Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dıshab@cumhuriyet.com.tr Bağdat’a yoğun ilgiABD’nin Suriye’den çıkış stratejisinin merkezindeki Irak’a peşi sıra ziyaretler 715 OCAK 2019 SALI ABD’nin Suriye’den asker çekme rotasında yer alan Irak, WashingtonTahranAvrupa hattında yeniden nüfuz sahalarından biri haline geldi. Başkent Bağdat’ta bir süredir yoğun bir diplomasi trafiği yaşanıyor. 9 Ocak’ta ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun ardından önceki gün İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, dün ise Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian ile Ürdün Kralı 2. Abdullah da Bağdat’a gitti. İran Dışişleri Bakanı Zarif, “IŞİD’in yenilgisinden sonra ABD ve bazı ülkelerin TahranBağdat ilişkilerini bozmak istediğini ancak iki ülke yetkililerinin buna izin vermediğini” söyledi. “ABD yaptırımlarından sonra Iraklı yetkililerin iki ülke ile ilgili tutumu, ilişkileri güçlendiren bir faktör” diye konuştu. ABD’yi “kaybeden at” olarak nitelendiren Zarif, “bölge ülkeleri kaybeden ata oynamamalılar” ifadesini kullandı. Ruhani, Macron sırada Irak’taki temasları çerçevesinde Başbakan Adil Abdülmehdi ve Dışişleri Bakanı Muhammed el Hakim ile bir araya gelen Zarif, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ya ABD’nin Tahran’ın etkinlik alanlarından biri olarak gördüğü Irak’ın başkenti, önceki gün ve dün İran Dışişleri Bakanı Zarif, Ürdün Kralı Abdullah ile Fransa Dışişleri Bakanı Le Drian’ı ağırladı. Fransa Dışişleri Bakanı, Irak Başbakanı Abdülmehdi ile bir araya geldi. Zarif’in görüştüğü isimler arasında mevkidaşı El Hakim de vardı. kında Irak’ı ziyaret edeceğini aktardı. El Hakim, görüşmede ABD’nin Tahran’a yönelik tek taraflı yaptırımlarını da ele aldıklarını söyledi. Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması, egemenliği ve yeniden Arap Birliği’ne kazandırılması için ortak çaba harcayacaklarını dile getirdi. Zarif’in Erbil’de Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) yetkilileri ile bir araya gelmesi bekleniyor. Fransa Dışişleri Bakanı Le Drian, Paris hükümetinin Irak’a desteğini ilettiğini belirterek “Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’nun yakında Irak’ı ziyaret edeceğini” söyledi. Paris’ten 1 milyar Avro Le Drian ile bir araya gelen Irak Başbakanı Abdülmehdi Fransa’yı bir “dost ülke” kabul ettiklerini belirtti, özellikle terörle mücadele alanında ortaklığın geliştirilmesinden yana olduklarını ifade etti. Le Drian da yeni kurulan hükümete destek verdiklerini söyleyerek ziyaretin amacının ikili iliş kileri güçlendirme isteklerini göstermek olduğunu kaydetti. Fransız Bakan, Iraklı mevkidaşı ile yaptığı görüşmenin ardından yaptığı açıklamada ise “Paris hükümetinin çatışma bölgelerinin yeniden yapılandırılmasında kullanılmak üzere 1 milyar Avroluk kredi vereceğini” kaydetti. Ürdün’den on yıl sonra ilk Yaklaşık 10 yıl aradan sonra Irak’ı ziyaret eden Ürdün Kralı 2. Abdullah’ın Irak Cumhurbaşkanı Behram Salih ile Bağdat’ta bir araya geldiği, ikili ilişkiler ve terörle mücadele konularını görüştüğü bildirildi. ABD’nin geçen yıl İran’la 2015’te varılan nükleer anlaşmadan çıkma kararı ve ardından ek yaptırım hamlesi, WashingtonTahran arasında Suriye’de nüfuz çatışmalarıyla gergin olan ilişkilerde tansiyonu yükseltmişti. Trump, 19 Aralık’ta Suriye’deki ABD birliklerinin çekileceğini duyurmuş, ilk dönüş rotası olarak Irak’ı gösterilmişti. ‘IŞİD’e karşı Taliban’ kozu Washington’ın Afganistan’da konuşlu ABD askerlerinin yaklaşık yarısını çekeceği açıklamasının yankıları sürerken İran’dan Taliban’a ilişkin tartışma yaratacak bir açıklama geldi. İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Başkanı Haşmetullah Felahetpişe, Tahran’ın IŞİD’e karşı Taliban ile işbirliği yapması gerektiğini söyledi. ABD’nin IŞİD militanlarını Afganistan’a yerleştirdiğini de öne süren Felahetpişe, İran’ın IŞİD gerekçesiyle Taliban ile müzakere yürüttüğünü ifade etti. Taliban ile arabuluculuğa soyunan pek çok aktörün arasında İran’ın da olduğu haberleri daha önce gündeme düşmüştü. Taliban yetkilileri, örgütü temsil eden bir delegasyonun bölgede barış ve güvenlik sorunlarına ilişkin meseleleri görüşmek üzere ay başında Tahran’a gittiğini açıklamıştı. Kâbil’de saldırı Öte yandan dün Afganistan’ın başkenti Kâbil’de güvenliğin yoğun olduğu Yeşil Bölge’de bombalı araçla düzenlenen intihar saldırısında en az 4 kişi yaşamını yitirdi. Saldırıda 23’ü çocuk 90 kişinin yaralandığı duyuruldu. İngiliz mahkum açlık grevinde İran’da tutuklu bulunan İngiltere vatandaşı Nazanin ZaghariRatcliffe, cezaevi koşullarını protesto etmek için dün üç günlük açlık grevine başladı. İran’da 2016 yılında casusluk suçlamasıyla 5 yıl hapis cezasına çarptırılan gazeteci ve sivil toplum kuruluşu gönüllüsü ZaghariRatcliffe, sağlık sorunları yaşamasına rağmen tedavi göremediğini söylemişti. Öte yandan İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt’un, İran Büyükelçisi’ni konuyu görüşmek üzere ülkeye çağırdığı duyuruldu. Protestolu yıldönümü ‘Arap Baharı’nın başladığı Tunus’ta siyasiekonomik sorunlar bitmiyor Kısa sürede pek çok Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkesini etkisi altına alan “Arap Baharı”nın başladığı ülke olan Tunus, Bin Ali rejiminin sona ermesiyle sonuçlanan ayaklanmanın sekizinci yılını andı. Ancak ülkede ekonomik ve siyasi beklentilerin tam anlamıyla sahaya yansımaması dünkü törenlerde protestoların da merkezine oturdu. Grev çağrısı Tunus’un en büyük sendikası UGTT, 17 Ocak’ta genel grev yapmaya hazırlanıyor. Eşzamanlı olarak, sivil toplum hareketlerinden ekonomik zorluklar nedeniyle protesto çağrıları yükseliyor. İktidarın büyük ortağı İslamcı Nahda Hareketi, “Arap Baharı”nın yıldönümünde yayımladığı açıklamada, “Nahda, sosyal ve ekonomik kalkınma geçişi için uygun ortamı sağlayacak, ekonomik sorunlar ve zorlukların ortadan kaldırılması için sosyal ve siyasi tüm ulusal grupları bir araya getirecek kapsamlı bir diyalog çağrısında bulunmaktadır” ifadeleri kullanıldı. Ülkenin batısındaki Kasrin vilayetinde geçen aralık ayında bir basın mensubunun ekonomik şartları proteto et mek için kendini yakması eylemlere yol açmıştı. Ülkede 9 Ocak’ta düzenlenen ekonomik temelli protesto gösterilerinde ise 200’den fazla kişi gözaltına alınmıştı. Tunuslu seyyar satıcı Muhammed Buazizi, 2011 yılında yerel güvenlik güçlerinden gördüğü kötü muamelenin ardından kendisini ateşe vererek hayatını kaybetmişti. Buazizi’nin ölümü “Arap Baharı”nın fitilini ateşlemişti. “Arap Baharı” dalgasının yayıldığı ülkelerden olan Libya, Suriye ve Yemen de iç savaşla uluslararası güçlerin nüfuz mücadelesi alanı haline gelirken insani kriz sürüyor. FACİA İNİŞ SIRASINDA GELDİ İran’da askeri bir kargo uçağı dün Kırgızistan’dan dönüşü sırasında Elburz eyaleti yakınlarında düştü. Boeing 707 tipi kargo uçağında biri kadın 16 kişilik mürettebattan bir kişinin kurtulduğu duyuruldu. Uçağın iniş yapmak istediği sırada kontrolünün kaybedildiği, ardından havaalanının duvarlarına çarptığı, yerleşim yerlerine doğru sürüklenerek alev aldığı aktarıldı. Olayın nedenine ilişkin soruşturmanın sürdüğü belirtildi. Polonya’da belediye başkanına ölümcül saldırı Adamowicz için dün “nefrete hayır” pankartlarıyla gösteri düzenlendi. Polonya’nın Gdansk kentinin Belediye Başkanı Pawel Adamowicz önceki gün ül kenin en büyük bağış etkinliğinde sahnedeyken uğradığı bıçaklı saldırı sonucu yaşamını yitirdi. Adamowicz’i (53) kalbinden bıçakla yan 27 yaşındaki zanlının daha sonra mikrofonu eline alarak belediye başkanının eski partisi Sivil Platformu liderliğinde kurulan bir önceki hükümet döneminde haksız yere hapsedildiğini, cezaevinde işkence gördüğünü öne sürdüğü belirtildi. “Adamowicz bu yüzden ölecek” dediği de aktarıldı. Zanlının sabıka kaydı olduğu da yerel basında yer aldı. Baltık Denizi kıyısındaki Gdansk’ın belediye başkanlığını 20 yıldır yürüten Adamowicz, muhalefetteki Sivil Platformu’nun eski bir üyesi. Polonya medyasına göre, polis saldırganın sahneye basın kartıyla girdiğini düşünüyor. POMPEO VELİAHTLA GÖRÜŞTÜ ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi başkonsolosluğunda öldürülmesinin ardından kendi ülkesinden de olmak üzere uluslarararası tepkilerin merkezindeki Riyad’a ziyaret gerçekleştirdi. Ortadoğu turu kapsamında Suudi Arabistan’a giden Pompeo dün gerek Kral Selman gerekse Kaşıkçı cinayetine ilişkin An kara tarafından da dolaylı işaret edilen Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile bir araya geldi. CIA’nın Kaşıkçı cinayetine ilişkin raporu sonrasında Pompeo’nun bu ilk Riyad ziyaretinde, Suudi Arabistan’dan olayla ilgili herkesten hesap sorulmasını beklediklerini söylediği aktarıldı. Pompeo, Kaşıkçı konusunu ve diğer insan haklarıyla ilgili kaygılarını dile getirdiğini belirtti. Macron eylemleri dindirme peşinde SÜLEYMAN TOSUNOĞLU Fransa’da yaklaşık iki aydır süren hükümet karşıtı Sarı Yelekliler eylemleri nedeniyle görev başındaki en zorlu günlerini yaşayan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, kendisine tepkili olan Fransızları ikna etmek için yeni bir süreç başlattı. Macron, önceki gün Fransızlara hitaben yazdığı açık mektupta, Sarı Yelekliler hareketinin başlamasına sebep olan sorunlara çözüm bulmak ve “yeni bir toplumsal sözleşme inşa etmek” için ülke çapında vatandaşların da katılacağı bir “ulusal müzakere” düzenleneceğini duyurdu. Danışma toplantıları... “Gelin öfkeyi çözüme dönüştürelim” çağrısı yapan Macron, Fransızları hiçbir tabu olmaksızın, ülke sorunlarını birlikte tartışmaya davet etti. Danışma toplantılarının ardından halkın istekleri çerçevesinde reform önerileri getireceklerini belirtti. Diğer yandan, Fransa Başbakanı’nın Sarı Yelekliler’in yeniden oluşturulmasını istediği “Varlık Vergisi’ne (ISF) ilişkin tepkileri sert tepkilere yol açtı. Macron, “Ülkede yatırımın artması amacıyla yapılan birtakım reformlardan geri adım atılmayacak” ifadelerini kullandı. Akaryakıt zamlarına karşı başlayan, ancak daha sonra hükümetin ekonomi politikalarına, toplumsal adaletsizliklere karşı isyana dönüşen Sarı Yelekliler protestoları nedeniyle halihazırda düşük olan halk desteğini gittikçe kaybeden Macron, böylece ülke tarihinde ilk kez görü len bir yönteme imza attı. Macron, mektubunda yeni reformlarının tartışmaların sonucuna göre şekilleneceğini belirtti. Ancak Fransız basınına göre bu mektup, tartışmalar sonucunda belirlenecek sorunların nasıl çözüme ulaştırılacağı konusunda bir yol haritası sunmuyor. Sarı Yelekliler hareketinin temsilcileri, hükümetin protestoların patlak vermesine yol açan akaryakıt zamlarında geri adım atmasına, asgari ücrete zam yapmasına rağmen eylemlerine devam kararı almıştı. Macron’un bu açıklamasının, katılımın daha da yükseldiği, ancak şiddet oranlarının düştüğü “dokuzuncu perde” eylemlerinin hemen sonrasında gelmesi dikkat çekti. Ülke genelinde 15 Mart’a kadar sürecek olan tartışmalar, Macron’un bugün Normandiya bölgesindeki GrandBourgtheroulde kasabasında yapması beklenen toplantı ile fiilen başlamış olacak. Macron’un vergi ve kamu harcamaları, devletin yeniden organizasyonu ve kamu hizmetleri, çevre ve yenilenebilir enerji politikalarıyla demokrasi ve yurttaşlık şeklinde 4 başlık altında yönelttiği 33 soruyla çervevesini belirlediği tartışma, belediyelerin düzenlediği büyük toplantılar ve internet aracılığıyla sürecek. Ancak belediyelerin, mektubu tartışmaya açmamak gibi bir inisiyatifi de bulunuyor. l PARİS Macron AB’den May’e ‘son viraj’ desteği İngiltere parlamentosunda bugün yapılması planlanan kritik Brexit oylaması öncesinde Avrupa Birliği yetkilileri, Başbakan Theresa May’e destek mektubu gönderdi. İngiliz milletvekillerini Brexit anlaşmasına onay vermeye çağıran mektupta, anlaşmanın “adil ve dengeli olduğu” belirtiliyor. Parlamentodan Brüksel’le Londra hükümeti arasında varılan anlaşmaya ilişkin ret kararı nın çıkması bekleniyor. Öte yandan May, Brexit anlaşmasına ilişkin Avam Kamarası’na son kez seslenmeden önce dün yaptığı basın açıklamasında milletvekillerini bir kez daha uyardı. Milletvekillerinin anlaşmayı reddetmesi halinde olacakları değerlendiren May, “Büyük ihtimalle parlamento Brexit’in gerçekleşmemesine yol açacak şekilde felç olacaktır” ifadesini kullandı. Pekin’den Kanada vatandaşına idam kararı Çin ve Kanada arasında teknoloji devi Huawei ekseninde geçen ay patlak veren gerilim sürüyor. Çin menşeli Huawei şirketinin Mali İşler Direktörü (CFO) Ming Vancou’nun Kanada’da tutuklandıktan sonra kefaletle serbest bırakılmasının ardından Pekin’den Ottawa’ya misilleme yorumlarına sebep olacak bir adım daha geldi. Çin’in Kanada vatandaşı Robert Lloyd Schellenberg’ı uyuşturucu kaçakçılığı suçlamasıyla ölüm cezasına mahkum ettiği duyuruldu. Çin daha önce Kanada vatandaşlarını gözaltına almıştı. İki ülke arasındaki gerilim, Kanada’nın ABD’nin isteği üzerine Çinli CFO’yu 1 Aralık’ta Vancouver’da gözaltına almasıyla başlamıştı. Karara gerekçe, “ABD’nin İran yaptırımlarını delmek” gösterilmişti. Battisti Roma’dan ‘firari’ şovu İtalya’da 19721980’de işlediği cinayet ve yasa dışı örgüt üyeliği gibi suçlardan ömür boyu hapis cezası alan ve 1981’de cezaevinden kaçan Komünizm İçin Silahlı Proleterler (PAC) üyesi Cesar Battisti, 38 yıl sonra ülkesine geri getirildi. Güney Amerika ülkesi Bolivya’da yakalanan 64 yaşındaki Battisti, çıkarılan iade kararıyla Interpol görevlileri eşliğinde özel bir uçakla Roma’daki Ciampino Havalimanı’na götürüldü. İtalya Başbakan Yardımcısı ve İçişleri Bakanı Matteo Salvini ile Adalet Bakanı Alfonso Bonafede de bizzat havalimanına giderek operasyonu izledi. C MY B