Katalog

OLAYLAR VE GÖRÜŞ[email protected] eposta: [email protected] Salı 18 Aralık 2018 A2 fet kayıpları artıyor, TASARIM: BAHADIR AKTAŞ ekonomi zorlanıyor! Prof. Dr. Haluk EYİDOĞAN İTÜ Jeofizik Mühendisliği Bölümü E. Öğretim Üyesi Dünyada her yıl yüzlerce milyon insan doğal ve insan kaynaklı afetlere maruz kalmakta ve ağır toplumsal ve ekonomik sorunlar yaşanmaktadır. Munich Re raporuna göre doğal kaynaklı afet sınıflaması şöyledir: jeofizik olaylar (deprem, tsunami, volkan patlaması), meteorolojik olaylar (her türlü fırtına), hidrolojik olaylar (sel, kütle hareketleri, heyelan), iklimsel olaylar (aşırı sıcaklık, kuraklık, orman yangınları), biyolojik (salgın hastalıklar) ve dünya dışı (meteor) olaylar. Afete dönüşebilen insan kaynaklı olaylar ise baraj yıkılması, ulaşım ve iş kazaları, kimyasal zehirlenme, nükleer kaza, tetiklenmiş depremsellik ve terör olarak sınıflanmaktadır. Deprem, tsunami ve volkan patlaması gibi afetlerin sayısında değişim fazla olmamakla birlikte sel ve heyelan ve tayfun gibi hidrolojik ve meteorolojik afetlerde, özellikle son 10 yılda belirgin artış görülmektedir. İklim değişimleri ile ilişkilendirilen hidrolojik ve meteorolojik afet kayıpları 2017 yılında geçmiş yıllara göre en yüksek orana ulaşmıştır. Okyanusların ısınması nedeniyle daha fazla tropikal fırtınalar ve çok güçlü tayfunlarla karşılaşma riski artmaktadır. Nüfusu hızla çoğalan plansız şehirler, doğal ve insan kaynaklı olayların afete dönüşmesini kolaylaştırmaktadır. Örneğin 27 Temmuz 2017’de İstanbul’da dolu ve selden dolayı on binlerce kişi etkilenmiş, ekonomik kayıp 700 milyon TL olmuştur. 2017 yılı afetler istatistiği 2017 yılında 730 adet doğal afette 10.000 kişi hayatını kaybetmiş, 340 milyar dolar ekonomik kayıp oluşmuştur. 2005’ten bu yana en fazla ekonomik kaybın olduğu 2017’de sigorta şirketlerine maliyeti 138 milyar dolarla en büyük değere ulaşmıştır. 2017 yılında doğal afetlere neden olan olayların oranları şöyledir: jeofizik afetler yüzde 7, me Göç, şehirleşme ve sanayileşme sürecindeki ülkemizde, plansız ve denetimsiz yapılaşma alanlarının artışı ve bütünleşik afet yönetimindeki yetersizlikler nedeniyle ‘şehir afetleri’ dönemi başlamıştır. Türkiye’de afet kayıplarının azaltılması ancak afet yönetiminin risk azaltma ağırlıklı olması ile başarılabilir. BODRUM 2017 yılında dünyada 730 doğal afette 10.000 kişi hayatını kaybetmiş, 340 milyar dolar ekonomik kayıp oluşmuştur. teorolojik afetler yüzde 35, hidrolojik afetler yüzde 47 ve iklimsel afetler yüzde 11. Yine aynı yıl afetlerden ölenlerin sayısı afet türüne göre; jeofizik afetler yüzde 12, iklimsel afetler yüzde 7, meteorolojik afetler yüzde 16 ve hidrolojik afetler yüzde 65’tir. En fazla ölüm, sel ve heyelanlar nedeniyledir. 340 milyar dolarlık ekonomik kaybın yüzde 80’i meteorolojik afetlerden kaynaklanmıştır. Asya’da muson mevsimi geçmiş yıllara göre yüzde 20 daha uzun sürmüştür. Sellerden dolayı 2 milyon hane hasar görmüş, 40 milyon kişi etkilenmiştir. Kıtalar bazında 2017 yılı afetlerinin sayısı şöyledir: Kuzey Amerika ve Karayipler yüzde 23, Güney Amerika yüzde 7, Avrupa yüzde 14, Afrika yüzde 9, Asya yüzde 42, Avusturalya ve Okyanusya yüzde 5. Kuzey Amerika ve Asya afet sayılarının yüzde 65’ini kapsamaktadır. Afetler den ölenlerin toplam sayısının yüzde 65’i Asya kıtasındadır. Bu sonuç, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde afetlere hazırlık ve önlemler konusunda önemli sorunların çözülemediğini göstermektedir. 2017’de toplam 340 milyar dolar ekonomik kaybın en fazla sigortalı olduğu kıta yüzde 57 ile Avustralya, en az olduğu kıta ise yüzde 9 ile Asya’dır. Son 30 yıllık ölüm sayılarına bakıldığında günümüze doğru azalma görülmekle birlikte ekonomik kayıplarda artış sürmektedir. Afete dirençli toplum Swiss Re istatistiklerine göre 2017’de dünyada insan kaynaklı afet sayısı 118, can kaybı sayısı ise 3.000 civarındadır. Şehirlerdeki bombalı ve silahlı terör nedeniyle 731 kişi ölmüş, 1.897 kişi yaralanmıştır. Ülkelerindeki terör ve savaşlardan kaçan ve denizlerde ölen mülteci sayısının kayıt altına alınanlardan daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. 2018 yılı için istatistik verileri halen yayımlanmadığından burada ayrıntılı bilgi verilememektedir. Ancak, 2018 yılında da hidrolojik ve meteorolojik afetlerin kayıp oranları bakımından önde olduğu görülmektedir. 2017’deki veriler, başta iklim değişikliği olmak üzere her türlü afet güvenliğinin sağlanması ve afete dirençli toplum oluşturulması konularının daha fazla gündemde tutulması gerektiğini göstermektedir. Hızla artan afet riskleri karşısında sigorta kurumları gelecekte kayıpları karşılayabilme araç ve politikalarını 2018 ajandasına almak zorunda kalacaklardır. Türkiye ve sonuç Türkiye, meteorolojik, coğrafik ve jeolojik yapısı nedeniyle başta depremler olmak üzere heyelan ve sel vb. doğal afetlerle sıkça karşılaşmakta ve afetler nedeniyle uğradığı can ve mal kayıpları ile dünyadaki ülkeler arasında üst sıralarda yer almaktadır. Türkiye doğal ve insan kaynaklı tehlikeler ve maruz kalma oranı bakımından ülkeler arası değerlendirmede 10 üzerinden 7.1 puanla 19’ncu sırada, korunmasızlıkta 5.1 puanla 47’nci sıradadır. Göç, şehirleşme ve sanayileşme sürecindeki ülkemizde, plansız ve denetimsiz yapılaşma alanlarının artışı ve bütünleşik afet yönetimindeki yetersizlikler nedeniyle ‘şehir afetleri’ dönemi başlamıştır. Türkiye’de afet kayıplarının azaltılması ancak afet yönetiminin risk azaltma ağırlıklı olması ile başarılabilir. Yerelde risklerin azaltılmasına yönelik sakınım planlaması liyakatli ekiplerce ödünsüz uygulanmalı ve sürdürülebilir olmalıdır. 20152030 Sendai Çerçeve Programı, ilgili sektörlerde çoklu tehlikeler göz önüne alınarak, her seviyede afet riskinin yönetimine rehberlik etmeyi tüm ülkelere önermiştir. Türkiye, dünyadaki afet risklerinin yönetimi konusunda bu kararlara uymalı ve kurumsal, yasal ve sosyal düzenlemeleri ivedi olarak güncellemelidir. Sokak ve sandık Sokak ve sandık, demokratik ülkelerde, birlikte var olan, birbirinden ayrılamayan ikiz kardeşlerdir: Sandık belli aralıklarla, genellikle dört yılda bir, sokak ise her zaman, kamuoyunun iktidar hakkındaki duygu ve düşüncelerini, tercihlerini, eleştirilerini, belirtir. Elbette “sokak” terimiyle, barışçıl, şiddetten, vandalizmden uzak, ifade özgürlüğünün ayrılmaz ve vazgeçilmez bir parçası olan toplantı ve gösteri hakkını kastediyorum. HHH İktidarlar, muhalefetteyken, muhalif görüşlerin dile getirildiği toplantıları ve gösterileri desteklerler. İktidara geldikleri zaman ise, muhalif gösteri ve yürüyüşlerden pek hoşlanmazlar... Türkiye gibi demokrasisini henüz oturtamamış ülkelerde bu “hoşlanmama” muhalif toplantı ve gösterilerin “ihanetle suçlanmasına kadar” gidebilir. HHH Erdoğan/AKP yönetiminin, seçmenlerini bir arada tutmak ve iktidarını sürdürmek için, çatışma stratejisi izlediği, içte ve dışta güvenlik sorunlarını gündeme getirdiği, bu bağlamda sık sık “iç ve dış düşmanlar” söylemine başvurduğu bir sır değildir. Şimdi önümüzdeki yerel seçimler öncesi de, gerek beş yıl geriden gelen “Gezi Direnişi” anımsatılarak gerekse artık iyice kabak tadı vermiş olan Suriye savaşının çoktan belirlenmiş olan adımları üzerinden yeniden bir çatışmaya gidilmiş... Ama bu iki çatışma ekseni de eskidiği, yetersiz kaldığı için, gündeme bir de “sokak gösterileri” gerilimi getirilmiştir. Hiç kuşkusuz bu hamlede, Paris’teki güncel “Sarı Yelekliler” eylemi, tarihî “Gezi Direnişi” anıları, ekonomik sıkıntıların milleti canından bezdirmesi ve siyasal baskıların toplumu bunaltan bir düzeye erişmesi gibi faktörlerin yarattığı kaygı ve endişelerin de etkisi olmuştur. Sanıyorum, bu kaygı ve endişe ile büyük bir yanlış yapılmakta, demokratik rejimin en temel taşlarından biri olan barışçıl toplantı ve gösteri yapma hakkına saldırılmaktadır. Oysa Demokratik ve Laik Hukuk Devleti’ni yeterince koruyamadığı için eleştirilen Anayasa Mahkemesi bile: Barışçıl bir toplantı ve gösteri yürüyüşünden dolayı verilen cezayı “Anayasa’nın 34. maddesinde güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı ihlal edilmiştir” diyerek Anayasa’ya aykırı bulmuş, sokakla sandığın demokrasinin ayrılmaz ikizleri olduğunu tescil   etmiştir. (Bakınız www.kongar.org. “Güncel”) HHH DİREN ANAYASA... DİREN HUKUK DEVLETİ... DİREN DEMOKRATİK BARIŞÇIL TOPLANTI VE GÖSTERİ HAKKI! Y unus Nadi Ödülleri 74. yılına girdi. 1946 yılından itibaren yapılan Yunus Nadi Ödülleri Yarışması, gazetemizin kurucusu Yunus Nadi’ye olan saygı ve sevgiden kaynaklanıyor. Yalnız Cumhuriyet gazetesinin değil, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda da büyük emeği bulunan Yunus Nadi’nin anısını her yıl tazelemek bizim için bir görev. Cumhuriyet’in Ulusal Bağımsızlık Savaşımızla ve Türkiye Cumhuriyeti ile eşzamanlı ve eşanlamlı bir kuruluş tarihçesi var. Yunus Nadi, gazetemizin temel taşlarını ve misyonunu bu doğrultuda oluşturdu. Yunus Nadi’nin ölüm yıldönümünü geçmişe dönük bir acı olarak değil, geleceğe yönelik bir kültür olayına dönüştürmek amacıyla bu yarışma düzenlendi. Yarışmanın ilk düzenlendiği yıllarda Türkiye’de sanat alanında hiçbir özel ödül yoktu; tek parti dönemiydi ve yalnızca CHP’nin düzenlediği bir şiir ödülü vardı. Aynı dönemde bütün dünyada sanat, bilim ve edebiyat ödülleri ün yapmışlardı. İsveç’te Nobel, ABD’de Pulitzer, Sovyetler’de Lenin, Fransa’da Gonco 74. YIL YUNUS NADİ ÖDÜLLERİ 2019 urt ödüllerinin sonuçları ülkemizde de ilgiyle izleniyordu. Türkiye’de de bu alanda öncülüğü Cumhuriyet gazetesi üstlendi. Bundan 74 yıl önce düzenlenen Yunus Nadi Armağan Yarışması’yla kültür ve sanat alanında bir yarışma heyecanı oluşturuldu. Daha sonraki yıllarda ülkemizde de kültür ve sanat alanında yarışma ve ödüllerin sayısı çoğaldı. Yunus Nadi Ödülleri 74 yıl boyunca düzenli olarak gerçekleştirildi ve kültürsanat alanında amaçlanan katkıları yaptı ve etkilerini duyurdu. Daha önce bir dalda yapılan ödüllendirmenin kapsamı 1990 yılından itibaren genişletildi ve Yunus Nadi Ödülleri adıyla sür meye başladı. Cumhuriyet gazetesi, çağdaş uy garlığa giden yolun, kültür, sanat, fikir ve bilim yolu olduğunu kuruluşundan beri savunan bir gazete. Bu yoldaki çabaları desteklemek ve özendirmekte Yunus Nadi Ödülleri’nin işlevi sürecek. 2019 Yunus Nadi Ödülleri Edebiyat Ana Dalı’nda öykü, roman, şiir; Görsel Sanatlar Dalı’nda karikatür, fotoğraf; Bilimsel Araştırma Dalı’nda sosyal bilimler araştırması olarak sürüyor. Adaylara başarılar diliyoruz. ÖYKÜ Ödüle 1 Nisan 2018 ile 1 Şubat 2019 tarihleri arasında yayımlanmış bir kitap ya da yayına hazırlanmış bir “kitap dosyası” ile aday olunabilir. Yayımlanmamış yapıtların beyaz dosya kâğıdına makine yazısıyla çift aralıklı yazılmış olması gereklidir. Adaylar yapıtlarını altı adet olarak göndereceklerdir. Ödül bir yapıta verilir. Seçici kurul, ödülü, kitap veya kitap dosyası arasında paylaştırabilir. Seçici Kurul: Hikmet Altınkaynak, Sezer Ateş Ayvaz, Celal Üster, Osman Şahin, Cemil Kavukçu. ROMAN Ödüle 1 Nisan 2018 ile 1 Şubat 2019 tarihleri arasında yayımlanmış bir kitap ya da yayına hazırlanmış bir “kitap dosyası” ile aday olunabilir. Yayımlanmamış yapıtların, beyaz dosya kâğıdına makine yazısıyla çift aralıklı yazılmış olması gereklidir. Adaylar yapıtlarını altı adet olarak göndereceklerdir. Ödül bir yapıta verilir. Seçici kurul ödülü, kitap veya kitap dosyası arasında paylaştırabilir. Seçici Kurul: Adnan Binyazar, Turgay Fişekçi, Konur Ertop, Asuman Kafaoğlu Büke, Zeynep Aliye. ŞİİR Ödüle 1 Nisan 2018 ile 1 Şubat 2019 tarihleri arasında yayımlanmış bir kitap ya da “kitap dos yası” ile aday olunabilir. Yayımlanmamış yapıtların beyaz dosya kâğıdına makine yazısıyla çift aralıklı yazılmış olması gereklidir. Adaylar yapıtlarını altı adet olarak göndereceklerdir. Ödül bir yapıta verilir. Seçici kurul, ödülü, kitap veya kitap dosyası arasında paylaştırabilir. Seçici Kurul: Ataol Behramoğlu, Muzaffer İlhan Erdost, Doğan Hızlan, Cevat Çapan, Eray Canberk. SOSYAL BİLİMLER ARAŞTIRMASI Ödüle 1 Nisan 2018 ile 1 Şubat 2019 tarihleri arasında yayımlanmış bilimsel araştırmalarla, yayına hazırlanmış en az 25 sayfa olarak beyaz dosya kâğıdına makine yazısıyla çift aralıklı yazılmış bilimsel araştırmalar katılabilir. Adaylar yapıtlarını sekiz adet olarak göndereceklerdir. Ödül bir yapıta verilir. Seçici kurul ödülü kitap veya kitap dosyası arasında paylaştırabilir. Seçici Kurul: Prof. Dr. Rona Aybay, Dr. Alev Coşkun, Prof. Dr. Emre Kongar, Prof. Dr. Ahmet Mumcu, Dr. Deniz Yıldırım. KARİKATÜR Karikatürlerin boyutu 30x40 cm’yi geçmemelidir. Her türlü teknik serbesttir. Yarışmaya en fazla beş karikatürle katılabilinir. Seçici Kurul: Metin Peker, Kamil Masaracı, Muhittin Köroğlu, Zafer Temoçin, Akdağ Saydut. FOTOĞRAF Ödüle en çok dört adet siyah beyaz fotoğraf ile aday olunabilir. Gönderilecek fotoğrafların en az 18x24 cm. boyutlarında ve daha önce başka bir yarışmada ödül almamış olması gerekmektedir. Seçici Kurul: İsa Çelik, Coşkun Aral, Garbis Özatay, İbrahim Yıldız, Dr. Ersin Turan. HER DAL İÇİN GEÇERLİ GENEL KOŞULLAR Ödüller her dalda amatörprofesyonel herkese açıktır. Cumhuriyet mensupları hiçbir dalda ödüle aday olamazlar. Adaylar gerçek ad ve adresleri ile telefon numaralarını belirtmek zorundadırlar. Ancak adaylar ad ve adreslerinin saklı tutulmasını isteyebilirler. Ödül koşullarına uymayan yapıtlar, yarışma dışında tutulacaktır. Adayların, yapıtlarıyla birlikte adlarını ve soyadlarını arkasına yazacakları iki adet fotoğraflarını, açık adreslerinin de yer aldığı katılım belgesini ve yaşamöykülerini 1 Mart 2019 Cuma günü saat 17.00’ye kadar, “Cumhuriyet Gazetesi Yunus Nadi Ödülleri” Prof. Dr. Nurettin Mazhar Öktel Sokak. No: 2 34381 Şişli / İSTANBUL adresine iadeli taahhütlü olarak postayla ulaştırmaları ya da elden teslim etmeleri gerekmektedir. Yayımlanmış yapıtların daha önce herhangi bir ödül almamış olması koşulu geçerlidir. Zarfın ya da paketin üzerine hangi dal ile ilgili olduğunun yazılması zorunludur. Ödül dallarında konu sınırlaması yoktur. Yapıtlar hiçbir şekilde iade edilmez. Ödül alan ya da herhangi bir şekilde ön elemeden geçirilen yapıtlar, genel yayın ilkelerimiz doğrultusunda gazetemizde yayımlanabilir. Ödül sonuçları gazetemizin kuruluş yıldönümü olan 7 Mayıs 2019 Salı günü açıklanacaktır. KATILIM BELGESİ ADISOYADI: ADRESİ: TELEFON NUMARASI: EPOSTA ADRESİ: C MY B