Katalog

Çarşamba 7 Kasım 2018 EMEKÇİ[email protected] TASARIM: BAHADIR AKTAŞ KIYIMI ekonomi 11 Ekonomik krizle işsizler ordusuna yenileri ekleniyor. Son bir yılda bankacılık Piyasalarda sektöründe 1721 kişi işini kaybetti. Bu yılın 10 ayında ise 87 bin işyeri kapandı Ekonomik kriz derinleşirken hemen her sektörde iflas, işyeri, şube ka 87 bin 258 esnaf ve sanatkâr işletmesi kapandı. Geçen yılın 10 aylık dönemine göre kapanan patma haberleri geliyor. 2015’te işyeri sayısı yüzde 11.13 arttı. 201 bin 205 kişiye istihdam sağlayan bankacılık sektöründe 153 şube kapandı sürü içgüdüsü Ekim ayı enflasyonu açıklandı. TÜİK tahminlerine göre tüketici fiyatlarında yıllık enflasyon yüzde 25.24; üretici fiyatlarında ise yüzde 45.01 ile yüksek seyrini korudu. Halbuki enflasyonla “topyekun mücadele” slo aradan geçen üç yılda neredey Bankacılık sektörü hem geli ganları arasında alınan “sert” ve “karar se emekçi kıyımı yaşandı. Bu yılın eylül ayında bankacılık alanında çalışan kişi sayısı 193 bin kişiye geriledi. Bir taraftan işsizler ordusu artarken diğer taraftan da kamuya yerleşenlerde de güvencesizlik yaygınlaşıyor. DİSK/Genelİş Sendikası, “Kamu İstihdam Raporu”na göre, AKP kamuda kadrolu yerine “sözleşmeli” şen teknolojiler hem yaşanan ekonomik sorunlar nedeniyle önemli bir istihdam kaybı içinde. Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) açıkladığı 2018 yılı Eylül sonu verilerine göre sektördeki çalışan sayısı 193 bin 343 kişiye geriledi. Son bir yılda net olarak 1721 bankacı işsiz kaldı. Toplam çalışan sayısı geçen yılın aynı döneminde 195 bin 64 lı”(!) tedbirler sayesinde “en kötüsünü” geride bıraktığımızı sanıyorduk. TÜİK’in ilgili basın bülteninde yer alan şu satırlar bile idari tedbirler ve hamasi afişler aracılığıyla “malların fiyatlarını topyekun düşürmeye” kimsenin gücünün yetmeyeceğini açıkça ifade ediyordu: “Ekim 2018’de endekste (TÜFE) kapsanan 407 maddeden; 42 maddenin ortalama fiyatlarında değişme olmazken, 328 maddenin ortalama fiyatlarında artış… gerçekleşti.” istihdamı tercih ediyor. 20162017 döneminde sözleşmeli personel sayısı 66 bin artarken memur sayısı 23 bin azaldı. TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken’in verdiği bilgilere göre ise bu yılın 10 ayında, 9 bin kişi işinden oldu Sosyal Güvenlik Kurumu Temmuz 2018 ve Türkiye İş Kurumu Ağustos 2018 verilerinin değerlendirildiği Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) İstihdam İzleme Bülteni’nin 77. sayısında Temmuz 2018’de Temmuz 2017’ye göre 4/A sigortalı çalışan sayısında toplamda 469 bin artış oldu. Temmuz 2018’de kamu çalışanı sayısı Türkiye genelinde Temmuz 2017’ye göre 35 bin (yüzde 1.2) artarken, mevsimsellikten arındırılmış değerlere bakıldığında Haziran 2018’e göre 9 bin kişi azaldı. Temmuz 2017’ye göre Isparta, 8 bin artış ile kamu çalışanı sayısı en fazla artan il oldu. Isparta’yı, İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya izledi. kişiydi. Ayrıca bankacılık sektöründeki çalışan sayısı 2015 sonunda 201 bin 205 kişiye kadar çıkmıştı. Bu yılın dokuz ayında bankalar 153 şubesini kapatırken sektördeki toplam şube sayısı ise 10 bin 505 adede geriledi. Son bir yılda en dikkat çekici kan kaybı ise yabancı sermayeli bankalarda görüldü. Eylül sonu itibarıyla yabancı sermayeli bankalarda çalışan sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 2 bin 887 kişi azalarak 54 bin 707 kişiye geriledi. Çalışan sayısı özel sermayeli bankalarda 752 kişi azalırken, kamu bankalarında 1731 kişi, kalkınma bankalarında 200 kişi arttı. Yine eylül verilerine göre bankalarda çalışanların yüzde 51’i kadın, yüzde 49’u erkek. Eylül 2018 dönemi itibarıyla, çalışanların yüzde 79’u yükseköğretim kurumları mezunu, yüzde 8’i ise yüksek lisans ve doktora yapmış olanlardan oluşuyor. Bu oran ortaöğretim için yüzde 13. Bankacılık sisteminde Eylül 2018 itibarıyla faaliyet gösteren banka sayısı ise 52. l Ekonomi Servisi Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerine göre, çalışan sayısı özel sermayeli bankalarda 752 kişi azalırken kamu bankalarında 1731 kişi, kalkınma bankalarında 200 kişi arttı. Kamu sözleşmeli oluyor MUSTAFA ÇAKIR AKP, kamuda güvenceli kadrolu istihdam yerine güvencesiz sözleşmeli personel istihdamını adım adım yaşama geçiriyor. DİSK/Genelİş Sendikası’nın araştırmasına göre, 20162017 döneminde sözleşmeli personel sayısı 66 bin artarken, memur sayısı 23 bin azaldı. Hükümetin kamuda 1 milyon taşeron işçinin kadroya alındığı söyleminin de gerçeği yansıtmadığı rakamlarla ortaya konuldu. DİSK/Genelİş Sendikası, “Kamu İstihdam Raporu”na göre, AKP kamuda kadrolu yerine “sözleşmeli” istihdamı tercih ediyor. 2017’de kamuda istihdamın yüzde 78.6’sı memur, yüzde 6.8’i sözleşmeli personel, yüzde 11.2’si işçi, yüzde 0.5’i geçici personel ve yüzde 2.8’i “diğer” başlığı ile istihdam edilenlerden oluştu. 20162017 döneminde kamu sektöründe istihdam artışı 41 bin 196 kişiyle 3 milyon 602 bin 735 olurken, özel sektörde istihdam artışı 941 bin 804 kişiyle 24 milyon 585 bin 265 oldu. Toplam istihdam içerisinde özel sektörde istihdam, kamu sektörünün 7 katı. Çalışma hayatında her 100 kişiden 87’si özel sektörde, 13’ü ise kamu sektöründe çalışıyor. Rapora göre, istihdam edilenlerin işteki durumu incelendiğinde 2017’de toplam istihdam içerisinde en geniş tanımıyla işçi (ücretli, yevmiyeli veya maaşlı) sayısı bir önceki yıla göre yüzde 3.2 artarak 18 milyon 960 bin oldu. Hükümet 1 milyon taşeron işçinin kadroya geçirildiğini iddia etmişti. Ancak rapora göre, bu gerçeği yansıtmıyor. Haziran 2018 itibarıyla merkezi idarelere ve belediye şirketlerine geçirilen toplam taşeron işçi sayısı 744 bin 342. Merkezi idarelere geçiş yapan işçi sayısı 393 bin, belediye şirketlerine geçiş yapan işçi sayısı ise yaklaşık 350 bin. Rapora göre, OHAL döneminde “terör örgütüne aidiyeti, iltisakı ya da irtibatı bulunduğu” gerekçesiyle 125 bin 678’i kamu görevinden çıkarma olmak üzere toplam 131 bin 922 kişiye tedbir işlemi uygulandı. l ANKARA Yani TÜİK’in tüketici fiyat sepetinde takip ettiği her dört malın, üçünde ortalama fiyatlar artmaya devam etmiştir. Enflasyonla mücadele, duvar afişleriyle veya zabıta tedbirleriyle değil, iktisat biliminin deneyim ve yöntemleriyle sürdürülmek zorundadır. Enflasyonun yapışkan bir kararlılıkla direnç göstermesinin ardındaki önemli etkenlerin başında, kuşkusuz, döviz fiyatlarında yaz aylarında gözlenen yükselişin ithal girdi mallar üzerinden yarattığı maliyet enflasyonunun sürmesi yatmaktadır. Bunun yanında, vergi indirimleri aracılığıyla uygulanması tasarlanan genişleyici maliye politikası ile birlikte bütçe dengelerinin daha da bozulacağı beklentisi ve Merkez Bankası’nın uygulamakta olduğu para politikasının siyasi müdahaleler altında süregelen belirsizliği fiyat davranışlarına olumsuz yansımakta, enflasyonun süreceği beklentilerini güçlendirmektedir. Bütün bunların ardında vurgulamamız gereken ana unsur, Türkiye ekonomisinin 2014’ten bu yana içine sürüklendiği seçim konjonktürü ve yaratılan siyasi gerginlik ortamı ile birlikte “her ne pahasına olursa olsun hızlı büyüme” saplantısıyla idare ediliyor olmasıdır. Ulusal ekonomi, yapay yöntemler aracılığıyla, potansiyel büyüme hızı olan yüzde 4 4.5 eşiğinin üstünde büyümeye adeta zorlanmaktadır. Bu amaçla her biri birer çevre ve ekoloji kıyımı olan kentsel imar rantları, kaynağı belirsiz sermaye girişleri, yüksek dış borçlanma ve hukuk dışı Sudan bahaneyle zam / keyfi özelleştirmeler yanında; ucuz ve garantili kredi fonları, ödeme garantili büyük kamu projeleri vb. uygulamalar ile kamu kaynakları ipotek edilmiş; imar barışı, bedelli askerlik harçları gibi ek yöntemler ile de bütçe gelir kalemleri Su fiyatlarına yüzde 60 zam yapıldı. Su satışında tavan fiyat belirlendi. makyajlanmaya çalışılmıştır. Ekonomik “altyapıda” yaşanan bütün bu gelişmelere koşut olarak, siyasi “üst Direndiler kazandılar Çorum’da özelleştirilen şeker fabrikasından alacaklarının ödenmediğini iddia eden nakliyecilerden ve çiftçilerden oluşan grubun eylem yapması sonrasında taraflar önceki gece bir araya geldi. Görüşme sonucunda borçların ödenmesine ve şekerpancarı alımı yapılmasına karar verildi. Geçen cuma gecesi özelleştirilen şeker fabrikasından alacaklarının ödenmediğini ileri süren nakliyecilerden ve çiftçilerden oluşan 200 kişilik grup eylem yaparak Çorum Ankara karayolunu tek yönlü olarak trafiğe kapatmıştı. 19 litrelik damacanaya ise 9.50 TL’den fazla vermeyin uyarısı geldi İstanbul Sucular ve Meşrubatçılar Esnaf Odası Başkanı Ahmet Turan Akkaya, suyun temel besin maddesi olduğu için satış fiyatının tarifeye bağlı olduğunu belirterek, su fiyatlarına gelen zamlardan sonra satışlarda fahiş zamları önlemek için yeni tarife hazırladıklarını, belirlenen rakamların üzerinde satış yapılamayacağını söyledi. Akkaya, yazın döviz kurundaki hızlı yükseliş sonrası plastik su şişelerine zam geldiği iddiasıyla su fiyatlarına yüzde 60’a yakın zam yapıldığını anımsattı. 19 litre 9.50 lira Akkaya, yeni tarifeye göre 19 litre dönüşümlü polikar yapıda” bürokrasideki atamaların (üniversitelerin idari birimleri de dahil olmak üzere) liyakat yerine yandaşlık kaygıları ön plana çıkartılmış, Türkiye’nin idari yapısına vasatlık, endişe ve güvensizlik egemen olmuştur. HHH Diğer yandan, bu yazının yazıldığı saatlerde döviz piyasalarında Türk Lirası’nın değeri, nedenleri “iktisadi öğelerle” açıklanamayacak biçimde yukarı yönlü hareket içerisinde görülmekteydi. Oysa enflasyonun süregelen baskısı altında, makro ekonomik normal fiyatlama davranışı dövizin fiyatının da artmasını gerektirmekteydi. Döviz fiyatlarındaki gerilemenin, kısmen ABD’nin İran’a uygulamayı planladığı ekonomik yaptırımlardan Türkiye’nin muaf tutulacağının açıklanması; kaynağı belirsiz sıcak para akımlarının gelmeye devam ettiği / edeceği beklentisi ve benzeri bir dizi ekonomidışı, günlük siyasi söylenceye dayalı olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, döviz fiyatlarında görülen gerilemenin, bir anlamda, piyasaların “olumlu bir haber lütfen” algısının 32 milyar dolar hedefi hayal Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, Türkiye’nin cari açığının finansmanındaki en büyük kalemlerden olan turizm 40 milyon civarı turistle bu yıl yeni İzmit fabrikası şu anda yılda 1 milyon kamyon ve otobüs lastiği üretiyor. Gregorio Borgo Prometeon’dan İzmit’e 115 milyon dolar yatırım bon damacana suyun tavan fiyatının 9 lira 50 kuruş olarak belirlendiğini kaydederek, 19 litre dönüşümsüz polikarbon damacana suyun ise en fazla 11 liraya satılabileceğini belirtti. Akkaya, yurttaşın tarife dışındaki fiyatları ödememesini istedi. l Ekonomi Servisi sonucu olduğu söylenebilir. Piyasaların beklentilerine dayalı günlük coşku ve tasa devreleri Türkiye ekonomisinde dalgalanmaların ve dolayısıyla belirsizliklerin şiddetini artırmaktadır. Türkiye, idari yetkinsizlik ve vurdumduymazlık ile birlikte, yerli ve uluslararası finans sermayesinin kaprislerine boyun eğen bir ekonomi konumuna sürüklenmiştir. rekor kırmaya hazırlanırken, gelirlerin ise hâlâ istenilen seviyede olmadığını söyledi. Bağlıkaya, bu yılki 32 mil İtalyan lastik üreticisi Pirelli’nin lisansıyla endüstriyel lastik üreten Pro Türkiye ve Mısır’daki lastik fabrikaları Avrupa, Ortadoğu ve Afrika pazarları tadoğu, Afrika, Rusya, Orta Asya ve Kafkaslar’dan sorumlu yetkilisi Alp Gün Tivnikli hayatını kaybetti yar dolarlık hedefi yakalamanın mümkün görünmediğini anlatarak, gelecek yıl özellikle Orta Avrupalı turistlerde beklenen talep artışı öncülüğünde turist sayısında yüzde 1520 artış öngördüklerini ifade etti. Bağlıkaya, turizm gelirlerinde de kademeli artışın süreceğini ancak kişi başı harcamada kriz öncesi seviyelere ulaşmak için daha yüksek gelir getiren segmentlere odaklanmak gerektiğini anlattı. l Ekonomi Servisi meteon, Türkiye’deki üretim kapasitesini artırmak için 2020’ye kadar 115 milyon dolar yatırım yapacak. ChemChina adlı Çin devlet şirketinin kontrolündeki Prometeon’un Operasyonlardan Sorumlu Dünya Başkanı Gregorio Borgo, geçen yıl başlayan yatırım sonucunda 150 doğrudan istihdam yaratılacağını, İzmit’teki fabrikanın üretim kapasitesinin yüzde 75 artacağını söyledi. Prometeon’un na, Brezilya’daki iki fabrikası Kuzey ve Güney Amerika kıtasına üretim yapıyor. İzmit’teki fabrikanın üretiminin yarısını Avrupa Birliği ülkelerine ihraç ettiğine dikkat çeken Borgo, “Avrupa’daki pazar payımızı artırmayı hedefliyoruz” diyerek fabrikanın şu anda yılda 125 milyon dolar olan ihracatının yatırımın ardından 2020’de iki katına çıkacağını belirtti. Prometeon Türkiye, Or varan da yatırımla birlikte katma değeri daha yüksek ürünlerin üretileceğini söyledi. İzmit fabrikası, şu anda yılda 1 milyon kamyon ve otobüs lastiği olan üretiminin yarısını iç pazara yapıyor, yarısını ise ihraç ediyor. Prometeon’un küresel üretiminin yüzde 20’sini gerçekleştiren fabrika yatırım sonrasında bu payı yaklaşık yüzde 30’a çıkaracak. l Ekonomi Servisi Abdullah Tivnikli Eksim Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı, Türk Telekom’un yönetim kurulu ve icra komitesi üyesi Abdullah Tivnikli, İstanbul’da bir süredir tedavi gördüğü hastanede 59 yaşında hayatını kaybetti. Tivnikli’nin cenazesi dün Nakkaştepe Mezarlığı’nda toprağa verildi. 1989’dan beri Kuveyt Türk Katılım Bankası’nda Yönetim Kurulu üyesi ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak görev alan Tivnikli, dört çocuk babasıydı. l Ekonomi Servisi C MY B