Katalog

Salı 9 Ekim 2018 10 TürkiyeAvrupa ilişkilerinde durum mu? Avrupalı değerlere sahip bir Türkiye mi? “Avrupacı” ve “Batıcı” bir Türkiye’yi savunarak “sistemin himayeciliğini” kabullenmek mi? Avrupa ve çağdaş değerlerle sürekli kavga ederek Türkiye’yi Ortadoğululaştırmak mı? Dün olduğu gibi bugün de Türkiye, bu üç eğilimi savunan “iç ve dış güç odaklarının” etkisi altındadır. Ankara’da, “Avrupa sistemlerinden ve yaşam tarzından uzaklaşmak isteyen” bir iktidar var. Siyasal, sosyal ve kültürel olarak “Avrupa ve Avrupalı değerler ile sürekli kavga halinde”. Ülkenin Ortadoğululaştırılması ideolojik önceliğine yönelik uygulamalar 2002’den beri izlenmekte. Eğitimden günlük yaşam tarzına, örgütlenme özgürlüğünden adalet sistemine, siyasal İslam düzeni doğrultusunda uygulamalar söz konusu. Ankara’daki bu ideolojik seçenek ve baskıya karşın Türkiye’de yüzde 50’nin çok üzerinde bir kesim “Avrupalının yaşadığı gibi yaşamak istiyor”. Buna, AKP’ye oy veren milyonlarca seçmen de dahil. Ve Türkiye ile Avrupa arasında ta Osmanlı’dan beri oluşmuş, Cumhuriyet döneminde kökleşmiş doğal bir “entegrasyon” var. Bu konuya hayatını vermiş bir insan olarak öğrencilik yıllarımdan beri bu bütünleşmenin, işbirliğinin, diyaloğun içinde her boyutuyla yer aldım. 77 kitabımın yarıya yakını bu konu üzerinedir. İş çevrelerimiz, ABD’den çok önce Avrupa ile bütünleştiler. Sosyal olarak milyonlarca insanımız 1960 sonrasında yoğun göç yaptı. Avrupa’da on binlerce ortak şirket kuruldu. Kurumsal olarak, AB’ye “alınmasak” bile en baştan beri Avrupa Konseyi’nin kurucu üyesi olduk. Yani, Avrupa’yı “inşa edenlerden” biri de bir anlamda biziz. Kurtuluş ve kuruluşla birlikte Atatürk Türkiye’si, “hukuk, iktisat, kültür ve sanat” alanlarında, “Avrupalı kafada bir Türkiye’yi” hedef almıştır. Yerel ve ulusal değerlerimiz ile Avrupa’nın ulaştığı çağdaş hukuk, iktisat, kültür ve sanat düzeyinin bir sentezi yapılmıştır. Atatürk’ün zeybek ve tangosu bu sentezin bir simgesidir. Kimi düşünürlerimiz iki şeyi karıştırırlar: Avrupa devletlerinin sömürgeci olması ile Avrupa’nın ulaştığı ve içinde yaşattığı uygarlık değerleri ayrı ayrı şeylerdir. Atatürk, Avrupa emperyalizmine karşı savaş vermiş ama, Avrupa’nın ulaştığı hukuk, bilim ve sanat düzenini benimsemiştir. Bugün iktidarın Avrupa konusunda yürüttüğü “uzaklaşma ve Ortadoğululaşma uygulamaları” Cumhuriyet döneminin politikaları ile çatışma halindedir. 1961 Anayasası “Avrupalı” bir anayasaydı. 2018’de kabul edilen ise Türkiye’yi Avrupa’dan uzaklaştırıp Ortadoğulaştıran bir rejimdir. Devlet Planlama Teşkilatı’ndan McKinsey’e Avrupalı ve çağdaş 1961 Anayasası’nda ekonomik gücümüzde otorite DPT idi: TBMM’de demokratik bir biçimde kabul edilen planlar doğrultusunda DPT bir otorite olarak işleri kamu yararına yönlendirirdi. Bugün ise McKinsey Amerikan şirketine ihale noktasına kadar gelinebildi. Tepki olmasa işi yürüteceklerdi. Sevgili dostum Prof. Özer Ertuna ile çay sohbetlerimizde bu konuları çok konuştuk: DPT en kötü dönemlerinde bile “Türkiye’nin ulusal çıkarlarının gözetilmesine ortam hazırlayan bir işleve sahipti”. Radikal Avrupalılar AKP’den memnun Avrupa’nın “sağcı kanadı radikaller” AKP’den çok memnunlar. Türkiye’yi dışlayan ve bizim üzerimizden Müslüman dünyaya meydan okuyan radikaller ne diyor: “Bakın ne kadar haklıymışız, Türkiye’nin Avrupa’da işi ne: Başındakilere bakın siz karar verin” türünden mazeretleri rahatlıkla devreye sokuyorlar, istismar ediyorlar. Evet, Avrupa ile ilişkilerimiz bugün, en başta belirttiğim üç faktörün etkisi altındadır. CHP’nin, yeniden yapılanırken bu konudaki tutumunu da açık bir biçimde ortaya koyması gerekir. 9 EKİM 2018 SAYI: 33970 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça Sorumlu Müdür Ozan Alper Yurtoğlu Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Direktörü Deniz Tufan Rezervasyon ve Planlama Koordinatörü Bülent Gürel l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Düzeltme: Mustafa Çolak Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 İzmir Reklam Tel: (0232) 441 12 20 0530 430 74 17 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur. l Okur Temsilcisi: Cengiz Yıldırım [email protected] l Muhasebe Müdürü: Günseli Özaltay l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Baskı Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Dağıtım: Demirören Dağıtım Satış Pazarlama Matbaacılık Ödeme Aracılık ve Tahsilat Sistemleri AŞ Esenyurt/İstanbul Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 05:37 05:23 05:46 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 07:02 12:58 16:07 06:45 12:42 15:52 07:07 13:05 16:17 Akşam 18:41 18:27 18:51 Yatsı 20:00 19:44 20:06 haber TASARIM: BAHADIR AKTAŞ “K aldırım” sözcüğünün kökenini anımsar mısınız? Türk Dil Kurumu’nun “Türkçe Sözlüğü”ne boşuna başvurmayınız... Anımsatalım...   Yunancada bu sözlüğün karşılığı “kalo dromos (iyi ÖzAgecanr lışmasıyla 4+4 şeride çıkarılan Turan Güneş Bulvarı’nda, sürücüler 2 şeridi otopark gibi kullanıyor. Yoldaki trafik yine 2 şeritten akıyor.   Ne var ki bugün gidin görün “emniyet” şeridi, yine “otopark şeridine” dönüş yol)!” idi... Osmanlı dönemin tü. Ana sorun ortadan kalk de İstanbullu Rumlar bu sözlüğü “kalodromo” olarak kul Kavşak mamıştı! Emniyet şeridi, ne işe yarıyor dersiniz? Peki, bu Şehircilik... (9)lanırlardı. Zamanla söylene söylene bu sözcük, dilimize “kaldırım” olarak geçmişti. bulvarda mağaza sahipleri, çalışanlar, bina sahipleri binanın özel parklarına mı park   Bu oluşum sonrasın ediyor sanırsınız? Yoksa! da “kaldırım” sözcüğü, nafı canından bezdirdi. Kaldırım teh   Trafik polisi nerede? Nerede mi? İstanbul’dan Yunanistan’a “kaldı like saçıyor. Kodamanların geçecekleri bulvarı, rimi” olarak geri döndü! İşin ilginç   16.08.2015 Habertürk: Kaldırım sokakları önceden kapatıp güven yanı, bugün Yunanlara bu sözcü yok, taş toprak çok! liklerini sağlamakla meşguller de ğün kökenini sorduğunuzda “Türk   3.09.2015 Hürriyet: Sarı şerit ğil mi? çe” derler!   darmadağın! HHH HHH   17.08.2018 Hürriyet: Kaldırımdan Başbakan Turgut Özal dönemin Başkentin “kaldırımlarına (iyi yol araba eksik olmuyor. de Bayındırlık ve Şehir larına)” göz atalım...   4.10.2018 Hürriyet: cilik Bakanı Sefa Giray   3.07.2010 Habertürk: Bozuk ve Dar kaldırımlar, yaya “beş katlı” binalar ile parçalanmış kaldırımlardan çok çe yollarına bırakılan cam daha yüksek binalar ken Başkentliler şimdi de kaldırı kumbaraları ve dağıtı daki, her daire için alt ma park yapan arabalardan çeki lan zemin kaplamala katta bir arabalık oto yor... Kaldırımlarla parklar galeriye rı, vatandaşın yaşamını park koşulunu öngören çevrildi. zorlaştırılyor.    yönetmelik yayımladı.   21.8.2010 Habertürk: Bestekâr HHH   Yönetmelik oldu Sokak ve Kennedy Caddesi otopar Çankaya’dan son ğu için kimse takma ka döndü vatandaş çıldırdı. raki en uzun yol, 7 km dı. Sonrasında otopark   23.02.2011 Habertürk: Nerede bizim kaldırım? uzunluğu ile Turan Güneş Bulvarı’dır. Oto Başkentte kaldırım. için ayrılan bu yerler bakkal, manav, kasap,   26.04.2013 Habertürk: Araçlar parksız yüksek bina “süpermarket” depo kaldırıma, yayalar yola! lar nedeniyle, iki sıra park oluşunca ları oldu.      20.07.2015 Habertürk: Kaldırıma Melih Gökçek bulvarı 27 günde 4 HHH park eden araçlar taşları yerlerinden şeritten, “emniyet şeridiyle” birlikte 8 7.04.2012 Hürriyet: Her eve garaj söküyorlar! şeride genişletti. yasası geliyor. Başbakan Tayyip Er   25.07.2015 Habertürk: Dikmen   27.10.2016 Hürriyet: Çift sıra doğan, evlerin altında garaj olmadı Caddesi’nde ağaç diplerine atılan park Güneş’i söndürüyor. Büyükşe ğı için sokakların işgal altında bulun çöpler, bozuk kaldırım ve yollar es hir Belediyesi’nin yol genişletme ça duğunu belirterek “Merkezi yönetim olarak bize burada bir yasal düzenleme getirmek düşüyor. Buna mecburuz” dedi. Özgen Acar  Beş yıl geçti, Reis her nedense yasayı çıkartamadı!   21.04.2012 Habertürk: Meclis Dilekçe Komisyonu, HT Ankara’nın sık sık gündeme getirdiği, belediyelerin konutlardan topladığı otopark paralarının nereye harcandığını araştırdı. En az otopark yapanın Ankara Büyükşehir olduğu ortaya çıktı.   12.06.2012 Milliyet: Ankara 3. İdare Mahkemesi, yine Gökçek’in Büyükşehir Belediye Meclisi’nin anayol ve sokakların açık otoparka çevrilmesine ilişkin kararını iptal etti. Uygulamaya devam eden Büyükşehir ise, araç park yerlerinin işletilme hakkının 25 yıl süre ile ANFA’ya devredilmesini kararlaştırdı!   2.12.2017 Hürriyet: Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan belediyelere “imar” talimatı. Artık binalar 5+1 olacak.   Bir yıl geçti, hatta AKP’li belediyeler bile 5+1 talimatını takmadılar...   17.12.2017 Cumhuriyet: Yalnız yüzde 44’ünde var. Konutlar otopark fakiri... HHH Sokaklara araç park etmenin bir başka rahatsız edici yanı var. Gece 3’te sokaktaki bir aracın alarmı başlıyor “Ai... Ai... Ai...” diye anırmaya! Aracın sahibi devreye girinceye kadar, o saatte konu komşu uyanıyor, bebekler ağlıyor! HHH Ev alacaklara bir uyarı... Özel otoparkı olmayan konutu asla almayınız... Sonra başınız ağrır... (Not: Devam edecek...) Türkiye arama izni istedi Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan’ın Ankara Büyükelçisi’ni ikinci kez bakanlığa çağırdı. Elçiye, soruşturma için “tam işbirliği içinde olunması” beklentisi iletildi Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda kay bul Konsolosluğu’nda arama izni talep etti. bolan gazeteci Cemal Kaşıkçı Kaşıkçı’nın kay ile ilgili muamma sürüyor. Dı bolduğu gün Atatürk şişleri Bakanlığı, Kaşıkçı’nın Havalimanı’na Suudi akıbetiyle ilgili olarak Suu Arabistan’dan gelen di Arabistan’ın Ankara Büyükelçisi Velid bin Abdulkerim Cemal Kaşıkçı 2 uçağın kısa süre sonra tekrar bu ülke El Hireyci’yi ikinci kez bakanlı ye havalandığı ortaya çıktı. İlk ğa çağırdı. Suudi Büyükelçi’ye uçağın Atatürk Havalimanı’nda bakanlıkta Kaşıkçı olayı ile il bir saat kaldıktan sonra Suudi gili açılan soruşturma sürecin Arabistan’a havalandığı ikinci de “tam işbirliği içinde olunma uçağın ise ilk uçağın inişinden sı” beklentisi iletildi. Görüşme bir saat sonra havalimanına in de başlatılan soruşturma kapsa diği belirlendi. l ANKARA İS mında Suudi Arabistan’ın İstan TANBUL / Cumhuriyet ERDOĞAN: İSPAT EDİN Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de Başbakan Viktor Orban ile yaptığı ortak basın toplantısında Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda kaybolan gazeteci Cemal Kaşıkçı ile ilgili açıklamalarda bulundu. Erdoğan, “Başkonsolosluk yetkilileri ‘Buradan çıktı’ diyerek kendilerini kurtaramaz. Çıktıysa, bunu görüntülerle ispat etmek zorundasınız. Türk makamına ‘nerede’ diye soranlar önce ‘Bu nasıl oldu’ diye sormalı. Havaalanının girişçıkışları inceleniyor. Suudi Arabistan’dan gelen bazı kişiler var. Bunlarla ilgili Başsavcılık her türlü araştırmasını yapıyor” dedi. l Haber Merkezi GRAHAM: DOĞRUYSA BEDELİ AĞIR OLUR ABD’de Cumhuriyetçi Partili Senatör Lindsey Graham, Kaşıkçı ile ilgili, “SuudiABD ilişkisinin yararı için artık dürüst cevaplar verilmelidir. Eğer iddialarda herhangi bir hakikat payı varsa, bu durumun ABDSuudi ilişkilerine yıkıcı etki yapacağı, hem ekonomik hem de diğer açılardan bunun ağır bir bedelinin olacağı konusunda hemfikiriz” dedi. Graham, bir diğer Cumhuriyetçi senatör Bob Corker ve Demokrat Senatör Ben Cardin’in de aynı endişeleri paylaştığını vurguladı. l AA Suudi Konsolosluğu kapatılabilirDdkiuoprlkoaumlnıauithlilmkaalzeldıiğlıdni İngiltere 1984 yılında Libya Konsolosluğu’nu çıkan olaylar nedeniyle aynı gerekçeyle kapatmış, tüm mensuplarını da sınır dışı etmişti Mustafa K.ERDEMOL Suudi Arabistan’ın İstanbul Konsolosluğu’nda kaybolan, bir iddiaya göre de öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı olayında Türkiye’nin ne yapacağı henüz kestirilemiyor. Oysa Suudi Arabistan Konsolosluğu’nu yaptığı “diplomatik dokunulmazlığın ihlali” kapsamında değerlendirilmesi, buna uygun olarak da tutum alınması gereken bir skandal. Suudi Arabistan için bu tür uygulamalar, yani muhalif olanları başka ülkelerde gözaltına almak ya da tutuklamak sıradan işler. Suudi muhalif Navaf Talal Raşid, Kuveyt’te tutuklandığında iki ülke arasındaki anlaşmalar uyarınca Kuveyt tarafından Suudi Arabistan’a iade edilmişti. Bir başka muhalif Loujain El Hatlloul da Birleşik Arap Emirlikleri’nde tutuklandıktan sonra yine Suudi Arabistan’a gönderilmişti. Cemal Kaşıkçı için de aynısı yapılabilir, Türkiye’den iadesi istenebilirdi. Ancak Suudi Arabistan Konsolosluğu, randevu alarak gelen Cemal Kaşıkçı’nın arandığını bildirip Türkiye makamlarınca gözaltına alınmasını talep edebilirdi. Ancak bunu yapmak yerine konsoloslukta alıkoymak ya da öldürmek gibi bir yöntemi tercih etti. Hemen belirtelim ki bazı Ortadoğu ülkeleri Viyana Sözleşmesi’nde yer alan hükümleri kötüye kullanmakta bir sakınca görmemekteler. Kimi terör grupları bazı ülkelerin konsoloslukları aracılığıyla teş 17 Nisan 1984’te Londra’daki Libya elçiliğinin dışında Kaddafi karşıtları bir protesto gösterisi düzenledi. Bu sırada binadan otomatik silahla açılan ateş sonucu görevli polis memuresi Yvonne Flatcher ve 11 gösterici yaralandı. Flatcher aynı günün gecesi hastanede yaşamını yitirdi. Polis 10 gün Libya elçiliğini ablukaya aldı. Daha sonra İngiltere hükümeti elçiliği boşaltarak bütün görevlileri sınır dışı etti. vik de edilmekteler örneğin. Nota değilse muhtıra Suudi Arabistan’ın Cemal Kaşıkçı olayında yaptığı kelimenin tam anlamıyla “diplomatik dokunulmazlığın ihlali”dir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “İşin peşini bırakmayacağım” açıklaması uygulamada nasıl gerçekleşebilir? Diplomaside ne yapabileceğimin örnekleri var. Nota vermek en akla gelebilecek yöntemdir ama ilişkilerin bozulması anlamına gelecek bu notaya gelmeden de “AideMemorie (Muhtıra)” olarak bilinen diplomatik yazışmaya başvurulabilir. Kapatılabilir mi? Bu belki de yapılması gereken en doğru uygulama olabilir. Bu diplomaside hiç uygulanmamış bir yöntem değil. 1984 yılında İngiltere’nin başkenti Londra’da Libya Halk Bürosu (konsolosluk) önünde Libyalı öğrencilerin gösterisi sırasında bürodan bir diplomatın açtığı ateş sonucu bir polis memurunun öldürülmesi üzerine İngiltere hükümeti konsolosluğu kapatıp tüm çalışanlarını sınır dışı etmişti. Ölenin bir İngiliz polisi olmasından öte, konsolosluk diplomatik dokunulmazlık kuralını ihlal ettiği için bu tür bir önlem alınmıştı. Türkiye’de yaşanan göz ardı edilip kapanacak bir vaka değil. Bir yabancı ülke misyonu bulunduğu ülkede hem o ülkenin yasalarını hem de uluslararası Viyana Sözleşmesi’nin kendisine tanıdığı hakları ihlal etmiş durumda. Davanın takipçisi olacağız vaadi havada bir vaat ve pratik bir önemi de yok. BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Rize’nin 1 P E Y M A N Ç E Hemşin ilçesinde bir kale... İnce ve uzun metal şerit. 2/ Doldurulmuş vücudu Bodrum Müzesi’nde sergilenen 2 ODEON A T A 3 TANK EĞ İ R 4 P GA İ TA İ 5 UZ İ DEN İ Z 6 R E KANOL A 7 İ NKAR Z EM 8 NEFES T İ 9 MEKE ED İ K ünlü Karya kraliçesi... Bir geminin başka bir gemiden ya da kıyıdan açılması. 3/ Düz döşenmiş parke... Dolma yapmak için hazırlanan karışım. 4/ Siirt yöresine özgü, kıyma ve bulgurla yapılan bir yemek... İstanbul’un bir semti. 5/ Sığ sularda ağır yükleri taşı makta kullanılan, altı düz bir tekne... Ma cun. 6/ Şeyh Bedrettin’in Tanrı, evren ve insan hakkındaki görüşlerini içeren ünlü yapıtı. 7/ Uzaklık işareti... Selçuklularda şehzadeleri eğitmekle görevli kişilere veri len san. 8/ Bir şeyin erebileceği uzaklık... Erkek keçi. 9/ Atmaca ya da doğan kuşu... Giysi kolu. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Kent ya da kasabada dış mahalle... Ku zey Afrika’da kuru tahıl tarımı yapılabilen bölgelere verilen ad. 2/ Kadastro harita larında parseller topluluğu... Kütahya’nın Emet ilçesinde bir dizi mağaranın ortak adı. 3/ İlişki, bağ... Dahil. 4/ Şarkı, türkü... Güneydoğu Asya’da yetişen ve lifleri do kumacılıkta kullanılan değerli bir bitki. 5/ Büyük ırmak... Kısık sesli küçük keman. 6/ Akla gelen, içe doğan düşünce. 7/ Tantal elementinin simgesi... Isparta’nın bir ilçesi. 8/ İyi bir şeye işaret olan durum... Antalya ve Fethiye körfezleri arasında yer alan yarımadanın adı. 9/ Çıkılması güç, kayalık yer... Japonya’nın para birimi. C MY B