Katalog

DUNYA NATO’dan ‘orantılı hareket’ vurgusu NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Milli Savunma Bakanı Nurettin Canikli’nin de katıldığı Brüksel’deki Savunma Bakanları zirvesi öncesinde yaptığı konuşmada “İttifakın Irak’taki eğitim misyonunu ülkenin yeniden imarına destek olmak için büyütmeye hazır olduğunu” söyledi. Türkiye’nin geçen hafta NATO’ya Afrin operasyonu ile ilgili bilgi verdiğini söyleyen Stoltenberg, “başka hiçbir NATO üyesinin uğramadığı kadar terör saldırısına uğrayan Türkiye’nin meşru güvenlik kaygıları olduğunu ancak bunları giderirken orantılı ve ölçülü hareket edilmesi gerektiğini” kaydetti. Öte yandan BM de Türkiye’yi Afrin’deki sivillerin yaşam alanlarını korumaya çağırdı. Operasyon sırasında sivil yaşam alanlarının zarar gördüğü yönündeki iddiaları yorumlayan BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, “Sivil altyapının korunmasının gerekti mesajı çeşitli düzeylerde iletiliyor” diye konuştu. Çarşamba 14 Şubat 2018 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN ‘Yeni devlet peşindeler’ 7 Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, ABD’ye sert çıkarak ‘Suriye’nin toprak bütünlüğünü tehlikeye atıyorlar’ dedi Halihazırda gergin olan AnkaraWashington ilişkilerinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Afrin operasyonu ile yükselen tansiyon sürerken Rusya’dan ABD’ye sert çıkışlar dün de devam etti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Belçika Dışişleri Bakanı Didier Reynders’le görüşmesinin ardından basın toplantısında ABD’nin Suriye’de tek taraflı, tehlikeli adımlar atarak Suriye’nin toprak bütünlüğünü riske attığını söyledi. Lavrov, ABD’yi basiretsizlikle suçladı. ‘Süreçte Kürtler de yer almalı’ Lavrov, “ABD’nin adımları daha çok Suriye topraklarının büyük bölümünde, Fırat Nehri’nin doğu yakasından Irak sınırına kadar bir bölümde devlet benzeri bir yapı oluşturma yolunda ilerliyor” dedi. Suriye’deki barış sürecine değinen Lavrov, Moskova’nın Kürtlerin bu süreçte yer almasını desteklediğini hatırlattı. Lavrov, ABD’nin Türkiye’nin Kürtler konusundaki tavrını göz ardı ederek sağgörüsüz davrandığını, böyle bir tutumun sonuçlarının da Afrin’de görüldüğünü belirtti. ‘Rejim değişikliği...’ ABD’nin eylemlerinin Moskova’ya Suriye’de sonsuza kadar olmasa da uzun süre kalmayı planladığını düşündürdüğünü söyleyen Lavrov, “ABD’li partnerlerimizden Suriye’de ne kadar kalacakları konusunda farklı açıklamalar duyuyoruz. Suriye’de yalnızca askeri görev leri sona erene kadar değil ül kede herkes için kabul edilebi lir bir güç değişikliği ile nokta lanacak istikrarlı bir siyasi sü reç sağlanana kadar kalmala rı gerektiğini söylüyorlar. Bu da ABD açısından rejim değişikliği demek” ifadelerini kullandı. Rusya Dışişleri Bakan Yar dımcısı Mihail Bogdanov ise “Suriyeli Kürtlerde ayrılıkçı duyguları, ABD’nin beceriksiz eylemlerinin körüklediği” görüşünü dile getirdi. İzvestiya gazetesine konuşan Bogdanov, “Suriye’nin kuzeyindeki Kürtlerde, her ne yaparlarsa yapsınlar ABD’nin koruması altında olacakları yanılgısını yarattılar. Bu Türklerin ülkelerinin güney sınırlarının güvenliği konusunda ciddi kaygı duymalarına yol Kuveyt’teki Irak’ın yeniden yapılanmasına yönelik toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Çavuşoğ Gelmeden Afrinlu temsil etti. Irak’ın yeniden inşası için yaklaşık 88 milyar dolara ihtiyacı olduğu belirtiliyor. mesajı verdiTdiilmklekürasctoaidnd:eaIğlŞeıİdtDıey’leor açtı” yorumunu yaptı. ‘IŞİD’liler teslim oldu’ Ortadoğu ziyareti kapsamında Mısır’dan Kuveyt’e geçen ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson yarınki Türkiye ziyareti önce ulaşmış oldukları anlamına gelmediğini ifade etti. Washington’ın Suriye’de kurtarılan bölgelerde istikrar sağlanması için 200 milyon İdlib’in Huveyn köyünde ÖSO’ya bağlı gruplarla çatışma halinde olan yaklaşık 250 IŞİD militanı ve ailelerinin teslim olduğu iddia edildi. si Suriye mesajı verdi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun da katıldığı Kuveyt’in ev sahipliğinde gerçekleşen Irak’ın yeniden inşası ve IŞİD’le Mücadele Uluslararası Koalisyonu Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda konuşan Tillerson, ülkesinin Suriye’nin kuzeybatısındaki dolarlık ek yardım kararı aldığını da duyurdu. Tillerson’un Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşmesi bekleniyor. Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump’ın onay için Kongre’ye gönderdiği 2019 mali yılına ilişkin bütçe teklifinde Rusya ve Çin’le Muhaliflere yakın Suriye İn son gelişmelerden kaygılı olduğunu yineledi. stratejik rekabet temel öncelik olarak belir san Hakları Gözlemevi de, gelişmeyi teyit ederek İdlib’in “IŞİD’den tamamen temizlendiğini” öne sürdü. Bu arada Blomberg’in habe Türkiye’nin meşru güvenlik endişelerinin farkında oldukları vurgusu yapan Tillerson, diğer yandan Afrin operasyonunun IŞİD’le mücadelede dikkati dağıttığını savundu. “ABD destekli Kürt güçlerin bazılarının Afrin’e destek için gittiğini” belirtti. Daha önce ABD Savunma Bakanı tilirken Ankara’nın terör örgütü olarak gördüğü YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) “eğitdonat” için 300 milyon, “IŞİD karşıtı misyona ilişkin sınır güvenlik ihtiyaçları” için de 250 milyon dolar ayırdığı dün gündeme yan rine göre, geçen hafta Deyr ez James Mattis’ten de benzer açıklama gelmişti. sımıştı. Eğitdonat fonu kapsamında 2018 Zor’da ABD liderliğindeki IŞİD karşıtı koalisyonun Suriye ordusunun müttefiki milisleri hedef aldığı saldırıda çoğunluğunu Şam için savaşan Rus paralı askerlerinin oluşturduğu 200’den fazla kişinin öldüğü 200 milyon dolar ek yardım Tillerson ayrıca IŞİD’e karşı büyük çaplı operasyonların sona ermiş olmasının ABD ile müttefiklerinin örgüte karşı kalıcı başarıya için Suriye’ye 500 milyon dolar ayrılmıştı. Trump’ın 4.4 trilyon dolarlık bütçe teklifi, savunma ve sınır güvenliğine yönelik harcamalarda ciddi artış, sosyal harcamalarda ise kesintiler öngörüyor. ‘Suriye muhalefeti Esad’ı devirecek güçte değil’ iddia edildi. ABD ölü ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Daniel Co sayısını 100 olarak vermişti. ats, Suriye muhalefetinin artık Devlet Başkanı Beşşar Esad’ı devirecek güçte olmadığını, ancak önümüzdeki bir yıl içinde çatışma yı sürdürebilecek yetenekte olduğunu söyle di. ABD Senatosu İstihbarat Komitesi’nin site sinde yayımlanan Coats’un raporunda, “Suri ye muhalefetinin 7 yıldır süren isyanı muhte melen artık Devlet Başkanı Beşşar Esad’ı devi recek veya giderek artan askeri geri kalmışlığı yok edecek güçte değil” ifadelerine yer veril di. Raporda, “İsyancılar muhtemelen çatışmayı en azından önümüzdeki bir yıl daha sürdüre ABD’nin Mınbiç’te konuşlanması sürüyor. cek gücü koruyacak” dendi. ZUMA DÖNEMİ Partisi koltuğu geri istedi Güney Afrika Devlet Başkanı Jacob Zuma, partisi Afrika Ulusal Kongresi (ANC) tarafından görevinden istifaya çağrıldı. Olağanüstü toplanan ANC Merkez Yürütme Kurulu13 saat süren görüşmelerin ardından Zuma’ya görevinden ayrılma çağrısı yapma kararı aldı. 2009’dan beri devlet başkanlığı koltuğunda oturan Zuma’nın görevden ayrıldığında dokunulmazlığı kalkacak ve hakkındaki yolsuzluk iddialarıyla yargılanmasının önü açılacak. Parti Genel Sekreteri Ace Magashule, Zuma’ya istifası için “bir son tarih verilmediğini” söyledi. Magashule, “Zuma’nın istifa etmeyi prensipte kabul ettiği, üç ile altı ay arasında değişen zaman aralıkları önerdiğini” savundu. ‘Batı komplosu...’ Magashule, geçen aralık ayında seçilen partinin yeni lideri Cyril Ramaphosa’nın devlet başkanı olmasını istediklerini de söyledi. Zuma’nın eşlerinden Tobeka MadibaZuma, Instagram hesabında paylaştığı mesajında “Zuma’nın bir Batı komplosunun kurbanı olduğunu” öne sürdü. Çok sayıda yolsuzluk suçlamasının hedefindeki, hakkında bugüne kadar 6 gensoru verilen Zuma, geçen ağustos ayında görevinden ayrılması için yapılan güven oylamasından kılpayı kurtulmuştu. ANC’nin parti lideri olarak yerine Cyril Ramaphosa’yı seçmesinin ardından Zuma artan bir baskıyla karşı karşıyaydı. Zuma’nın bu çağrıya uyma zorunluluğu olmasa da istifa etmemesi durumunda parlamentoda 22 Şubat’ta bir güven oylamasıyla karşı karşıya kalacak. ‘İran modeli’ masada Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, ABD’nin Kudüs kararı sonrasında akıbeti belirsizliğe giren İsrailFilistin çözüm müzakereleri için “çoklu arabuluculuk” önerdi. Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le bir araya gelen Abbas, “ABD’yle her türlü işbirliğini reddediyoruz” diyerek daha önce bu ülke tarafından yürütülen arabuluculuk mekanizmasında değişikliğe gidilmesi görüşünü yineledi. İran’la, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri ve Almanya’nın katılımıyla imzalanan nükleer anlaşmayı örnek gösteren Abbas, “Çok taraflı arabuluculuk formatına karşı değiliz. Örneğin İran konusundaki anlaşmanın sağlanmasına benzer dört ve daha fazla Filistin Devlet Başkanı Abbas önceki gün Kremlin’de Putin’in konuğuydu. ülkelerden oluşabilir. ABD tek arabulucu değil, grubun bir parçası olmalı” ifadesini kullandı. PutinTrump görüşmesi Öte yandan Putin, ABD Başkanı Donald Trump’ın kendisini aradığını ve Filistin sorununun çözümü hakkında konuştuklarını duyurdu. İkilinin görüşmede ayrıca Suriye ve Kuzey Kore konularını da ele aldıkları kaydedildi. Yalan istifa ettirdi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le bir görüşmede bulunma sı konusunda yalan söylediğini kabul eden Hollanda Dışişleri Bakanı Halbe Zijlstra, tepkiler üzerine dün istifası nı verdi. Olağanüstü toplanan mec liste milletvekillerine gözü yaş lı hitabında “Kral’a istifası nı vermekten başka seçe nek görmediğini” dile ge tiren Zijlstra, dört ay önce Hollanda Dışişleri Bakan lığını üstlenmişti. İstifa etmeseydi, birkaç saat içinde Moskova ziya retine başlayacaktı. Zijlstra, Putin’in Uk Zijlstra rayna, Beyaz Rusya ve Baltık Devletlerini kapsayan büyük Rusya’dan söz ettiğine bizzat şahit olduğu yönündeki sözlerinden dolayı zor durum da kalmıştı. Mayıs 2016’da partisi VVD’nin (Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi) kongresinde, sözünü ettiği toplantıda Shell görevlisi olarak bulunduğunu ve Putin’in bu konuşmasını bizzat duyduğunu söylemişti. Hollandalı Bakan, geçen hafta ilgili toplantıda kendisinin bulunmadığını itiraf etmiş ve yalana, olaya tanık olan kişinin kimliğini gizleme çabasını neden olarak göstermişti. İSRAİL’DEN TÜRKİYE’YE Hamas SUÇLAMASI İsrail iç istihbarat servisi Şin Bet’in, Türkiye’yi Hamas’a “SADAT” üzerinden askeri destek vermekle suçlayan bir rapor hazırladığı savunuldu. İsrail basınına yansıyan habere göre, Şin Bet, Gazze’de yönetimi elinde tutan, İsrail tarafından terör örgütü sayılan Hamas’ın ajanı olduğu suçlamasıyla İsrail’de tutuklanan ve daha sonra sınırdışı edilen İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cemil Tekeli ile Arap asıllı İsrail vatandaşı Da’aram Jabari hakkındaki soruşturmayı paylaştı. Gizli servisin raporunda, Ankara’nın Hamas’ın Türkiye’deki mali ve askeri faaliyetlerine göz yumduğu, onları cesaretlendirdiği iddia edildi. ‘İşkence yaptılar’ Servisin iddiasına göre Tekeli, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın danışmanı emekli Tuğgeneral Adnan Tanrıverdi’nin kurucusu olduğu, “uluslararası gayrinizami harp eğitimleri ve askeri danışmanlık hizmetleri veren” SADAT A.Ş. üzerinden Hamas’a para ve silah aktarıldığını itiraf etti. Tekeli ise Türkiye’ye dönüşünde İsrail’de işkence gördüğünü savundu. AHED MAHKEMEDE Evinin bahçesindeki İsrail askerine vururken çekilen videosu yayımlandıktan sonra geçen aralık ayında tutuklanan, Filistin direnişinin simgelerinden 17 yaşındaki Ahed Tamimi’nin, İsrail’de askeri mahkemede yargılanmasına başlandı. Ahed’e aralarında “güvenlik güçlerine saldırmak ve şiddeti kışkırtmak”ın da bulunduğu 12 farklı suçlama yöneltilmişti. Uluslararası Af Örgütü Ahed’in serbest bırakılması çağrısında bulundu. Suriye’de net resim Suriye’de yeni seney’le ‘tozduman’ görüntüsü altında girilse de gayet net seçilebilen iki buçuk cephe var. İlki; Rusya, Suriye, İran ile Lübnan Hizbullah’ı. İkincisi; ABD, İsrail, geride duran Körfez hattı ile Ürdün. Ortada iki hasım güç; Birinci cephede gibi görünürken, ikinci cephe ile anlaşmak arzusundaki Ankara. İkincisi de stratejik tercihini ABD’den yana yaparak ikinci cephede bulunsa da birinci cepheyi kollayan Suriyeli KürtlerPYD/YPG. HHH Bu cephelerde son günlerde asıllar ve vekiller üzerinden bir dizi provokatif vaka yaşandı. İdlib’de 3 Şubat’ta el Kaide unsurları MANPADS’lerle Rusya’nın S25 uçağını düşürdü. Kuzeydoğu hattında Deyr ez Zor’da 7 Şubat’ta Suriye hükümetine bağlı Arap aşiretler ve Rus milisler enerji kaynaklarını SDG’den geri almaya çalışırken ABD’nin ‘meşru müdafaa’ iddialı saldırısına uğradı. Afrin’de 10 Şubat’ta Türkiye’nin helikopteri düşürüldü. Son olarak İsrail, yine 10 Şubat’ta Golan bölgesinde bir İran İHA’sının sınırı ihlal ettiği iddiasıyla Suriye’yi vurdu. Ama Suriye hava savunması bir F16’sını düşürdü. Sonuncusu İsrail’i de aşıp ikinci cephenin vaziyetinin resmini veriyor. HHH Tarafların pozisyonlarına göre aktarımları farklı olsa da İranlı kaynakların ‘tuzak’ beyanından çıkan resim şu: İsrail, ilhak ettiği Golan sınırında geçen haftaki yazımda aktardığım kol kanat germiş olduğu cihatçı unsurları gözleme faaliyeti için gönderilen İHA’yı derhal tespit edip vurdu. İsrail uçakları Suriye içlerinde İHA üssü olduğu düşünülen T4 dahil bir dizi yeri vurmaya giriştiğinde tatsız bir sürprizle, Suriye hava savunmasının yoğun ateşiyle karşılaştı. Bir F16’ları vuruldu. Paraşütle atlayan iki İsrail pilotu yaralandı. Rivayet o ki, ikinci bir jet hasar gördü. ‘Görünmez’ denilen F16’yı biraz ‘antika’ kalan S200’lerin (NATO’daki ismiyle SA5) vurduğu söyleniyor. Her halükârda bu 1980’lerden beri bir ilk. İsrail krizin başından beri defalarca Suriye hava sahasını ihlal edip tehdit gördüğü hedefleri vuruyordu. Bu kez ‘bedelsiz kalmaz’ yanıtını aldı. Bu İsrail için Ortadoğu semalarında hava üstünlüğünün sonu manasına geliyor. HHH Suriye’nin bu hamleyi Rusya’dan habersiz yapması imkânsız. Zira hava sahasının kontrolü Rusya’da. Ancak kendi güvenlik çıkarları doğrudan söz konusu değilse sakin duran ve askeri gücünü kapsamlı siyasi çözüm için kullanmakta kararlı olan Rusya, güneyde aleni cephe arzulayacak değil. Nitekim krizi durduran Moskova oldu. İsrail Başbakanı Netanyahu, Rusya lideri Putin ile görüştü. Üstelik Rusya açıklamasında ‘taraflar tehlikeli bir kargaşaya sürüklenecek bir adımdan kaçınmaya’ çağrılırken İsrail’in ‘kendini savunma’ söylemi benimsenmedi. Netanyahu, Putin ile Soçi Ulusal Diyalog Kongresi sırasında da Moskova’ya gidip görüşmüştü. Uçağını yitirmesi Rusya’yı İran’dan uzaklaştıracak türden bir sonuç alamadığının net göstergesi oldu. HHH İsrail elbette ABD’den her zamanki sözel desteği aldı. Ama ABD’nin şu anda ötesine gücü yetmez. Suriye’nin kuzeydoğusunda ittifak ettiği Kürtler ile NATO’daki müttefiki arasında sıkışmış halde. Kürtlerle ittifakı Ankara’yla bela yaratıyor. İran’ı hedefe koyan stratejisinden hareketle tümüyle Türk hükümetiyle ittifak etse, Ankara’nın sahada denge değiştirici gücü yok. Rus Su25’inin düşürülmesi sonrası Rusya’nın Türkiye’ye hava sahasını beş gün kapatması ‘sınırı’ göstermişti. Ayrıca ABD Batılı düşünce kuruluşlarında ‘Türkiye’yi yitirme’ söylemlerine karşılık, Ankara’nın Rusya safına geçmeyeceği de biliniyor ama neoOsmanlı gündemini Kürtlerle uyumlulaştırılamıyor. HHH ABD’nin rejim değişikliği hedefi boşa çıktığından beri ‘kaos stratejisiyle’ Suriye’ye tutunma, istemediği türden çözüm ve barışa mani olma çabası artık en sıkı müttefiki İsrail’i de tehlikeye sokuyor. İsrail sınırın dibinde bir İran ile Hizbullah’la karşı karşıya, Filistin örgütleri dahil yeminli düşmanları buluşuyor. Suriye savaşı tıpkı Türkiye gibi İsrail için de daha büyük belalar yarattı. Türkiye’dekilerin aksine İsraillilerin realist tutumu Netanyahu’ya rağmen baskın gelmezse, durum parlak değil. ‘Danışmana’ 20 yıl hapis Güney Kore’de eski Devlet Başkanı Park Geunhye’nın görevden azledilmesine yol açan rüşvet davasında yer alan isimlerden Choi Sunsil için mahkeme 20 yıl hapis ve 18 milyar won (16.6 milyon dolar) para cezası kararı verdi. Mahkumiyet kararında, bir tarikat liderinin kızı olan Choi’nin, Park’a yakınlığını kullanarak resmi görevlendirilmeden danışmanlık yaptığı, Samsung, Lotte ve SK Grup gibi holdinglerden rüşvet aldığı belirtildi. C MY B