM Velislav Kukov (2351), Manisa 2019,10. ve son tur 1...Ve7 2.e6 f5 3.h5 Şh5 4.Af7 Kf7 5.ef7 Vf7 6.g4 Şg6 7.Vh2 fg4 8.Ke5 Siyah terk eder. 10 Turnuva organizatörleri Erdem Nalbant, Olcay Ak Nalbant! GM Rausis’in Fransa’nın Strasbourg kentindeki turnuva esnasında tuvalette cep telefonuna bakarken çekilen fotoğrafı zihinlere kazınacaktır. Dize kadar sıyrılmış pantolon ve göze çarpan konç altında oyun alanına sokulmuş telefon, peki Rausis’i kim yakaladı? Eski adıyla “Hile Karşıtı Komite” yeni adıyla “Fair Play Komisyonu” takiple değil şikâyet neticesinde çalıştığı için fotoğrafı alan düzeneğin organizatörler tarafından bu komitenin sekreteri Yuri Garrett’dan alınan direktifle yerleştirildiği belli. Şu ana dek kimseyi yakalayamamış olan Garrett’in, arkasında bir organizasyon veya kurum olmayan Rausis’e suç üstü yapmak için tüm turnuva oyuncularını tuvalette izletmesi gündem!