Katalog

EKONOMİ Palamut 15 liraya düştü Denizlerdeki avlanma sezonunun başlamasıyla bolluk yaşanan palamut, tezgâhlarda 15 liradan satılıyor. Pazar 2 Eylül 2018 EDİTÖR: EMRE DEVECİ TASARIM: SERPİL ÜNAY Enerji çarpıyor Elektrik ve doğalgaza yüzde 14’e varan zam yapıldı. Elektrikte 8 ayda gelen zam yüzde 38’i aşarken, enerjide yeni zamlar kapıda TL’deki büyük değer kaybının neden olduğu zam fırtınası dün ener ji ile sürdü. Elektrik ve doğalga za yüzde 9 ile 14 arasında değişen oranlarda zam geldi. Zamlar dün itibarıyla fiyatla EMRE DEVECİ ra yansıdı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yapılan yazılı açıklamaya göre, elektrikte mes kenler için yüzde 9, diğer tüke ticiler için yüzde 14 artışa gidil di. Elektrik fiyatlarına en son 1 Ağustos’ta yine meskenler için yüzde 9, diğer tüketiciler için yüzde 14 zam yapılmıştı. Kur maliyetleri artırdı BOTAŞ da doğalgaza konutlar için yüzde 9, sanayi için yüzde 14 zam yaptı. BOTAŞ’ın açıklamasında, petrol fiyatlarındaki ve kurdaki artışa dikkat çekilerek “Gaz alım maliyetlerinde önemli oranda artışlar meydana gelmiştir. Son iki yılda brent petrol fiyatlarında yüzde 100’ü bulan ve döviz kurunda ise yaklaşık yüzde 63’lük artış gerçekleşmiştir. Bu nedenle doğal gaz toptan satış fiyatlarımızda yeni bir düzenlemeye gidilmesi zo runlu hale gelmiştir” ifadeleri yer aldı. Yılbaşından bu yana, elektriğe yapılan zam (perakende tek zamanlı tüketici bedeli üzerinden) yüzde 38.6’yı, doğalgaza yapılan zam (konutlar için) yüzde 18.8’i buldu. Elektrik üretimi amaçlı doğalgaz kullanımına gelen zam ise yüzde 112.5’e ulaştı. Asgari fatura 126 TL Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), asgari 230 kilovatsaatlik tüketim üzerinden 4 kişilik bir ailenin aylık elektrik faturasının 116 liradan 126 liraya çıktığını açıkladı. EMO, geçen yıla göre konut elektriğinde yüzde 33 zam olduğunu ve 4 kişilik bir ailenin aynı elektrik tüketimi için 31 lira daha fazla ödemek zorunda kaldığını belirtti. Sanayi, ticarethane ve tarımsal sulama abonelerine yapılan zam oranı, yılbaşından itibaren yüzde 44’ü aştı. Enerjideki dışa bağımlılığa ve kurdaki artışa dikkat çeken EMO, “Başkanlık sistemiyle enerji fiyatları için 3’er aylık dönemler halinde uygulanan maliyet esaslı fiyatlandırma mekanizması fiilen ortadan kaldırılarak her ay zam düzenine geçildi” diye konuştu. Yeni zamlar gelecek Enerji Ekonomisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, normalde elektrikte 1 Ekim’de beklenen zammın TL’deki değer kaybı nedeniyle bir ay öne çekildiğini söyledi. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) yönetmeliği çerçevesinde üretim şirketlerine yapılan ödemelerin dolar bazında hesaplandığını vurgu layan Kumbaroğlu, şöyle devam etti: “Bu nedenle zam sadece doğalgaz gibi ithal yakıt kullanarak üretilen elektrikten kaynaklanmamakta, aynı zamanda güneşten, rüzgârdan üretilen yenilenebilir enerji de TL’nin değer kaybından etkilenmekte. Maalesef, TL değer kaybettikçe akaryakıt, doğalgaz ve elektrik fiyatları zamlanmaya devam edecektir.” Kırtasiyeci stoktan çalışacak YUSUF ÖZKAN Döviz kurlarındaki hızlı yükseliş, okulların açılmasına sayılı günler kala ağırlıkla ithal ürünlerin satıldığı kırtasiye sektörünü de etkiledi. İzmir Kitap ve Kırtasiyeciler Esnaf Odası Başkanı Hulusi Demir, “Kârımızdan fedâkarlık ederek, tüketiciye fiyat farkını daha az yansıtmaya çalışacağız. Bu krizin atlatılmasına katkı koyabilirsek ne âlâ” dedi. İzmir’deki kırtasiye perakendecilerinin ocaknisan aylarında düzenlenen fuarlara katılarak ürünlerini sağladığını, böylece dövizdeki hızlı yükselişten daha az etkilendiğini belirten Demir, “Şimdi yaşanan durgunluğu dikkate alarak, piyasada yeni oluşan fiyatların altında bu ürünleri satacağız. Stoksuz çalışan büyük marketlerle bu şekilde mücadele etmeyi düşünüyoruz. Ancak doğaldır ki tüketici ürünleri, geçen yıla oranla yüzde 40’lar düzeyinde zamlı alacak” diye konuştu. l İZMİR İstanbul’da eğitime yüzde 10 zam İstanbul’da ağustos ayında bir önceki aya kıyasla perakende fiyatlarda yüzde yüzde 2.23, toptan fiyatlarda yüzde 3.80 artış kaydedildi. Geçen yılın aynı ayına göre perakende fiyatlarda yüzde 14.99, toptan fiyatlarda yüzde 21.47 artış yaşandı. İstanbul Ticaret Odası verilerine göre, ağustosta Ücretliler Geçinme İndeksi yıllık ortalama yüzde 10.64, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi yıllık ortalama yüzde 13.45 artış gösterdi. Perakende fiyatlar, ağustos ayında bir önceki aya göre, kültür, eğitim ve eğlence harcamalarında yüzde 10.81, ev eşyası harcamalarında yüzde 6.58, konut harcamalarında yüzde 4.21, ulaştırma ve haberleşme harcamalarında yüzde 2.05, sağlık ve kişisel bakım harcamalarında yüzde 1.49 artış gerçekleşti. l Ekonomi Servisi İHTSMARAAZAARNADICMALEAY:NM(.İTA.:C.AT..ğ.İ..uL.A...Osİ..K..t..RS.o.:...s.E.A....)...K..N....%.%T%LÖAR2R76E1I...8L39 Türkiye’de sanayi üretimi yaklaşık yüzde 60 oranında ithalata bağımlı olduğu için, ithalattaki yüzde 22.4’lük daralma, ekonomide hızlı yavaşlama olduğunu gösteriyor. Dış ticaret azaldı Ekonomi yavaşlarken ağustosta geçen yılın aynı ayına göre ithalat yüzde 22.4, ihracat yüzde 6.5 azaldı Kur krizi nedeniyle ekonomideki hızlı yavaşlama dış ticarete de yansıdı ve ihracat ile ithalat azaldı. Ağustosta ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6.5 azalarak 12 milyar 389 milyon dolar oldu. 2018 yılı OcakAğustos döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracat yüzde 5.3 artarak 108 milyar 661 milyon dolara ulaştı. Ağustosta ithalat yüzde 22.4 azalarak, 14 milyar 875 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret hacmi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15.9 azalarak 27 milyar 264 milyon dolar oldu. Ticaret Bakanlığı verilerine göre dış ticaret açığı ağustosta yüzde 57.95 azalarak 2 milyar 487 milyon dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 83.3 oldu. En fazla ihra cat 1 milyar 129 milyon dolar ile Almanya’ya, en fazla ithalat 1 milyar 589 milyon dolar ile Rusya’dan yapıldı Ağustosta en çok ihraç edilen ürün 1 milyar 294 milyon dolar ile motorlu kara taşıtları oldu. En çok ithal edilen ürün ise 3 milyar 543 milyon dolar ile mineral yakıtlar ve mineral yağlar oldu. l Ekonomi Servisi Gülle: Bayrama rağmen ara yok Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, ağustos ihracat verile rine ilişkin açıklamasında “Bayram tatili 9 gün olmasaydı ihracatımızda yüzde 10’un üzerinde bir artış görecektik. Ağustos ayında eksik iş günü sebebi ile yaşadığımız kaybı eylül ayında telafi edeceğiz. Ekim, kasım ve aralık aylarında da çift haneli ihracat artışı öngörüyoruz” dedi. İsmail Gülle Hotiç kur kurbanı oldu Türkiye’de 150 satış noktası bulunan ünlü ayakkabı markası Hotiç, TL’de yaşanan aşırı değer kaybı nedeniyle kısa vadeli ödemelerde sıkıntı yaşadığını belirterek konkordato ilan etti. Hotiç Üst Yöneticisi (CEO) Alihan Hotiç’in yaptığı açıklamada mahkemenin dün şirket için tedbir kararı aldığı ifade edildi. Açıklamada şir ketin son dönemde piyasadaki hareketlerden dolayı nakit sıkışıklığı çektiği ifade edildi. Kararda, “Bu süreç, ticari faaliyetlerimizi de etkiler hale gelmiştir” ifadesi yer aldı. Konkordato uygulamasında alacaklı ve borçluların borç ve alacakları yeniden yapılandırma işlemine tabi tutuluyor. l Ekonomi Servisi İhracı kayda bağlı mallara ekleme Ticaret Bakanlığı, ihracı kayda bağlı mallar listesine, mısır, arpa ve buğday kırıklarını da ekledi. 9 Halkbank’ta kur skandalı Halkbank 3.72’den dolar, 4.32’den Avro sat tı. Banka “kısıtlı sayıda işlem var” dedi ancak kimlerin ne kadar döviz aldığını açıklamadı. 17Aralık soruşturması ve ABD’deki Hakan Atil hesap hareketleriyle ilgili sistemsel bir hata oluştuğunu du la davası nedeniyle gündem yurdu. den düşmeyen Halkbank, önceki akşam da kur skandalına Yanıtsız sorular imza attı. Halkbank’ın internet 4 O saatlerde düşük kurdan sitesi önceki akşam yarım sa kimler ne kadar döviz aldı? at boyunca dolar 3.72’yi, Avro 4 Kısıtlı sayıda işlemin sayısı 4.32’yi gösterdi. ve toplam tutarı ne kadar? Skandala sosyal medyada 4 Eğer açıklandığı gibi orta tepki yağarken, bankadan ge da bir teknik hata varsa konuy ce 02.12’de yapılan ilk açıkla la ilgili kurum içi soruşturma mada “sınırlı sayıda işlem ya açıldı mı? pıldığı” belirtildi. Bu açıklama 4 Bankanın sisteminde her tepkileri dindirmek yerine ar hangi bir güvenlik açığı var tırken, birçok kişi söz konu mı, bu hatanın ardından bu su skandalın yaşandığı saatler alanda kontrol yapıldı mı? de kimlerin ne kadar döviz aldığının açıklanmasını talep et Hükümete çağrı ti. Dün öğlen saatlerinde yapı CHP Genel Başkan Yardımcı lan ikinci açıklamada yapılan sı Aykut Erdoğdu, sadece Halk döviz işlemlerinin iptal edildi bank değil başka bazı bankala ği belirtildi. rın da önceki gece düşük kur Halkbank’ın ilk açıklama dan döviz sattığını belirterek sında şu ifadelere yer veril konunun geçiştirilemeyeceği di: “...döviz kurlarının sisteme ni vurguladı. Erdoğdu, “Hükü aktarılmasında kullanılan dış met derhal kapsamlı bir açıkla kaynaklı 3. parti bir yazılım ma yapmalı” dedi. da meydana gelen sistemsel ve HDP Eş Genel Baş operasyonel bir hata nedeniy kanı Sezai Temel le kısa bir süre için, Bankamız li de kur skandalı döviz kurları olması gereken na tepki göstererek den farklı olarak yayınlanmış “Bu hile ile kim zen ve internet şubesi üzerinden ginleşti, ucuz dövizi hatalı kur seviyelerinden kısıt alıp iki katına sa lı sayıda işlem yapılabilmiştir. tanlar kim” diye Söz konusu işlemlere derhal müdahale edilerek, müşterilerimizin ve Bankamızın zararı sordu. Aykut Erdoğdu ‘Şişman parmak’ mı? na hiçbir şekilde sebebiyet verilmemiştir.” İkinci açıklamada ise “...hatalı döviz kurları ile gerçekleştirilen müşteri döviz alımsatım işlemlerinin herhangi bir geçerliliği bulunmamaktadır. Söz konusu işlemler nedeniyle Bankamızın ve müşterimizin hiçbir şekilde kâr/zarar durumu olmamıştır” denildi. Öte yandan, Akbank sınırlı sayıda müşterisinin kredi kartı BHlaotoamDbeenrizgb’daenkmvi?e Halkbank’ın bilgi notunda, bankanın kur bilgilerini Bloomberg sisteminden otomatik olarak aldığı belirtilerek “Bir bankanın hatalı swap point (bugün ile yarın arasındaki iki para biriminin faiz farkı) girmesi sonucunda Bloomberg’den gelen swap point, 0,0025 yerine 2,5000 olarak girilmiş buna bağlı olarak da otomatik olarak bunu işleyen sistemde dolar kuru, 6.575 yerine 4.100 seviyesine inmiştir” denildi. Hatanın tüm altın dahil tüm döviz cinslerine yansıdığını belirten banka, saat 22.01 ile 22.39 saatleri arasında kurun 3.8850’ye kadar geriledi Bankacılık ve borsada bir veri girerken insan hatası nedeniyle yanlış rakamlara basılarak olmaması gereken işlemin gerçekleşmesi, ‘şişman parmak’ olarak tanımlanıyor. Uzmanlar Halkbank skandalında da ‘şişman parmak’ olasılığının olduğunu belirtiyor. Mayıs 2010’da ise Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) bir yatırımcı VİOP Aralık kontratlarında fiyatı “98 bin 500” yazması gerekirken yanlışlıkla “89 bin 500” yazınca hızlı satışlar yaşanmıştı. durdurulduğu ifade edildi. Halkbank, Bloomberg’in kontrolleri sonrasında ise hatanın Deniz Bank’ın swap pointi ortalamada büyük oynama yaratacak şekilde hatalı girmesinden ve Bloomberg’in bu swap pointi aktarmasından kaynaklandığını duyurdu. Halkbank, söz konusu problemin benzer sistemle çalışan başka bankalarda da aynen yaşandığını, ortaya çıkabilecek zararla ilgili Bloomberg’e karşı hukuki haklarını kullanacağını belirtti. Banka ayrıca, düşük kurdan işlemlerin swift sistemi kapalı olduğu saatte yapıldığı için müşteri hesaplarından çıkmadığını ve bankanın herhangi bir zararının olmadığını kaydetti. ği ve satım işlemlerinin 22.57’de l Ekonomi Servisi Kredi hacmi azaldı Ekonomideki yavaşlama kredi hacmine de yansıdı. Bankacılık sektörünün kredi hacmi, geçen hafta 16 milyar 51 milyon lira azalarak 2 trilyon 671 milyar 822 milyon liraya geriledi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ( BDDK) bültenine göre, tüketici kredileri tutarı 20 Ağustos ile biten haftada 2 milyar 519 milyon lira azalarak 420 milyar 827 milyon liraya geriledi. Söz konusu kredilerin 200 milyar 191 milyon lirası konut, 7 milyar 85 milyon lirası taşıt ve 213 milyar 522 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu. Söz konusu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 3 milyar 839 milyon lira azalarak 397 milyar 756 milyon liraya geriledi. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları yüzde 1 azalışla 97 milyar 202 milyon lira oldu. Bireysel kredi kartı alacaklarının 45 milyar 446 milyon lirası taksitli, 51 milyar 756 milyon lirası taksitsiz oldu. Bu dönemde mali kesime verilen kredilerin toplamı 86 milyar 195 milyon lira, mali kesim hariç toplam kredi hacmi 2 trilyon 434 milyar 102 milyon lira oldu. Gram altın yüzde 60 prim yaptı Ağustos ayını 254.3 lira seviyesinden tamamlayan altının gramı yatırımcısına bu dönemde yüzde 31, yıl başından bu yana ise yüzde 60 getiri sağladı. Altının gramı ağustosta altının ons fiyatındaki değer kayıplarına karşın dolar kurundaki yükselişlerden bulduğu destekle alış ağırlıklı bir seyir izledi. Ağustosa 193.4 lira seviyesinden başlayan gram altın, bu süreçte dolar kurundaki sert hareketlerin etkisiyle, 13 Ağustos Pazartesi günü 280.8 lira ile tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. GCM Menkul Kıymetler Araştırma Uzmanı Enver Erkan, dolar kurunun pozitif eğiliminin sürmesi durumunda gram altının yukarı yönlü harekete devam edeceğini kaydetti. l Ekonomi Servisi C MY B