Katalog

16 7 MAYIS 2019 SALI dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ DIŞ HABERLER Trump’tan çifte gözdağıABD, İran ve Çin’e yönelik baskısını artırırken her iki bölgeye savaş gemisi gönderdi İdlib’de ateşin şiddetlenmesiyle birlikte binlerce sivilin yine yollara döküldüğüne dikkat çekiliyor. ABD, İran’a “mesaj” olarak uçak gemisi USS Abraham Lincoln’ün Ortadoğu’ya gönderildiğini duyurdu. İki savaş gemisinin rotasının ise Güney Çin Denizi’nde Pekin’le ihtilaflı adalar bölgesi olduğu belirtiliyor. Washington yönetimi gerilimli ilişkiler yaşadığı İran ve Çin’e nin Kızıldeniz’e Arap Denizi’ne ya da Basra Körfezi’ne gidebileceği belirtiliyor. Halihazırda karşı sadece ekonomik yaptı Basra Körfezi’nde herhangi bir rım kartını değil, askeri hamle Amerikan uçak gemisi bulun lerini de artırma peşinde. muyor. Donald Trump’ın Beyaz İran’la tarihi nükleer anlaş Saray’a gelmesinin ardından madan tek taraflı olarak çeki daha derin krize sürüklenen len ve enerji alanında ağır yap Tahran ve Pekin ile ilişkilerin tırımlar dayatan Trump, Dev de bu kez de ABD’nin savaş ge rim Muhafızları’nı da “terör milerini Ortadoğu ve Güney listesi”ne almıştı. İran ise son Çin Denizi’ne göndermesiyle olarak, dünyada tüketilen pet tansiyon yükseldi. rolün beşte birinin nakliyatı ABD Ulusal Güvenlik Da nın yapıldığı Hürmüz Boğazı’nı nışmanı John Bolton, İran’a kullanmasının engellemesi ha “net ve kesin bir mesaj ver linde bu stratejik geçişi kapa mek için” uçak gemisi USS Ab tabileceğini açıklamıştı. raham Lincoln’ü Ortadoğu’ya gönderdiklerini açıkla Pekin: Provokasyon dı. Öte yandan iki Washington’ın ABD savaş gemisinin Güney Çin De USS Abraham Lincoln daha önce de Basra Körfezi’ne gönderilmişti. ticaret savaşında olduğu Pekin’e yöne nizi’ndeki lik adımı ise, ihtilaflı ada Trump’ın lar bölgesi önceki gün ne yaklaştığı 200 milyar do haberleri günde lar tutarında Çin me yansıdı. malının ABD’ye satı Daha önce zaman zaman şında gümrük tarifelerini iki Basra Körfezi’nde konuşlan ye katlayacaklarını duyurması dırılan USS Abraham Lincoln, ile yükselen tansiyonun ardın 2003’teki Irak Savaşı’nda da dan geldi. Olayı “provokasyon” kullanılmıştı. Geminin ABD olarak tanımlayan Çin yöneti Merkez Komutanlığı bölgesin mi gemilerin derhal bölgeden de konuşlandırılacağını belir uzaklaşmasını talep etti. ten Bolton bu adımı “bir dizi “Güney Komutanlığı’nın kaygı verici ve gerilimi artıran yüksek uyarı seviyesinde ka işaretler ve uyarılar” sonrası lacağı, Çin’in egemenliğini ka aldıklarını söyledi. Reuters’in, rarlılıkla savunmak için her ABD’li bir yetkiliye dayandır türlü önlemin alınacağı” duyu dığı haberine göre ise uçak ge ruldu. Güney Çin Denizi’ndeki misi ABD güçlerine karşı ola ihtilaflı bölgede Ekim 2018’de sı bir saldırı iddiaları üzerine Amerikan ve Çin gemileri kar bölgeye gönderildi. Bolton’ın şı karşıya gelmiş, gerilim ne işaret ettiği Merkez Kuvvetler deniyle dönemin ABD Savun Komutanlığı alanı kapsamın ma Bakanı James Mattis’in Pe da Abraham Lincoln gemisi kin ziyareti iptal edilmişti. Suriye ordusu İsrail bombardımanlarında Gazze’de onlarca bina yerle bir oldu. ATEŞKES UMUDU Abluka altındaki Gazze’de İsrail ile Filistinli gruplar arasında geçen cuma günü başlayan çatışmalar, roket atışları ve bölgeye yönelik İsrail ordusunun ağır bombardımanları sonrasında dün gündeme ateşkes haberleri düştü. Daha önce de olduğu gibi Kahire’nin devreye girdiği savunuldu. Filistinli yetkililer, 2014’teki Gazze Savaşı’ndan bu yana en şiddetli çatışmalara sahne olan bölgede yaşamını yitirenlerin sayısını 25 olarak duyururken İsrail ile Hamas ve müttefiki İslami Cihat arasında dün sabaha karşı ateşkes ilan edildiğini bildirdi. Ancak İsrail ordu sözcüsü anlaşmayı doğrulamadı. AFP ajansı kırılgan ateşkese işaret ederek İsrail ateşinde yaşamını yitirenler için dün cenaze törenleri vardı. dün sabahtan itibaren bölgedeki roket atışlarının kesildiğini aktardı. İsrail ordusu ve Filistinli gruplar arasındaki gerilim, Gazze’de Filistinli grupların düzenlediği gösterilere İsrail askerlerinin müdahalesinin ardından tırmanmıştı. Gazze Şeridi’nden roket saldırılarına İsrail yoğun hava bombardımanıyla karşılık vermişti. Gazze’deki Sağlık Bakanlığı, hava saldırılarının hedefi olan binaların enkazından dün iki kişinin daha çıkarılmasıyla çatışmalarda yaşamını yitiren Filistinlilerin sayısının 25’e yükseldiğini duyurdu. Filistinli gruplar tarafından düzenlenen saldırılarda ise 4 İsrailli yaşamını yitirmişti. Trump’tan İsrail’e yine destek Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’e tam destek verdiğini duyurarak “Bir kez daha İsrail, Hamas ve İslami Cihat terör örgütlerinin ölümcül, yoğun roket saldırıları ile karşı karşıya” dedi. Gazzelilere yönelik ise “Şiddeti sonlandırın ve barış için çalışın. Bu olabilir” ifadelerini kullandı. İdlib kuşatmasında Suriye ordusunun, Rusya ile Türkiye’nin “si lahsızlandırılmış bölge uzlaşısının” merkezindeki İdlib ve Hama’ya yönelik karadan geniş operasyon başlattığı iddia edildi. Nusra bağlantılı HTŞ’nin geniş anlamda etkinliğinin olduğu İdlib ve çevresine Rusya desteğiyle birlikte Suriye ordusunun son haftalarda karadan, havadan bombardımanı yoğunlaşmıştı. Bölgeden haftasonunda da sivil kayıpların yaşandığı haberleri gündeme düşmüştü. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi de dün İdlib’de gerçekleşen bombardımanlarda dört sivilin yaşamını yitirdiğini duyurdu. Gözlemevi ayrıca Hama bölgesinde Suriye güçleriyle HTŞ arasında çatışma çıktığını da belirtti. 15 HTŞ militanı ile Suriye ordusuyla bağlantılı güçlerden 11 kişinin öldüğü savunuldu. Sekiz yıllık savaşın ardından Suriye yönetiminin kontrolünün dışında kalan en büyük alan İdlib. RusyaTürkiye geçen eylül ayında İdlib’de silahsızlandırılmış bölge anlaşmasına varmış, muhalif, cihatçı unsurların etkisizleştirilmesi sorumluluğunu Türkiye’nin üstlendiği haberleri gündeme düşmüştü. Bölgede ilerleme kaydedilememesine yönelik Moskova’dan Ankara’ya eleştiriler yöneltiliyor. Rusya destekli Suriye ordusunun bombardımanlarına tepki gösteren Ankara, bölgede göç akınına karşı kaygılı. Katalan siyasilere AP yolu açıldı İspanya’da Madrid Mahkemesi, aralarında eski Katalonya Özerk Yönetimi Başkanı Carles Puigdemont’un da olduğu, yurtdışında yaşayan ayrılıkçı siyasilerin 26 Mayıs’ta yapılacak Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde aday olma yasağını kaldırdı. Mahkeme sözcüsü, Puigdemont’un ve bölgesel hükümette olan Toni Comin ve Clara Ponsati’nin de seçimlere aday olabileceğini söyledi. Söz konusu Katalan siyasetçilerin AP’ye parlamenter olarak seçilmelerine kesin gözüyle bakılırken seçimin ardından Madrid’e gelerek mazbatalarını alma süreçleriyle ilgili, İspanya topraklarında haklarında arama ve tutuklama emri olmasından kaynaklanan belirsizlikler bulunuyor. Puigdemont Boeing’den ‘biliyorduk’ itirafı ABD’li uçak üreticisi Boeing, 737 Max model yolcu uçaklarındaki iki ölümcül kazaya yol açan yazılım probleminden, ilk kazadan yaklaşık bir yıl önce haberdar olduğunu itiraf etti. Boeing’den yapılan açıklamada, 737 Max tipinde uçağın ekseni ile hava akımının doğrultusu arasındaki açıyı belirleyen hücum açısı sensörlerindeki uyuşmazlıkları haber veren yazılımdaki sorundan modellerin ilk teslimatları yapıldıktan sonra haberdar olunduğu belirtildi. Şirket yetkilileri sistemin, tercihli olarak satılan ilave bir gösterge donanımıyla birlikte çalışabileceğinin fark edildiğini, problemin uçuş güvenliğine ve uçağın işleyişine büyük bir etkisi olmayacağını değerlendirdiklerini savundu. Boeing firmasının 737 Max model yolcu uçaklarının neden olduğu beş ay arayla iki kazada 346 kişi yaşamını yitirmiş, pek çok ülke bu uçakları seferden çekmişti. Aeroflot şirketinden yapılan açıklamaya göre, acil inişin ardından pistte uçağın motoru alev aldı. RUSYA’DA ACI KATLANDI Rus ulusal hava yolları Aeroflot’a ait bir uçağın önceki gün Moskova’nın Sheremetyevo Havalimanı’na inişi sonrasında alev alması sonucu yaşamını yitirenlerin sayısı 41’e yükseldi. 33 yolcunun ise sağ kurtulduğu bildirildi. Bazı yolcular kalkıştan hemen sonra uçağa yıldırım çarptığını anlattı. Kalkıştan kısa bir süre sonra “arıza” nedeniyle uçuş ekibinin acil iniş için izin istediği daha önce gündeme yansımıştı. Makedonya’da Batı yanlısı aday kazandı Yunanistan’la ülke ismi nedeniyle yaşanan ihtilafı geçen ocakta sona erdiren Kuzey Makedonya’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda zafer, Avrupa Birliği (AB) ve NATO yanlısı adayın oldu. Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) adayı Stevo Pendarovski, oyların yüzde 51.7’sini aldı. Seçim Komisyonu’nun açıkladığı verilere göre, ana muhalefetteki VMRODPMNE öncülüğünde oluşturulan ittifakın desteklediği milliyetçi cepheden Gordana Silyanovska Davkova yüzde 44.7 oyda kaldı. Başkent Üsküp’teki parti mer Pendarovski, oyların yüzde 51.7’sini aldı. kezinde basın toplantısı düzenleyen Pendarovski, “Bana herkesin cumhurbaşkanı olmam için sorumluluk ile görevi veren tüm vatandaşlara, Makedon, Arnavut, Türk, Sırp, Ulah, Roman, Boşnak ve diğerlerine teşekkürlerimi sunuyorum. Herkesin cumhurbaşkanı olacağım” ifadelerini kullandı. 56 yaşındaki siyasi lider ayrıca, AB ve NATO üyelik süreçlerini kararlılıkla devam ettirecekleri sözünü verdi. Makedonya parlamentosu, AB ve NATO üyeliği için Atina’nın vetosunun kaldırılması karşılığında geçen ocak ayında isminin değiştirilmesini kabul etmişti. ‘Recm cezası’ndan geri adım Brunei Sultanlığı, eşcinsel ilişki ve zinayı “recm (taşlayarak öldürme) cezası” kapsamına alma kararından geri adım attı. Sultan Hassanal Bolkiah, önceki gün yaptığı konuşmada, yeni yasa ile ilgili “bazı soruların ve yanlış anlamaların” bulunduğunun farkında olduğunu savunarak “idam cezası” başlığına erteleme getirilebileceğini söyledi. Bu adım, geçen ay başında açıklanan karara yönelik uluslararası tepkilere bağlanıyor. Yasanın açıklanması sonrası George Clooney ve Ellen DeGeneres gibi Amerikan sinema ve şov dünyasının ünlü isimleri, kararı kamuoyu önünde sert şekilde eleştirmiş, ülkeye ait turizm sektörü de dahil çeşitli ticari faaliyetleri boykot çağrısı yapmıştı. Caracas: EK RUS ASKERLERİ GELEBİLİR Siyasi ve ekonomik krizlerle çalkalanan Venezüella’da Nicolas Maduro hükümetine karşı ABD destekli muhalif lideri Juan Guaido’nun çağrısıyla yaşanan darbe girişiminin ardından taraflar arasında karşılıklı restleşmeler sürüyor. Dışişleri Bakanı Jorge Arreaza, önceki gün Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında “ABD’den gelecek herhangi bir saldırıya karşı hazır oldukları” mesajını verdi. Arreaza, “Bütün senaryolar için hazırız. Ancak her şeyden önce diplomasiye güveniyoruz” dedi. Venezüella’da bulunan Rus askeri uzmanlarının sayısının artabileceğini dile getirdi. Kim’den Maduro’ya destek Bakan Arreaza, ABD ablukasını aşmak için Rusya ve Çin’in desteğiyle şu anda ABD’nin kontrolünde olan geleneksel para transferi yöntemlerine alternatif yeni yöntemler üretebileceklerini umduğunu da ifade etti. Bu arada Kuzey Kore lideri Kim Jongun, Venezüella’da yaşanan darbe girişimini kınayarak, Devlet Başkanı Maduro’ya desteğini açıkladı. Kendisini geçici Devlet Başkanı ilan eden, muhalif Ulusal Meclis lideri Guaido, BBC’ye verdiği demeçte ABD’nin olası bir askeri müdahalesi ile ilgili görüşlerinin sorulması üzerine, Maduro yönetiminin “ülkeye felaket getiren sürecin daha da radikalleştirmesi halinde tüm seçenekleri değerlendireceğini” kaydetti.