Katalog

DUNYA COHEN: YALAN SÖYLEDİM Donald Trump’ın ABD seçimlerine Rusya’nın müdahalede bulunduğu iddialarına yönelik yakın çevresine uzanan soruşturmayla başı ağrıyor. Eski avukatı Michael Cohen’in, Trump’ın Rusya’daki emlak projesine ilişkin Kongre’ye yalan ifade verdiğini kabul ettiği ABD ba sınına yansıdı. Cohen geçen ağustos ayında seçim kampanyası döneminde finansal usulsüzlük yapmaktan suçlanmıştı. Dün Cohen’in mahkemede Trump’ın Rusya’daki inşaat projelerine ilişkin kongre üyelerini yanlış yönlendirdiği itirafında bulunduğu belirtildi. Trump’tan ise “Zayıf biri, yalan söylüyor” tepkisi geldi. Krizi bol G20 zirvesiCuma30Kasım2018 [email protected] EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: EMİNE BİLGET 7 Dünyanın en büyük ekonomisine sahip 19 ülkesiyle Avrupa Birliği’ni buluşturan iki günlük (20’ler Grubu) G20 Liderler Zirvesi Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te bugün başlıyor. Kapitalizm karşıtlarının Arjantin sokaklarında gösterilerle karşıladıkları zirve, ilk düzenlendiği 1999’dan bu yana küresel ölçekte mali istikrar sağlama hedefinde olsa da, bu yılki toplantıya büyük aktörler arasındaki ticaret savaşları ve bölgesel gerginliklerin damga vurması bekleniyor. Putin’le görüşmeye iptal Zirve öncesinde ise merakla beklenen ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki görüşmeye ilişkin Washington cephesinden iptal kararı geldi. Trump, Ukrayna krizini gerekçe göstererek Putin’le yarın yapılması beklenen görüşmesini iptal ettiğini duyurdu. Attığı tweet’te Rusya tarafından gözaltına alınan Ukrayna gemileri ve denizcilerinin serbest bırakılmamasına işaret etti. Kremlin’den ise daha önce “görüşme yapılacak” açıklaması gelmişti. İptal haberi üzerine ise Kremlin sözcüsü “kendilerine bilgilendirme yapılmadığı, eğer doğruysa Putin’in diğer görüşmeler için ek iki saati olacağı” yorumunda bulundu. BatıRusya ilişkilerinde yaptırımlar, Kırım’ın ilhakı, Suriye politikasındaki farklı yönelimler, silahlanmayı sınırlayan tarihi anlaşmalardan çekilme sinyalleri gibi gerekçelerle halihazırda var olan gerilim son olarak Kerç Boğazı kriziyle daha da derinleşti. Azak Denizi’ni Karadeniz’e bağlayan Kerç’in Rusya tarafından kapatılması, Ukrayna donanmasına ait 3 gemi ile 24 askerin gözaltına alınması ile patlak veren krizin ardından Trump’ın Putin’le görüşmeyebileceği yorumları gündeme yansımıştı. ABDÇin mücadelesi Kanada’da geçen haziranda yapılan G7 zirvesinde yükselen tansiyon sonucu ortak bildirge hazırlanamaması hafızalardaki yerini korurken bu zirvede de çok sayıda liderin ajandasında sorunlu başlıklar yer alıyor. En ciddi pürüzün geçen mart ayında ABD’nin Çin’e uyguladığı gümrük tarifesini artırmasıyla iki ülke arasında başlayan ticaret sava Senato’dan Trump’a Yemen darbesi Yemen’deki ağır insani tablo ve Kaşıkçı cinayetine yönelik uluslararası tepkilerin merkezindeki Riyad’ın arkasında durmaya devam eden Trump yönetimine, ABD Senatosu’ndan tepki geldi. Yemen’de savaşan Suudi Arabistan öncülüğündeki uluslararası koalisyona verilen desteğin kesilmesini öngören yasa tasarısı, yönetimin itirazına rağmen ilk oylamada kabul edildi. Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Senato’da önceki gün yapılan oylamada, tasarıya 37 “hayır”, 63 “evet” oyu verildi. Sonuçta Kaşıkçı cinayetine tepkinin büyük rol oynadığı belirtildi. ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı’nın (CIA) olayın arkasında Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman olduğunu savunduğu iddia edilen bir rapor hazırlamasına rağmen oturuma CIA Başkanı’nın çağrılmamasının eleştirildiği iddiaları da gündeme yansıdı. Yemen’de İran destekli Husilerle, uluslararası koalisyonun arkasında durduğu Hadi hükümeti arasında üç yılı aşkın süredir devam eden çatışmalar sonucunda on binlerce kişi yaşamını yitirirken 14 milyon kişinin açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtiliyor. ‘Kontrolden çıkmış bir veliaht...’ Senatodaki oylamadan önce Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Savunma Bakanı Jim Mattis, Yemen’deki durumun daha da kötüleşeceği gerekçesiyle tasarıya destek verilmemesi çağrısında bulundu. Senato Dış İlişkiler Komisyonu’nun Cumhuriyetçi başkanı Senatör Bob Corker ise “Riyad’ın bir müttefik olduğunu anlıyoruz. Ama elimizde kontrolden çıkmış bir veliaht prens var” dedi. El Kaide ile savaşmadıkları sürece Yemen’deki tüm birliklerin ve Riyad öncülüğündeki hava saldırılarına verilen desteğin 30 gün içinde bitirilmesini öngören tasarının kabulü için Temsilciler Meclisi’nin de onayı gerekiyor. Arjantin’deki toplantıda, uluslararası ticaret savaşlarının yanı sıra BatıRusya gerilimi, İran siyaseti ve yaptırımlar gündemde Zirve için yoğun güvenlik önlemleri alınırken kapitalizm karşıtı eylemler sürüyor. ‘AYAKÜSTÜ GÖRÜŞECEKLER’ şı olduğu belirtiliyor. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile zirve kapsamında yarın kritik bir görüşmeye hazırlanan ABD Başkanı Trump, Buenos Aires’e gitmeden önce yaptığı açıklamada gümrüklerle ilgili sorunun çözümü için daha uzun bir yol olduğunu belirtti ve ABD şirketlerini kendi ülkesinde üretim yapmaları konusunda uyardı. Pekin ise ABD ile uzlaşıya ilişkin iyimser açıklama yaptı. ABD’nin AB ülkelerine de ek gümrük tarifeleri getirmesi, İran’la yapılan nükleer anlaşmadan çekilmesi ve uygulamaya koyduğu yaptırımlar ile AsyaPasifik bölgesinde yaşanan gerginlikler de zirvede gündeme gelmesi gereken diğer sorunlu noktaları oluşturuyor. Arjantin’deki G20 zirvesine Türkiye’nin yanı sıra ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan ve AB liderleri de katılıyor. Zirvede Türkiye açısından dikkatler Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yapacağı görüşmelerde. Erdoğan ile Trump’ın dün gece yapacakları duyurulan görüşmelerinin hemen öncesinde ise Reuters’ın haberinde Beyaz Saray Sözcüsü’nün Türkiye ve Güney Kore liderleriyle buluşmanın resmi ikili görüşme formatından çıkarıldığını söylediği gündeme yansıdı. Amerika’nın Sesi’nin haberinde de Beyaz Saray’ın ErdoğanTrump görüşmesinin zirve sırasında gayri resmi şekilde ayaküstü yapılacağını duyurduğu aktarıldı. Erdoğan önceki gün Trump’la görüşmesinde öncelikli olarak Suriye, Münbiç’teki yol haritasını gündeme getireceği belirtmişti. Türkiye ile ABD, Fırat’ın batı kıyısında yer alan Münbiç’ten YPG’nin çıkartılmasını öngören yol haritası üzerinde 4 Haziran’da uzlaşmaya varmış, ancak planlanan takvim işlememişti. ‘Arabulucu olabiliriz’ Putin ile de ikili bir görüşme gerçekleştirecek olan Erdoğan, RusyaUkrayna geriliminde Türkiye’nin arabulucu Erdoğan çiftini havaalanında Arjantin Kültür Bakanı Pablo Avelluto karşıladı. luk yapabileceğini belirtti. Açıklamasında, “Gerek Sayın Putin ile gerek Sayın Poroşenko ile yaptığımız görüşmeler neticesinde her ikisinin de bizden bazı talepleri oldu ve bu talepleri de bizler Sayın Putin ile Arjantin’de yapacağımız görüşmede kendilerine aktaracağız” ifadelerini kullandı. Rusya’nın ise Ukrayna ile Karadeniz’de yaşanan krizle ilgili arabuluculuk girişimlerine soğuk baktığı biliniyor. Putin görüşmesinin bir diğer kritik gündeminin de Suriye olması bekleniyor. Öte yandan Erdoğan’ın, Suudi Arabistan’ın Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman ile de ikili bir görüşme yapıp yapmayacağı belirsizliğini koruyor. Savcı Selman’ı sordu Suudi muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti nedeniyle tepkileri üzerinde toplayan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman hakkında Yemen savaşında yaşanan insan hakları ihlalleri nedeniyle G20 zirvesi için gittiği Arjantin’de yargı mekanizması harekete geçti. Merkezi Washington’da bulunan İnsan Hakları İzleme Örgütü, Arjantin federal savcısına, Selman’ın Yemen’deki iç savaşta Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun işlediği insan hakları ihlallerinden suçlu olduğuna dair bulgularını sunmuş, soruşturma talep etmişti. Arjantin basınında yer alan habere göre, Savcı Ramiro Gonzalez’in isteği üzerine Federal Yargıç Ariel Lijo, Selman’ın Yemen’deki iç savaşta Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun insan hakları ihlallerinden suçlu oldu Tunus’a destek Selman ile Tunus Devlet Başkanı Sibsi. Arjantin’e gitmeden önce Tunus’a ziyarette bulunan Selman’ın kredi musluğunu açtığı savunuldu. Reuters’ın haberine göre, Kaşıkçı cinayetinin ardından ilk yurtdışı turunu yapan, imaj tazeleme çabasındaki Selman, Tunus’a düşük faizli 500 milyon dolarlık kredi, iki projeye için de 140 milyon dolarlık finansman sözü verdi. ğuna dair bulgularını sunması hakkındaki istinabe talepnamesini Türkiye, Yemen, Suudi Arabistan ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne iletti. Yargıcın isteği, Selman hakkında incele me başlatan savcı için başka ülkelerden bilgi talebi anlamına geliyor. Savcı Gonzalez, Selman’ın insan haklarına karşı suç işlediğinin kanıtlanması halinde, Türkiye, Yemen ve Suudi Arabistan’da hakkında soruşturma açılmamış olsa bile, vatanı dışındaki ülkelerde yargılanabilme kriterinin devreye gireceğini belirtti. ABD’den silah satışı Öte yandan, Yemen savaşı ve Kaşıkçı cinayeti nedeniyle Suudi Arabistan’a silah satışının tartışıldığı ABD’de yönetim, Riyad’la yeni savunma sistemi anlaşmaları yapıldığını duyurdu. ABD Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan’ın ABD’li Lockheed Martin şirketinden 15 milyar dolar değerinde 44 adet THAAD bataryası alması konusunda anlaşma imzalandığını açıkladı. ‘İsrail diplomatik temsil düzeyini azaltıyor’ ‘EYKNAAFRREAŞKLISIKLİYAAORRŞNIYRAİS’KİYLE Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) örgütü, Filistin’de İsrail ateşinde vurulan, gösteriler sırasında yaralanan yaklaşık bin hastanın yetersiz acil müdahale koşulları nedeniyle enfeksiyon kaptığı ve ömür boyu sakat kalma tehdidi altında olduğu uyarısında bulundu. “Büyük Dönüş Yürüyüşü” eylemlerinde, 30 Mart31 Ekim tarihleri arasında 5 bin 866 Filistinlinin yaralandığı belirtiliyor. Mart ayından bu yana eylemlerde 235 Filistinli, İsrail güçlerinin ateşi sonucunda yaşamını yitirdi. Uluslararası toplumu mali yardıma çağıran MSF, İsrail ve Filistin makamlarını da sağlık personelinin girişi ve çalışmasını kolaylaştırmaya davet etti. MSF ayrıca yaralıların gerekli hallerde Gazze Şeridi’nin dışına çıkarılmasına da izin verilmesini istedi. ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti ilan etmesinin ardından diplomatik ilişkilerdeki normalleşme sürecinin kesintiye uğradığı Tel AvivAnkara hattında gerilim sürüyor. İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Emanuel Nachshon’un, Türkiye’deki diplomatik temsil düzeyini azaltmaya karar verildiğini açıkladığı belirtildi. Sputnik’in İsrail’in Kanal 2 televizyonuna dayandırdığı haberine göre Nachshon, geçen mart ayında Gazze’deki protestolarda yaşanan şiddet olaylarının ardından mayısta Türkiye tarafından sınır dışı edilen Ankara Büyükelçisi Eitan Nehia’nın yerine yeni bir elçinin atanmayacağını söyledi. İstanbul’a yeni bir konsolosun atanmayacağını da sözlerine ekledi. Sözcü, “İki ülke arasında tam temsiliyet durumuna geçilmesinin arzulandığını ancak son kararın bu koşullara ulaşana dek taraflar için en iyisi olduğunu” kaydetti. Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın ise konuyu değerlendirdiği haberleri kulislere yansıdı. Suriye Temsilcisi Caferi Rus heyetle görüştü. ‘Astana’da fırsat kaçtı’ Suriye’de ateşkesi sağlamak üzere garantör ülke konumundaki Türkiye, Rusya ve İran üst düzey heyetlerinin Kazakistan’ın başkenti Astana’daki 11. toplantısı dün sona ererken görevini bırakmaya hazırlanan Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Steffan De Mistura’dan “Yeni anayasa için somut adım atılmadığı” eleştirisi geldi. BM ofisinden yapılan açıklamada, “Mistura, anayasa komisyonunun yapısı konusunda 10 aydır süren çıkmazdan dolayı üzüntü duymaktadır. 2018’in son Astana toplantısında bir anayasal komisyon oluşturulması fırsatının kaçırılmış olması, Suriye halkı açısından son derece üzücü bir durumdur” denildi. Caferi Türkiye’yi suçladı Zirve sonrası yayımlanan bildiride, İdlib’de ihlallere rağmen ateşkesin devamının sağlanması gerektiğine dikkat çekildi. Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Beşar Caferi ise Astana’da basına yaptığı açıklamada, İdlib’deki ateşkes ihlallerinden dolayı Türkiye’yi suçladı. Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan toplantının sonucuna dair yapılan açıklamada ise terörizmle mücadeleye vurgu yapıldı, “Suriye’nin egemenliği ile toprak bütünlüğüne kasteden ve komşu ülkelerin milli güvenlikleri için tehdit oluşturan ayrılıkçı gündemlere karşı tutum teyit edilmiştir” ifadeleri kullanıldı. PENTAGON’UN S400 RAPORU ‘F35’le sınırlı kalmayabilir’ ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon), Türkiye’nin Rusya’dan S400 füze savunma sistemi satın alma planları ve F35 uçaklarının üretimi programına katılımının geleceğiyle ilgili hazırladığı raporun ayrıntıları ortaya çıktı. ABD merkezli Bloomberg’in haberine göre raporda, Türkiye’nin Rusya’dan S400 hava savunma sistemlerini satın almasının yalnızca F35 teslimatını değil, diğer ABD’li şirketler tarafından üretilen CH47F Chinook helikopteri, F16 uçakları ve UH60 Black Hawk helikopterlerinin alımını da etkileyebileceği belirtiliyor. Pentagon’un Kongre’ye sunduğu “gizli” ibareli raporda ayrıca, ABD’nin Türkiye’nin “her ne kadar önemli bir program partneri olsa da F35 programının sekiz partner ülkesinden biri olmaya devam edip etmeyeceğini yeniden değerlendirdiği” kaydediliyor. Türkiye’nin NATO üyesi olmayan Rusya’dan S400 sistemlerini almasına ABD ve NATO komutanlığı tepki göstermiş ve bu durumun Türkiye’ye yapılacak silah satışlarını etkileyebileceği çıkışları dikkat çekmişti. ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’ye F35 savaş uçaklarının teslimatının geçici olarak durdurulmasına ilişkin kararı onaylamıştı. Türkiye’nin ortağı olduğu F35 projesi kapsamında alacağı ilk uçak için haziran ayında teslim töreni yapılmıştı. Uçağın Kasım 2019’dan itibaren Türkiye’deki görev yerine gelmesi bekleniyordu. Gürcistan’da seçim gerilimi Gürcistan’da önceki gün yapılan oylamada sandıktan iktidardaki Gürcistan Rüyası itti fakı tarafından desteklenen Sa lome Zurabişvili’nin yaklaşık yüzde 60’la birinci Zurabişvili çıktığı açıklanırken muhalefet sonucu kabul etmediğini duyurdu. Muhalefetin adayı Gri gol Vashadze usulsüzlük yapıldığını savu narak destekçilerine protesto çağrısı yaptı. AGİT de Zurabişvili’nin kampanyasında dev let imkanlarından adaletsiz şekilde yarar landığı iddialarına işaret etti. Öte yandan, Zurabişvili’nin birinci çıkma sıyla ülkede ilk kez cumhurbaşkanlığına bir kadın seçildiğine dikkat çekiliyor. Geçmiş te Fransa vatandaşlığı bulunan eski Dışişle ri Bakanı Salome Zurabişvili, “Şimdi önem li olan ülkemizin Avrupa’yı seçtiğini göster mek” değerlendirmesinde bulundu. Zura bişvili, geçmişte Fransa’nın Gürcistan Bü yükelçisi olarak görev yapmıştı. Ajanlara ‘öldürme yetkisi’ planı Avustralya’da hükümet, Gizli İstihbarat Servisi’nin (ASIS) yabancı ülke topraklarındaki ajanlarına “öldürücü güç kullanma da” dahil daha geniş yetkiler vermeye hazırlanıyor. Hükümetin dün meclise sunduğu tasarıda, “ajanların operasyon sırasında kendileri veya meslektaşlarının hayatını tehlikeye atabilecek olanlara öldürücü güç kullanması, meşrumüdafaa olarak” değerlendiriliyor. Dışişleri Bakanı Marise Payne tarafından yapılan açıklamada, “tasarının istihbarat çalışanlarının yabancı ülke topraklarında rehine alınması gibi durumlarda da ölümcül silah kullanabilmesini içerdiği” kaydedildi. Hükümet, bu adımla Avustralyalı ajanların Batılı muadilleriyle aynı çalışma kurallarına kavuşacağı iddiasında. C MY B