Katalog

PUTİNTRUMP BULUŞMASI 16 TEMMUZ’DA Batı’yla Rusya arasındaki ilişkiler Soğuk Savaş’la kıyaslanan bir gerilime sahne olurken ABD Başkanı Donald Trump’la Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki ilk buluşmanın yeri ve tarihi belli ol DUNYA du. Kremlin ve Beyaz Saray’dan yapılan açıklamalarda zirvenin 16 Temmuz’da Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de gerçekleştirileceği bildirildi. Kremlin, görüşmede iki ülke arasındaki mevcut durumun geliştirilmesi hedefinin ele alınacağını duyurdu. Trump ise Suriye, Ukrayna konularının ele alınacağını belirttikten sonra “İnsanların buluşması birçok iyi şeyi beraberinde getirebilir” dedi. Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’ın önceki günkü Moskova ziyaretinin de liderler zirvesi için hazırlık niteliğinde olduğu bildirilmişti. Brüksel’de İtalya kriziCuma29Haziran2018 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 13 İtalya’nın aşırı sağpopülist hükümetinin Başbakanı Conti, Akdeniz’deki göç krizine istedikleri gibi bir çözüm bulunmazsa, zirvenin sonuç bildirisini veto edeceğini daha önce duyurmuştu. Talep çok çözüm az Avrupa’da sığınmacı/göçmen konusunda görüş ayrılıkları üç ana başlıkta toplanıyor. İtalya ve Yunanistan gibi göçmenlerin denizden ilk uğrak noktası olan ülkeler, hem bu konumları nedeniyle yaşadıkları sıkıntının giderilmesini istiyor hem de kendileri üzerinden başka ülkelere geçen göçmenleri geri almayı kabul etmiyor. Kuzey ülkeleri, Almanya’da hükümet ortağı CSU ve Viyana ise göçmenlerin ilk başvuru yaptıkları ülkelere iadesini istiyor. Başını Macaristan’ın çektiği Çek Cumhuriyeti, Polonya ve Slovakya’dan oluşan Vişegrad Grubu ise AB’de uygulanan sığınmacı kotasına karşı çıkıyor. Birliğin bu farklı talepler karşısında yasadışı göçü engelleyecek önlemlerin artırılması, Frontex sınır gücünün takviye edilmesi konularında uzlaşı içinde olduğu biliniyor. Göçmenlerin karaya ayak bastıktan ve kayıtları alındıktan sonra Schengen anlaşması uyarınca Avrupa içinde seyahat edebilmelerinin engellenmesine varacak tedbirlerin AB fikrinin bütün olarak sorgulanmasına neden olabileceği yorumları yapılıyor. Öte yandan, Avrupa sınırları içinde veya dışında göçmen merkezlerinin oluşturulması fikri ise henüz olgunlaşmış değil. “Toplama kampları” denerek eleştirilen bu merkezlere ev sahipliği yapmaya sıcak bakan Avrupalı veya Afrikalı ülke henüz bulunmuyor. Çipras’tan yeşil ışık Avrupa’nın Almanya ile bir diğer lokomotif ülkesi Fransa’nın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Merkel gibi tek taraflı çözümler yerine ortak bir çözüm konusundaki ısrarını sürdürüyor. Macron, Schengen gibi anlaşmaların sürmesi gerektiğini ancak gerekirse modernize edilebileceğini savundu. Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras ise Almanya’yla göçmenleri geri kabul için görüşmeye açık olduklarını söyledi. ÖLÜ VE YARALILARIN OLDUĞU BELİRTİLDİ ABD’de gazete binasına saldırı ABD’nin Maryland eyaletindeki Annapolis kentinde, “Capital Gazzette” isimli gazetenin binasına silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda birden fazla kişinin öldüğü ve 10’dan fazla kişinin yaralandığı öğrenildi. USA Today, polisin yaptığı açıklamaya dayandırdığı haberinde saldırganın yakalandığını aktardı. Sosyal medyada, iki saldırganın bulunduğu ve her ikisinin de askeri kıyafet giydiği iddiası dile getirildi. Olayın terör saldırısı olma ihtimalinin düşük olduğu belirtildi. Gazetenin muhabiri Phil Davis, Twitter’dan yaşananlarla ilgili şunları paylaştı: “Saldırgan, ofisin cam kapısından ateş etti. Hedefinde birden fazla çalışan vardı. Daha fazla bir şey söylemek istemiyorum ama durum kötü. Masanızın altındayken ve saldırgan silahını yeniden doldururken çok sayıda kişinin vurulduğunu duymaktan daha korkutucu bir şey yok.” Göçmen sorununun masaya yatırıldığı AB liderler zirvesinin ilk gününde İtalya alınacak tüm kararları ‘bloke’ ederek taslak bildirgeye veto kartını çıkardı. Sorunun çözümü birliğin geleceğini belirleyecek Avrupa Birliği’nin (AB) göçmenler, Avro bölgesi, Britanya’nın birlikten çıkışı (Brexit), transatlantik ittifakındaki çatlaklar, Rusya’ya yönelik yap Savaş, yokluk, ekonomik, siyasi krizlerle birlikte özellikle Ortadoğu, Afrika’dan ölümü göze alarak çıkılan “umuda yolculuğun” tırımlar, güvenlik, savunma gibi önemli so rotası çoğu kez Avrupa... runlarının masaya yatırılacağı liderler zir vesi dün Brüksel’de krizle başladı. En has sas gündemi göçmen konusu olan iki gün lük zirvede İtalya, alınacak tüm kararları bloke ederek, 28 üye ülkenin ortak yayımla yacağı sonuç bildirgesine “geçici” olarak en gel oldu. AB Konseyi’nden yapılan açıklama da, “Bir üye ülkenin alınması beklenen tüm kararları bloke etmesi nedeniyle ‘şu aşama da’ bir sonuç alınamadı” ifadelerine yer ve rildi. Edinilen bilgiye göre, söz konusu ülke nin sığınmacılar konusunda arzu ettiği bi çimde kararlar alınmasını bekleyen İtalya ol duğu öğrenildi. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ve AB Komisyonu Başkanı JeanClaude Juncker’in zirvede alınan kararları açıklaya mik krizlerle de birleşerek AB ülkelerindecağı basın toplantısı da bu nedenle iptal edil ki siyasetin temel gündemlerinden biri ha Sorunlar di. Söz konusu basın toplantısının bugün ya line geldi. İtalya, Avusturya, Macaristan’da pılması bekleniyor. aşırı sağcı iktidarların başa gelmesinin ya yumağı... Göçmen sayısı azaldı ama... AB Konseyi Başkanı Donald Tusk’ın davet mektubunda öncelikli gündem maddesinin “Doğu ve Batı Akdeniz Göç Yolları ve göçün önlenmesi amacıyla üye devletler ve geçiş ülkelerine destek” olacağını belirttiği zir nı sıra Almanya ve Fransa gibi lokomotif ülkelerde de yabancı düşmanlığına varan aşırı sağ eğilimin yükselmesi iktidarları baskı altına alıyor. Merkel’den Türkiye örneği Göçmenlere “açık kapı” politikası nede AB’nin en kritik zirvelerinden biri olarak yorumlanan Brüksel toplantısında yalnızca göçmen sorunu ele alınmıyor. Haziran başında Kanada’da yapılan G7 zirvesinde su yüzüne çıkan ABDAB gerilimi ve okyanus ötesi müttefiğin uyguladığı ve aslında Avrupa’ya göçmen akınının son yılların en düşük seviyesinde kaldığı döneme denk geliyor. Suriye savaşının da tetiklemesiyle 2015’te Avrupa’ya denizden ve karadan ulaşan sığınmacı sayısı patlama yaparak 1 milyonu bulmuştu. Göçmen sorununun kıta dışındaki sınırlarda çözülmesi ge niyle hem ülkesinde hem de birlikte eleştirilerin hedefine yerleşen Almanya Başbakanı Angela Merkel, dün parlamentoda yaptığı konuşmada sığınmacı gündeminin AB için “tamam mı devam mı” sorunu haline gelebileceği uyarısında bulundu. Zirveden önce Alman parlamentosundaki konuşmasın yeni gümrük tarifelerine karşı nasıl önlemler alınacağı önemli bir gündem maddesi. AB Komisyonu Başkanı Tusk, önceki gün AB’nin ABD ile ilgili en kötü senaryo için hazırlık yapması gerektiğini söylemişti. Avro bölgesi için bir ortak bütçe oluşturulması da zirvenin gündemlerin rektiği yönündeki görüşünü dün bir kez da da Merkel, diğer önemli gündemlerin yanı den. Fransa ve Almanya’nın bu ko ha yineleyen Tusk dün yaptığı açıklamada 3 yılda yasadışı göçü yüzde 96 düzeyinde düşürdüklerini açıkladı. Uluslararası Göç Ofisi’ne göre, 2018’in ilk 16 haftasında ise AB’ye denizden sadece 18 bin 939 göçmen ulaşabildi. Bu ra sıra göçmen konusunun Avrupa’nın kaderini belirleyebilecek konulardan biri olduğunu söyledi. Türkiye’nin sığınmacılarla ilgili çok önemli bir iş başardığını savunarak göçmen akımını kontrol altına alabilmek için Türkiye ile olduğu gibi Afrika devletleriy nuda uzlaşıya vardığı belirtiliyor. Brexit sürecine ilişkin sunum yap ması beklenen Britanya Başbakanı Theresa May ise dün Rusya’ya yaptırımların devamından yana tavır sergiledi. Roma, önceki gün Rusya’ya Kırım’ı ilhakından kaynaklanan yap kam 2016’da 205 bin 613, 2017’de ise 44 le de anlaşma yapılması gerektiğini belirtti. tırımların otomatikman uzatılmasına bin 58 olarak kaydedilmişti. Türkiye ile yapılan “kirli pazarlık” yorumlarına yol açan anlaşmanın da Yunanistan üzerinden karadan girişi neredeyse sıfır noktasına getirdiği belirtiliyor. Yine de, yıllar boyunca sayısı artan göçmenlerin uyum sürecinde yaşanan zorluklar, güvenlik kaygıları ve ekono “Türkiye’ye anlaşma kapsamındaki ikinci 3 milyar Avro’luk paketi hazırlayarak yardımcı olduğumuzun mesajını verebilmeliyiz” diyen Merkel, ikinci ödemenin yapılmasını engelleyen Roma’ya da mesaj verdi. Yasadışı göçün önlenmesi konusunda ise Avrupa genelinde uzlaşı olduğunu vurguladı. karşı olduğunu bildirmişti. Zirvede Türkiye’ye ilişkin yeni bir değerlendirme yapılması ise beklenmiyor. AB dışişleri bakanlarından oluşan Genel İşler Konseyi üç gün önce Ankara ile katılım müzakerelerinin durduğunu vurgulamış, Türkiye ile Gümrük Birliğini güncellemenin gündemde ol madığını açıklamıştı. Avusturya’nın sağcı Başbakanı BERLİN’DE SİYASİ GERİLİM Sebastian Kurz, Macron’la. Almanya Başbakanı Merkel’in partisi Hıris tiyan Demokratlar’ın (CDU) kardeş parti si Hırsitiyan Sosyal Birlik’in (CSU) lideri ve İçişleri Bakanı Horst Seehofer, “Brüksel zirvesinde Avrupa’daki yasadışı göçmen lerin Almanya’ya gelmesini engelleyecek, kıta çapında ve uygulanabilir bir plan or taya konulmadığı takdirde tek taraflı ola rak Almanya’nın sınırlarını kapatma” uya rısında bulunmuştu. Seehofer’den zirve öncesinde Merkel’le aralarındaki krize da ir, “Çözebileceğimizden eminim” sözle riyle iyimser bir sinyal geldi. Merkel, Britanyalı mevkidaşı May ile. Ramallah, Riyad, Amman Doğu Kudüs için alarmda iddiası: Türkiye’yi İsrail’e şikâyet ettiler Gözler ABD’nin Kudüs’ü İsrail başkenti kabul etme kararıyla bir Filistin Yönetimi’nin rahatsızlığını iletmesinin arkasında, Gazze’de likte bölgede tansiyonu daha da yük ki siyasi rakibi Hamas’a ideolojik seltmesi, bir yandan da yeni “Ortado olarak daha yakın duran örgütlerin, ğu barış planı” için zemin yoklamasına Türkiye’nin desteğiyle güçlenmesin çevrilirken Ürdün, Suudi Arabistan ve den kaygısı olduğu savunuldu. İsra Filistin Yönetimi’nin geçen yıl ayrı ay il polisine bir kaynağın Türkiye’den rı Türkiye’nin Doğu Kudüs’te etkinliği Doğu Kudüs’te emlak satın alma ni artırmasından şikâyetçi olduğu öne arayışının olduğu, gelişmenin ise sürüldü. Şikâyeti ilettikleri ülkenin ise Ramallah yönetiminde bölgede bir halihazırda bölgedeki sorunların kay başka ülkenin daha hak iddia etme nağı olarak gördükleri İsrail’in olduğu sine yol açabileceği kaygısı doğur iddiası ise dikkat çekti. duğu ifade edildi. İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesinin haberine göre, Amman ve Ra Filistin Yönetimi ve İsrail’in Gazze’ye yönelik kesinti ve mallah yönetimlerinden kimi üst düzey ablukası Ramallah’ta sık sık protesto ediliyor. ‘İstihbarat izliyor’ Ürdün’ün Kudüs’teki İslami alanların yetkili, Kudüs’ün Arap mahallelerinde hamisi olduğuna işaretle, Türkiye’nin Türkiye’nin etkinliğini artırdığı iddiasını lami gruplar tarafından düzenlenen turla etkinliğini artırmasının kendi pozisyo İsralli yetkililere iletti. Ankara’nın bu adımı ra binlerce Türkiye vatandaşının katılımı nunu sarsacağını düşündüğü öne sürüldü. nın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Ku nı içeren organizyonlar yaptığı belirtildi. Bu Riyad’ın ise kaygısının Erdoğan’ın Kudüs düs konusunu sahiplenme girişiminin bir grupların bazılarının AKP ile yakın ilişkileri konusu üzerinden Arap, İslam dünyasında parçası olduğu savunuldu. Türkiye’nin et olduğu savunulurken Haremüş Şerif çev ki liderliğini güçlendirmesi olduğu belirtildi. kinliğini artırma çabası çerçevesinde Do resinde gerçekleşen İsrail karşıtı protes Haaretz’e konuşan İsrailli yetkililer, istihba ğu Kudüs’te Arap mahallerindeki İslami ku tolara atıfla özellikle geçen yıl Türkiye’den rat servislerinin Türkiye’nin girişimlerini ya ruluşlara yardımda bulunduğu, ülkedeki İs eylemcilerin de katıldığı kaydedildi. kından izlediğini söyledi. Pazarda dehşet Kenya’nın başkenti Nairobi’de önceki gece bir pazarda çıkan yangında 15 kişi yaşamını yitirdi . Yangının çıkış nedenine ilişkin soruşturma sürüyor. Kimi görgü tanığı yangın öncesinde patlamalar duyduklarını aktardı. Muhalifler ABD’ye tepkili Suriye’nin güneyinde Ürdün sınırı yakınlarındaki Deraa’da ordu ile cihatçılar arasında çatışmalar yoğunlaşırken dün bölgeye düzenlenen hava saldırında en az 22 sivilin yaşamını yitirdiği bildirildi. Muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, bombardımanı gerçekleştiren savaş uçaklarının Rus hava kuvvetlerine ait olduğunu savundu. Bu arada Deraa’da sivil halkın cihatçıların bölgeyi terk etmesi için gösteri düzenlediği haberleri de gündeme düştü. Suriye Muhalefeti Müzakere Yüksek Kurulu Başkanı Nasr Hariri ise Washington’ı geçen yıl ABDRusyaÜrdün tarafından çatışmasızlık bölgesi ilan edilen bölgelere yönelik Şam operasyonlarına karşı sessiz kalmakla suçladı. Yüzyılın anlaşması Türkiye rejim değişikliğini getiren seçimlere odaklanmışken, Ortadoğu’daki kazan kaynıyor. Suriye ve İran önemli gelişmelere gebe. Ortadoğu’daki meselelerin kalbi olmaktan çıkmış Filistinİsrail meselesi de ısınıyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın pişirdiği ‘Yüzyılın Anlaşması’ eşliğinde... Trump, aralık başında duyurduğu ABD elçiliğini Kudüs’e taşıma kararını mayısta hayata geçirdi. Selefi Obama da Kudüs’ü ‘İsrail’in bölünmez başkenti’ görüyordu, bu adım Trump’a nasip oldu. Pek gürültü kopmadı. Arap sokakları ‘patlamadı’. Sıra Trump için 20’nci yüzyıldan kalma Filistinli Arapların ulus devletleşmesi meselesini neoliberal nizam formülünde yoluna koymaya kaldı. ‘Yüzyılın Anlaşması’ burada devreye giriyor. HHH Rivayet o ki, Washington’ın anlaşmayı açıklamasının eli kulağında. Ramazan sonunda düşünülen ilanın Filistin lideri Mahmut Abbas’ın sağlık sorunlarına takıldığı söylendi. Aslında mevzu Arap devletleriyle pazarlıklardan uzadı. Trump, işini dosyayı haiz bir diplomat yerine siyasi ve diplomatik kariyeri olmayan damadı Jared Kushner ile götürdü. Kushner, Arap devletlerini dolaştı. İşte Türkiye’de özenilen ‘iş bitiricilik’. Detayları sızdığı kadarıyla ‘Yüzyılın Anlaşması’ şöyle bir şey: n Uluslararası yasalara göre işgal toprağı sayılan Batı Şeria’nın yarısını içeren bölgede geçici Filistin kurulacak. Bu, Britanya mandası altında Filistin olarak tanınmış toprakların yüzde 11’i olacak. n Burası ‘askersizleştirilecek’, sınırları/ hava sahası İsrail kontrolünde olacak. n Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki yerleşimlerin statüsü görüşülecek. n Geri dönüş hakkı ilkesi kaldırılacak. n 15 senelik Büyük Kudüs belediye yasası yeniden ele alınacak. Öteden beri Filistinlilere Doğu Kudüs’te sunulan Ebu Dis, idari merkez olacak. Kudüs merkeze 4 km ötede 40 binlik Maale Adumim’e komşu Ebu Dis’te 13 bin Filistinli Arap yaşıyor. Buradan El Aksa’ya ‘koridor’ açılacak. n Ürdün Vadisi’nde Oslo anlaşmalarına göre C Bölgesi olarak anılan toprakların çoğu İsrail’e kalacak. Paketin tamamlayıcısı Gazze ve Golan... n İlhak edilmiş Golan, Suriye ile bağlantılı olduğu için ucu açık. n 11 yıldır ablukada olan Gazze’ye gelince... Filistinliler ‘Gazze ile Batı Şeria’yı ayırma komplosu’ derken, plan, iki toprak parçasının zaten ayrılığından hareket ediyor. ‘Yüzyın Anlaşması’na göre, GazzeMısır sınırı ‘belirsizleşecek’. Kuzey Sina’daki El Ariş’te liman, havaalanı, desalinasyon tesisi ile enerji santralı inşası eşliğinde serbest ticaret bölgesi kurulacak. Filistinli Araplar burada yaşayıp çalışabilecek. ‘Filistin devletinin altyapısı’ kurulacak. Sorumluluk Mısır’a geçecek. HHH Gelen haberler Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve Ürdün’ün detaylardaki itirazlarına rağmen plana ‘uyum sağlayacaklarına’ işaret. Üst düzey bir Ürdünlü yetkili “barış sürecinin tekerine çomak sokan olmayacaklarını” söylemiş. Zaten ne yapabilirler? Mısır, Suudilerin eline bakıyor. Ürdün ekonomik krizin patlattığı protestolar karşısında Körfez’e ‘el açtı’. Suudi prensi MbS dünden razı, yeter ki İran’a karşıt cephe olsun. Hatta İhvancı Katar projelere katılmak istemiş ama diğerleri “Mısır ile anlaşın, faturayı biz karşılarız” demiş. İroniktir, Suriye’de Batı destekli tekfirci ideolojinin stepnesi olmuş Hamas, ‘Yüzyılın Anlaşması’na engel olsun diye Rusya’dan medet ummakta. İslam İşbirliği Teşkilatı’nı toplayıp 1990’ların Kosova çözümü gibi trajikomik işleri ortaya atmış Türkiye’ye gelince... ‘Yeni Osmanlıcılık’ geri tepmişken, ‘yeni reislik’ yönetimi sürece katkı yapacak para bile ayırabilir. Ankara’da artık Trump’ın ‘işadamı’ rejiminin benzeri var. HHH ‘Bir ayağı çukurda’ Abbas anlaşma için ‘Yüzyılın Tokadı’ diyor. Ama 2000’lerde ‘Singapur modeli’ diye anılan süreç bu. Endonezya ile Malezya arasında 707 kilometrekarelik daracık toprağı ve 5.5 milyon nüfusuyla bu ada/kent devleti ticaret ve finans yıldızı, reexport limanı, vergi cenneti. İngiliz sömürgeciliğinden çıkışta ülkeyi kuran efsane lider Lee Kuan Yew üç sene önce 91 yaşında ölmüştü. Ekonomide liberal politikalar izlerken, “Batı tipi demokrasi her ulusa uymaz” diyordu. Bugün neoliberal nizamla uyumlu bölge ülkelerinin Filistinli Araplar için bulduğu çözüme uymaz mı? Fransa’da ‘aşırı sağ hücresi’ Fransa’da polis, kendilerine “Operasyon Gücü Eylemi” adı veren aşırı sağcı grubun 10 üyesini, Müslümanlara yönelik saldırı hazırlığında olduğu şüphesiyle gözaltına aldı. Paris başta olmak üzere 4 farklı kentte yapılan operasyonda gözaltına alınan bir kadın ve 9 erkeğin evlerinde yapılan incelemelerde çok sayıda silah, bomba ele geçirildi. C MY B