Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: EZGİ KARDEŞ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 713 MAYIS 2019 PAZARTESİ Ruhani: Bu bir savaşUluslararası arenada endişeyle izlenen WashingtonTahran gerilimi durulmuyor SOMALİ’DE EŞŞEBAB TERÖRÜ Aracına bomba konulan Türk İran Cumhurbaşkanı, ABD’nin yaptırımlarının, İslam devri Ami tarihinde eşi görülmemiş bir savaş olduğunu söyledi. BD’nin, İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmadan (JCPOA) çekilmesinin ardından er anlaşma, uluslararası kuruluşlarla uyum politikaları ve ekonomideki kriz nedeniyle son dönemde devlet yoğunlaştırdığı yaptırım politikası ve te etkin olan muhafazakâr kanadın Ortadoğu’ya yaptığı askeri yığınağın eleştirilerine muhattap olan Ruhani, hedefindeki Tahran yönetiminden, ge kendilerine gelecek taleplerde, hü lişmelerle ilgili “eşi görülmemiş bir kümetin yetkisinin ve gücünün dik savaş olarak” değerlendirmesi geldi. kate alınmasını da istedi. Siyasi aktivistlerle bir araya ge Ruhani, geçen çarşamba günü len İran Cumhurbaşkanı Hasan Ru yaptığı açıklamada, JCPOA’nın özel hani, ABD’nin, Türkiye’nin de arala likle Avrupalı taraflarına (İngiltere, Ruhani’nin sert mesajlar verdiği toplantıda Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Mahmud Vaizi (solda) de hazır bulundu. kadın reformu Kadın hakları konusun kçsdRogllİaerıoiıanöanrvinchçıanrlaneduaeiiy’nrmadnrkandlıaalnçviıaİenyrrCaamr”ahldaletıiınnaishıaşefş.lkaınaaıvctMyldndikaaltoriiaaasetriallrlıasdb,eşelnuenaylraıtızınrirdkavden.iılnbseaaAilv,doiırşakenn“ıkedninİıornlruicamkaeelçlMmğıılnltossaeaımalnaimncıyrhİlddkuireahemaaöaıka.nenknukvliıd rında olduğu ülkelerin muafiyetlerini de kaldırarak uyguladığı yaptırımların çok etkili olduğunu belirtti. Ruhani, “Düşmanların İran’a yönelik siyasi ve ekonomik baskıları, devrim tarihinde benzeri görülmemiş tam bir savaştır. Düşmanın bankacılık alanında getirdiği kısıtlamalar petrol, petrokimya, Fransa, Almanya ve Avrupa Birliği) taraflarına petrol ve bankacılıkla ilgili yükümlülüklerini yerine getirmeleri için 60 gün süre tanımış, anlaşmadaki kimi yükümlülüklerini yerine getirmeyeceklerini duyurmuştu. ‘İsrail’e saldırı olabilir’ nalı, kaynak göstermediği haberinde İran’ın Suudi Arabistan’ın petrol tesislerine saldırma hedefi olabileceğini öne sürdü. ABD Savunma Bakanlığı geçen hafta USS Abraham Lincoln adlı savaş gemisini ve B52 savaş uçaklarını bölgeye sevk ettiğini duyurmuş, daki gerilim durdurulmazsa, İran’ın İsrail’e saldırabileceğini söyledi. Steinitz, olası bir gerilimde Lübnan’da faaliyet gösteren Hizbullah ve Filistinli İslami Cihad Örgütü’nün de İsrail’i hedef alabileceğini sözlerine ekledi. İran Devrim Muhafızları Genel Ko çelik ve tarım ürünlerinin satışı üze ABD yönetiminin, “İran tehdidi” ne önceki gün de USS Arlington gemisi mutanı General Hüseyin Selami ise rinde de etkili oluyor” ifadelerini kul deniyle Basra Körfezi çevresine aske ve Patriot savunma bataryalarını gön “ABD’nin İran’a saldırabilecek güce landı. Konuşmasında iç politikaya dö ri sevkıyat yapmasıyla ilgili İsrail ba derdiğini bildirmişti. ve cesarete sahip olmadığını” söyledi. nük mesajlar da veren Ruhani, devlet sınında çıkan haberlerde ise İran’ın ABD’nin bölgedeki en önemli mütte Selami, “ABD savaş gemisinin bölgeye te bütün organların eşgüdüm halinde olası hedefinin Suudi Arabistan ola fiki İsrail’in Enerji Bakanı Yuval Ste gönderilmesi, tamamen psikolojik sa çalışmasının önemine değindi. Nükle bileceği iddia edildi. Channel 13 ka initz ise TahranWashington arasın vaş taktiğidir” ifadelerini kullandı. mühendis öldü Somali’de terör örgütü EşŞebab tarafından Türk mühendisin aracına konulan bomba patladı. Ağır yaralan mühendis, kaldırıldığı hastenede yaşamını yitirdi. Somali’nin başkenti Mogadişu’da dün Türk mühendisin aracına konulan bomba, mühendisin aracına bindiği sırada infilak etti. Yaralı olarak, Türkiye Recep Tayyip Erdoğan Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne kaldırılan Türk mühendis kurtarılamadı. Somali emniyeti saldırıya ilişkin araştırma başlattırken, Türkiye’nin Mogadişu Büyükelçiliği’nin süreci yakından takip ettiği bildirildi. Saldırıyı terör örgütü EşŞebab üstlendi. Mogadişu’da 30 Mart 2016’da Türk öğrencilerin de bulunduğu bir servis aracına saldırı düzenlemişti. Saldırıda biri Türk, 3 kişi yaşamını yitirirken, 4 Türk öğrenci yaralanmıştı. Mogadişu’da 14 Ekim 2017’de 300’den fazla kişinin öldüğü bombalı saldırıda hedefin Türk askeri üssü olduğu ileri sürülmüştü. l DHA Burkina Faso’da kiliseye VENEZÜELLA KRİZİ: saldırı: 6 ölü Guaido, ABD’yle teması artırıyor Venezüella’da Washington desteğiyle kendini “geçici devlet başkanı” ilan eden Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido, ABD’den gelebilecek “askeri müdahale” tartışmalarını yeniden alevlendirecek açıklamalarda bulundu. Guaido, 30 Nisan’da başarısızlıkla sonuçlanan darbe girişiminde rol aldığı için tutuklanan Ulusal Meclis Birinci Başkan Yardımcısı Edgar Zambrano için önceki gün başkent Caracas’ta düzenlenen protesto mitinginde taraftarlarına seslendi. ABD’deki temsilcisi Carlos Vecchio’ya “doğrudan ilişki kurabilmek ve işbirliği için bir anlaşmaya varabilmek amacıyla” ABD Ordusu Güney Komutanı Craig Faller ile görüşme talimatı verdiğini söyleyen Guaido, “işbirliği ve direkt ilişki” ile neyi kastettiğini açıklamadı. ABD Ordusu Güney Komutanlığı 9 Mayıs’ta Twitter hesabından Faller’in Venezüella ordusu içindeki Guaido destekçileri ile konuşmak için Guaido’nun davetini beklediğine yönelik açıklamalarını paylaşmıştı. Meksika’da yeni toplu mezarlar Uyuşturucu trafiği ile bağlantılı şiddet döngüsündeki Meksika’nın Jalisco eyaletinde üç toplu mezar bulunduğu bildirildi. Eyaletin başkenti Guadalajara’daki bir toplu mezarda önceki gün yürütülen arama çalışmalarında en az 35 kişinin cesedine ulaşıldığı kaydedildi. Aralık ayında göreve başlayan Devlet Başkanı Manuel Lopez Obrador, her yıl binlerce kişinin ölümüne yol açan şiddeti durdurma sözü vermişti. Eski Devlet Başkanı Felipe Calderon’un 2006’da narkotrafik ile mücadele kampanyasının başından bu yana, ülkede resmi rakamlara göre 250 bin dolayında kişi öldürüldü. Geçen yıl ise ülke tarihindeki en acı bilanço yaşanmış, yaklaşık 29 bin kişinin uyuşturucu kartellerinin şiddeti sonucu yaşamını yitirdiği açıklanmıştı. Burkina Faso’nun Sanmatenga eyaletine bağlı Dablo şehrinde dün sabah bir Katolik kilisesine düzenlenen silahlı saldırıda papaz dahil 6 kişi hayatını kaybetti. Sanmatenga Eyaleti Başkanı Ousmane Zongo, “Sabah saat 09.00 sularında, kiliseye giren silahlı kişiler cemaate rastgele ateş açtı” dedi. Saldırıyı yirmiotuz kişilik silahlı grubun düzenlediği bildirilirken, kilisenin yanında bulunan bir aracın yakıldığı ve çevredeki küçük dükkânlara da zarar verildiği aktarıldı. l İHA Arnavutluk’ta protestolar şiddetleniyor Arnavutluk’ta Demokratik Parti liderliğindeki muhalefetin yolsuzluk ve organize suçla bağlantısı olmakla ve seçimlerde hile yapmakla suçladığı Sosyalist Başbakan Edi Rama ve kabinesine karşı protestolara şiddet bulaştı. Başkent Tiran’daki parlamento binası önünde önceki gün binlerce kişinin katıldığı, Rama’nın istifası talebiyle düzenlenen gösterilerde polis ile göstericiler arasında çatışmalar ya şandı. Molotof kokteyli atan göstericilere polis göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su ile müdahale etti. Protestolarda, “Avrupalı Arnavutluk istiyoruz” sloganları dikkat çekti. Arnavutluk’ta hükümet karşıtı protestolar yaklaşık 3 aydır devam ediyor. Hükümet ise muhalefetin yönelttiği suçlamaları reddediyor. 2013’ten beri iktidarda olan Rama, 2017 yılındaki seçimlerde yeniden göreve gel mişti. Muhalefetteki Demokratik Parti’den 60 milletvekili şubat ayında Rama’yı protesto amacıyla istifa etmişti. İktidardaki sosyalistlerin 140 sandalyeli mecliste 74 üyesi bulunuyor. Arnavutluk haziran ayında Avrupa Birliği’ne tam üyelik müzakerelerine başlamak için yaptığı başvurunun neticelenmesini bekliyor. Ülkede haziran ayında ayrıca yerel seçimlerin yapılması planlanıyor. Kolombiya’da aktivistler hedefte FARC’la (Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri) yarım yüzyıl süren iç savaşa 2016 yılında imzalanan barış anlaşmasıyla son veren Kolombiya’da insan hakları savunucularına yönelik şiddet durulmuyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Dairesi (OHCHR), Kolombiya’da son dönemde insan hakları savunuculara yönelik cinayet, taciz ve tehditlerin sayısının çarpıcı bir şekilde arttığı, 2019 yılında ülkede 51 insan hakları savunucusunun öldürüldüğü açıklandı. OHCHR Sözcüsü Rupert Colville, “Kolombiya’da 2018 yılında 115 insan hakları savunucusu öldürülmüştü. 2019 yılında da bu olumsuz eğilim yoğunlaşarak devam ediyor” diye konuştu. İnsan hakları savunucularına yönelik bu suçları işleyen kişilerin birçoğunun cezasız kaldığını vurgulayan Colviller, önümüzdeki dönemlerde saldırıların tehlikeli bir şekilde artacağı endişesini taşıdıklarını kaydetti. küba’da Onur yürüyüşüne polis engeli Küba’da, LGBTİ hakları savunucularının düzenlediği onur (pride) yürüyüşü, “izinsiz olduğu” gerekçesiyle polisin müdahalesiyle karşılaştı. Başkent Havana’da önceki gün düzenlenen yürüyüşte, yüzden fazla katılımcı ellerinde gökkuşağı renklerindeki pankartlarla, “Evet, yapabiliriz”, “Farklılıklarıyla Küba” sloganları attı. Yürüyüşün başlamasından yaklaşık 1 kilometre sonra polis göstericilere dağılın emri vererek müdahale etti. Hükümetin “sivil hayatın huzurunu bozucu” olduğu gerekçesiyle izin vermediği eylemde en az üç kişi gözaltına alındı. Gazze’ye geçişler açıldı İsrail, geçen hafta Filistinli gruplarla en az 29 kişinin yaşamını yitirdiği şiddetli çatışmaların ardından varılan ateşkes anlaşmasının günler sonrasında abluka altındaki Gazze Şeridi’ne geçişleri yeniden açtı. İsrail televizyonu Gazze Şeridi ile İsrail arasındaki Erez ve Kerem Şalom sınır kapılarının yeniden açıldığını duyurdu. Erez üzerinden yabancı ülke vatandaşları ve hastalık vb. durumlarda özel izin almak suretiyle Filistinliler geçebiliyor. Kerem Şalom ise ticari malların geçişi için kullanılıyor. Sınır kapıları, 4 Mayıs’ta Filistinli grupların füze atışları ve İsrail’in hava operasyonları nedeniyle kapatılmıştı. Gazze’den yaklaşık 700 füzenin İsrail topraklarına fırlatıldığı, İsrail’in de Netanyahu: Trump şehrinin yerini buldum İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Golan Tepeleri’nde, adına “Trump” diyeceği yeni şehrin yerini tespit ettiğini açıkladı. ABD Başkanı Donald Trump'ın işgal altındaki Golan Tepeleri'ni "İsrail toprağı" olarak tanımasının ardından Golan Tepeleri’nde bir İsrail yerleşim bölgesi kuracağını açıklayan Netanyahu, dünkü kabine toplantısında “Golan Tepeleri’nde Başkan Trump’ın adını vereceğimiz bir yerleşim yeri kuracağıma söz verdim. Bu yerleşim bölgesinin yerini bulduğumu söylemek istiyorum. Bu süreç başladı” diye konuştu. buna karşılık hava operasyonları düzenlediği gerilimde, 4 İsrailli ve 25 Filistinli hayatını kaybetmişti. Pazartesi günü İsrail ile Hamas ve müttefiki İslami Cihad arasında Mısır ve Birleşmiş Milletler’in arabuluculuğuyla ateşkes imzalandığı haberleri gündeme düşmüştü. Filistinli yetkililer İsrail’in ateşkes anlaşması karşılığında Gazze Şeridi’ne geçişleri gevşetmeye onay verdiği ni açıklamışlardı. Tel Aviv’de yarın başlayacak Eurovision Şarkı Yarışması’nın da bu gelişmede rol oynadığı tahmin ediliyor. Ateşkesin büyük ölçüde uygulandığı görülse de, İsrail’in geçen hafta daha önce sınırlandırmak zorunda kaldığı karasularındaki balıkçılık faaliyetlerini Gazze kıyılarının 22 kilometre açıklığına kadar genişletmesi, yeni gerilimin patlak vereceği endişelerini doğuruyor. ‘Uluslararası anarşi’ uyarısı Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian, ülkeler arasında işbirliği yerine cepheleşme isteyen kesimlerin uluslararası anarşiye yol açabileceği uyarısında bulundu. Fransız Parisien gazetesine demeç veren Le Drian, özellikle ABD Başkanı Donald Trump’ın uluslararası alanda birçok anlaşmadan çekilme kararı almasına atıfla, “Günümüzde temel uluslararası ilkelerin ve esasların hiçe sayıldığını, kurumla ra, anlaşmalara, verilen sözlere ve sınırlara saygı duyulmuyor diye konuştu. ‘Çin, Rusya da Trump kadar suçlu’ Drian, bunun suçlusunu ABD Başkanı Donald Trump olarak gördüğünü ancak Rusya ve Çin’in de söz konusu ihlallerde rolü olabileceğini savundu. İran nükleer anlaşması hakkında da konuşan Le Drian, “Tüm tarafların İran’ın nükleer programıyla ilgi li Ortak Kapsamlı Eylem Planı’na uyacağını umuyorum. Bunu öncelikle İran yapmalı ancak ABD’nin de sorumlulukları var” ifadelerini kullandı. Fransız Bakan, iki ülke arasında olması muhtemel “saldırgan döngüye” karşı uyararak İran ile diyaloğun önemini vurguladı. Le Drian