Katalog

ekonomi EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: SERPİL ÜNAY 133 MART 2019 PAZAR Kazalara davetiyeBüyükkazalarakarşıyönetmelikbirkezdahadeğiştirildi.Kritikmaddelerertelendi Hükümet, büyük endüstriyel kazaların önüne geçilebilmesi için alınması gereken önlemlerin yer aldığı yönetmeliği sil baştan değiştirdi. İş kazalarında Avrupa’da birinci, dünyada ise üçüncü sırada yer alan Türki dede açıklanırken, belli ve önemli maddelerin uygulaması da ertelendi. ye, önlem almak yerine mevzuatı sürekli erteliyor. 1.5 yıl erteleme 2013 yılında çıkarılan “Büyük Endüstriyel Kazaların mustafa çakır Bu kapsamda kritik maddelerin yürürlük tarihi 1 Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltıl Temmuz 2020’ye ertelendi: ması Hakkında Yönetmelik” yürür 4 İşletmeci, büyük endüstri lükten kaldırıldı. Bunun yerine ay yel kaza olma ihtimaline karşı, her nı başlığı taşıyan yeni yönetmelik, bir tehlikeli madde için müdahale dünkü Resmi Gazete’de yayımlan yöntemi ile koruyucu donanım bil dı. 2013 yılında yeni yönetmelik çı gilerini içeren bir kart hazırlaya karılırken de 2010 yılındaki yönet cak. Bu kart, il afet ve acil durum melik yürürlükten kaldırılmıştı. müdürlüğü, il sağlık müdürlüğü, Resmi Gazete’de yayımlanan Ai belediye veya büyükşehir belediye le, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Ba teşkilatı ile itfaiyeye gönderecek. kanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakan 4 İşletmeci, büyük endüstriyel lığı ile İçişleri Bakanlığı tarafından kaza tehlikesinin belirlenmesi ve hazırlanan yeni yönetmelik es risklerin değerlendirilmesi ama ki yönetmelikte olduğu gibi, “teh cıyla senaryo dökümanı hazırla likeli maddeler bulunduran kuru tacak. luşlarda büyük endüstriyel kazala 4 Büyük endüstriyel kaza fre rın önlenmesi ve muhtemel kaza kansının sınır değeri: İşletme ların insanlara ve çevreye olan za ci, büyük kazaya sebep olabilecek rarlarının en aza indirilmesi ama tehlikeli ekipmanlar için senar cıyla alınması gereken önlemleri” yo edilen her bir kazanın meydana düzenliyor. Yönetmelikte yer alan gelme değerini belli bir değerin al düzenlemelerin uygulanmayaca tına indirecek. ğı yerler “istisnalar” başlıklı mad 4 Dahili acil durum planı: İş Yönetmelikle istisnalar arttı Yönetmeliğin uygulanmayacağı yerlerin kapsamı ge letmeci, dahili acil durum planı hazırlayacak ya da hazırlatacak. Kurumda muhafaza edecek. 4 Kamunun internet üzerinden sürekli bilgilendirilmesi: Kazaya sebep olabilecek maddelerin isimleri, zararları, büyük kaza ol nişletildi: “Tehlikeli maddenin ması durumunda yapılması gere taşınmasında geçici ara depo kenler gibi. l ANKARA lama faliyetleri ile liman, iskele ve demiryolu istasyonlarında gerçekleştirilen yükleme, boşlatma ve nakliye işlemleri; ma Madende göçük: 3 işçi yaralandı denlerde, taş ocaklarında ve sondaj kuyusu aracılığıyla minerallerin ve hidrokarbon baz Ankara’nın Nallıhan İlçesinde bir kömür ocağında meydana lı doğal maddelerin işlenme gelen göçükte galeri içinde çalı si; deniz tabanı altında sadece şan işçiler Erdan Günündi, Orhan depolamaya ait sahalarda gaz Kaynak ve Erdoğan Aldırmaz kö depolanması; hidrokarbonlar mür kütlesinin çökmesi sonucu da dahil olmak üzere mineral yaralandı. Yaralıların hayati tehli lerin arandığı ve çıkarıldığı sa kelerinin bulunmadığı belirtildi. halarda gaz depolanması.” l ANKARA / Cumhuriyet Bin kişiye ‘hayırlı olsun’ 34 bine ‘başka bahara’ Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) 1000 yeraltı pano üretim işçisi alımı için başvuranlar arasında kura çekimleri dün yapıldı. TTK’nin Zonguldak, Bartın ve Karabük’teki işyerleri için yapılan dünkü kura çekimi, 1000 kişilik kontenjana 35 bini aşkın başvuru olması nedeniyle çeşitli spor ve konferans salonlarında gerçekleştirildi. İzdiham nedeniyle salonların dışına dev ekranlar konularak, dışarıdaki kalabalığın kura törenini takip etmesi sağlandı. Geçtiğimiz günlerde 1000 kişilik iş için 60 bin kişinin önbaşvuru yaptığı açıklanmıştı. Zonguldak’taki kura çekimine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk da katıldı. Burada bir konuşma yapan Selçuk şunları söyledi: “Noter huzurunda kura ile toplam 1000 işçimi Kura çekimini bakanlar yaparken, salon dışında izdiham vardı. zin atamasını Zonguldak, Bartın ve Karabük illerinde olmak üzere eşzamanlı olarak gerçekleştiriyoruz. Bugün böyle bir sevinci vatandaşlarımızla beraber yaşamanın mutluluğu içerisinde; ataması gerçekleşecek olan işçi kardeşlerimize şimdiden hayırlı, bereketli olsun diliyorum.” Ekonomik büyüme paradoksu Başta Columbia Üniversitesi öğretim üyesi Bhagwati’nin yaklaşımı ile bir süre sonra eşik noktasının altına iner. Gelir seviyesi düşen hane halkı harcamada kesinti gündeme gelen, daha sonra da ye gider. Toplam talepteki bu özellikle uluslararası ticaret ve daralma sonuçta varlık fiyatla yatırım konusunu araştıran eko rında da düşüşe neden olur ve nomistlerin vurguladığı bir konu sermaye birikiminde daralma var: Büyüme ile gelen fakirlik. yaratır. Özünde paradoks (çelişki) gibi HHH gözüken bu konu aslında geliş Günümüzde yaşanan eko mekte olan ülkelerde son dö nomik çalkantının nedenlerini nemde sıkça yaşanan bir olgu kapsayan en az bir paradoks haline geldi. daha var. Buna Fisher’in yakla HHH şımının yeni bir açısı olan “borç Yatırımı ve ulusal geliri artan (deflasyonu) enflasyonu bir ülkede süreç nasıl olur da paradoksu” diyeceğim. 2008 fakirleşme ile sonuçlanır? küresel kriz sonrası bollaşan Açıklayalım! ABD dolarının faiz oranlarını Serbest piyasa ekonomisinin ilkelerinin ekonomimize girişi olan 1980’lerde, ekonomik büyümeyi ihracata ve tüketime dayalı bir yapı üzerine kurduk. Tercihin bu yönde olması, özellikle verimliliğe dayalı rekabetteki üstünlüğümüz olan tekstil gibi birkaç ürün yelpazesinden öteye gitmedi, gidemezdi de zaten. Belirli bir süre ihracatımızın artışını parlayan gözlerle izledik ama o parlaklığın altında görünmeyen en az iki tehlike vardı. İlki, gelen dövizi net gelirimiz olarak algılayıp dış borca dayalı sermaye ile kapasite yatırımları yapmamız, ikincisi ise “belirli” ürüne dayalı büyümede uluslararası fiyat oranının (ticaret haddinin) devamlı bir düşüş eğiliminde olması. HHH Diğer benzer ülkelerin piyasaya çıkması ile de bu fiyat oranı rekabete dayalı bir etki ile daha da düşmeye başladı ve kaçınılmaz bir sonuç ortaya çıktı: Fakirleştiren büyüme. Evet, büyüdük, döviz kazandırıcı süreç yaşadık ama dış indirmesi bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde ucuz dış borca dayalı şımarık yatırımları artırdı. Borcun reel ağırlığı zamanla kendini geri dönmeyen gelirlerde gösterdi ve en ufak bir dışsal etkiyle de dönüşü olmayan bir borç sarmalına dönüştü. Önce kur, sonra enflasyon ve faizler arttı, hane halkı gelirleri eridi, azalan harcamalar varlık fiyatında da reel düşüşleri beraberinde getirdi. Paradoksun bu haliyle son bulmadığını vurgulamak zorundayım. Temel sonuç esas itibarıyla bundan sonra ortaya çıkıyor. Yüksek faiz maliyetinin yatırım olanaklarını derinden etkilediği bir zamanda, karar vericilerin önce enflasyonu ve sonra da faizi düşürmek için uyguladığı para ve maliye politikaları yatırımcı ve bankaların yeni kararlar almasını öteledi. Biraz da baskılanmış bir fiyatlama uygulaması ile karşı karşıya kalan üretici/perakendeci, zaten ÜFE ve TÜFE farkında da görüldüğü üzere, ticarette aynı miktar dövizi düşük olan fiyatları, özellikle kazanmak için daha çok üretip piyasada kalabilmek için ka sattık. Zamanla bu ücretlerde bullenmek zorunda kaldı. Girdi de göreceli düşüşe neden oldu. maliyet endeksindeki artışın da HHH baskısı ile yukarıda belirttiğimiz Ekonomideki benzer pa “borç (deflasyonu) enflasyo radoksu sadece fakirleştiren nu paradoksu”nun son kısmı büyüme olgusu içinde yaşamı tamamlanmış oldu. yoruz elbet. En başta gelişmiş HHH ülkelerde bir hastalık niteliğin Hayatta kalmanın öncelik ol deki tasarruf paradoksu var. duğu böyle bir bulanık yatırım/ Herkesin tasarrufa yöneldiği bir gelir ortamını düzeltmek kolay toplumda, yüksek faizler belirli olmayacak! Fabrika açmadılarGerileyenyabancıyatırımlardagayrimenkulünpayıhızlaartıyor beton satın aldılar Yurttaşlık yasası artırdı Türk yurttaşı olmak isteyen yabancıların yapması gereken gayrimenkul yatırımının 19 Eylül 2018’den itibaren 1 milyon dolardan 250 bin dolara düşürülmesi, yabancı yatırımlar içinde bu sektörün payını artırdı. 2017’de yüzde 40.2 olan söz konusu pay, 2018’de yüzde 44.9’a yükseldi. Dışarıdan kaynak bul makta zorlanan hükümet hem döviz geliri yaratmak hem stokları şişen inşaat sektörünü kurtarabilmek için yurttaşlıkla ilgili koşulları gevşetmişti. Bu adım ve TL’deki değer kaybıyla dolar bazında konutların ucuzlaması, yabancılara satışı satışı 2018’de 2017’ye göre yüzde 78.4 artışla 39 bin 663’e yükseltti. Emre Deveci İnşaata dayalı ekonomik büyüme modeli, doğrudan yabancı yatırım rakamlarına da yansıdı. Merkez Bankası verilerine göre, 2015’te 19.2 milyar dolar olan Türkiye’ye gelen net doğrudan yabancı yatırım 2018’de toplam 13.1 milyar dolar olurken, bunun 5.9 milyar dolarını gayrimenkul, 6 milyar dolarını sermaye yatırımları oluşturdu. Böylece konut, arsa gibi taşınmaz mal alımlarını kapsayan gayrimenkul yatırımları ile fabrika gibi üretim tesileri kurmayı kapsayan sermaye yatırımları hemen hemen eşitlendi. 14 yılın zirvesinde 2011’de yüzde 12.4’e kadar düşen doğrudan yabancı yatırımlar içindeki gayrimenkul payı 2018’de yüzde 44.9 ile son 14 yılın zirvesine yükseldi. 2011’de yüzde 87.4 olan doğrudan yabancı yatırımlar içinde sermayenin payı ise yüzde 46 ile yine son 14 yılın en düşüğüne geriledi. 2007’de 18.3 milyar dolar ile rekor kıran doğrudan yabancı sermaye yatırımları, 2017’de 5.5 milyar dolara kadar gerilemiş, bu rakam 2004’teki 1 milyar dolarlık seviye sonrasındaki dönemin en düşüğü olarak kayıtlara geçmişti. İki konuttan bir DASK’lı DASK, 2000’den bu yana 618 depremde 187 milyon TL tazminat ödendi. Deprem Haftası nedeniyle yapılan açıklamaya göre DASK’lı konut sayısı 8.9 milyona, sigortalılık oranı yüzde 50.5’e ulaştı. 100 metrekare betonarme bir bina için ortalama DASK primi tutarı ise halen senelik 133 lira. ABC Mobilya Avrupa seferinde ABC Mobilya’nın pop şarkıcısı Hadise ile yaptığı reklam kampanyaları Avrupa’daki yatak satışlarını artırdı. Şirketin yatak ürünlerini Hollanda’daki merkezden Hollanda, Belçika, Almanya ve Fransa’ya dağıtan distribütöre gelen yoğun talepler, bayi sayısını 380 adede çıkarırken, satışları yüzde 400 arttırdı. ABC Mobilya Üst Yöneticisi (CEO) Burhan Gül, 15 ay içinde Avrupa’nda 50 özel showroom açacaklarını söyledi. Geçtiğimiz yıl içeririnde Viyana, Stuttgart ve Paris’te özel showroomlar açan şirket, Manisa’daki üretim tesislerinden 40 ülkeye mobilya ihraç ediyor. l Ekonomi Servisi C MY B