Katalog

DUNYA ‘KUZEY MAKEDONYA’DA UZLAŞTILAR Atina ile Üsküp arasında 27 yıldır süren “Makedonya” ismine ilişkin tartışmada hükümetler arasında anlaşmaya varıldığı duyuruldu. Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras ile Makedon mevkidaşı Zoran Zaev gerçekleştirdikleri telefon görüşmesinin ardından Makedonya’nın isminin “Kuzey Makedonya” olarak tanınması konusunda mutabakata vardıklarını açık ladı. Yunanistan’in kendi ülkesinde bir bölge ismi olduğu, Üsküp’ün tarihi Makedonya Krallığı konusunda hak iddiasını kabul etmediği için itirazda bulunduğu Makedonya Cumhuriyeti isminin değişmesi için bir süredir taraflar arasında görüşmeler yapılıyordu. Yeni ismin Yunan parlamentosu ve Makedon halkının onayı ile resmiyet kazanması halinde, Yunanistan’ın kuzey komşunun Avrupa Birliği ve NATO üyeleğine karşı kullandığı vetoyu kaldırması bekleniyor. Çarşamba 13 Haziran 2018 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Tarihi el sıkışma 13 ABD Başkanı Donald Trump ile Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jongun’u ilk kez buluşturan zirvede liderler kalıcı barışı amaçlayan anlaşmayı imzaladı ABD ile Kuzey Kore arasında 70 yıldır süregiden ihtilaflı, katı diplomatik ilişkilerde dün tarihsel öneme sahip bir dönemeç geçildi. Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin (Kuzey Kore) kurulduğu 1948’den bu yana ilk kez Kuzey Kore ile ABD’nin görevdeki liderleri bir araya geldi ve taraflar arasında “kalıcı” ve “sağlam” bir barışın oluşturulmasını hedefleyen bir anlaşmaya imza attı. ABD Başkanı Donald Trump ile Kuzey Kore lideri Kim Jongun’un tarihi buluşmasına Singapur ev sahipliği yaptı. Haftalardır yapılacağı konuşulan ancak taraflardan gelen çelişkili açıklamalar ve Trump’ın 24 Mayıs’ta iptal ettiğini duyurmasıyla akıbeti son ana kadar soru işaretleriyle dolu olan zirve lüks Capella Oteli’nde düzenlendi. Yerel saatle 09.00’da (TSİ 04.00) bir araya gelen li zey Kore lideri ise “Barış için iyi bir başlangıç yaptığımıza inanıyorum” dedi. Baş başa görüşmeden sonra öğle yemeğinde heyetler arasındaki temaslar devam etti. KHoedreefYnaürıkmleaedrassizı Yemekli toplantının ardın dan yeniden basın karşısına ge çen liderler, ABD ve Kuzey Ko re arasında arasında ve Kore Yarımadası’nda barış tesis edil mesini öngören bir anlaşmaya imza attılar. Anlaşmada ABD’nin “güvenlik garantileri karşılığın da Kore Yarımadası’nın nükleer silahlardan arındırılması için çalışılması ve savaş esirleri ile kayıplardan geriye kalanların Kim ile Trump, akıbeti son ana kadar soru işaretleri ile dolu olan zirvede anlaşmanın imza töreninin ardından kameraların karşısına geçti. kurtarılması” öngörülüyor. ‘Washington’a dönmedenYaptırımlara devam İRAN’DAN KUZEY KORE’YE ABD Başkanı Trump zirve sonrasında yaptığı basın top lantısında bölgede tansiyo TRUMP UYARISI anlaşmadan vazgeçebilir’ nun artmasına neden olan ABDGüney Kore ortak tatbi Skatlarının sonlandırılacağı nı, yaptırımların ise yürür lükte kalmaya devam edece ğini duyurdu. Bölgeden ABD askerlerini çekmek istediği ni söyleyen Trump, “Eğer sa vaş oyunlarını oynamayı bı Güney Kore’nin başkenti Seul’de zirve rakırsak ciddi ölçeklerde pa ‘Barış dönemi, bizim geleceğimiz’ pan ra tasarruf edebileceğiz” ifa kartları ile kutlandı. desini kullandı. Trump an derler önce basına birlikte fotoğraf verdiler. İlk yan yana gelişte Trump’ın, “Harika hisse laşmaya yazılmasa da Kim’in bir nükleer test sahasını ve füze motor testlerini kapatma sö diyorum. Çok iyi bir görüşme zü verdiğini de söyledi. gerçekleştireceğiz ve son dere Singapur’daki tarihi zirvey ce başarılı geçecek” ifadeleri ve le ilgili yapılan analizlerde, di Kim’in “Bu noktaya gelmek ko yaloğun tarihsel önemine vur lay değildi... Önümüze engeller gu yapılırken, liderler arasın çıktı ama buraya gelebilmek da yapılan anlaşmanın “Kore için onları aştık” sözleri dik Yarımadası’nda barış ve nük kat çekti. Liderlerin yalnızca leerden arınma” gibi konular tercümanlarının katıldığı KimTrump görüşmesi ise 38 dakika sürdü. Görüşmenin ardından Trump, “Kim ile aramızda çok özel bir bağ kuruldu. Görüşme herkesin beklentisinden çok daha iyi geçti” şeklinde konuşurken, “çok yetenekli ve ülkesini çok seven biri” ola da henüz net bir yol haritası içermediğine dikkat çekildi. Trump’ın geçen hafta G7 liderler zirvesinde yaşanan anlaşmazlığa karşı, Singapur buluşmasını bir diplomatik başarı olarak sunmaya çalışacağı değerlendirme leri de yapıldı. ingapur’da gerçekleşen tarihi zir zündeki son kalıntılarını da ortadan kal ve uluslararası toplumun bir numa dırmaya hizmet edecek tarihi bir olay” ol ralı gündemi oldu. Trump’la Kim’in bu duğu yorumunda bulundu. Japonya Başba luşması genelde olumlu karşılanırken, kanı Şinzo Abe, Kim’in “nükleerden arın Tahran’dan ise ABD’nin İran’la yapılan ma” hedefini kayıt altına almasının öne uluslararası nükleer anlaşmadan çekil mine dikkat çekerken, Çin de yarımada mesine gönderme içeren bir tepki geldi. daki sorunu çözümü için nükleerden arın İran Hükümet Sözcüsü Muhammed Nev manın altını çizdi ve BM’ye Pyongyang’a baht, “Kim’in nasıl bir karakterle mü uygulanan yaptırımları azaltma çağrısın zakere yürüttüğünü bilmiyoruz. Trump da bulundu. Malezya ise Kuzey Kore’de Washington’a dönmeden anlaşmayı iptal kapatılan büyükelçiliğin yeniden açılaca edebilir” ifadesini kullandı. Nevbaht, “Bu ğını duyurdu. adam ABD halkını temsil etmiyor. Gelecek seçimlerde halk kesinlikle tepkisini gösterecek” dedi. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sek reteri Antonio Guterres zirveyi Ko re Yarımadası’nın nükleerden arınma sı yolunda “önemli bir kilometre taşı” olarak değerlendirirken BM’nin Kuzey Kore’nin nükleer silah programlarının sona erdirilmesi sürecine destek ola bileceğini belirtti. Avrupa Birliği Dı şişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ise zir veyi “çok önemli ve gerekli bir adım” olarak değerlendirirken “nükleerden arınma” hedefinin önemine dikkat çekti. Diyalog kanalının oluşmasında katkısı olan Güney Kore lideri Moon ise, zirvenin “Soğuk Savaş’ın yeryü WashingtonPyongyang hattındaki gerilimin yumuşamasında Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jaein’in etkisi büyük oldu. Moon (solda) dün tarihi zirveyi kabine toplantısı sırasında televizyondan izletti. rak nitelendirdiği Kim’i Singapur’aWashington’da ZİRVE DENNİS RODMAN’I AĞLATTIlamak istediğigiden yolni de sözle rine ekle ağır ABD ile Kuzey Kore arasındaki düşmanca Adi. Ku siyaset 1950 yılındaki Kore Sava er faaliyetleri ve ABD öncülüğünde bu ülkeye karşı uygulanan yaptırımlar BD Başkanı Donald Trump ile Kuzey Kore lideri Kim Jongun’u bu kadaşları” olarak nitelendirdiği TrumpKim görüşmesine destek amacıyla Singapur’a şı öncesine dayanıyor. Kore’nin Japon işgalinden kurtuluşunun ardından ABD destekli Güney ile Sovyetler Birliği destekli Kuzey, 38. paraleli sınır kabul ederek iki ayrı yönetim ilan etti. ABD, Kore’de taraflar arasında 1950’de patlak veren savaşa Türkiye’nin de olduğu damga vurdu. Washington, Kuzey luşturan zirvenin sıra dışı konuğu es gkKğWkeaoei atk”çrlseıaeoth’ranlyiaınlyiarygl“araıtlaktebkornraaönöisst’lrııgeınimbzelemSadaneliieydsudıtisnlreiakdidsleviatf.aeüodşPzkrıüyelntezoaydeekneşengainnlğyeseaüikdnmnleiegrei’gıstneia,ltinbdiik. ilıNkyBaşagnuAyerıCnklyıloeNladnlNaıbzmgaıköğaDazldnyaeıaann.lşdnDınlıiaağsarhııRknaAooamödnenmeunrain, can gideceğini açıklayan Rodman “Bu herkes için harika bir şey. Çok mutluyum. Kapı lar açılmalı, yeniden başlanmalı, bu dünyayı daha iyi bir yer yapmalıyız” dedi. Üzerinde Trump’ın seçim kampanyası sloganı “ABD’yi yeniden 21 ülkeyi dahil etti. Kuzey ile Güney, 1953’te Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jaein’in ce Kuzey Kore lideri muhteşem yap” yazılı bir şapka ta bir ateşkes imzalansa da hiçbir zaman bir barış anlaşması yapmadı. 1953’ten bugüne hep gergin devam eden PyongyangWashington ilişkilerinin son 30 yılına Kuzey Kore’nin nükle devreye girmesiyle yumuşama adımları geldi. Geçen nisanda Moon ile Kim, ülkeleri arasındaki silahtan arındırılmış bölgede tarihi bir buluşmaya imza attı. Kim Jongun ile görüşmesi dünya gündemine yansıyan ve “ar Rodman kan Rodman, Kim ile görüşmesinin ardından “ölüm tehditleri aldığını, evine bile gidemediğini” de anlattı. Trudeau Kanada’yı birleştirdi AB yanlıları parlamento binası önünde eylem yaptı. May oylamayı tavizle aldı Britanya’da parlamentonun alt kanadı Avam Kamarası’nda nihai Brexit (Britanya’nın AB’den çıkışı) anlaşması yasasındaki değişikliklerin oylanmasında Başbakan Theresa May yenilgiden kurtuldu ancak ciddi tavizler verdi. Lordlar Kamarası’nın getirdiği değişikliklerin oylanması öncesi May hükümeti, AB yanlısı vekillere “anlaşmaya varılamaması durumunda daha fazla söz hakkı” tanıdı. Değişikler arasında beğenilmediği takdirde vekillerin anlaşmayı veto edebilmesi yer alıyordu. Tasarı Lordlar Kamarası’nda da oylanacak. May, kritik oylamadan önce Adalet Bakanlığı Müsteşarı Philip Lee’nin istifası ile darbe almıştı. Lee, parlamentonun hükümetin yönünü değiştirmeye yetkisinin olması gerektiğini belirtmişti. G7 Liderler Zirvesi’nde ABD Başkanı Donald Trump ve Avrupalı müttefikleri arasında geçen hafta yaşanan gerginliğin yankıları sürüyor. Kanadalı siyasetçiler Trump yönetiminden Başbakan Justin Trudeau’yu hedef alan açıklamalarının ardından Trudeau’ya arka çıkarken Kanada Parlamentosu’ndan kınama geldi. Parlamentonun alt kanadı Avam Kamarası’nda oybirliği ile kabul edilen kararda Trump’ın ve ekibinden isimlerin Trudeau’ya ilişkin sözlerinin “kabul edilemez olduğu” ve “ilişkilere zarar verdiği” vurgulandı. ABD Başkanı, Trudeau’nun kendisi zirveden ayrıldıktan sonra düzenlediği basın toplantısında çelik ve alüminyum tarifelerini eleştirme Paris’te rehine operasyonu Fransa’nın başkenti Paris’te dün üç kişiyi rehin alan saldırgan düzenlenen operasyonla yakalandı, rehineler kurtarıldı. Silahlı olduğunu ve üzerinde el bombası bulunduğunu söyleyen saldırgan elindeki mektubu Fransız yetkililere teslim etmesi için Fransa’nın İran büyükelçisi ile görüşmek istediğini bildirdi. Rehinelerden birinin operasyondan önce kaçmayı başardığı, gözaltındaki saldırganın terör bağlantılarının olup olmadığının soruşturulduğu açıklandı. si üzerine Twitter’dan “Trudeau ikiyüzlü ve zayıf” mesajını paylaşmıştı. Trump’ın ticaret danışmanı Peter Navarro Trudeau’ya atıfla “Trump’la kötü niyetli diplomasi kuran ve onu sırtından bıçaklamaya çalışan yabancı liderler için cehennemde özel bir yer var” demişti. Navarro’nun sözleri için özür dilediği haberleri ise dün akşam saatlerinde gündeme yansıdı. Bu arada Trudeau’yu “ABD Başkanı bir Kanada başbakanının kendisine şamar oğlanı gibi davranmasına izin vermeyecek” sözleriyle eleştiren Trump’ın ekono Justin Trudeau mi danışmanı Larry Kudlow’un hafif bir kalp krizi geçirdiği, durumunun iyi olduğu duyuruldu. ‘Arkadaşça fotoğraf’ Singapur’da basın toplantısı düzenleyen Trump, dünya gündemine oturan G7 fotoğrafına ilişkin, “Öyle görünmediğini biliyorum ama alakasız bir konuda arkadaşça konuşuyorduk” dedi. Fotoğrafta etrafında Avrupalı liderlerin bulunduğu ayaktaki Almanya Başbakanı Angela Merkel oturan Trump’a sert bakış atarken görülüyor. Trump, “Trudeau ile iyi bir ilişkim vardı. Öğrendi ki bu davranışı Kanada halkına pahalıya mal olacak” ifadesini kullandı. Şiddet mağduru kadının sığınma hakkına iptal ABD’de Trump yönetiminin tartışma konusu olan göçmen karşıtı adımlarına bir yenisi daha eklendi. Adalet Bakanı Jeff Sessions, eski kocasının tecavüz ettiği ve dövdüğü El Salvadorlu bir kadına sığınma hakkı veren kararı bozdu. Sessions bundan sonra ABD’nin sadece aile işi şiddet ya da çete şiddetine maruz kalmanın sığınma hakkı için yeterli bir kriter olmayaca ğını açıkladı. “Kadının devlet eliyle yaşanan şiddetin değil özel bir suç eyleminin mağduru olduğunu” belirten Sessions, geçen hafta da ülkeye gelen göçmenlerin çocuklarının ailelerinden ayrılmasını zorlayacak politikaları savunmuştu. Son olarak göçmenlik merkezlerinde yer kalmaması gerekçesiyle kaçak göçmenlerin federal hapishanelere nakledilmeye başlanması tepki çekmişti. Charlevoix ile Qingdao Geçen hafta iki zirve, sarsılan küresel düzende ‘kimin eli kimin cebinde’ manzarasını yansıttı. Batılı zenginleri buluşturan G7’nin Kanada’nın Charlevoix kentindeki zirvesi. Ve Avrasya hattı için zemin olmaya soyunmuş Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) Çin’in Qingdao kentindeki zirvesi. HHH G7’deki hali en iyi, Almanya lideri Merkel’in arkasına Avrupa kanadını alıp iki elini masaya koymuş, karşısında ise kollarını kavuşturmuş oturan ABD lideri Trump’ın bulunduğu fotoğraf anlattı. Kimisi ‘Merkel fırça çekti’ dedi, kimi ‘Trump umursamaz yaramaz çocuk’... Trump, ‘küresel nizamı yakar geçerim’ resti çekti. Müttefiklerine ‘biz üretemiyoruz, siz bizimle ticaretten haksız kazanç sağlıyorsunuz, güvenliğinizi biz ödüyoruz’ diyerek NATO sopası salladı. Döndü, 2014 Ukrayna komplosunu ustalıkla selefi Obama’nın üzerine yıkıp, Avrupa ile birlikte G7’den atıp yaptırım uyguladıkları Rusya’nın ‘geri alınması’ yemini attı. Ortak bildiriyi imzalamayıp Kuzey Kore lideriyle tarihi zirveyi yapacağı Singapur’a gitti. HHH Herkese ‘G7 asla aynı olmayacak’ dedirten manzaranın arkasında Trump’ın çelik ve alüminyum ürünlerine gümrük duvarı çekerek düğmesine bastığı, geçen hafta Kanada’nın süt ve süt ürünlerine sübvansiyonu üzerinden vardırdığı ‘ticaret savaşları’ var. DTÖ ikazları eşliğinde misillemeler devrede. Trump, zirvede müttefiklerine mütekabiliyet esasına dayalı, gümrüksüz, duvarsız, sübvansiyonsuz ticarete onay vermezlerse bu savaşın sonu olmayacağını açıkça iletti. Hedefi, Amerika’yı üreten bir ekonomiye dönüştürmek. Başarısız olunca suçu başkalarına atacağı aşikâr. HHH ABD’nin koyduğu vergiler salt Çin’i değil Alman çelik endüstrisini de vuracak. Sonucu işsizliğin artması, gelirin azalması, refahın düşmesi olacak. Velhasıl G7’den bir şey çıkmadı. Ortak bildiride ‘herkesi kapsayan büyümeye yatırım yapmak, iklim, çevre’ atıfları yer aldı. Rusya’ya yaptırımların kaldırılması Minsk anlaşmalarına bağlandı, Suriye’ye desteğin cezalandırılacağı vurgulandı. Minsk’i uygulamayanın AB destekli Kiev’deki neofaşist soslu kaolisyon olduğunu hepsi biliyor. Suriye’de Rusya’nın ortağı ABD değilken, ‘kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla’ hikâyesi. Sözün özü Merkel’in yapabildiği, ticaret anlaşmazlığı için ‘ortak değerlendirme mekanizması’ önererek ortak yol arayışı oldu. HHH Rusya lideri Putin, zirve öncesi Avrupalılara “Ben sizi ABD konusunda uyarmıştım” demişken, G7’ye dönüş için ‘Biz başka platformlarla ilgileniyoruz’ lafını boşuna etmedi. Zaten her koşulda kapısında NATO sopası sallanıyor, 1112 Temmuz’da Brüksel’de ‘çevreleme planları’ ele alınacak. Sonbaharda NATO’nun 100 bin askerlik Anakonda tatbikatı var. HHH Velhasıl Putin, Çin’de ilk kez yeni tam üyeler Hindistan ve Pakistan’ın katılımıyla toplanan ŞİÖ’de boy gösterdi. Zirve ‘barışçı, çok kutuplu küresel entegrasyon’ mesajıyla tezat görünüm sergiledi. Ama ŞİÖ G7’nin muadili olmadığı gibi görüntü muğlak. Öncesinde Putin, Pekin’de Çin lideri Şi Jinping tarafından el üstünde ağırlandı, iki lider ilk kez bu denli yoğun ‘stratejik ortaklık’ vurgusu yaptı. Nükleer teknolojiden, derin deniz limanları ve Kutuplar’daki LNG yatırımına uzanan anlaşmalar söz konusu. Zirvede de ‘eşit ve ortak fayda sağlamak’ vurgusu yapıldı. Siyasi cephede ABD’nin çöpe attığı İran’ın nükleer anlaşmasına sahip çıkmak; Hindistan ve Pakistan’ı yakınlaştırmak ile Afganistan için temas grubuna uzanan ‘barışçı girişimler’ dikkat çekiciydi. Fakat kurulalı 20 seneyi aşmış ŞİÖ, pek çok Asya uzmanının ifadesiyle ‘yetişkinliğe geçemeyen ergen’ misali. Çin, daha AsyaPasifik odaklı ve Kuşak ve Yol Girişimi (KYG) ile ekonomi ayağından çekiyor, Rusya Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) ve güvenlik. Ortak güvenlik iklimi tesisi ekonomik cepheye yansımış değil. Ve Avrasya hattında çıkarları farklılaşan Hindistan gibi ABD’ye yakın duran çok fazla oyuncu var. HHH G7 resmi gelişmiş kapitalist ekonomileri, derinleşen borç krizi, arz fazlası, istihdam sorunları küreselleşmenin krizini yansıtıyor. Küreselleşme, kuyruğunu yiyen yılan misali. Avrasya’ya bakıp ‘Doğu’nun yükselişi’ diyebilmekse henüz mümkün değil. Irak yangınında tutuklama kararı çıktı Irak’ta savcılığın geçen pazar bir oy deposunda çıkan yangınla ilgili üçü polis memuru, biri de seçim komisyonu üyesi olmak üzere dört kişi hakkında tutuklama kararı verdiği duyuruldu. Irak parlamentosu, geçen ay yapılan ve elektonik oylamanın ilk kez kullanıldığı seçimlerde özellikle Kerkük ve Kürt bölgelerinde ortaya çıkan şaibeler nedeniyle oyların yeniden elle sayılmasına karar vermişti. C MY B