Katalog

KULTUR Cuma 21 Eylül 2018 James Bond’un yönetmeni belli oldu James Bond serisinin 25. filmini kimin yöneteceği belli oldu. İngiliz sinemacı Danny Boyle’un 23 Ağustos’ta “sanatsal görüş ayrılıkları” sebebiyle ayrılmasının ardından boş kalan yönetmen koltuğuna Amerikalı yönetmen Cary Fukunaga’nın oturacağı açıklandı. 2015 yapımı “Beasts of No Nation” adlı savaş filmiyle övgü toplayan ve “True Detective” TV dizisinin ilk sezonununda yönetmen olarak yer alan Fukunaga bu diziyle bir de Emmy ödülü kazanmıştı. Çekimleri Mart 2019’da başlayacak olan 25. James Bond filmi 14 Şubat 2020’de vizyona girecek. EDİTÖR: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN kultur@cumhuriyet.com.tr 13 İKİ USTA SANATÇIYI KAYBETTİK Ferdi Merter Fosforoğlu yaşamını yitirdi Şanal ve Fosforoğlu, oyunculuklarının yanı sıra seslendirdikleri unutulmaz karakterlerle de hafızalarımıza yer Şanal kansere yenik düştü Oyuncu, yönetmen, senarist ve seslendirme sanatçısı Ferdi Merter Fosforoğlu, 79 yaşında hayatını lığı görevinde bulundu. Sanatçı, 1992 ve 1993’te Devlet Tiyatroları “Edebi Kurul Sanatçı Temsilcisi”, 1995’te ise Dev etmiş sanatçılardı. Devlet Tiyatrosu emekli sanatçılarından, oyuncu ve seslendirme sanatçısı Oytun Şanal 81 yaşında hayata veda etti. İstanbul’da 1937’de doğan Oy kaybetti. Geçen şubat ayında düşüp, kal let Tiyatroları “Disiplin Kurulu Tem tun Şanal, 1960’da Ankara Devlet çasını kıran Fosforoğlu, tedavi sürecin silcisi” oldu. Sinema ve tiyatro alanın Konservatuvarı Tiyatro Yüksek Bölü de fenalaşarak hastaneye kaldırılmıştı. Fosforoğlu için yarın saat 10.00’da Ankara Küçük Tiyatro’da da bir tören düzenlenecek. Sanatçı, sonrasında Ankara Karşıyaka Camisi’nde kılınacak öğle namazının ardından Karşıyaka Mezarlığı’nda toprağa verilecek. Oyuncu Renan Fosforoğlu ve Muazzez Arçay’ın oğlu Ferdi Merter Fosforoğlu, 19 Haziran 1939’da İstanbul’da dünyaya geldi. da “Zincir”, “Lise ve Dengi Okullara Tiyatro”, “İlköğretim Okullarına Tiyatro”, “Ateşte Semaha Durmak” ve “Tiyatro Tiyatro Tiyatro” adlı kitapları kaleme alan sanatçı, ODTÜ ve İTÜ’de eğitmen olarak görev yaptı. Yer aldığı yapımlar “Beyefendi’ye Bir Yalancı Aranıyor”, “Anadolar”, “Genç Osman”, “Cengiz Han’ın Bisikleti”, “Kuğular Şarkı Söylemez”, “Bar münü bitirdi. Aynı yıl stajyer sanatçı olarak Devlet Tiyatrolarında göreve başlayan Şanal, çok sayıda oyunda görev aldı. Sanatçı, 2002’de yaş haddinden Devlet Tiyatrosundan emekli oldu. Şanal’ın rol aldığı bazı oyunlar arasında “Othello”, “Midas’ın Kulakları”, “Köroğlu”, “Ağaçlar Ayakta Ölür”, “Köşebaşı”, “Bizim Şehir”, “Nalınlar” ve “Martı” yer alıyor. Bir yaşındayken rol aldığı “Tosun Paşa” filminde kamerayla tanışan sanatçı, 1945’te Yeşilçam filmlerine seslendirme yaptı. Sanatçı, 1952’de “Dağların Kızı” filminde çocuk oyuncu olarak rol aldı. Bir çok karatere sesiyle hayat veren Fosforoğlu, Star Trek’te DrMcCoy’un da sesiydi. Merter, İtalyan Lisesi’nin ardından devam ettiği Ankara Devlet Konservatuvarı’ndan 1962’de mezun oldu, 1963’te ise Sivas’ta vatani görevini tamamladı. baros Hayrettin”, “Yanlışlık” ile “Silahlar ve Melekler” oyununun da aralarında bulunduğu çok sayıda eserin yönetmenliğini üstlenen Merter, televizyon ve sinemada “İhtiras Kurbanları”, “Asi Evlat”, “Ayrı Dünyalar”, “Turist Ömer Uzay Yolunda”, “Şeytan”, “Kurt ve Kuzu”, “Kuruluş / Osmancık”, “Kurtuluş”, “Cumhuriyet”, “Acı Hayat”, “Kaptan”, “Kurtlar Vadisi Pusu”, “Kolpaçino: Bomba”, “Vay Başıma Gelenler 2.5” ve “Kiralık Aşk” adlı yapımlarda rol aldı. Oyuncu ve seslendirme sanatçısı Oytun Şanal (solda), Münir Özkul’un kızı Güner Özkul ve Ferdi Merter Fosforoğlu (sağda) bir arada. Dallas’ın JR’ıydı Televizyon tarihinin en popüler dizilerinden “Dallas”ta J.R.’ı, “Uzay Yolu”nda Kaptan Kirk’ü seslendiren Oytun Şanal 2 yıldır yakalandığı akciğer kanseriyle mücadele ediyordu. İlginç bir tesadüf, Şanal’ın ses verdiği J.R’ı canlandıran Amerikalı oyuncu Larry Hagman da yakalandığı kanser hastalığı nedeniyle 2012 yılında 81 yaşındayken vefat etmişti. Yaklaşık 20 filmde rol aldı Çocukluk ve gençlik yıllarında yaklaşık 20 filmde oynayan sanatçı, 19622004 yılları arasında Devlet Tiyatroları’nda oyuncu, yönetmen, ede Ankara Devlet Tiyatrosu’nda 1959’da Sofokles’in “Kral Oidipuz” eserinde yer alan sanatçı, “Büyük Jüstinyen”, Göç”, “Dumanlı’da Telakki Var”, “Juls Sezar”, “Buzlar Çözülmeden”, “Dumanlıda Telaki Var”, “Dünyanın Düzeni”, “İstanbul Efen ‘Yolun açık olsun değerlim...’ bi kurul üyesi, disiplin kurulu üyesi ve baş rejisörlük görevlerini üstlendi. Usta sanatçı, Ankara ve Adana Devlet Tiyatrosu’nda sanat yönetmenliği yaptı. Ankara Sanat Tiyatrosu’nda bir dönem görev alan Merter, Türkiye Oyun Yazarları ve Çevirmenleri Derneği’nin yönetim kurulunda da yer aldı. disi”, “My Fair Lady”, “IV. Hanry”, “Deli İbrahim”, “Çınar Dede ile Ihlamur Nine”, “Meçhul Asker ve Karısı”, “Lisistrata”, “IV. Murat”, “Becket Yahut Tanrılarının Şerefi”, “Yanlışlıklar Komedyası”, “Akın”, Bağdat Hatun”, “Kedi Oyunu”, “Pas Pas”, “Aman Bana Bir Eğlence”, “III. Selim”, “Cephede Piknik”, “Güneş Çocuk METİN UCA: Siyah beyaz TV yıllarımda Oyun Gemisi’nin Erhan Gökgücü ile beraber genç miço’su, Uzay Yolu’nun Dr McCoy’u usta tiyatrocu seslendirme sanatçısı ağabeyimiz Ferdi Merter’de çocukluk anılarımızı öksüz bırakıp gitmiş. Merter Fosforoğlu ailelerine ve tüm sevenlerine sabır dilerim. Ankara Devlet Tiyatrolarında iz bırakan adamlar. YEKTA KOPAN: Oytun Şanal da bu dünyaya veda etmiş. Dün Ferdi Merter, bugün Oytun Şanal. Değerli tiyatro oyuncuları ve Uzay Yolu’nun efsane sesleri (Kaptan Kirk ve Dr.McCoy) bir gün arayla veda ettiler. Yakınlarına sabır di Çok güzel uyu e mi.... Yattığın yer incitmesin.... Ustam, dostum, abim.... Yolun açık olsun değerlim.... OYUNCULAR SENDİKASI Tiyatro ve seslendirme dünyamızın ustalarından Ferdi Merter’i kaybettiğimizi üzüntüyle öğrendik. Mekanı cennet olsun. Başımız Ferdi Merter Fosforoğlu, 1983’te ları”, “Bir Umut İçin Montserrat”, “Hep AYŞEGÜL ALDİNÇ: Ferdi Merter’i de liyorum. sağ olsun. emeklilik dolayısıyla ayrıldığı Devlet Vatan İçin”, “Scapin’in Dolapları”, “Yaz yitirmişiz. Hayat verdiği onlarca karak IŞIL YÜCESOY: Ah be dostlar, te MEHMET NURİ ERSOY (Kültür ve Tiyatroları’na 1985’te geri döndü. Adana Devlet Tiyatrosu’nda 1986’da görev yapan sanatçı, 1987’de Ankara Devlet Tiyatrosu’nda çalıştı. Aynı zamanda seslendirme çalışmaları da yapan sanatçı, 1988’de Devlet Tiyatroları Çalışanları Derneği (DETÇA) Genel Başkan Misafirleri”, “Bir Sabah Gülerek Uyan”, “Cumhuriyet Kızı”, “Buzcu Geliyor”, “Kuğular Şarkı Söylemez”, “Sınıf Bunadı” ve “Mustafam Kemal’im” adlı oyunlarda oynadı. Usta oyuncunun, 1965 yılında evlendiği Cansın Merter’den Almula ile Teymuralp adlı çocukları var. terin yanı sıra anılarımda önemli bir yeri olan Star Trek’te DrMcCoy’un sesiydi. Onun yerli versiyonunda da Dr.McCoy’u oynamıştı. Çocukluğumun unutulmaz seslerindendi. Allah rahmet eylesin. Ailesi ve sevenlerinin başı sağ olsun. ZAFER ALGÖZ: Ferdi Merter ve Oytun Şanal ağabeylerime rahmet dilerim. ker teker bırakıp gidiyorsunuz.. ne kadar üzgün olduğumu anlatamam. FERDİ MERTER’le büyük bir sanatçıyı uğurlamıyoruz yanlız. Anılarımız, gençliğimiz, kahkahalarımız gidiyor. Güle güle arkadaşım. AYŞENİL ŞAMLIOĞLU: Canııııımmmmm.... Turizm Bakanı) Türk sinema ve tiyatrosuna oyunculuğu, sesi, kalemi ve baş rejisör olarak getirdiği bakış açısıyla büyük değer katmış olan Ferdi Merter Fosforoğlu her zaman saygı ve takdirle anılacaktır. Merhuma Allah’tan rahmet; ailesine ve sanat camiamıza başsağlığı diliyorum. MITCHELL, 195060’LI YILLARDA EN POPÜLER BALE DANSÇILARINDAN BİRİYDİ Arthur Mitchell hayata veda etti İlk siyahi dansçılardan biri olarak bale dünyasında çığır açan Arthur Mitchell 84 yaşında hayata veda etti. 1950’li ve 60’lı yıllarda New York’un en popüler bale dansçılarından biri olan uluslararası yıldız konumuna ulaşmış ilk siyahi bale sanatçısıydı. Siyahileri baleye çekmenin en büyük başarısı olduğunu söyleyen Mitchell 1969 yılında ünlü Dance Theater of Harlem topluluğunu kuranlardan biriydi. 1990’lı yıllarda İKSV organizasyonuyla İstanbul’a da gelen Dance Theater of Harlem ABD’de siyahi dansçıları öne çıkaran ilk klasik bale topluluğuydu. Mitchell’in yeğeni Juli MillsRose ünlü dansçının kalp yetmezliğine bağlı komplikasyonlar sonucu öldüğünü duyurdu. ‘Toprağın suya duyduğu özlemle özlüyoruz’RbuahşiıSnudamaenzıladrıı Türk Halk Müziği’nin ve Devlet Operası’nın en önemli sanatçılarından büyük ozan Ruhi Su ölümünün 33. yılında mezarı başında anıldı. Zincirlikuyu Mezarlığı’nda gerçekleştirilen anmaya Ruhi Su’nun dostları ve öğrencileri mezarına karanfil bıraktı. Anmaya Ruhi Su Kültür ve Sanat Derneği, Ruhi Su Korosu, Uluslararası İşçi Dayanışması Derneği(UİDDER), Ruhi Su’nun öğrencileri ve dostları katıldı. Ruhi Su Kültür ve Sanat Derneği adına açıklama yapan Aras Akanaras şöyle konuştu: “Bugün burada ülkemiz tarihinin önemli aydınlarından Ruhi Su ve onun mücade leci ruhunu yaşamı boyunca hiç bırakmayan değerli eşi Sıdıka Su’nun ayak uçlarında onlara bir merhaba diyeceğiz. Onlar bu topraklarda barış içinde birlikte yaşam savaşının üretken, yol gösterici, direnişçi aydınlarıydılar. Aydınlığa olan sevgileri, içimizi dolduran sesleri rehberimizdir. Bugün onla ra Toroslar’da bağdaş kurmuş oturan köylünün, Cilavuz’dan mezun olmuş öğretmenin, Flormar’da işinden atılmış işçinin, her Cumartesi haykıran evladını yitirmiş annenin selamını getirdik. Ruhi Su öğretmenimiz yaşamı boyunca halkın belleğini tutmaya çalıştı. Derin vicdanı ile onların türkülerini söyledi. Bir arada olmayı savundu. Hiçbir karşılık beklemediler. Toprağın suya duyduğu özlemle özlüyoruz öğretmenimizi.” Açıklamanın ardından Ruhi Su Korosu ve dostları ‘Ellerinde pankartlar’ şarkısı seslendirdi ve şiirler okudu. l ZEHRA ÖZDİLEK ‘Barışın günü yok’BATDÜRENRIŞK2BI1YİELEYDPLİREÜİNLS’İ Türkiye Pen 21 Eylül Uluslararası Barış günü ile ilgili bir bildiri yayımladı. “Barışın günü yok” diye başlayan bildirinin tam metni şöyle: “Yaşamanın günü var mı? Her gün yaşıyoruz. Ama nasıl yaşıyoruz? Sevip sevi lerek mi, kızıp küsüşerek mi, sorunları anlayış içinde yumuşaklıkla çözerek mi yoksa bağırıp çağırarak, kavga gürültü ederek, vurup öldürerek mi? Unutmayalım, toplumları da, ülkeleri de biz oluşturuyoruz. “Biziz haya tı yaratan”. Ama savaşı biz çıkarmıyoruz! Bizim savaş çıkaracak kadar çıkarımız yok çünkü! Başka ülkelerin topraklarına göz dikip ordan toplu konut için yer mi kapacağız, hayır! Ölülerimiz için kefen bezi satıp köşeyi mi döneceğiz, hayır! Ya da savaşta ölenleri, yaralananları istismar edip bunu oya mı tahvil edeceğiz, hayır! Hayır, hayır ve bir kez de büyük harflerle HAYIR! Biz halkız ve barıştan başka ne çıkar yolumuz var ne de çıkarımız! Ustamız, barışın yılmaz savunucusu, hep özlediğimiz Aziz Nesin’in ‘iyi olmak zorundayız’ sözü uyarınca ‘Barış içinde birlikte bir arada yaşamak zorundayız!’ Kavgaya, gürültüye, savaşa HAYIR! İç barışa, toplumsal barışa, dünya barışına, barışa EVET! Barış ola, hayrola!” ‘Oyun’un devamı San Sebastian’da 66. San Sebastian Film Festivali namı diğer Donostia Zinemaldi bu akşam Arjantin yapımı “El amor manos pensado” ile açılıyor. 2129 Eylül’de gerçekleşecek festivalde bu yıl yarışan filmimiz yok ama Pelin Esmer’in post prodüksiyon’daki yeni filmi “Kraliçe Lear” festivalin endüstri tarafındaki “Glocal in Progress” bölümüne seçilen üç film arasında yer alma başarısıyla öne çıkıyor. Film, 16 yıl önce yine San Sebastian’da gösterilen “Oyun”un devamı niteliğinde. Toros dağlarında bir köyde yaşayan dokuz kadının hayatın yükünü hafifletmek adına kendi yaşamlarından yola çıkarak bir tiyatro oyunu yazmak ve oynama sürecini belgelerken geçirdikleri değişimi de anlatan “Oyun” büyük ilgi görmüştü. Pelin Esmer’in “11’e 10 Kala” filmi de San Sebastian’da yarışmıştı. Oscarlı yönetmen Alexander Payne’nin başkanlığını yaptığı jüri, Claire Denis (High Life), Naomi Kawase (Vision), Iciar Bolain (Yuli) gibi önemli kadın sinemacıların da yer aldığı 19 film arasından Altın İstridye ödülü için seçim yapacak. Festivalin onur ödüllüleri ise İngiliz ‘Dame’ Judi Dench, Amerikalı Danny de Vito ve bu yıl “Shoplifters” ile Altın Palmiye kazanan Japon yönetmen Hirokazu Koreeda. l ESİN KÜÇÜKTEPEPINAR C MY B