Katalog

OLAYLAR VE GÖRÜŞLERcengiz.yildirim@cumhuriyet.com.tr eposta: gorus@cumhuriyet.com.tr Çarşamba 19 Aralık 2018 2 TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Trenler neden çarpışır? Antakya kaygılı... Prof. Dr. İsmail Şahin Demiryolu istatistiklerinde tren çarpışması en az rastlanan kazalar arasındadır. Bunun başlıca nedeni, tren trafiğini düzenleyen güvenlik önlemlerinin açık ve anlaşılır bir şekilde mantık kurallarına göre tanımlanmış olmasıdır. Sinyalizasyon tesisi bulunan hatlarda seyir güvenliğinin büyük bölümü otomatik olarak sağlanırken, manuel sistemlerde güvenlik, tanımlanmış kuralları sahada uygulayan uzman personel ile sağlanır. Her iki durumda, tüm tren trafiği merkezdeki dispeçer (tren trafik kontrolörü) tarafından izlenir ve yönetilir. Dispeçer’in emirleri TCDD demiryolu ağının yarısından çoğunda sinyalizasyon sistemi bulunmamaktadır. Bu hatlardaki trenler, Trafiğin Merkezden İdaresi (TMİ) adı verilen manuel sistemle yönetilmekte, tren kabul ve sevk işlemleri tanımlı katı güvenlik kurallarıyla yapılmaktadır. TMİ’de dispeçer sorumluluk bölgesindeki trenlerin konumlarını bilir, trafiği bu bilgiden yararlanarak yönetir. Sahadaki personel dispeçerin emirlerini harfiyen uygulamak zorunda olup, gerçekleşen tüm telsiz ve telefon görüşmeleri kaydedilir. 13 Aralık 2018 Perşembe sabahı saat 06.30’da Ankara – Konya seferine başlayan Yüksek Hızlı Tren (YHT), kısa bir süre son KayaşSincan arasındaki yol yenileme çalışmaları nedeniyle olay yerindeki sinyalizasyon sistemi geçici olarak iptal edilmiştir. Hattın yenilenip hizmete açılmasına rağmen sinyalizasyon sisteminin devreye alınmamış olması, açıklanmaya muhtaç bir konudur. Ankara, Konya seferini yapan Yüksek Hızlı Tren (YHT) ile aynı yolda bulunan kılavuz trenle çarpışmış, 9 kişi hayatını kaybetmiş, 92 kişi yaralanmışdı. ra Marşandiz istasyonunda karşı yönden gelen kılavuz tren ile kafa kafaya çarpışmış, olayda 9 kişi yaşamını yitirmiş ve 90’dan fazla yolcu yaralanmıştır. Olayın gerçekleştiği hatta sinyalizasyon tesisi bulunmadığından, trafik manuel olarak haberleşme yoluyla düzenlenmektedir. Zıt yönde hareket eden iki demiryolu aracının aynı hat üzerinde karşılaşıp çarpışması, hattın işletiminde ciddi bir güvenlik açığı bulunduğunu işaret etmektedir. Demiryolunda trenlerin hat değiştirmesine yarayan makaslar hatalı düzenlenmiş ve bu nedenle trenler aynı hat üzerinde kafa kafaya çarpışmıştır. Sinyalizasyonlu hatlarda böyle bir trafik düzen lemesi yapmak olanaklı değildir. Ancak makinistlerden birinin kırmızı sinyal ihlali yapması halinde böyle bir durum gerçekleşebilir. ‘Sıfır kaza’ Demiryolu tarihinde çok sayıda trafik güvenlik sistemi geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Başlangıçta manuel olan sistemler teknolojik gelişmelerle birlikte elektrikli sinyaller içeren sistemlere evrilmiştir. Bu gelişmelerin ana gerekçesi, tren hızlarının ve tren trafiğinin zamanla artmasıyla, trafik güvenliğini sağlamak ve hat kapasitesini artırarak daha çok sayıda trene hizmet verebilmektir. Ülkemizde ilk sinyalizasyon sistemi İstanbul’da SirkeciHalka lı hattında 1956 yılında uygulanmıştır. Ardından İstanbulAnkara arasında 1968 yılında merkezi trafik kontrol sistemi (CTC) monte edilmiştir. Günümüzde TCDD hatlarının yaklaşık yüzde 44’ü sinyallidir. Olayın meydana geldiği AnkaraKonya YHT hattında sinyalizasyon sistemi bulunmaktadır. Ancak KayaşSincan arasındaki yol yenileme çalışmaları nedeniyle olay yerindeki sinyalizasyon sistemi geçici olarak iptal edilmiştir. Hattın yenilenip hizmete açılmasına rağmen sinyalizasyon sisteminin devreye alınmamış olması, açıklanmaya muhtaç bir konudur. Demiryolu bütünlüğü olan bir sistemdir; rayların tamamlanıp sinyalizasyon sisteminin tamamlanmamış olması, yenileme projesinin planlama sürecindeki eksiliğinin bir sonucu olarak görünüyor. Dünyadaki ilk yüksek hızlı tren hizmeti 1964 yılında Japonya’nın Tokyo ve Osaka kentlerini bağlayan Tokaido Shinkansen hattıdır. Bu hatta, deprem ve fırtına gibi dış etkiler haricinde, kendi bileşenleri nedeniyle hiçbir kaza meydana gelmemiştir. Shinkansen treninin bu “sıfır kaza” güvenlik rekoru örnek alınmalıdır. Bilimin yol göstericiliğinde benimsenen akılcılık, liyakat ve vicdan anlayışıyla birleştiğinde, çok daha doğru işler yapılabilir. Bireylerin davranışları da bu duruma uyum gösterdiğinde istenmeyen olayların önüne geçilebilir. c İMECE’sine sanatçı desteği İsmet X Bilen Hale Şakar Ürkmezgil Alp Bartu İrfan O. Hatipoğlu Mustafa Kemal Üni. Antakya hızla yol ayrımına sürüklenmekte. Önümüzdeki Antakya’yı betimlerken; hoşgörünün, uy yerel seçimler; Antakyalının ya uygarlığı, birlikte yaşamayı ya da gettolaşmış bir ken garlıkların, birlikte yaşama ti, Ortadoğulu yaşam izlence nın en üst düzeyde yaşandı sini seçtiğini ortaya koyacak. ğı kent olarak belirtiriz. An Siyasal iktidar ve yerel yan takya, bu betimlemeyi fazla daşları Antakya’da ayrışmış, sıyla hak ediyor. Yapılan öte Ortadoğulu yaşamın egemen kileştirmelere, ayrıştırma uğ olması çabasındalar. Uğraş raşlarına karşın yıllarca ka larının kırılma noktası olarak dim kültürünü koruma diren da yaklaşan yerel seçimleri cini bir yana itmedi. Fakat görüyorlar. Yerel seçimde el son dönemde yapılan saldırı de edecekleri başarı “fetih lar, yine de Antakyalıya yor çi/cihatçı” ruhlarını doyuma du. Umutsuzluğa kapılıyor. ulaştıracak. Kaygısı artmakta, günlük yaşamına sevgisizlik/kuşkucu anlayış hızla egemen oluyor. Atenrtcaihkiya’lılın BrcltnuaççAaheiıaeirğınunhcnaıyAlkrnnıeazcdöaşlnduğetrışefıttlçellnkşiııammımağınğate”şkniıiaolryişSyioezkiısgltaluyadlymiısarry.areahairgieklonyafılmeazidyleikkar,eırel,şristsıısalsimiayinıyğuarııaı.mısğnsi“irlmlieFaiaidkYyeşyçaktaıteaic.eeiipdyhbdıBnğnlıarçiasütueiieır/şzhnltlegiserreirdlrlğmeeyoyciagtrşlBnaicsetinüeuiüersynzgmkneSiuükruenceukrüliliylçsniaçeiiünynilTödfvmkmdniaıuöeüiniarksyğsaaskhlrrüaıeçsiiskkeğenmnmseüdıtnıyriıekançsieğü,uuçrgidmmünımdyedrninüınztgısürieauğmn/tlğ.emiracninığeklNllyyaşçıü/miiroyiücıee“kdvm”andyTazıleyeknptaeoeükaarvaüınrlrtilila la ayrışıyor. Resmi rakamlara göre beş yüz (500) Suriyeli sığınmacı kamlar açıklamıyor. Sivil toplum örgütlerinin sap bin, sivil toplum örgütlerinin söylemine göre bir “Türkiye yurttaşı” tamalarına göre atmış (60) bin civarında. Bu sayı (1) milyona yakın sığınmacı kentte yaşmakta. Sınır ilçelerinde sı olması için ilçe nüfus müdürlükleri her gün artıyor. Sığınmacıların yurttaş yapılarak yerel seçimde oy ğınmacılar; yerleşik ilçe nüfusunu çok geride bı önüne yığılmakta kullanır duruma gelmesi, Antakyalının yerel si raktı. Ekonomik, kültürel, günlük yaşama egemen ve seçmen yapılmaktadır. yasi tercihini belirtmedeki kritik aşamayı çoktan ler. Beldeleriy aştı. Artık Antak le ilgili kararları yalının tercihi Su sığınmacılar veriyor. Antak riyeli sığınmacıların elinde... ya daha farklı... Sığınmacı Antakya kaygılı. Siyasal ik lar kent içinde gettolar oluş tidarın sığınmacıları yurt turup ayrıştılar. Birlikte yaşa taş/seçmen yapma uygula mak için çaba göstermiyor masının kent yerel yöneti lar. Bazı caddeleri kontrol al cilerinin değişmesiyle sınır tına aldılar. Günlük yaşamı lı kalmayacağını biliyor. Ra sürdürmeye yönelik ekono dikal dincilerin egemen oldu mik, eğlence kurumlarını, da ğu, günlük yaşamları sürek yanışma örgütlerini kurdular. li müdahale edilen, sokakla Suç örgütlerini –güncel söy rında kara çarşaflı, takkeli in lemle mafya oluşturdular. sanların dolaştığı doğdukları Kendi yaşam biçimlerini –gi kentte kendilerinin “sığınma yim, yemek, çok eşlilik, kom cı” durumuna geleceklerinin şuluk ilişkileri vb. dayatıyor ayırdındalar. Artan kaygıla lar. Kısacası Antakya, Suriye rına karşın, aynı kaygıyı mu li sığınmacılar aracılığıyla ye halefet partilerinin genel/ye niden kurgulanıyor. Binlerce rel yöneticileri, yöre milletve yıllık kadim kültürünün ye killeri, sivil toplum örgütleri rine, Ortadoğu kültürü hızla yöneticilerinin göstermeme yerleşmekte. si üzüyor. Turhan Ekici Nurgül Ferahoğlu Ahmet Yeşil Ali Candaş Işıl Özışık Hasan Taşdemir ‘Özgür, bağımsız EkremKutlu gazetecilik için Cumhuriyet’ Bir süre önce başlatılan Cumhuriyet Okurları (Cumok), Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD), Kadın Kuruluşları ve Sivil Toplum Örgütlerinin başlattığı İMECE kampanyası sona ermesine rağmen sanatçı desteği artarak sürüyor. Türkiye’de ve birçok yabancı ülkedeki önemli koleksiyonlarda eserleri bulunan sanatçı Ahmet Yeşil, “Tarihsiz günlükler” adlı eseri ile “özgür ve bağımsız gazetecilik için” Cumhuriyet’e destek verdi. Ressam Ahmet Yeşil, “Gösterilmek istenilen değil, görmek istediklerinizle yaşamı sorarak, sorgulayarak iradenizi boşluklarda egemen kılarak, anlamlı, özgür ve özgün yaşayabilmek için özgür, bağımsız gazetecilik, habercilik için Cumhuriyet’e destek” diye konuştu. “Atatürk” tablosu ile Cumhuriyet’e katkı sunan heykeltıraş İsmet X Bilen ise “Uzun yıllardır okuru olduğum Cumhuriyet gazetesine destek vermenin bir görev olduğunu düşünüyorum. Cumhuriyet gazetesi, Avrupa’da bulunduğum 5 yıllık sürede kütüphanelere giren tek Türk gazetesiydi. Her gün kütüphane ve müzelerde Cumhuriyet’i bulur ve okurdum. Cumhuriyet gazetesinin güvenilirliğini ve büyüklüğünü herkes bilir. Bilmeyenler ise gazete okuru değildir. Yaşasın Cumhuriyet, yaşasın Cumhuriyet gazetesi” dedi. Doku Sanat Galerisi’nin sahibi Mehmet Kıyat, biri kendisinin olmak üzere birlikte çalıştığı sanatçılar Ne cati Seydi Ferahoğlu, Nurgül Ferahoğlu, Işıl Özışık, Ekrem Kutlu, Alp Bartu, Ali Candaş, Turhan Ekici, Hasan Taşdemir, Reha Yalnızcık’ın birer tablosunu, sanatçı Hale Şakar Ürkmezgil’in de bir heykelini Cumhuriyet İmEcesi’ne bağışladı. 60 yıldır Cumhuriyet okuduğunu belirten Kıyat, “40 yıla yakın süredir, Ankara ve İstanbul’da sanat galerileri sahibiyim. 47 kitabım yayımlandı. Adını Mustafa Kemal’in verdiği Cumhuriyet gibi objektif yayın yapın bir gazetenin yaşaması için katkı yapmaktan sanatçı dostlarımla birlikte mutluluk duyuyorum. Yaşasın Cumhuriyet” dedi. Ürkmezgil’in heykeli yanlışlıkla oyuncu Turgut Ekiz’in bağışı arasında yer aldı. Düzeltir özür dileriz. Reha Yalnızcık Mehmet Kıyat Necati Seydi Ferahoğlu Doğa sesleniyor Mehmet Uhri fermente olarak acılığını kay beder. Sabah açan güneş ile 2018 yılı Ege Bölgesi zeytin hasadında “Hur nem azalır ve fermantasyon durur. Bu mucizevi doğa ola ma Zeytin” neredeyse hiç ol yı sayesinde zeytin taneleri madı. hurma gibi dalında olgunlaş Doğa, bir şeylerin kontrol mış olur. den çıkmakta olduğuna dair İşte, yüzyıllardır bilinen ve mesajını gönderdi. Evliye Çelebi’nin seyahatna Yeryüzünde Urla, Karabu mesinde bile anılan Karabu run ve Foça bölgesinde yaşa run hurması bu yıl hiç oluş nan özel bir doğa olayı iklim madı. Bölgenin önemli ge şartlarındaki değişiklik ne çim kaynaklarından olan hur deniyle bu yıl ya ma zeytini kime şanmadı. Hurma zey tin veya bölge Urla, Karaburun sorarsanız “bu yıl hiç olmadı, hiç satmadık” yanı de bilinen adıyla Karaburun Hurması, özel iklim şartlarıyla zeytin ve Foça bölgesinde özel bir doğa olayı tını alıyorsunuz. Hurma olmayı bekleyen zeytinler ise ne yazık ki ağaçlarında kısa süreliğine belirip zeytin tane yaşanmadı. Ege geç hasat yağ elde edilmek üzere toplanıyor. Zeytin sine acılığını ve Bölgesi’nde sezonu bu yıl hur ren olearupein maddesini parçalayan zararsız zeytin hasatında ma zeytin olmadan kapanıyor. Sıcaklıkların bir mantar türü sayesinde oluşmaktadır. Mantarın oluşabilme “Hurma Zeytin” neredeyse hiç yeterince düşmemesi, gece sıcaklıklarının ortalamanın hayli üze si özel iklim şartlarına bağlıdır. olmadı. rinde kalması nedeniyle doğa bu Her yıl kasım ve yıl zeytinleri fer aralık aylarında sıcaklığın 10 mente edecek ortamı sağla C derece civarında olduğu yamadı. Sesleri pek işitilme gece denizden esen rüzgâr se de küresel ısınma bu yıl ile ağaçlardaki zeytin tanele Karaburun zeytin üreticileri rinin üzeri nemlenir. Bu nem ni vurdu. 2018 yılı Ege Böl ve sıcaklık zararsız bir man gesi zeytin hasadında “Hur tar türü olan Phomo Olea ma Zeytin” neredeyse hiç ol mantarının üremesi ve tane madı. lerdeki olearupein maddesini Doğa, bir şeylerin kontrol parçalaması için uygun fer den çıkmakta olduğuna, ön mantasyon ortamı sağlar. Bir lem alınması gerektiğine da gece içinde ağaçlardaki zey ir mesajını gönderdi. Daha tinler bu mantar sayesinde ne yapsın? C MY B