Katalog

Cuma 24 Ağustos 2018 6 dizi TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Ddhyrteaeeaonnynvgıkeesnöeötrdrdslzkaikilevkğe’iaiminryriö.lgakinHzaöbeıezbitmrımtleıLa.iğeeaşinnnneilnha Unutma Yarın Donbass, Kiev’in neofaşist ortaklı rejimine karşı antifaşist ve antiemperyalist damar. Yurtsever küçük burjuva devrimiyle Rusya jeopolitiğinin önünü açan diyar Direnişin odağı Donetsk Baltıkların yüzü Batı’ya dönük küçük ülkesi Letonya’nın radikal milliyetçi hareketinden milletvekili Aleksandrs Kirsteins, kı olmuş, her yerinden kaliteli kömür fışkıran, metalürji ve sanayi merkezinde artık sosyalizm yok. Oysa örneğin Sovyetler’in şehircilik ve mühendislik peryalist karakterde yurtsever küçük burjuva devrimi. ANTİMEYDAN rın ardından parlamentolarını 2 Kasım 2014’teki seçimle oluşturmuş. Siyasi partiler yok, koalisyon var. Donetsk nüfusu bugün yaklaşık sa süre önce Rusya Federasyonu’nun dehasının ürünü olarak adeta orman Batılılar fazla yazıp çizmeyince bizim 700800 bin. DNR’in nüfusu ise tak parçalanması çağrısı yaptı. İddiası, içinde yarattığı 1960’lara kadar anı memlekette de fazla bilinmiyor. 2013 riben 2.5 milyon civarında. DNR par Avrupa’da ancak bu şekilde barışçı bir lan ismiyle ‘Stalino’, yani Donetsk’i do Kasım’ından başlayarak 2014 boyun lamentosunda (Halk KonseyiSovye hayatın garanti edilebileceği... laşırken, sosyalizm nostaljisine kapıl ca Kiev’de Meydan kurulduğunda, Do ti) iki toplumsal hareket temsil edili Doğrusu neoliberal sisteme entegre mamak elde değil. Dört yanda Sovyet netsk ve Lugansk’ta AntiMeydan gös yor. DNR Başkanı Aleksandr Zakhar etmek üzere Sovyetler Birliği’nin kül liderlerinin anıtları, onların isimlerini terileri yaşanmıştı. O günleri yaşamış çenko ile Halk Konseyi Başkanı Denis lerinden devşirilen bu mini mini etnik taşıyan semtler, sokak ve cadde isim lar çoluk çocuk ahalinin orakçekiçli Puşilin’in Donetsk Cumhuriyeti ile Yu çi damarların işi kolay değil. Zira kar leri var. Lenin’in yahut KGB’nin öncü bayrakları kapıp caddelere dökülmesi riy Sivokonenko’nun Özgür Donbes ha şılarında ‘halkların kardeşliğine’ dayalı lü Çeka’nın kurucusu Leh asıllı Bolşe ni, Halk Konseyi’nin bağımsızlık dek reketi. Yaklaşık nüfusu 250 ile 300 bin sistemin ürünü olan insanları, ‘Rusya vik lider Felix Djerzinski’den kömür ve larasyonu ilan etmesini ‘İkinci Ekim arası olan savaş öncesi 450500 bin nü lılık’ yahut ‘Novorossiya’ (Yeni Rusya) metalurji proleterlerine uzanan anıt Devrimi gibiydi’ diyerek anmakta. fuslu Lugansk’ta ise Lugansk Ekono ara başlığı da açarak emperyal gelenek larla... Merkez Bugün dört sene mik Birliği ve Lugansklılara Barış top le bağlamış Moskova var. Son yıllarda deki Krupskaya sonra Kiev’de ‘Avru lumsal hareketler. Sendikalar genişçe ise bunun ana damarında Ukrayna’dan Kütüphanesi gu palı demokrasi’ olaca temsil ediliyor. Buna son dönemde halk kopan Donbass yer alıyor. rur kaynağı. İn ğım diye yola çıkanlar, milisleri ordulaşırken Oplot isimli ha Temmuzun yarısını, Ukrayna’nın ba sanlar Leninski, çikolata kralı Petro reket de eklenmiş. Ukrayna Komünist tısında ve Donbass’ın bir kısmında hü Varoşilovski, Ka Paraşenko’nun ırkçı Partisi’nden kopma KP’liler de var. Ge küm süren neofaşist soslu yönetimin lininski, Budya neofaşistlerle ittifak nel Sekreterliğini 2014’te Bağımsızlık tosladığı duvar olan Donetsk ve Lu novski, Proletars eşliğinde oligarkla Bildirisi’ni de yazmış Boris Alekseyeviç gansk Halk Cumhuriyetleri’nde geçirdim. Biraz 20 senedir izlemeye çalıştığım Ukrayna’dan kalanları anlamak, biraz Rusya’nın NATO tarafından çevrelendiği kendi coğrafyasının nabzını tutmak için... 2014’te Kiev’deki Meydan ‘demokrasi devrimi’ başlığı altında çok yazılıp çizildi. Donbass’taki AntiMeydan’ı ise bölgedeki ‘fahri büyükelçimiz’ Evrensel gazetesi yazarı Okay Deprem dışında anlatan çıkmadı. LENİN’İN SÖZLERİ ki, Kievski, Kirovski, Petrovski diye sıralanan ilçelerde yaşıyorlar. Tarihi miraslarıyla gururlu görünüyorlar. Ortada tarihi miras ve semboller çok, ancak sosyalist sistem yok. Ukrayna’nın bağımsızlığı ve küresel kapitalizmle flörtü döneminde oligarkların eline düşmüş bir coğrafya burası. Hissiyatı ‘sosyal adalet’ fikri eşliğinde rın yönetiminde. İkinci Dünya Savaşı’nda Nazilere eşlik etmiş Stepan Bandera ve Roman Şukheviç’in mirası yasallaşırken, Sovyet mirasının sembolleri yıkılıyor. Rusça konuşmak yasak. Yani Donbass’ın neredeyse yüzde 100’ünün konuştuğu dil... Banderistlerin Sağ Sektör, Azov Taburu gibi Nazilerin Wolfsangel sembolünü logosu kılmış Ukrayna parlamentosunda ırkların karış Litvinov yapıyor. Sınıfsal karakter itibarıyla oligarkla ra karşı küçük burjuvazinin yönetimi. Zakharçenko gıda işindeymiş, Puşilin küçük mali sermaye, Novorossiya hareketinin lideri Gubarev bir reklam ajansının ortağı. KPDNR MK üyesi ve Ulaştırma Sendikası lideri Anatoliy Khmelevoy da etkili bir isim. PRİZRAK İLE MOTOROLA SPARTA Onlara göre bu direniş Meydan’daki Sovyetler Birliği’nin kurucusu Vla küçük girişimcilik belirliyor. masının yasaklanmasını talep edebilen emperyalist işbirlikçiler ve neofaşistle dimir İlliç Lenin’in bu diyara dair özlü bir sözü var. Donbass’ın kalbi Donetsk SEMBOL ÇOK AMA... neofaşist çeteleri Ukrayna ordusunun re karşı. Sosyalizmin eksikliği anımsayanı sıra Donetsk ve Lugansk sınırla tılınca “Venezüela’da da yok. Suriye’de şehrinin göbeğinde, eski Sovyet Evi’nin Yine de Batı destekli 2004 ‘renkli rında kol gezmekte. AB ve Rusya’nın de yok. Ama onlar direniyorlar” diyor karşısındaki meydanın diğer ucundaki devrimine’ katılmamış, 2014’te Kiev’de devreye girmesiyle yapılan ve Donetsk lar. Sağcısı solcusu Donbass’ta nasyo devasa heykelinin hemen ötesinde ya parlamento darbesine evrilen ABD des ile Lugansk’a özerklik sunan iki Minsk nalistlere karşı birleşmiş. Bunu 1990 zıyor. Vaktiyle şöyle demiş: tekli Meydan’a karşı diklenmiş. Darbe anlaşması da uygulanmıyor. 1991’de Moskova’da komünistler ile “Donetsk sıradan bir şehir değildir. nin devirdiği Donbass’ın ‘evladı’ meta Donbass’ın AntiMeydan’ının doğur monarşistlerin ülkeyi çökerten Boris Donetsk olmasa sosyalizmin inşası ha lürji merkezi Yenekievalı Viktor Yanu duğu küçük burjuva devrimi ise 11 Ma Yeltsin’e karşı birlik olmasıyla kıyas yalden ibaret kalır.” koviç beklentileri boşa çıkartmış. Ri yıs 2014’te Donetsk ve Lugansk’taki re lıyorlar. Bu gelenek Halk Milisleri’nin Sovyet mirasına sahip çıkan Donetsk nat Ahmetov gibi kömür ve metalür ferandumlarda tesis edilen halk cum komünist Prizrak (Hayalet) Tabu ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri’nin ji oligarkının desteğini yitirmesi sonu huriyetleriyle ‘devletleşmiş’ durumda... ru ile emperyal üniformalı Motorola (DNR ve LNR) bugünkü hali düşünül nun gelmesine kafi olan Yanukoviç de Burası idari birim olarak oblast ‘vila Sparta taburunu buluşturuyor. Ünlü düğünde biraz trajik elbette. Sadece ğil Donbass’ın seçimi. Meydan’ın karşı yet’ ama Sovyet deneyimi kendi yerel Vostov (Doğu) Taburu ile suikassta öl Sovyet Ukraynası değil, bizatihi Sov sına AntiMeydan ile dikilen emekçile liğini geliştirmiş. Donetsk ve Lugansk dürülen Gigi’nin (Mikail Tolstıh) So Putin’in yeni sandık hamlesiyetler Birliği sanayisinin ana damarı rin desteklediği antifaşist ve antiem halk cumhuriyetleri ağır çatışmala mali taburları da var. Ukrayna’da 2014 arifesinde yüzde 1314’lük oy oranı olan Komünist Partisi’nden (KPU) kopan Donetsk KP’sinin Genel Sekreteri Boris Alekseyeviç Litvinov. 7 Nisan 2014’te ba dan’daki kaosu sonlandırmak için elinde tüm yetkiler vardı. Kullanamadı, yapamadı. Çünkü malını mülkünü ve kendi çıkarını düşünüyordu. n Donbass’ta şu an tesis edilen yö Cumartesiilivri’de kapalıdaydık, bir zamanlar arkadaşlarımız olanların savcılıkta, poSliste verdikleri ifadeleri, attıkları tweet’leri okuduk, yüzümüzdeki gülümsemeyi unutamam. Yorgun günlerdi, biz gülümseyerek yendik yorgunluğumuzu Unutma yarın Cumartesi. HHH Neden yorgunduk anlatmak zor. Geceler boyu çalışmak yormaz insanı, uzun yürüyüşlerde ayakların sızlaması yorgunluk belirtisi değildir. Yorgunluk ötekilerden gelir. Sartre’ın dediği gibidir, “cehennem ötekilerdir.” Bak 700 hafta oldu, unutma Cumartesi’yi... HHH Sonra duruşmalarda merak ediyorduk, ne diyeceklerdi ki. Güzel dans etti bir kısmı. Kimilerinin yüzünde açmazda kalmanın sıkıntısını gördüm. Önemsizdir. Toplanıyor işte kayıp anaları, yarın Cumartesi. HHH Yorulduklarını hissettim kimilerinin, gazetecilik böyle bir şeydir, yorulursun. Yalnızca haber peşinde koşmaktan, sabahın köründe yazı yazmaktan değil, bir anlık hayatı koruma ya da yitirme korkusuyla yanlış yapmak da yorar insanı, hem de pis yorar. Kimisi ise masum ve haksızdı Benerci gibi. Hatırla bak 700 hafta oldu, yarın Cumartesi. HHH Şimdi insanların yüreklerinde iyilikle kötülük özgür artık. Ben de kendi atlarımı serbest bıraktım. Orada Silivri’nin kapalısında yazdıklarımı da özgür bırakıyorum. Yorgunum, kimseden hesap sormaya da ne gücüm var ne isteğim. Sokaklardan Galatasaray’a iniyorlar yavaşça, yarın Cumartesi. HHH Orada yazdıklarım öyle kalsın, düzgündürler çünkü, şiirin nesri, neyse nedir, şöyledir: “Kararan bulutlardan kirli bir yağmur yağdı, her yer çamura kesti, öfke yukarı tırmandı, tozlu raftan aldım silgiyi, a’yı sildim b’yi sildim, ötekini berikini sildim.” HHH Aslında yine de kanmasaydınız iyiydi sevgili kardeşlerim, bir anlık korkuya yenilmeseydiniz. Güzel bir İngiliz madama benzer endamı yoktu size yol çizenin. Yine de iyidir masum Benerci olmak onun bunun izine düşmekten, ama ben duyamadım sizin sesinizi. Hadi hatırlayın, yarın Cumartesi. HHH Bütün zamanların masum Benerci’si “Somadeva Somadeva” diye bağırıyordu yedi kat yukarıdan, “toprak kurudu, kâğıt bembeyaz oldu. Ellerimi yıkadım sonra uzun uzun, aktı yılların kiri, a gitti, b gitti, öteki beriki hepsi gitti, tertemiz bir yağmur yağdı, yavaşça ağaran karanlığın üstüne.” HHH Nâzım Benerci’yi anlatırken ihanetin kitabını yazanları da sıraya dizer, acımasızdır, fakat Roy Dranat başkadır, o bir dipnot değil, ihanetin saf halidir. Benerci kendini akladı otel odasında, kurtardı ruhunu, Roy Dranat elbise dolabında pek çok takım elbise bırakarak gitmiş karanlığına. Toplanıyorlar o daracık meydanda, yarın Cumartesi. HHH Biz de artık yavaş yavaş hayatın anlamı üzerine düşünmeyelim mi, gelmedi mi zamanı, kaygılanmayalım mı, memleketin, dünyanın, yaşadığımız binanın, odaların, bilgisayarların, klavyelerin, arada bir ekranda belirip kaybolan yüzümüzün haline. Gazetede büyük ihanetlerin imzalarını gördükçe nasıl da kararıyor ruhum. HHH Benerci devrime, hayata döndü. Biz onu Silivri’de bıraktık. Baktık nutuk atan, yalanı diline pelesenk etmiş keramet sahiplerine, “Benden iyi yazar yoktur” diye çığlık atan komedyene, kabadayı kılıklısına. Yaşamak nedir, insan insan olalı nihayet bulduğu anlamın dışındaysa yaşamak. Anlamı yakalamak isterseniz orada, Galatasaray’dadır, unutmayın yarın Cumartesi. HHH Hikâye böyle bitiyor. Ben de böyle yazıyorum hikâyemin sonunu. “Kararan bulutlardan kirli bir yağmur yağdı, her yer çamura kesti, öfke yukarı tırmandı, tozlu raftan aldım silgiyi, a’yı sildim b’yi sildim, ötekini berikini sildim.” Silgiyi attım kör kuyuya. Unutmadım, yarın Cumartesi... ğımsızlık deklarasyonunu kaleme alan isim. Bir süre DNR Halk Sovyeti baş netimi nasıl anlamalı? Genel olarak küçük burjuva yönetimi Novorossiya fikri kanlığını yürütmüş. 63 yaşında. Orkestra solistliği de var, maden teknisyenliği de. Komsomoldan yetişme. 1991’de Moskova Üniversitesi İşletme’den mezun olmuş. 17 sene Irkutsk oblastındaki (vilayet) fabrikanın Ukrayna’daki temsilciliğini yürütmüş. 2014 öncesi bir fabrikada temsilcilik yapmış. Kendisiyle Donbass’taki durumu konuştuk. n Güncel siyasi durumu nasıl okuyorsunuz? Özellike Rusya lideri Putin’in Trump ile Helsinki zirvesinde Donbass’ta 2014’ten sonra ikinci referandum düzenlenmesi önerisini? Bunu söylemişse benim için şaşırtıcı olmaz. Ama nasıl bir referans yaptı? Putin büyük olasılıkla Trump’a “Minsk anlaşmaları artık geçerli değil, yeni düzenleme için, işi meşruiyet temelinde yapmak için Ukrayna ve Donbass halkına soralım” demiş olabilir. n 2014 bağımsızlık ilanını Batı tanımadı. Yenisi neyi değiştirir? 2014’te geçici hükümette yer alan sekiz kişiden birisi bendim. O zamanki Ukrayna anayasasında bu konuda re Litvinov’a göre, Donbass 2014’te emekçi kollektivizmi geleneği yüzünden saldırıya uğradı. nıp bağımsızlık ilanını halk oyuna sunma kararı alınca hukuki formül bulduk. 11 Mayıs referandumu düzenlendi. Donetsk’te yüzde 80’i bulan katılım ve yüzde 90’ı bulan onay çıktı. BBC, DW, El Cezire ve 400 yabancı gözlemci izledi. Bu silah gücüyle değil özgür bir referandumdu. Batı meşru saymadı. Madem öyle onların da mutabık kalacakları referandum yapılabilir. Son tahlilde bunu yapacak Donbass ve Kiev. Böylece savaşın bitmesi sağlanabilir. n Niye ayrılık oldu? Ukrayna’daki olayların hedefi Donbass’tı. Burası tarihi açıdan üretim ve ağır sanayi merkezi, emekçi kollektivizmi karakteri. Tabii ki Sovyetler son suydu. Sosyalizmi kastetmiyorum. Ama Kiev’deki nasyonalist, faşizan ideoloji, Donbass’takinin tam zıttıydı. Kaçınılmaz olarak karşı karşıya geldiler. İki sene önce Paraşenko savaşın temel hedefinin Donbass’taki sosyalist bilinci yok etmek olduğunu açıkça söylemişti. Savaşın başka amacı yoktu. n Donbasslılar 2014’te devrilen Yanukoviç’i mi destekledi? Yanukoviç 1990’larda her yerde ortaya çıkan mafyatik adamların temsilcisiydi. Tabii ki politik kapasitesi vardı. Ama oligarkları zenginleştirmek için kullandı. 2010 sonrası yine başkan seçildiğinde RusyaAvrupa ilişkilerini dengeli idare etmek, halkın refahı için ama yurtsever sol karakterde. Şöyle bir çelişki var. Kime sorsanız, hele de eski kuşaklara sosyalizm taraftarıdır. Ama her sıradan vatandaş kendi işini kurma güdüsüyle hareket eder. Bu ikilemden ötürü sosyalizmin doğru ve kollektif iktidar yönlendirmesini sağlayamıyoruz. Bunun için partiler gerekiyor. Şu anda bu yok. Parti olmayınca küçük burjuva eğilimler baskın çıkıyor. n Moskova’nın rolü, beklentiniz? Rusya’nın halkın temel iradesini tanımasıdır. Ukrayna’nın da öyle. Halkın bir kısmının bugün DNR’in Rusya Federasyonu’nun parçası olmasını istemesi sebebi meseleyi başka güce havale etmek isteği. Yüzde 1015’lik kesim de artık bıktık Ukrayna’ya dönülsün diyor. Ama bu saatten sonra mümkün değil. Kiev’in istediği çerçevede olmaz. n Türkiye’ye nasıl bakıyorsunuz? Türkiye’yi yönetenler düne kadar Suriye’de Rusya ve Kürtlere karşıydı. İslamcıları destekliyorlardı. Sonra Türkiye pozisyon değiştirdi. Rusya ekonomik ve siyasi açıdan İran, Suriye DNR ve LNR Temmuz 2017’de Malorossiya’nın (Küçük Rusya) kuruluşunu ilan etti. Ancak bu bir süreç, Malorossiya Rusya ile ilişkileri geliştirmeyi hedefliyor. Bölgede bir de Pavel Gubarev’in kurduğu Novorossiya (Yeni Rusya) hareketi var. Bu ‘Rusluk’ ötesi bir fikir. Doğu Slavları kadar Tatarlar, Kırımlılar ve Bulgarları kapsıyor. Novorossiya’yı arzulayan var, Donbass’ın yerel karakterini vurgulayan var, pragmatist yaklaşan var. Federal deneyimlerinin Ukrayna’ya esin kaynağı olacağını söyleyen de. arzu, güçlü lider Donbass savaşlar ve sistem değişimleri coğrafyası. Yapıştırıcı unsur ‘güçlü liderlik’. O vakit akıllara Stalin de düşüyor, Putin de... Putin devlet gücünü temsil eden liderler silsilesinin devamı. Rusya ordusunun Suriye’deki macerasını da Moskova’nın Venezüela, Kuzey Kore gibi coğrafyalardaki diplomatik ve askeri duruşunu da yakından izliyorlar. Çoğunun algısı benzer. Putin Rusya ordusunu göndermiş olsaydı, Kiev’in işi hemen biterdi. Tıpkı Gürcistan’da 2008’deki gibi... Ama Putin’in ‘küresel bir savaş istemediği için müdahale etmediğini’ söylüyorlar. Donbass KP’si ise Putin’e ‘mesafeli’. Kırım’ın 2014 referandumuyla gelen Rusya’ya dönüşünü Batı’ya kabul ettirip yaptırımlardan kurtulursa daha az destek vereceği görüşündeler. ferandum hakkının saklı olduğuna da rası çok sayıda işletme kapatıldı. Ama imkanları vardı. Halk onu destekledi. ir madde vardı. Ama yolu yordamı dü vasıflı işçi ve teknisyenler kaldılar. On Çünkü halk 2004’te Batı destekli kalzenlenmiyordu. Halk Sovyeti’nde topla larda ağır basan sosyal adalet duygu kışmaya karşı durmuştu. 2014’te Mey ve Türkiye ile hareket etmeli. Ve komşu coğrafyalarda rejim değişiklikleri ajandaları var. YARIN: Ensesinde savaşla yaşayan bir halk. C MY B