Katalog

BULMACA 14 TASARIM: SERPİL ÜNAY Pazar 27 Mayıs 2018 BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, “Guguk Kuşu”, “Amadeus”, “Hair” gibi filmleriyle tanınan ve geçenlerde 86 yaşındayken ölen Çek sinema yönetmeni... Silifke ilçesinde bir yayla. 2 “D Grubu”nun kurucularından olup hat sanatından esinlenerek gerçekleştirdiği yapıtlarıyla tanınmış ressamımız... Amerika’nın tropikal bölgelerinde yetişen bir palmiye... Osmanlı Devleti’nde kadılara ve müderrislere verilen ad. 3 Ekip, takım... Şefkat, merhamet... Eski Türklerde toplumsal bölüşümü düzenleyen sistem ya da hukuk... Önü hendekli siper. 4 Anlamlı iz... İnternette, istenmeyen elektronik postalara verilen ad... Adını Bergama kentinden alan ve yazı yazmakta ya da cilt yapmakta kullanılan deri... Kükürtle demir bileşimlerinden biri. 5 “Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi / Olmaya devlet cihanda bir sıhhat gibi” (Kanu ni Sultan Süleyman)... Kıbrıs’ta dişi hindiye verilen ad... Mafya adamlarının hesaplaşmalarında kullandıkları kesik namlulu av tüfeği. 6 İskambilde bir kâğıt... II. Dünya Savaşı yıllarının ünlü bir Japon savaş gemisi... Bir Asya ülkesinin para birimi. 7 Bodrum ilçesinde, “tabiat parkı” kapsamına alınmış bir koy... Evropiyum elementinin simgesi... Paylama, azarlama... Güzel sanat... Güney Afrika Cumhuriyeti’nin plaka imi. 8 Mayhoş ve kokulu bir elma cinsi... Akdeniz’in İtalya ile Balkan Yarımadası arasındaki kolu... İri, kart. 9 Ermenistan’ın para birimi... Sahip... Kürkü değerli bir yaban kedisi... Alınmış bir şeyi geri verme. 10 “ kaldım, susuz kaldım / Terk etmedi sevdan beni” (Ahmed Arif)... Keyif verici bir hap... Urları inceleyen tıp dalı. 11 Acıklı, keder veren... Gerçekte yeri olmayıp zihinde tasarlanan... Bu haftaki bulmaca ödülü Onlar Uyanırken Çetin Altan Yordam Kitap 13 MAYIS 2018 1676 KAZANANLAR: Abidin Subaşı, Haluk Erdemoğlu, Güner Erbay, Tomris Yardımcı, Sevil Türk, ANKARA, Mustafa Aygün, Oğuzcan Özoğul, Cemal Doğan, Tayyar Kumbasar, Necdet Hahraman, İZMİR, Deniz Kepil, Besalet Sürmen, İSTANBUL, Cengiz Şıklı, BARTIN, Cihat Kasapoğlu, GİRESUN, Mahmut Esat Yaş, KAHRAMANMARAŞ, Denizhan Ateşli, SAKARYA, Ege Gezgin, Mahmut Akbulut, Kemal Sarkılar, AYDIN, Aydın Süne, SİVAS, Nadi Kepenek, BANDIRMA, Doğa Göçmener, MERSİN, Mercan Özkaya, Ali Şakir Kuru, KIRKLARELİ, Musa Tutal, ANTALYA Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle aycin@cumhuriyet.com. tr veya (0212) 343 72 64 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 13.05.2018 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Taner Timur’un Devrimler Çağı 184818711917 (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 S E DADHAKK I E L D EM FUJ İ 2 EVERE BOE R L E R ADAV E T 3D İ K TES İ S AV END İ AL İ 4 EYAL E T TİK ÜZ E R L İ K D 5 F EDE R İ COF E L L İ N İ S AVA 6 K AZM A F P E ON G E T R L 7 AYN İ BZOR KZ HAMR İ Y E 8RE ANU BO S A S A LMA AY 9M İ NZ İ S İ DE BÜ Ş ANDON 10 E S E ZAT E ND E RUN GÜ L 11 H H A M S İ L O S NEHAR İ AS 12 M U R T ULA E R İ KA ULURU 13 E M E R İ E P İ NET RAM İ Z P 14 T A O N A T N T A M U 15 A Y I P STRE S HA F 16 Ğ Ş İ NTO GAR İ M 17 A Y I N G A G Ö Ç Ü R E N 18 A Ğ O O N U R L U K LA 19 A Ğ A L M A T A L ÜM E N 20 H I N T A A M M A N K A Kızgın, öfkeli. 12 Judoda, teknik olarak rakibinden zayıf kalan tarafa verilen ad... Çikolatanın temel maddesi... Avusturya’da bir kent... Eski Anadolu halklarının ay tanrısı. 13 Boya ya da badana yapmakta kullanılan silindir biçimli fırça... Dokuz dereceden oluşan ve depremlerin genliğini ölçmekte kullanılan birim... Mayalı hamurdan yapılan ve sac üzerinde pişirilen bir tür yufka. 14 Akya balığına verilen bir başka ad... Suudi Arabistan’ın plaka imi... “Mutlu Olmak Sanatı”, “Söyleşiler” gibi yapıtları dilimize de çevrilen ünlü Fransız filozof. 15 Şanlıurfa yöresine özgü, ince doğranmış et, patlıcan ve domatesle yapılan bir yemek... İpliklerin boyanmak istenmeyen bölümlerinin sarılarak boyaya batırılması yoluyla uygulanan boyama tekniği. 16 Müzikte üç ya da daha çok sesin bir arada tınlaması... Karşılıklı alıp verme... Üstün bir yetkinin gücünü simgeleyen değnek. 17 Alev, kıvılcım... Etil alkol. 18 Sümerlerde sağlık tanrıçası... Bir soru sözü... Ses... “Ben havada uçar idim / ile tuttun beni” (Türkü)... Bir nota. 19 Yerli bir erik cinsi... Boru sesi. 20 Akciğerleri dinlerken hekimin duyduğu patolojik ses... Motorlu taşıtların elektriğini sağlayan aygıt... Erkekliğin ve dişiliğin belirlenmesinde rol oynayan kromozom. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Ankara Abdi İpekçi Parkı’ndaki “Eller”, Gar önündeki “Nasrettin Hoca”, Yüksel Caddesi’ndeki “İnsan Hakları” gibi yapıtlarıyla tanınmış heykel sanatçımız... Hint mutfağına özgü, mercimek, sebze ve tavuk suyu ile yapılan bir yemek. 2 Çalılar arasındaki dar yol... İyi bakımlı, yelesi güzel taranmış ve ufak kulaklı ata verilen ad... İnce dantel. 3 “Misket limonu” da denen, acı sulu küçük limon cinsi... Belli bir bölgede yaşayan hayvanların tümü... Doğranmış ekmek ya da yufka üzerine kavurma ve yağsız peynir koyarak yapılan bir yemek... Hollanda’nın plaka imi. 4 Trabzon’un bir ilçesi... Dinlemek, kulak vermek... Yumurta biçimli ve sekiz delikli bir tür flüt. 5 İskandinav ülkelerine özgü bir içki... Telli bir çalgı... Yağmur suyunun biriktiği çukur yer... Evrensel 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... alıcı olan kan grubu... Boşa gitme. 6 Roma mitolojisinde kader tanrıçası... Bir renk... Halı ya da kilim dokunan tezgâh... Soyundan gelinen kimse... “Şu dünyanın iki imiş kapısı / Geldi geçti günümün hepisi” (Karacaoğlan). 7 Korkmak, ürkmek... Rütbe ya da kıdemce küçük olan asker... Bodrum ilçesinde, doğal güzelliğiyle tanınmış bir koy. 8 Yelken yarışlarında, yelkenin yüzeyini küçültme eylemi... Bir şiir üzerine bestelenmiş müzik yapıtı... Şili’de bir çöl... Sodyum elementinin simgesi. 9 Haz ve yarar ilkesine dayalı tinsel dinginliği amaçlayan etik kuramıyla tanınan eski Yunanlı filozof... Sevinç belirten bir ünlem... Tanrıtanımaz... Eski Mısır’da güneş tanrısı. 10 Kazakistan’ın başkenti... Eski Mısır inanışında ana tanrıça... Uzaklık anlatmakta kullanılan söz... Verme, ödeme. 11 Olumsuzluk belirten bir önek... Melih Cevdet Anday’ın, filme de aktarılan bir romanı... Yahudilerin ayırt edilmek için omuzlarına taktıkları sarı kumaş... Kadın seslerinin en kalını. 12 Fransa’ya özgü, keçi sütünden yapılan bir peynir... Ağırlık ve uzunluk ölçüleri için kabul edilmiş yasal ölçü modeli... Japonya’da Budist ermişlere verilen san... Nişan. 13 Doğu Anadolu’da yetişen ve “ters lale, ağlayan lale” gibi adlar da verilen yaban çiçeği... Ton ve makam temeline bağlı kalmadan oluşturulan beste... Muğla ilinde antik bir kent. 14 “Sesime kulak ver gülüm / Tutsaklığa yeğdir / Nerde varsa böyle zulüm / Çaresi isyan olmuştur” (Ataol Behramoğlu)... Tatlı ve küçük bir elma cinsi... Siyasal otoritenin himayesi altında bulunup bunun karşılığında ona hizmet etme yükümlülüğü ve anlayışı. 15 Kıta sahanlığı... Yalova’nın Çınarcık ilçesinin antik dönemlerdeki adı... Niyobyum elementinin simgesi. 16 Bir gösterme sıfatı... Kavrulmuş ceviz ya da bademle karameladan yapılmış şekerleme... Alçak enlemlerde esen düzenli rüzgâr. 17 Satrançta bir değerlendirme ve klasman sistemi... İspanya’da devlet otellerine verilen ad. 18 “Şirler pençei kahrımda olurken / Beni tbir gözleri ahuya zebun etti felek” (Yavuz Sultan Selim)... Japon çiçek düzenlemesinde, kır çiçeklerinden yapılan gösterişli aranjmana verilen ad. 19 İlaç... Yüksek bir makama sunulan mektup ya da dilekçe... Bir testin öğesi ya da sorusu. 20 Ayakkabıların altına çakılan demir... Zaviye... Arapçada “ben”. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ vdenizci@gmail.com Türkiye Takım Şampiyonası SATRANÇ Vasyukov GM SUAT ATALIK suata@hotmail.com Toplam 86 takımın katıldığı turnuva Açık ve Kadın kategorilerinde yapıldı. Açık kategorisinde nakavt ve swiss olmak üzere iki türde (!) yapılan turnuvada katılımcılar baştan bir türü seçtiler. Ayrıca nakavttan elenenler için de ayrı bir swiss yapıldı. Nakavt takımlarda finalde Fasülye takımını yenen Valio takımı 2018 Türkiye Takımlar Şampiyonu oldu. Berk Başaran, Ümran Semerci, Aronov, Isporski, Ahu Zobu 57 takımın katıldığı swiss takımlarda Can Berktaş, Işın Kandemir, Murat Erkel ve Hakan Göksu’dan oluşan Outsiders takımı ipi göğüsledi. Kadınlarda ise 16 takım yarıştı ve Mehveş Pişak, Nilgün Kotan, Ferda Zorlu, Mey Zaim, Sırma Sanus ve Zeynep Yücer Yılmaz’dan oluşan Lio takımı finalde Rüya takımını 4 imp farkla yenerek birinci oldu. Ayrıca 44 takımın katıldığı BaM turnuvasını Hakan Bahçeci, Yalçın Aydar, Hüseyin Cesur, Arzu Sönmez ve Mesut Tekin’den oluşan Maestro takımı kazandı. Geçen Haftaki Problemin Çözümü İkili Zonsuz ¦ R875 ¦2 ¦ A3 ¦ ARDV98 Batı 3Kör Pas ¦ AD2 ¦ A103 ¦ D975 ¦ 1075 Kuzey 1Trefl 3Pik 6SA Doğu Pas Pas Herkes Pas Güney 2SA 3SA Batı kör Rua çıkıyor, nasıl oynarsınız? 1Karo ile 2SA cevabı arasında ikilemde kaldınız ve tercihinizi 2SA’dan yana kullandınız. Buna rağmen Batı 3Kör ile araya girdi ve ortak 3Pik deyince klasik ikili turnuva kararı ile karşı karşıya kaldınız: 3SA demek ya da ortağın minörünü tutarak şleme yollanmak. 4Trefl deyince şleme doğru gidiyorsunuz, çünkü beş minörde kalmak 3SA’yu fazla yapanlar karşısında sıfır almak demek. Siz de bu yüzden 3SA diyorsunuz ve ortaktan 6SA geliyor! Analiz ve çözüm: 11 hazır lövemiz var, pik 33’se on ikinci lövemiz de hazır, 33 değilse dörtlü pikle karo Rua Doğuda ise onu sıkıştırabiliriz. Ancak Batıdaysa skuiz çalışmaz, çünkü bizden sonra kâğıt yiyor. Bu yüzden en iyisi karo Ruayı Batıya plase ederek yatırmaya oynamak. Kör Rua alınır, iki karo ve kör 2’li atılmak üzere tüm trefler çekilir ve elde kalmak üzere üç tur pik çekilir. Son üç kâğıt kala durum: ¦ ¦D ¦ RV ¦ ¦8 ¦ ¦ A3 ¦ ¦V ¦ ¦ 86 ¦ ¦ ¦ 10 ¦ D9 ¦ Şimdi kör 10’lu ile el Batıya verilir ve zorunlu karo dönüşüne oyun yapılır. İşte dört el: ¦9 ¦ RDV987 ¦ RV1042 ¦2 ¦ R875 ¦2 ¦ A3 ¦ ARDV98 ¦ V10643 ¦ 654 ¦ 86 ¦ 643 ¦ AD2 ¦ A103 ¦ D975 ¦ 1075 Bu arada bu oyunsonunu gerçekleştirmek için Batının kâğıtlarını doğru tahmin etmeliyiz. Eğer Batı karo Ruayı tekler ve Dx kör bırakırsa iki löve alır. Bu arada defans için de not: Son defos edilmesi gereken kâğıdı erkenden atmalı. Haftanın Problemi İmp KG zonda ¦ A1073 ¦ R4 ¦ AD5 ¦ D842 ¦ D98642 ¦ AV9 ¦6 ¦ V65 Batı 2Kör Herkes Pas Kuzey Kont Doğu Pas Batı karo 7’li çıkıyor, nasıl oynarsınız? İyi bir hafta sonu diliyoruz. Güney 4Pik Yevgeni Andriyeviç Vasyukov, kısaca Yevgeni Andriyeviç veya yakınları için daha da kısası Jenya. Mayıs başında Vasyukov’un vefatını Avustralya’dayken öğrendiğimde ilk aradığım kişi Alex Yermolinsky’ydi. Onun tepkisi de sadece Yevgeni Andriyeviç diyebilmek oldu. 1933 yılında Moskova’da doğan Vasyukov 85 yaşında yine Moskova’da hayata gözlerini yumdu. Vefat gününden itibaren hakkında o kadar çok yanlış zikredildi ki benim de bu yazıyı kaleme almam şart hale geldi! Moskova son derece kozmopolit bir şehirdir, diğer tüm alanlarda olduğu gibi satranç konusunda da belli bir seviyenin üzerine çıkanlar soluğu Moskova’da alırlar.Yeni nesilleri hariç tutacak olursak Vasyukov Moskova’da doğmuş olan nadir tanıdığım satranççılardan biriydi. 1941 yılında Mihver Devletler veya aslında Nazi Almanyası beklenmedik şekilde Rusya’ya saldırdığında Vasyukov yaşındaki küçük çocuklar trenlerle Rusya içlerine çekildiler. ABD, Arjantin, Nazi Almanyası ve işgal ettiği topraklarla, Rusya’da satranç hayatı devam etmekte, turnuvalar yapılmaktaydı. Lakin Vasyukov’un satranca eğilimi Botvinnik’in Moskova’da bir ayağı yapılan 1948 maç turnuvasını kazanıp Alekhine’den boşalan tahta çıkmasıyla başladı. Savaşta yaşananlar IM Abram Hasin gibi bacaklarını kaybetmekle neticelenmese de Vasyukov 1950’lerin ortalarından itibaren değişmez bir şekilde önce SSCB satranç arenasında sonra da Varşova Paktı ülkelerinde boy göstermeye başladı. Devrin moda turnuvası 26 Yaş Altı Dünya Takımlar Şampiyonası’nda ekipte yerini alırken, Avrupa Şampiyonası ön elemelerinde de ulusal oyuncu mertebesine yükseldi. Fakat hiçbir zaman olimpiyat, dünya şampiyonası ve hatta inkıtalı olarak düzenlenen Avrupa Takımlarda SSCB’yi temsil edemedi. 10’dan fazla ülke şampiyonasında almış olduğu vasat derecelerle İnterzonal ve haliyle devamında Aday Maçlarına da kalamadı. Bazı konularda daha ileriye gidememenin sebepleri çok değişiktir. Barbarossa Harekâtı’nın yan etkisi Vasyukov’u şampiyonluktan etti gibi çıkarımlardan evvel, Jenya’nın aynı kişiyle iki kez evlenmiş olan nadir insanlardan biri olduğunu belirteyim. Meşhur bir aktrist olan ilk eşinin intihar tehditleri ikinci evliliği getirdi. O da yürümedi ama yıllar sonra geç yaşta bir hekimle yaptığı izdivaç ona hem mutluluk hem de bir kız evlat verdi. 1950’lerin sonu ve 1960’ların başında bir çırpıda IM ve GM oluşuyla o devrin Sovyet nomenklaturasına girişi birbirini izledi. Ordu kulübü CSKA ve derin devlet bağlantısıyla saygı gösterilen hatta korkulan kişilerden biri olmasına rağmen uzun süre batı ülkelerinde turnuva oynayamadı. Rejim ve rejimin adamı oluşu gereği aklınıza gelen her büyük isimle birlikte çalıştı. Fakat en çok övündüğü Korçnoy’un oyununa daha fazla taktik öğeler kattığı inancıydı. 1965’ten sonra gizemli bir şekilde batı ülkelerinde de oynamaya başlayan Vasyukov’un kazandığı en önemli turnuva 1974 Manila idi. Devrin Linares veya Londra Klasik’i olarak adlandıracağınız bu turnuvayla bir yıl öncesi 1973 Wijk aan Zee 3.lüğü Yevgeni Andriyeviç’in kariyerinin zirvesiydi. Bu haftaki yazımızı Vasyukov’un Moskova’da yine birinciliği paylaştığı Büyükusta Turnuvalarından birinde oynamış olduğu tipik partilerinden biriyle kapatalım: GM Yevgeni Vasyukov (2480)IM Silviyo Danaylov (2425), Moskova 1986, Keres Atak 1.e4 c5 2.Af3 e6 3.d4 cd4 4.Ad4 Af6 5.Ac3 d6 (Sicilya Savunmasının Şeveningen Varyantı Siyahların en doğal tabyalarından biridir.) 6.g4 (Keres Atak! FişerReşevski partilerinden birinin gösterdiği üzere 6...d5? 7.ed5 Ad5 8.Fb5! Fd7 9.Ad5 ed5 10.Ve2 Ve7 11.Fe3 Ac6 12.000 kanat hücumuna merkez cevap veremez.) h6 7.h4 Ac6 8.Kg1 h5?! (Manila 1974’de Larsen’in fikri 9.g5 Ag4 idi ama o zaman da Vasyukov doğru devamyolunu dünyaya göstermişti. 8...d5! 9.Fb5 (9.ed5 Ad5 10.Ad5 Vd5) Fd7 10.ed5 Ad5 11.Ad5 ed5 bu kez oynanabilir.) 9.gh5! Ah5 10.Fg5 Af6 (Larsen 10...Vc7 ile pasif bir oyun neticesinde kaybetmişti.) Mantık 11.Vd2 Vb6 12.Ab3 a6 13.000 Fd7 ile RichterRauzer benzeri bir oyun emrediyor ama...11.Kg3! (Fikir 11...Vb6? 12.Adb5! Ae5 13.f4 oynarken Kalenin boşta kalmaması.) a6 12.Ac6!! bc6 13.Vf3 (Beyaz rakip merkezi kuvvetlendirmesine rağmen Kurt Richtervari 13...Fe7 14.000 Vc7 (14...d5 15.Fc4!) 15.e5! de5 16.Ae4’e hazırlanıyor.) e5!? 14.Fc4 Fe6 15.Fe6 fe6 16.000 (Lasker iyi bir hamle bulduğunuzda daha iyisini aramaya başlamanızı salık vermiştir. 16.h5 Fe7 17.h6 gh6 18.Fh4! başka bir taktik oyun dehası Laslo Sabo’nun son demlerinden kalma bir fikir, circa 1987.) Kb8 17.h5 Kb7 18.h6 Kf7 19.hg7 Fg7 20.Vd3 d5 21.Va6 Vc7 En iyi taktik hamleler, doğru pozisyonel hususların üzerine inşa edilir. 22.Ab5! cb5 23.Kc3 Terk çünkü 23...Vc3 (23...Vd7 24.Kc8 Şe7 25.Va3 Vd6 26.Kc7) 24.bc3 00 25.Ve6 Ae4 26.Kg1 veya Fh6 sonrası konum umutsuzdur. 10 C MY B