Katalog

2 2 MART 2019 CUMARTESİ [email protected] TASARIM: İLKNUR FİLİZ OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Prof. Dr. Türkkaya Ataöv Trump’ın koltuğuna yakışmadığı sık yineleniyor. Kafasına takıp diline doladıkları “Böyle başkan mı olur?” dedirtiyor. Ancak, yadırgayanlar önceki başkanları biliyorlar mı? Ötekiler ya bir şey yapmadılar, ya da zırvalayıp durdular. Sıradan Amerikalı önceki 44 başkandan yalnız kurucu Washington, Jefferson, Lincoln, belki F.D. Roosevelt ve bir önceki Obama’yı bilir. Okuduğum Amerikan üniversitesinde alt sınıftakilere Adams, Jackson, Van Buren, Harrison, Tyler, Polk, Taylor, Fillmore, Pierce, Buchanan, Hayes, Garfield, Arthur, McKinley ve Taft gibi adlar sorulmuştu. Çoğu bu kişilerin geçmişte ABD başkanları olduklarını çıkaramadılar. İlk başkan Washington İlk başkan Washington, İngilizlerin yerlilerle yaptığı kısıtlayıcı antlaşmalarla bağlı kalmayıp yayılabilmek için bağımsızlık savaşını üstlenmişti. İki dönemden sonra çiftliğine çekildi. Adams’ı rakipleri “kralların, para babalarının adamı” diye eleştirdiler. Tutkusu oğlunu da başkan yapmaktı; altıncı başkan da o oldu. Bağımsızlık düşüncelerini John Locke’tan alan Jefferson, yazdıklarının adamı değildi. “Herkes hür doğar” diyenlerin tümü köle sahibiydiler. Madison, başkanlığını Britanya ile yeni savaşa borçludur. Monroe’nun katkısı, adını taşıyan “doktrini”dir. ABD’den başka hiçbir devlet Latin Amerika’ya el atamayacaktı. Oğul Adams’ın iktidarı tam başarısızlıktı. Rakipler birbirini “hileci, kumarbaz” diye kötülemiş, tabancalar çekilmişti. Aday Jackson, rakibini pazarları seçim konuşması yaptığından, Hıristiyan Amerikan başkanları lacağınıanlayınca,istifaetti.Reagan, son yılında Alzheimer hastasıydı; basın toplantısında bir filmi başından geçmiş olay gi bi anlatmıştı. Baba Bush, eski CIA Başkanıydı. Yardımcısı Dan 28 Şubat’ta ABD Kongresi Reform Komisyonu özel toplantısında konuşan Başkan E. Cummings ile Trump’ın eski danışmanı M. Cohen, Trump’ı çok ağır biçimde suçlayan uzun ve belgelere dayalı Quayle’in imla yanlışlarını ilkokul öğrencileri düzeltmişlerdi. Bill Clinton’un Monica’yla iliş konuşmalar yaptılar. Trump’ın saygınlığı sıfırlandı sayılır. Halka yalan söyleyen ve danışmanlarını da kisi bir yana, görevden ayrılır yalana teşvik eden Trump için “bundan sonra hiç kimse onu artık savunamayacaktır” dediler. ken eşi Hillary, Beyaz Saray’daki (değerli tablolar dahil) birta olmamakla suçladı. Jackson yan mek için anayasa yol savaşından sonra cısı o hafta Times Alanı ayakyo kım eşyaları özel evine taşımış, daşları başkanlıkta yiyip içip eş ya eklenen 15’inci dünyayı ABD sömü lunda bir adamla yakalanmıştı. bir bölümünü uzun süren baskı yaları kırdılar; kadınlar korkup Değiştirge 1965’e kaçarken, Jackson gizlice sıvı değin uygulana rüsüne açan başkandı. Yandaşlarına pa Musaddık’ı CIA devirdi lar sonucu geri vermeye yanaşmıştı. Bu konuda seçim danış şıp kendini bir hana attı. Ancak, madı. Grant’ın ra dağıttı; ardından öl Ekonomik bunalım F.D. manı Dick Morris’in iki kitabına rakipleri eşine “fahişe”, ona da başkanlığı mafya dürüldü. Yerine eski Roosevelt’e rastladı. Sol düşün bakılabilir. 2000 seçimini Oğul “kral oldu” diyorlardı. babalarının görün polis müdürü Th. Ro celerin birkaçını uyguladı. Ger Bush kazanmamıştı, ama karde Teksas’ı ülkeye kattı meden yönetimine dönüştü; gerçek osevelt seçildi; yazar çek kurtarıcı, Japonya’nın (silah şi Jeb vali olduğu Florida’da ra H. James, onun için fabrikalarını açan) Pearl Har kibinin 60 bin oyunu saydırma Harrison başkanlık törenin kazanan çürümüş “dev bir gürültü” di bor baskınıdır. Roosevelt’in Ja yınca, birkaç yüz oy farkla öne de zatürree olunca öldü. Sıra yar lüktü. Para babala yor. Afrika’da 8 fil, 9 pon saldırısını bildiği, fakat giz çıktı. Herkese yalan söyleyerek dımcısı Tyler’a geldi. Köleci top rının adayı Hayes, aslan, 20 zebra avla lediği yorumu da var. Truman, Irak’a girdi. Bilgisizliği üstüne lum Teksas’ı ülkeye kattı; kabi Lincoln’un demok dığının fotoğrafları oy kaygısıyla Siyonist baskı ör çok sayıda kitap basıldı. “İlk si nesindekiler görevi bıraktılar. rasi tanımını şöy nı bıraktı. Taft, tekelci gütüne uyup İsrail’i on bir daki yah başkan” umulanı yapmadı; Sonraki Polk, İrlanda kökenliy le değiştirdi: “Şirketlerin, şirket sermayeye teslimiyeti sürdürdü. kada tanıdı. Yurtsever İran Baş böyle bir olasılık olsaydı, aday di; binlerce İrlandalı göçmen gel ler tarafından, şirketler için yö Mustafa Kemal’in “zavallı Wil bakanı Musaddık’ı CIA devirin bile yapılmazdı... Trump bir ge diğinde tümü oy için yurttaş ya netimi.” Seçimi kazanmadan Be son” dediği yeni başkan, Paris’te ce, Eisenhower, “hiç ilgimiz yok” leneğin halkasıdır. pıldı. Rakibi Polk’un köleleri yaz Saray’a girdi. Adaylar paray 1919’da “dünya barışını kura dediyse de, Tahran’daki CIA şe 28 Şubat’ta ABD Kongresi Re nin sırtına kendi adını dağlat la oy topluyorlardı. Sonraki Gar cak adam” diye karşılandı, birçok fi, “Musaddık’ı Nasıl Devirdik” form Komisyonu özel toplantısın tığını yaymıştı. General Taylor, field, kazanmasına kazandı ama yönden başarısızdı, kalp krizin diye kitap yazdı. Kennedy, ka da konuşan Başkan E. Cummings Meksika’ya karşı savaşın kahra ardından öldürüldü. den öldü. labalık Şikago oylarını alabil ile Trump’ın eski danışmanı M. manı diye seçildi. Rakibi Cass’ın adı İngilizce “eşek” (ass) ve “gaz” sözcükleriyle uyaklı olduğundan, Başkan Harrison dönemi Papa’dan buyruk alır mek için metresiyle mafya babası Giancana’ya bavul dolusu pa Cohen, Beyaz Saray’ın başındakini çok ağır biçimde suçlayan Harding, Coolidge ve Hoover ra yolladı. Saldırı silahlarına ya uzun ve belgelere dayalı konuş siyaset alay oldu çıktı. Taylor, Yerine dul kadın ayartan Cle yaklaşan 1929 ekonomik bunalı tırımı azaltmak isteyince, giz malar yaptılar. Trump’ın saygın “Altına Hücum” sırasında öldü, veland seçildi. Rakibinin bir mını fark etmediler bile. Harding, li devletçe öldürüldü. Johnson da lığı sıfırlandı sayılır. Halka ya yerine yardımcısı Fillmore geçti. sloganı şuydu: “Ana, ana; ha poker ve içkiyle yaşadı. Metres Vietnam’da savaşı tırmandırıp lan söyleyen ve danışmanlarını Yaptığı önemli iş Japon limanları ni baba? Beyaz Saray’da: Ha, lerinden N. Britton’u resmi da 55 bin Amerikalının ve 3.5 mil da yalana teşvik eden Trump için nı bombalama tehdidiyle zorla ti ha, ha!” O günler Carnegie çe vette dolaba sokunca orada çift yon Vietnamlının ölümüne yol “bundan sonra hiç kimse onu ar carete açtırmasıdır. Sonraki Baş lik fabrikalarından işçi çıkarıldı leştiği anlaşıldı. Aynı şeyi son açtı. Başkan Carter, onun için tık savunamayacaktır” dediler. kan Pierce, iki yakınını yitirince ğı, karşı koyanlara da özel polis ra Kennedy de yapmış, davetlile “yalan ve dalaverede eşi yoktur” Sözcüsü Cohen halkı aldatmak eski alışkanlığı alkole döndü. Pinkerton’un ateş açtığı dönem re “oluyormuş!” demişti. Adaylar demişti. Nixon, başkanlıktan atı tan hapis cezası aldı.  Lincoln, köleci Güney’in başlat di. Ünlü işçi önderi Debs de yıl dan biri rakibi Katolik Al Smith, tığı İç Savaş’ı (186165) kazandıran kişidir. Bir Güneyli tarafından öldürülmüştür. Bakanlarına larını zindanda geçiriyordu. Ora için “Papa’dan buyruk alır; dan aday oldu, bir milyon oy al Atlantik’in dibinden Vatikan’ın dı. Başkan Harrison dönemi işve bodrumuna tüneli var” demiş, 74. YIL YUNUS NADİ karşı yalnız kendi kararlarını al renlere “evet” demekle geçti. Ün inananlar çıkmıştı. Başka bir başdırtmasıyla bilinir. Sıra Kuzey’in lülerden Bn. M.E. Lease’in dediği kan da kazanamayacağını anla ÖDÜLLERİ 2019 komutanı Gen. Grant’a geldi. Bir gibi, “ABD Wall Street’ten yöneti yınca, rakibine “eşcinsel” demiş, lik korundu, ama ırkçılığı önle liyordu.” McKinley, 1898 İspan ancak ona bu aklı veren yardım Cumhuriyet gazetesinin kültür ve sanat ödülleri kapsamında düzenlenen karikatür yarışmasına, uluslararası karikatür sanatçılarının yarışma sergisi ve albümüne desteği sürüyor. gücümüzgüveniniz Gücümüzü güveninizden alıyoruz, Türkiye’nin gücüne güç katıyoruz. #güveninizineseri Borislav Stankovıc / Sırbistan Benim Recep Nas / Emekli Öğretim Görevlisi İlkokul 5. sınıftaydık, yıl 1956. Talihliydik, köyümüzden tren geçiyordu. Trenden, durduğu sürece gazete satılıyordu. Öğretmenimiz istedi, biz de her gün sırayla gazete alırdık. İlköğretmen okulunda son sınıftayken de birkaç arkadaş ortaklaşa gazete alırdık. Alışmıştım artık, dokuz yıl köy öğretmenliği yaptım, gazetesiz kalmadım. OrduUlubey İlçesi Dikenlice Köyündeyken Ankara’dan sürdürümcü olmuştum, haftada bir postayla gelirdi. Ne ki 1966’ya kadar okuduğum başka gazetelerdi. Cumhuriyet gazetesi bana ağır gelir diyordum. Enine boyuna inceleyip de mi böyle bir yargıya ulaştım, çevremdekilerin önyargılarının bana yansıması mıydı bu, kestiremiyorum. Öbür gazeteler doyurmamaya, yavan gelmeye başlayınca sonunda gazeteme kavuştum, bir daha da bırakmadım. Demek ki Cumhuriyet okuru olmak kolay bir iş değilmiş, bunun için belli bir olgunluğa erişmem gerekiyormuş. Posta görevlisi Ama iki kez kısa sürelerle almadım, okumadım. Biri, ‘12 Mart’ sonra 1971’de İlhan Selçuk tutuklanmış, Nadir Nadi gazeteden ayrılmış, öbür değerli yazarlar da uzaklaştırılmışlardı. Atatürkçü, laik, Cumhuriyetçi, demokrasiden ve emekten yana olan çizgiden de saptırılınca birçok okur gibi ben de gazetemden zor gelse de ayrıldım. 19911992’de gene yönetim değişmiş, yazarlar ayrılmıştı, gazetemin içi boşalmıştı. Alamazdım, okunacak bir şey de yoktu zaten. Ayrılmak kolay mı, gazete satıcısına her gidişimde uzaktan, karmaşık duygular içinde bakıyordum, gazetem orda, ama dokunmak bile bana yasak. Yasağı koyan benim. İlhan Sel ’im çuk yok, Uğur Mumcu yok, değerli yazarların hiçbiri yok. Alamam, onlara saygısızlık edemem, kendime de... Bir gün gene gazeteme uzaktan melül mahzun bakıyordum. O ne, İlhan Selçuk’un fotoğrafını gördüm, apaydınlık yüzünü. Sımsıcak gülümsüyordu bana. Gördüm mü, düşledim mi, inanamadım. Elim titreye titreye gazeteme dokundum, doğruymuş. Aldım, bağrıma bastım, koştum eve. Kolay ağlayamayan ben sevinç gözyaşları dökerek İlhan Selçuk’a uzunca bir telgraf yazıp gönderdim. Posta görevlisi telgrafı siyasal içerikli bulmuş olacak ki imzalamamı istedi. Cumhuriyet okurları getiriyor 1970’li yıllardı, gazetede fotoğraf az olurdu, kimileyin hiç olmazdı. Köyümdeydim, namazında niyazında olan, ama siyasal İslamcı olmayan, Atatürk’ü de çok seven annem bir gün gazetemi eline aldı, evirdi, çevirdi, şöyle dedi:” “Ne güzel gazete bu, bunun üzerinde namaz kılınır.” Yılını anımsamıyorum, bir gün büfeden gazetemi alıp belediye otobüsüne bindim, okumaya başladım. Duyuru vardı, meğer o gün zam gelmiş. Ama ben önceki parayı vermiştim, satıcı da uyarmadı beni. Akşam dönünce büfeye gidip farkı ödedim. Ama kafama bir soru takıldı, sordum: “Herkes benim gibi kalan parayı getiriyor mu?” Yanıt beni mutlandırdı, onurlandırdı: “ Cumhuriyet okurları getiriyor.” 2. sayfanın (Olaylar ve Görüşler) yeniden açılmasına çok sevindim. Bu sayfa Cuma günleri Melih Cevdet Anday’ın, Pazar günleri de Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nundu. Üzerlerine yıldızlar yağmıştır. Cumhuriyet gazetesi mezun olunmayan bir üniversitedir. Benim de mezun olmaya hiç niyetim yok. C MY B