Katalog

EKONOMİ Pazar 17 Haziran 2018 ‘Türkçe tabela vergisiz olsun’ TESK Başkanı Bendevi Palandöken, tabela kirliliğini önlemek için tabelalarda Türkçe karakterli kelime kullananlardan vergi alınmamasını önerdi. EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Samsung’a 400 milyon dolar ceza Güney Koreli elektronik devi Samsung, patent ihlali gerekçesiyle Güney Kore’de bir üniversiteye 400 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum edildi. 11 Bir tuhaf AYM kararı Bir gitarınız olsun istiyorsunuz. Şehrin en büyük müzik mağazasına giderek gitarlara bakmak istediğinizi söylüyorsunuz. Mağaza sahibi “Maalesef dükkânımızda hiç akordeon kalmadı” diye cevap veriyor. Siz “Ama ben akordeon istemedim ki” diyecek oluyorsunuz. Mağaza sahibi siz sanki böyle bir şey dememişsiniz gibi bakıyor ve arkasını dönüp uzaklaşıyor. Teşbihte hata olmaz. Cezaevinde bestelediği “Hızır” şarkısının çağrışımıyla, örneği müzikten verdim. HDP’nin cumhurbaşkanı adayı, 19.5 aydır tutuklu Selahattin Demirtaş’ın Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) yaptığı bireysel başvurunun seyri, biraz enstrüman öyküsünü andırıyor. Avukatları AYM’ye diyor ki: “Demirtaş’ın tutukluluğuyla ilgili dosyayı öncelikle ele alın” AYM “tedbir talebinin reddine” karar veriyor. Oysa “tedbir” talep eden yok. Demirtaş’ın avukatları, AYM İçtüzüğü’nün 68. maddesine göre talepte bulunmasına karşın AYM’nin verdiği karar 73. maddeyle ilgili. Peki bu nasıl oluyor? Talep edilmemiş bir konuyu, sanki talep edilmiş gibi karara bağlayıp reddetmekte bir tuhaflık yok mu? Hele ki söz konusu olan, cumhurbaşkanı adayıysa daha yüksek bir özen beklenmez mi? Böyle bir durumda insanın aklına başka bir “saik”in gelmesi kaçınılmaz değil mi? General Electric açıklaması General Electric (GE) şirketi, geçen pazar bu köşede yayımlanan “Gerçekten yerli ve milli mi?” başlıklı yazıma açıklama gönderdi. Sağlık Bakanlığı’nın 4 Temmuz’da yapacağı çok büyük ihaleyle ilgili yaptığım bir yorumun “yanlış anlaşılmaya yol açacağı” belirtilmiş. GE’nin tıbbi cihaz üretim ve satışı dahil sağlık, havacılık, ulaşım ve enerji gibi öncelikli endüstrilerde faaliyet gösteren ve “Türkiye’de 1948 yılından bu yana bu alanlarda; yaklaşık 2.400 çalışanıyla yerel üretimi, ihracatı ve istihdamı” desteklediği belirtilmiş. Şu yorumuma atıfta bulunulmuş: “İktidara yakın bir gazetede bu ihale için General ElectricAselsan ortaklığı ile PhilipsVestel’in yarışacağı haberi yer aldı. (Dahası, bu iki küresel şirketten birine söz verildiği konuşuluyor.) Açıklamada ‘bu iki küresel şirketten birine söz verildiği konuşuluyor’ yorumu ve iması şirketimiz GE açı sından hiçbir şekilde gerçeği yansıtmamaktadır” denilerek şöyle sürdürülmüş: “Bu yorum, kamuoyunda yanlış bir algı oluşması ve Türkiye’de 70 senedir faaliyet gösteren, ulusal ve uluslararası mevzuat ile etik değerlere sıkı sıkıya bağlı şirketimizin ekonomik ve ticari itibarını zedelemesi ihtimali taşımaktadır.” Cevap hakkına saygı ve “kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi” adına gerekli hassasiyeti göstermem istendiği için paylaştım. Yavru köpek Tarihi piyano kapalı müzede Ankara Garı’nda 50 dönümlük arazi Maliye Hazinesi’ne devredilirken tarihi müze ve sanat galerisi kapatıldı. Müzedeki görmüş geçirmiş Bechstein piyanonun akıbetini sorduğumuzu anımsarsınız. Adı bizde saklı bir “kurum”dan okurum yazdı. Yorgun piyano kapatılan müze binasında durmaktaymış. Şüphesiz bu bilgi kıymetli. Yağmanın normalleştiği ülkemizde tersini düşünmek için daha çok örnek nedenimiz var. Bu arada Ankara milletvekili Levent Gök, konuyla ilgili önerge vererek, müzedeki eserlerin akıbetini sordu. TBMM Başkanlığı’ndan gelecek yanıtı paylaşacağız. Not: Başkent Dayanışması, bu salı 12.30’da “Ben Ankara Garıma Sahip Çıkıyorum” buluşması düzenliyor. Daha bir hafta önce. Bu ülkede 18 yaşının altında liseli gençler, Kadıköy’ün göbeğinde dövülerek gözaltına alındı. İşkence, saatlerce tutuldukları polis otobüsünde herkesin gözü önünde sürdü. İşkence bir insanlık suçudur. Fakat anayasal bir hak olan demokratik protesto haklarını, kentlerde meydanlarda sokaklarda kullanmak isteyenler, artık ancak o gün çok şanslıysa güvenlik güçlerinin sert müdahalesinden kurtulabili yor. Bu “rahatlık” boşuna olmasa gerek. “Sert müdahale etsem, dayak izleri bıraksam da başıma bir şey gelmez” duygusu güçlü hissettirilmese cesaret edilemez. Dört patisi, kuyruğu kesilmiş halde bulunan yavru köpekçiğin başına o vahşeti getirenler, Norveç’te yaşamıyordu. O yaratıkların hafızasında, canlılara işkencenin (insan ve hayvan) ağır hukuk yaptırımına bağlandığına dair bir, tek bir örnek olsa, yaptıklarının yanından geçemezlerdi. Bebek ekonomisi aileleri zorluyor Türkiye’de çocuk sahibi olmanın sevinci yalnızca doğuma kadar 6 bin liraya patlıyor Merkez’in faiz indirimi de altının yükselişini durduramadı. Altın yeniden yükselişte Altının gram fiyatı, 2 haftalık zayıf seyrinin ardından yükselişe geçerek 11 Haziran haftasını yüzde 3.9 değer kazancıyla 193.8 liradan tamamladı. Yıla 158 liradan başlayan gram altın, dolar kurundan bulduğu destekle yılın ilk 5.5 ayında rekor üstüne rekor kırmıştı. Dolar/TL’nin 4.93 ile zirve yaptığı 23 Mayıs’ta 204.9 lirayı görmüş, Merkez Bankası’nın faiz ve sadeleşme adımlarının ardından düşüşe geçmişti. ABD’den ithalat 4 milyarı geçti Türkiye’nin ABD’den ithalatı, yılın ilk dört ayında 2017’nin aynı dönemine göre yüzde 21 artarak 4.1 milyar dolara çıktı. ABD’ye ihracat ise aynı dönemde yüzde 0.2 azalarak 2.6 milyar dolara geriledi. ABD, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında Almanya, İngiltere, İtalya, Fransa, İspanya’nın ardından 6’ncı, en çok ithalat yapılan ülkeler sıralamasında Almanya, Rusya ve Çin’in ardından 4’üncü oldu. Balkanlar’a en çok oto satıldı Balkanlar coğrafyasına ihracat yılın beş ayında yüzde 22.1 artarak 3.9 milyar dolara ulaşırken, Balkan ülkeleri arasında en fazla ihracat 1.1 milyar dolarla Bulgaristan’a yapıldı. İhracatçılar Meclisi’ne göre, Balkanlar’a ihracat bir yılda yüzde 22.1 arttı. İhracatta 829.5 milyon dolar ile otomotiv endüstrisi ilk sırada yer aldı. Her yıl yaklaşık bir milyon 300 bin bebeğin doğdu ğu Türkiye’de çocuk sa hibi olmanın maliyeti her geçen gün artıyor. Hami lelik döneminde doktor kontrolle riyle başla yan harca malar, be bek doğ GAMZE BAL duktan sonra her ay düzenli alı nan bez, mama ve kişisel bakım ürünleri gibi mas raflarla bütçeleri zorlu yor. Yalnızca doğum fiyat ları, SGK anlaşmalı has tanelerde 500 ile 4 bin TL arasında değişiklik göste rirken, çiftlerin bebek sa hibi olacağını öğrenme sinden itibaren başlayan detaylı arama testleri, ru tin kontroller ve doğumu içeren tüm hastane gider leri 6 bin TL’yi aşıyor. Cep yakıyor Bebek doğduktan sonra ihtiyaç duyulan malzemeler ise çok çeşitli. Yalnızca bir haftalık ömrü olan bir paket bebek bezinin aylık maliyeti ortalama 230 lira. Bez, mama, ıslak mendil ve krem gibi tüm harcamalar ise aylık 400 ila 500 liralık masrafa yol açıyor. Bebeğinin sağlığına özen gösterip, devletin ödemediği özel aşıların maliyetini göze alan çiftler yılda iki kez vurdurulması gereken demir eksikliği aşısına toplam 240 lira ödüyor. Ancak tüm masraflar bunlarla sınırlı değil. Eticaret siteleri ve çeşitli mağazalardan öğrenip, anne babalara doğrulattığımız rakamlara göre, emzikler 1070 TL aralığında değişirken, biberonlar 1080 TL’ye satılıyor. Ayda en az iki kere alınan mamaların fiyatı ise 50 liradan başlayıp, 70 liraya çıkıyor. Bebeğin kıyafetleri, emzirme sutyeni, göğüs pedi gibi ihtiyaçların mali ttyeti 5001500 TL arasında değişirken; çalışan annelerin işini kolaylaştıran anne sütü sağma makinelerinin fiyatı 150500 TL. Tüm bunların dışında otokoltukların fiyatı 500 liradan başlayıp 3 bin lirayı buluyor. Dar gelirli yurttaşlar 70 lira ila 150 lira arasındaki bebek arabalarını tercih ederken, bu ürün, markasına göre 3 bin TL’yi buluyor. Çiftlerin işlerini kolaylaştıran bir diğer ürün olan ayaklı masa sandalyelerinin fiyatları ise tekerlekli ya da tekerleksiz olmasına göre 50 lira ila 2 bin lira arasında değişiyor. Büyüyen bir pazar Ekonomi Bakanlığı’nın Bebe Giyim Sektörü Raporu’na göre, bebek giyim ticareti, 2017’de dünya hazır giyim ticaretinden yüzde 2.14 pay aldı. 10.3 milyar dolar değerindeki dünya bebek giyim ithalatının yüzde 71.4’ü örme bebek giyim eşyalarından, yüzde 28.7’si ise örülmemiş bebek giyim eşyası ve aksesuvarlarından oluşuyor. Türkiye’de bebek ve çocuk ürün leri satan zincir mağazaların sayısı 500’ü aşıyor. Ülkede bebek ekonomisinin yıllık cirosunun 8 milyar TL olduğu düşünülüyor. Türkiye’de her yıl yaklaşık 50 milyona yakın biberon ve emzik satışı gerçekleştirilirken, emzik pazarının geçen yılki cirosu 118 milyon TL. Bebek arabası pazarının büyüklüğü 40 milyon dolar civarında iken, yılda yaklaşık 350 bin adet bebek arabası satılıyor. Türkiye 37.9 milyon hektarlık tarım alanının 23.4 milyonunu kullanıyor Toprak verimsiz, çiftçi borçlu TZOB’a göre kimyasal gübre kullanımı tarımda verimliliği düşürüyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği’ne göre Türkiye topraklarının yüzde 76’sı organik bakımdan yetersizken, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verileri bu topraklarda tarım yapan çiftçinin kredi borcunun 93 milyar lirayı geçtiğini gösteriyor. TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, topraktaki organik madde yetersizliğinin Türkiye’de toprak yönetiminin en önemli sorunlarından biri olduğuna işaret ederek “Tarımda sorun yaşamamak için topraktaki organik madde seviyesi yükseltilmeli. Kimyasal gübrele rin kullanımının azaltılması olumsuzlukların oluşmasını kısmen engelleyecektir” dedi. Tarım krediyle dönüyor Öte yandan BDDK verilerine göre bankaların kullandırdığı tarım kredileri 2017’de 86.2 milyar lira iken, nisan sonunda 93.6 milyara ulaştı. Tarım kredileri dört ayda 7.4 milyar lira arttı. Kredi bakiyesinin 24.3 milyar lirası kısa vadeli, 66.6 milyar lirası orta ve uzun vadeli, 2.7 milyar lirası takipteki kredilerden oluştu. l Ekonomi Servisi İmar Barışı’na başvurular 448 bini geçti. Bayramın ilk günü ‘imar’a koştular Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca uygu lamaya konulan İmar Barışı düzenlemesine yapı sahipleri, bayramın ilk günü de müracaat etti. Cuma günü 88 bin kişinin başvurmasıyla toplam başvuru 448 bin 234’e ulaştı. Yurttaşın devletle ihtilaflı durumunun ortadan kaldırılması, imara aykırı, ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması yoluyla bu yapılara yasallık kazandırılması hedeflenen İmar Barışı 31 Aralık 2017’den önceki ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı yapılmış kırsal ve kentsel alanlardaki tüm yapıları kapsıyor. Başvurular eDevlet sistemi üzerinden yapılıyor. Belge için müracaatların son başvuru tarihi, 31 Ekim 2018 olarak belirlendi. Yapı kayıt belgesinin bedeli ise en son 31 Aralık 2018’e kadar ödenebilecek. l Ekonomi Servisi Petrol fiyatları sert düştü Petrol fiyatları küresel piyasada arz fazlasının artacağı endişesiyle haftanın son işlem gününde yüzde 4’e yakın düşüş gösterdi. Brent ham petrolün varil fiyatı 73.07 dolara geriledi. Batı Teksas türü ham petrolün varil fiyatı 64.29 dolara gerileyerek yüzde 3.9 düşüş yaşadı. Uzmanlar, gelecek cuma Viyana’da yapılacak Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) toplantısına işaret ederek, Suudi Arabistan’ın ve OPEC dışındaki Rusya’nın üretimi artırma kararı alabileceğine dikkat çekti. Bunun petrol fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı uygulayabileceği vurgulandı. Gıda talebi artacak Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yapılan açıklamaya göre 2050 yılına gelindiğinde, dünya genelinde gıda talebinin yüzde 70, gelişen ülkelerde ise bu talebin yüzde 100 artması bekleniyor. TZOB artan gıda talebinin, tarımsal üretim sistemleri üzerinde ‘eşi görülmemiş bir baskıya’ neden olacağına işaret etti. TZOB Başkanı Bayraktar, Toprak Bayramı ve Dünya Çölleşmeyle Mücadele Günü dolayısıyla yayımladığı mesajda, Türkiye’nin dünyada toprak rezervi azalan 20 ülkeden biri olduğunu söyledi. Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre yüzölçümü 78.06 milyon hektar olan Türkiye’nin 37.9 milyon hektar toplam tarım alanı varken, işlenen tarım arazisi 23.4 milyon hektarda kalıyor. C MY B