Katalog

EKONOMI DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY AVRO STERLIN FAİZ BORSA 1121 ARALIK 2019 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.9340 0.5 kuruş 6.5740 2.1 kuruş 7.7600 1 kuruş 11.97 0.02 puan 111.177 578 puan 1902.33 4.88 lira 282.57 54 kuruş Türkİş, DİSK ve Hakİş, asgari ücretin 2 bin 578 TL’nin altında olmamasında anlaştı İŞÇIDEN ORTAK TAVIR Çalışanların gözü asgari ücrete yapılacak zamda. İş çi konfederasyonları, asgari ücretin, işçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insan ca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir ücret olmasını istedi. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türkİş), Türkiye Devrimci İşçi Sen lirtilen açıklamada, Türkiye’de de asgari ücreti yasal yoldan belirlemenin temelinde bu amacın dikaları Konfederasyonu (DİSK) bulunduğuna işaret edildi. ve Hak İşçi Sendikaları Konfede Uluslararası Çalışma Örgü rasyonu (Hakİş), 2020 yılı için tü (ILO) Anayasası’nın girişin Osman Yıldız Nazmi Irgat Tayfun Görgün geçerli olacak asgari ücret gö de, “İşçinin ve ailesinin yalnızca rüşmeleri sürerken ortak taleplerini 2 bin 578 lira olarak belirledi. Sendikalar, mevcut asgari ücret olan net 2 bin 20 lira üzerine 558 lira zam talep ediyor. Konfederasyonlardan yapılan ortak açıklamada, “Asgari ücret, işçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir ücrettir. Bu yönüyle asgari ücret insanın yaşaması ve varlığını sürdürmesi için gerekli gelir kaynağıdır” denildi. Pazarlık ücreti değil geçimini temin eden ücret, insanca yaşamaya yeterli bir ücret değildir. Halbuki işçinin insanca yaşaması için yeterli ücrete sahip olması gerekir” görüşüne yer verildiği belirtilen açıklamada, devlete “çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alma” görevi verildiğine dikkat çekildi. Asgari ücretin, işçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak, bilim Konfederasyonlardan 6 talep Türkİş Genel Merkezi’nde düzenlenen asgari ücret toplantısında üç işçi konfederasyonu şu altı talebi dile getirdi: 4 Ücretlerin asgari ücrete tekabül eden kısmı vergiden muaf olmalıdır. Asgari ücret sonrası ilk vergi basamağı için uygulanacak oran yüzde 10 olmalı. 4 Asgari ücret, sanayi / tarım ve yaş, cinsiyet ayrımı yapılmadan yine ulusal düzeyde tek olarak ve yıllık belirlenmeli. 4 Asgari ücret, ekonomik ölçülerin ötesinde sosyal bir ücret olarak kabul edilmeli ve bu özelliği temel alınarak belirlenmeli. 4 İşçilerin arasında nitelik, kıdem, işin mahiyeti gibi ekonomik amaçlı değerlen dirmelerin tümünden bağımsız olarak ele alınmalı. 4 “Sosyal Devlet” ilkesi gereği “aile yardımı” çalışmayan eş için uygulamaya konulmalı. Devlet, çalışanlar arasında ayrım yapmamalı. 4 Asgari ücret teşviki, sendikal örgütlenmenin olduğu işyerleri için uygulanmalı. Türkİş Genel Merkezi’nde düzenlenen asgari ücret toplantısına, Türkİş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat, DİSK Ankara Bölge Temsilcisi Tayfun Görgün ve Hakİş Genel Başkan Yardımcısı Osman Yıldız katıldı. Toplantı sonrası Nazmi Irgat, üç sendika adına ortak basın açıklamasını okudu. Irgat, “2 bin 578 liranın altında olmamak koşuluyla bunun üstünde bir rakamı değerlendirmeye alacağımızı, bunun altında bir rakamı değerlendirmeye almayacağımızı ifade ediyoruz. Onun altında bir karara katılmayacağımızı ortak olarak ifade ediyoruz. Şu ana kadar bize bir rakam teklif edilmedi” dedi. Asgari ücretlere ilişkin uluslararası düzenlemelerde “Aşırı düşük ücretlere karşı koruma” amacının ön planda olduğu be sel, objektif yöntemler ve güvenilir verilerle tespit edilen taban ücreti olması gerektiğine vurgu MEMURSEN’IN KPDK’SI yapılan açıklamada, “Asgari üc ret bir pazarlık ücreti değildir” ifadesi yer aldı. 3 bin 200’de ısrarlıyız DİSK Ankara Bölge Temsilcisi Tayfun Görgün, “Asgari ücretin 3 bin 200 lira olmasını istemiştiniz. 2 bin 578 lira ile 3 bin 200 lira arasında büyük fark var. Nasıl değerlendiriyorsunuz” sorusuna, “Türkİş’in araştırmasına saygılıyız, yıllardan beri bunu yapıyorlar. Biz de yapıyoruz. Türkİş’in araştırması Kasım 2019’u ifade etmekte. Önümüzde aralık ayı vardır, 2020 yılı tahminleri vardır. Biz de ‘Türkİş’in bu rakamından aşağı olmamak üzere’ diyoruz. 3 bin 200’de problem yok. Onda ısrar ediyoruz” dedi. l ANKARA MUSTAFA ÇAKIR Kamu Personeli Danışma Kurulu’nda (KPDK) bundan böyle gündemi MemurSen belirleyecek. Gündemin belirleneceği komisyonda Türkiye KamuSen ile KESK olmayacak. Onlar sadece MemurSen tarafından belirlenen gündem üzerinde değerlendirme yapabilecek. Yasa gereği yılda iki kez toplanması gerekirken hükümetin bu yıl sadece bir kez topladığı KPDK’de MemurSen’in istediği oldu. MemurSen’in önerisiyle bundan sonra gerçekleştirilecek olan KPDK toplantı ları öncesinde kurulun gündemi, MemurSen ve bakanlık tarafından oluşturulacak komisyonun yapacağı teknik çalışmayla belirlenecek. MemurSen’in önerisi Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk tarafından da kabul edildi. Mart ayında gerçekleştirilecek olan KPDK’nin gündemi şubatta gerçekleştirilecek teknik çalışmayla belirlenecek. Kamu çalışanlarının sorunları bu komisyonda alınan karara göre gündeme gelecek. Komisyon, ihtiyaca göre sürekli toplanabilecek. Toplusözleşmeye dair hazırlık yapabilecek. Diğer kamu kuruluşlarıyla da irtibatlı olacak. Yasaya göre, KPDK’de ele alınacak konular “Kamu görevlileri sendikaları ve konfederasyonları ile kamu idareleri arasında sosyal diyaloğun geliştirilmesi, kamu personel mevzuatının ve kamu yönetimi uygulamalarının değerlendirilmesi, yönetimin daha iyi işleyen bir yapıya kavuşturulması için ortak çalışmalar yürütülmesi, kamu görevlilerinin yönetime katılımının sağlanması ve kamu yönetiminin karşılaştığı sorunlara çözümler geliştirilmesi” şeklinde sıralanıyor. l ANKARA Esas sorun verimsizlik Kişi başı gelir 923 dolar azaldı Türkiye’de kişi başına Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2018’de bir önceki yıla göre dolar bazında 923 dolar azalarak 10 bin 616 dolardan 9 bin 693 dolara geriledi. TL bazında ise kişi başına GSYH 2018’de 45 bin 750 liraya çıktı. 2017’de bu rakam 38 bin 738 TL idi. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Ağrı 3 bin 204 dolarlık kişi başı GSYH ile en dipte yer alırken Kocaeli ise 16 bin 791 dolarla en fazla kişi başına GSYH’ye sahip il oldu. İl düzeyindeki GSYH hesaplamalarına göre, 2018’de İstanbul 1 trilyon 155 milyar 254 milyon TL ile en yüksek GSYH’ye ulaştı ve toplam GSYH’den yüzde 31.0 pay aldı. İstanbul’u, 329 milyar 831 milyon TL ve yüzde 8.9 pay ile Ankara, 233 milyar 515 milyon TL ve yüzde 6.3 pay ile İzmir izledi. İl düzeyinde GSYH hesaplarında son üç sırada 3 milyar 289 milyon TL ile Tunceli, 2 milyar 613 milyon TL ile Ardahan ve 2 milyar 250 milyon TL ile Bayburt yer aldı. l Ekonomi Servisi Tüketici güveni yüzde 1.9 düştü Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi aralık ayında önceki aya göre yüzde 1.9 azalarak 58.8 seviyesine geriledi. Endeksin 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor. Merkez Bankası ve TÜİK işbirliği ile hazırlanan endeksin alt bileşenlerine bakıldığında gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi aralıkta yüzde 2.1 azalarak 77.7 oldu. İşsiz sayısı beklentisi endeksi yüzde 2.9 azalırken, tasarruf etme ihtimali endeksi yüzde 3.5 arttı. Daron Acemoğlu’na Ali Babacan’ın partisine gireceği iddialarını sordum. Acemoğlu, bu konuda açıklama yapmayacağını söyledi ama ‘Hayır’ da demedi... Massachusetts Institute of Technology (MIT) profesörü Daron Acemoğlu, yeni kitabı “Dar Koridor”u anlatmak için İstanbul’daydı. Sorularımızı cevaplayan Acemoğlu, baskı ve sosyal eşitsizliğin ekonomiyi kısıtlı hale getirdiğini söyledi. BÜYÜMENİN NİTELİĞİ DOĞRU DEĞİL Peki, bugün Türkiye’ye baktığında ne görüyor, 10 yıl öncesine göre gelişen bir Türkiye mi, geriye giden bir Türkiye mi? Acemoğlu’na göre bazı açılardan gelişiyoruz, bazı açılardan geri gidiyoruz: “Ekonomik olarak bugün Türkiye çok daha kuvvetli. Son 1516 senede büyük bir büyüme gösterdi. Bunu kabul etmemiz lazım. Ama aynı zamanda bu büyümenin niteliği doğru olma dı ve sürdürülebilirliği kısıtlı. Bunların da ana nedeni Türkiye’nin sosyal ve politik olarak geri gitmesi. Sosyal ve politik bağlar ekonomi için çok önemli. Sosyal dünyamız, siyasi dünyamız baskı üzerine kurulmuşsa, insanların sesleri duyulmuyorsa, fırsatları eşit değilse bu ekonomiyi tamamen kısıtlı bir hale getiriyor.” İPEK ÖZBEY “2020’de Türkiye ekonomisi için ne öngörüyorsunuz” sorusuna MIT Profesörü Daron Acemoğlu şu cevabı veriyor: “Biz şu anda Türkiye’de tutukluk ve belirsizlik durumundayız. Türk ekonomisinin belirli problemleri var. Şirketlerin bilançolarında problemler devam ediyor, şirketlerin borç durumları çok kötü. Bu yüzden bankaların durumları da çok kötü. Özellikle inşaat sektöründe problemler çok yüksek. Ama bir düzey daha aşağıya inersek Türkiye’nin en büyük problemi verimsizliktir. 12 senedir Türkiye’de verimlilik artışı yok. Yani hiçbir şekilde ne yaptığımızı daha iyi hale getiriyoruz, ne daha iyi teknoloji kullanıyoruz ne de doğru düzgün yatırımda bulunabiliyoruz. Bunun bir düzey daha altına inersek sosyal ve politik problemler var.” Peki, çözüm ne? Daron Acemoğlu, eğer bu sosyal ve politik alanlardaki gelişmeleri yapmazsak, aynı zamanda bunları ekonomik reformlara tercüme etmezsek o zaman verimlilik problemini çözemeyeceğimizi söylüyor. Sivil toplumun önemine de dikkat çeken Acemoğlu şunları söyledi: “Bizim toplumumuzun baktığı şey, devletin onayı. Devletten iş istiyor, fırsat istiyor. Ben gidip de milletvekiline, bakana, başbakana sen benim için çalışıyorsun, ben senin altında değilim diyecek cesareti yok kimsenin. Sivil toplumumuz çok zayıf. Partiler dışında, devlet dışında bir organizasyon yok, medya özgür değil, özgüven sahibi değil. Kim baştaysa onun borozanını çalıyor.” ELEKTRIKTE ‘PAHALI’ TARIFE GELIYOR Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, elektriği yenilenebilir kaynaklardan kullanmak isteyen tüketiciler için yeni tarife modeli çalışması başlattıklarını açıkladı. Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi’nin düzenlediği konferansta konuşan Dönmez, yeni tarifeye dair fiyat açıklamadı, ancak mevcut verilere göre yeni tarifenin var olan tarifelerden daha pahalı olması bekleniyor. İklim krizi Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, iklim krizine rağmen emisyon salımının giderek arttığını, 2018’de enerji kaynaklı karbon salımının rekor kırdığını söyledi. Dünya Enerji Görünümü 2019 raporunu sunan Birol, dünyada enerji bolluğu olduğunu ve fiyatların makul seviyelerde kalmasını beklediklerini, jeopolitik gerilimlere rağmen petrol fiyatlarının stabil olduğunu, LNG arz artışı nedeniyle doğalgaz fiyatlarının düştüğünü aktardı. Petrol, doğalgaz ve kömür tüketiminin artarak sürdüğüne dikkat çeken Birol, SUV model araçların normal oto mobillere göre yüzde 25 daha fazla emisyon sa lınımı olduğunu ancak buna rağ men dünyada sa tışı en çok ar tan modelin SUV olduğu nu belirtti. l Ekonomi Servisi Fatih Birol Şimşek, Yörsan’a kayyım atandı Türkiye’nin önde gelen süt ve süt ürün leri üreticisi Yörsan’a, Balıkesir Karesi ve Altıeylül Süt Üreticileri Birliği Başkanı Cihat Şimşek kayyım olarak atandı. Karesi ve Altıeylül Süt Üreticileri Birliği’nin açıklamasında, “Yörsan firmasının aralık ayında mahkemeden iflas istemesi üreticilerin, tedarikçi firmaların ve işçilerin mağduriyet yaşayacak olması süt üretici birliklerini harekete geçirmiş ve sürece müdahil olunmuştur” denildi. Şimşek ise “Üreticilerimizin yüksek miktarda alacakları bulunuyor. Fabrikanın faaliyete geçmesi için gereken hammaddeyi karşılayabiliriz. Fakat mail sürecin şeffaf bir yönetim ile yönetilmesi gerekiyor” dedi. Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Tevfik Keskin, dün yaptığı açıklamada, süt üretici birlikleri olarak yaklaşık bir yıl önce konkordato ilan eden ve geleceği tartışılan Yörsan Gıda’ya talip olduklarını bildirdi. l Haber Merkezi Pınar Abay Abay, ING’nin tepe yönetiminde ING Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay, 1 Ocak 2020 itibarıyla geçerli olmak üzere ING Grubu’na Global İcra Kurulu Üyesi olarak atandı. ING Grubu 40’tan fazla ülkede 38.4 milyon müşteriye hizmet veriyor. Abay, Global İcra Kurulu’nda, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg ülkelerinden sorumlu olacak. ING Grubu (Üst Yöneticisi) CEO’su Ralph Hamers, “Abay’ın bankacılık sektörüne dair derin bilgisinin yanı sıra müşteri ve çalışan odağı tutkusu çok değerli katkı sağlayacak” dedi. Abay, Bilkent Üniversitesi’nde ekonomi eğitimi aldı ve Harvard Business School’da MBA yaptı. l Ekonomi Servisi AVM’lere Çinli turist dopingi Alışveriş merkezlerinde (AVM) yerli ziyaretçi düşerken, yabancıların alışverişinde ise artış söz konusu. İstinyePark Genel Müdürü Uğur Berk, yerli ziyaretçi sayısında nispeten düşüş olduğunu belirterek yabancı turistler arasında Çinlilerin başı çektiğini, İran, Katar, Kuveyt ve Mısır’dan misafirlerin arttığını söyledi. Yabancı ziyaretçilerin ciro içerisinden yüzde 30 pay aldığını anlatan Berk, “Bizim için 2019, 2018’in sonunda yapılan döviz bazlı kiraların TL’ye çevrilmesinin etkilerinin yaşandığı, dönüşüm kontratlarının yapıldığı bir değişim yılı oldu. Bu dönemde yabancı markalar mağazalarını büyütme kararı aldı” dedi. l Ekonomi Servisi Sanayiciler, Temsa için destek talep etti Adana Sanayi Odası Başkanı Zeki Kıvanç, Temsa’nın faaliyetlerini durdurmasına ilişkin, “Hiçbir ülke, Temsa gibi önemli bir ismi, değeri kaybetmek istemez. Hükümetimizin Temsa’nın yeniden faaliyete geçmesi için gereken katkıyı sağlayacağına inanıyoruz” dedi. Adana’da belediye ve odalar adına hazırlanan ortak açıklamayı okuyan Kıvanç, Temsa’nın son dönemde karşı karşıya kaldığı sürecin kendilerini derinden sarstığını anlatarak ABD’de ilk 4’te, Avrupa’da ilk 8’de yer alan Temsa’nın içinde bulunduğu durumun kabul edilemeyeceğini belirtti. Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar da konuyla ilgili bazı görüşmeler yaptıklarını söyledi. l Ekonomi Servisi Teknoloji şirketleri pahalılığı es geçti Bilgisayar fiyatları 2018 Ağustos’ta yaşanan kur kriziyle zamlanınca satışlar da yüzde 50 düştü. Ancak Türkiye’de bilgisayar fiyatlarının uygun olduğunu iddia eden teknoloji firmalarına göre, ekonomik koşullar satışların düşmesinde ikinci sırada. MediaMarkt, Lenovo, Microsoft ve Intel’in Türkiye temsilcilerinin bulunduğu ortak bir toplantıda, bilgisayar satışlarının düşmesinin birinci sebebi “bilgisayar okuryazarlığının azlığı” olarak gösterildi. TÜİK verilerine göre, 2018 Ağustos’ta 3 bin 563 TL iken 2019 Eylül’de 4 bin 681 TL’ye çıktı. Son 5 yıldaki zam oranı yüzde 105 oldu. l Ekonomi Servisi