Katalog

DUNYA Siyasi mahkumlar serbest bırakılacakEtiyopya’da 20152016 arasında hükümet karşıtı protestoların ardından ilan edilen “olağanüstü halin” geçen ağustos ayında kaldırılmasından sonra siyasi mahkumların serbest bırakılma adımı yaşama geçiyor. Başbakan Hailemariam Desalegn tüm siyasi mahkumlara yönelik suçlamaların düşürüleceğini ve insan hakları ihlalleriyle gündeme gelen Maekelawi hapishanesinin kapatılıp müze haline getirileceğini açıkladı. Norveç’ten BAE’ye silah vetosu Yemen’de İran destekli Husilere yönelik saldırılar yürüten Riyad liderliğindeki koalisyonda yer alan Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) Norveç’ten silah ve mühimmat ihracatının askıya alındığı çıkışı geldi. Norveç, Yemen’deki sivil ölümlerine ve insani kriz durumuna dikkat çekti. RejimdenPerşembe 4 Ocak 2018 [email protected] gövde gösterisi Yönetim karşıtı protestolarla sarsılan İran’da dün dini lider Hamaney yanlıları alanları doldurdu TRUMP: UYGUN ZAMANDA İRAN İran’da geçen hafta Meşhed kentinde ekonomik taleplerle başlayan, yönetim karşıtı protestolara dönüşen eylemlerin ardından dün rejim yanlıları meydanlara çıktı. Başta Kirmanşah, Ahvaz, Gorgano, İlam, İsfahan kentleri olmak üzere binlerce kişi “Liderim biz hazırız”, “Damarlarımızdaki kan liderimiz için bir hedi HALKINA DESTEK VERECEĞİZ ABD Başkanı Donald Trump dün ABD’nin eylemlerin arkasında olde twitter üzerinden İran’da duğu vurgusuyla Trump yönetimi ki protestolara destek verdi. İran nin “timsah gözyaşlarından tiksinti halkının “yolsuz hükümete kar duyulduğu” ifadesi kullanıldı. şı eylemlerine saygı duyduğunu” söyleyen Trump’ın “Doğru zaman ‘Aile Türkiye’de’ geldiğinde ABD’nin büyük des Öte yandan, Hürriyet’in habe tek vereceğini göreceksiniz!” ifa rinde Rusya’nın önde gelen Or desi dikkat çekti. ABD’nin BM Da tadoğu uzmanlarından Aleksan imi Temsilcisi Nikki Haley, İran’da der Şumilin’in “İran’ın dini lideri ki gelişmeler hakkında örgütü acil Hamaney’in bile olup bitenlerden toplantıya çağırmayı planladıkları tedirgin olduğu, ailesini güven yedir”, “Kahrolsun ABD, kahrolsun İsrail” sloganları ile yürüdü. nı duyurdu. İran’ın BM Temsilciliği lik gerekçeleriyle Türkiye’ye göntarafından yapılan açıklamada ise derdiği” iddiası dikkat çekti. İran devlet televizyonunun ya yımladığı görüntülerde ellerin cu” Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani vasıtasıyla bu hakları çiğnemelerine cünün artacağı yorumu yapıldı. deki İran bayrakları ve dini lider Aye gerekse “muhafazakâr” dini lider Ali izin verilmeyecek” dedi. Yaklaşık bir haftadır süren protes tullah Ali Hamaney’in resimleri bulunan göstericiler “İsyancılara ölüm” Hamaney cephesinden eylemlerin arkasında ABD başta olmak üzere dış ‘Topal ördek’ benzetmesi tolarda 450’yi aşkın kişinin gözaltına alındığı haberleri basına yan yazılı pankartlar taşıdı. güçlerin olduğu suçlamaları yüksel IRNA ajansı Ruhani’nin ise Fran sımıştı. IRNA ajansı dün İstihbarat Ahmedinejad’a işaret mişti. Dün de benzer sert çıkışlar de sa Cumhurbaşkanı Emmanuel Mac Bakanlığı’nın “olaylara katılan bavam etti. Protestocuları İran’ın düş ron ile telefon görüşmesinde “Şidde zı kişilerin tutuklandığı” açıklaması Rejm yanlılarının destek gösterisi manlarının yandaşı olarak nitelendi ti yaymanın eleştiri hürriyeti ile ilgi nı aktardı. Burucerd kentinde ise bir nin ardından ise Devrim Muhafızları ren Hamaney’in başdanışmanı Ali Ek si yoktur ve hiçbir ülke halkının gü Avrupalı’nın gözaltına alındığı duyu Komutanı Muhammed Ali Caferi’den ber Velayeti, “İsyancıların, ABD Baş venliği hususunda müsamaha göster ruldu. Bu kişinin “Avrupalı istihbarat “Bugün isyanın, fitnenin sona erdiği gündür” çıkışı geldi. Caferi’nin göste Pinaylevli aryanAntistibusae expliquiae. Ut lita sam ero magniatenrilerin başlamasında “eski bir yetki li” olarak tanımladığı kişinin parma dic tet restrum dollor ad molum etus enissim illiquid que nus, simğının olduğu yönündeki sözleri ise ül kanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun İran’ın yok edilmesi isteğini mezarlarına götüreceklerini” söyledi. Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de mez” dediğini aktardı. Macron’un itidal çağrısı yaptığı belirtildi. Fransa Dışişleri Bakanı’nın bu hafta yapması planlanan Tahran gezisinin ertelendiği de duyuruldu. Berlin’den de “pro servisleri tarafından eğitildiği, eylemcilere liderlik ettiği” öne sürüldü. 3 istihbaratçı öldürüldü Öte yandan Reuters’in, İran’ın ke medyasınca eski Cumhurbaşkanı “İran halkı Trump’ın bölgesel dost testoculara saygı gösterilmeli” açıkla Mehr ajansına dayandırdığı haber Mahmud Ahmedinejad’ı işaret ettiği larının yönettiği halkların tersine oy ması geldi. Reuters’ın analizinde ise de, İran’ın batısındaki Piranşehr’de yorumlarına yol açtı. verme ve karşı gelme hakkına sahip “topal ördek” olarak nitelendirilen “devrim karşıtlarıyla çıkan çatış İran’daki protestolarda en az 21 ki ler. Halkın arasına sızmayı başaran Ruhani’nin “en büyük kaybeden” ol mada” 3 İran istihbarat görevlisi şi yaşamını yitirirken gerek “reform köstebeklerin sebep oldukları şiddet duğu savunulurken Hamaney’in gü nin öldürüldüğü belirtildi. ‘Kudüs satılık değil!’ Suriye güçleri İdlib’e doğru ilerlerken cihatçı gruplar da silahlanmayı sürdürüyor. Ordudan Doğu Guta hamlesi Suriye’nin başkenti Şam yakınlarındaki cihatçıların kontrolünde kalan son bölgelerden Doğu Guta’ya yönelik ordunun nihai operasyona hazırlandığı savunuldu. BM’nin gerek ordu gerekse cihatçıların kuşatması altındaki bölgeye yönelik insani kriz uyarılarının ardından Doğu Guta’dan ciddi durumdaki hastaların tahliyelerine başlanmıştı. Yerel kaynaklar Suriye ordusunun Guta içinde muhalif güçlerce kuşatma altındaki birlikleri kurtarmak için Rus jetleninin desteğiyle ilerlediğini duyurdu. Rus helikopteri düştü Öte yandan İdlib’de önceki gün cihatçıların kontrolündeki bölgeye yönelik hava bombardımanında beşi çocuk en az yedi sivilin öldüğü iddia edildi. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan ise dün Suriye’de görev yapan Mi24 tipi bir helikopterin 31 Aralık’ta Hama yakınlarındaki uçuşu sırasında teknik arıza nedeniyle sert iniş yaptığı, kazada iki pilotun öldüğü açıklaması geldi. Camiye saldırı Nijerya’nın Borno eyaletinde Gamboru bölgesinde dün sabah namazı sırasında bir camiye düzenlenen intihar saldırısında en az 11 kişi yaşamını yitirdi. Saldırıyı üstlenen olmazken gözler kanlı eylemleriyle bölgede etkinliğini sürdüren köktendinci Boko Haram’a çevrildi. Geçen hafta da Maiduguri bölgesinde Boko Haram saldırısında 4 kişi yaşamını yitirmişti. Ülkenin güneyinde River eyaletinden ise geçen pazartesi gecesi bir kiliseye saldırı haberi gündeme düşmüştü. Yeni yıl ayini sonrası kiliseden çıkanlara rastgele ateş açılmasıyla 16 kişinin yaşamını yitirdiği saldırının faillerinin bölgede etkin olan silahlı çetelerden olabileceği belirtilmişti. ABD Başkanı Trump’ın, İsrail’le müzakereye yanaşmadıkları suçlamasıyla mali yardımı kesebileceği tehdidine Filistin’den sert tepki yükseldi ABD Başkanı Donald Trump, farklı ülkele ABD Başkanı Trump’ın Filistin’e yapılan yardımla re yapılan ABD yardımları rı kesme tehdidine ilk ya nı siyasi koz olarak kullan nıt Filistin Yasama Konseyi maya devam ediyor. Önce üyesi Hanan Aşravi’den gel Kudüs’ü İsrail’in başkenti di. Trump’ın barış arayışını olarak tanıma kararına kar sabote ettiğini söyleyen Aş şı çıkan ülkeleri, daha son ravi, “Bize şantaj yapama ra terörle yeterince müca yacaklar” şeklinde konuştu. dele etmemekle suçladığı Filistin Devlet Başkanı Mah Pakistan’ı yardımları kes mud Abbas’ın sözcüsü Ne mekle tehdit eden Trump, bil ebu Rudeyna ise “Ku son olarak barış sürecinde düs, Filistin’in ebedi baş müzakerelere yanaşmama kentidir ve altınlarla ya da sı durumunda Filistin’e ya ABD Kongresi’nin 2016 tarihli raporuna göre, Oslo görüş gümüşlerle satın alınamaz” pılan yardımları sonlandırma sinyali verdi. Twitter hesabından ABD’nin Filistin yönetimine yüzlerce milyon dolarlık yardım yap melerinin ardından Filistin yönetimine yapılan yardımın yıllık 400 milyon dolar olduğu belirtiliyor. Bu paranın küçük bir kısmı doğrudan Filistin Yönetimi’ne giderken büyük bölümü ise ABD Uluslararası Gelişim Kurumu’nun Batı Şeria ve Gazze’de desteklediği programlara gitti. ifadelerini kullandı. Bir Filistinli daha öldü Filistin Sağlık Bakanlığı, Ramallah yakınlarında İsrail as tığını belirten ABD Başkanı, “Onlar, bunun için daha fazla bedel ödemesi kerleriyle yaşanan çatışmada 17 ya uzun süredir vadesi geçmiş barış an gerekecekti. Halbuki artık barışı ko şındaki Filistinli Musab Firas el laşmasını İsrail ile müzakere etmek nuşmak istemeyen Filistinlilere ne Tamimi’nin yaşamını yitirdiğini du bile istemiyorlar. Müzakerenin en zor den gelecekte de bu büyük miktarlar yurdu. Tamimi, Trump’ın Kudüs ka kısmı olan Kudüs kısmını tartışma daki ödemeleri yapmamız gereksin?” rarının ardından başlayan çatışmalar dışı bıraktık; (aksi durumda) İsrail’in ifadelerini kullandı. da yaşamını yitiren 14. Filistinli oldu. Telefon hattı açıldı Kuzey Kore’nin nükleer, balistik füze denemeleri ve ABDGüney Kore ortak askeri tatbikatları ile AsyaPasifik bölgesindeki savaş senaryolarının mer kezine yerleşen Kore Yarımadası’nda ta raflardan diyalog adımları gelmeye de vam ediyor. Güney Kore’nin üst dü zey görüşme önerisinin ardından Ku zey Kore dün askerden arındırılmış böl gedeki Panmunjom Köyü’nde bulunan ve 2016’dan beri kapalı olan acil yardım hattını yeniden açtı. Kuzey Kore lideri Kim Jongun’un talimatıyla açıldığı belirtilen hat üzerinden iki ülkeden resmi görevliler 20 dakika görüştü. Görüşmenin içeriği ise açıklanmadı. Pyong yang hükümeti gelişmeyi “sami ‘DÜĞME’ YARIŞINDALAR! mi ve dürüst iletişim” mesajıyla duyurdu. Pyongyang’ın bu adımı ABD Başkanı Donald Trump, Kuzey Kore lideri Kim’in “Bütün ABD, nükleer silahlarımızın menzili içinde ve bir nükleer düğme her zaman masamda duruyor. Seul’de iyimserlikle karşılanırken Washington’dan ise rağbet görmedi. ABD Dışişleri Bakanlığı Bu bir tehdit değil, gerçek” sözlerine misillemede bu sözcüsü Heather Nauert, Kim’in lundu. Twitter’da “Lütfen ona söyleyin, bende de bir nükleer düğme var ve benimki onunkinden çok daha büyük ve güçlü, üstelik çalışıyor!” mesajını paylaştı. son hamlesiyle ABD ile Güney Kore’nin “arasını açmayı hedefliyor olabileceğini” söyledi. RİYAD’DAN BEYRUT’A ELÇİ Suudi Arabistan’ın 15 ay aradan sonra Beyrut’a atadığı Büyükelçi Velid el Yakup dün Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Aun’a güven mektubunu sundu. Riyad hükümeti geçen günlerde Fevzi Kabbara’nın Lübnan’ın yeni Suudi Arabistan büyükelçisi olarak atanmasını onaylamıştı. Riyad yönetimi, görev süresi Ağustos 2016’da sona eren Ali Avad Asiri’nin yerine 15 ay boyunca yeni büyükelçi atamamıştı. Lübnan Başbakanı Said Hariri’nin kasım ayında Riyad’da İran’ı suçlayarak istifasını açıklaması ile SuudiLübnanİran hattında kriz patlak vermiş, Hariri kasım ayında Beyrut’a geri dönmesinin ardından istifasını geri çekmişti. EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ [email protected] 13 İran’ın falında yeniden Şah mı göründü? Geçtiğimiz kış en ilgimi çeken filimlerden biri İranlı yönetmen Asghar Farhadi’nin “Satıcı”sıydı. Filmin açılış sahneleri birden evlerini terk etmek zorunda kalan amatör tiyatro oyuncusu bir çiftin taşınma telaşı ile başlıyordu. Gündüz öğretmenlik yapan, akşam tiyatroda oynayan Emad ile geceleri onunla aynı sahneyi paylaşan eşi Rana, çürük inşaatla yapılmış evlerinin duvarlarında aniden beliren devasa çatlaklar yüzünden umulmadık biçimde kendilerini sokakta bulmuş ve apar topar buldukları ilk apartmana taşınmak zorunda kalmışlardı. Başlarına, alelacele girdikleri yeni evde sonra, evliliklerini uçuruma sürükleyen beklenmedik şeyler gelecekti. Kadın başlarını soktukları yeni evde örneğin bir yabancının saldırısına uğrayacak ama “İslamcı rejime” olan güvensizlik ve korkudan polise gidemeyecekti. Saldırgandan önce polisin zira “kadın” olduğu için kafadan kendisini suçlu bulacağını bilecekti…. Geçen kış “en iyi yabancı film Oscarı”nı kazanan Farhadi’nin filmi bir siyasi sinema örneği olmamakla birlikte; böyle bir dizi siyasi göndermeyle bezeli. Genç çiftin evliliklerinin çöküşünü hazırlayan “duvarlardaki çatlaklar”, İran toplumunun kılcal damarlarına kadar işleyen çürümüşlük ve çürüklüğün, yolsuzlukların simgesiydi örneğin. Ve de yaklaşmakta olan ortak bir felaketin haberciliği ile dikişleri atan bir topluma yapılan bir göndermeydi. “Kabuk değiştirmekte olan toplum” teması; “Satıcı”da bir “alt yazı” gibi sürekli belirtiliyordu. ‘Allahüekber’ sloganı yok İran halkı hiç beklenmedik biçimde çok katmanlı bir protestoyla sokağa dökülünce, Emad ve Rana’nın duvarlarında ani çatlaklar oluşan evlerini andım. “Asghar Farhadi bir yıl öncesinden bizi uyarmıştı” dedim: “Yönetmenin öngördüğü gibi şimdi işte İran İslam Cumhuriyeti’nin de duvarları çatladı!” “Derin çatlaklarla bu ev ayakta durur mu? Yoksa göçer mi?” şimdi bu tartışılıyor. Diğer deyişle İslam rejiminin aldığı yara bereyle ayakta durup durmayacağı konuşuluyor. Dün bir bugün iki. Protestoların patlak vermesinden bu yana şunun şurasında yalnız 1 hafta geçti. Bir haftada tartışmanın hızla bu zemine sürüklenmesi dikkat çekici. Bunca kısa sürede rejim için bu derece radikal bir soru işareti açılmasına yol açan neden, protestoların geniş toplum kesimlerini içermesi. 2009’daki “Yeşil İsyan”da ağırlıklı olarak kentli, eğitimli, orta sınıf sokağa çıkmışken; bu kez İslam Cumhuriyeti’nin çekirdek tabanını oluşturan taşra ve geniş halk kesimleri yollarda. Daha önceki gösterilerde ilave olarak gasp edilen “yurttaşlık haklarının” tanınmasını talep eden bir belirgin siyasi ajanda varken bu defa yok. Bu kez “ideoloji” yerine yalnız ekonomik koşullar, yolsuzluk ve “bölgesel güç olmak” iddiasıyla “Ortadoğu’ya hesapsızca saçılan paralara” duyulan isyan ve öfke var. 2009’da göstericiler “rejim değişikliği peşinde olmadıklarını” özellikle vurgulamak için çatılarda isyanlarını “Allahüekber” nidalarına sığınarak ifade ederken, bu kez doğrudan “Ruhani’ye, dini lider Hamaney’e ölüm” diye bağırıyorlar. Kamuflaja gerek görmeden açıktan kurulu düzene karşı bir tavır aldıklarını belirtiyorlar. “Bina bu çatlaklara dayanır mı?” tartışması bu yüzden yapılıyor. Trump’ın tuzağı Çatlakların açıldığını gören dış aktörler de şimdi bu çatlaklardan içeri dalıyor... Durumdan ilk vazife çıkaran fırsatçı Trump. Trump; düne dek “terörist” kontenjanından diş bilediği, “vize yasağı” uyguladığı İranlıları bugün “özgürlüklere susamış büyük İran halkı” sözleriyle pohpohluyor. “İran için değişim zamanı” diye goy goy yapıyor... Kimi İranlı gözlemci Trump’ın planının sabık şahın oğlu Rıza Pehlevi’yi tekrar tahta çıkarmak olduğunu öne sürüyor. Amerikalıların “büyük İran halkı”na bu durumda layık gördükleri “dâhiyane değişim”, takvimi yarım yüzyıl öncesine almaktan ibaret. Son “vize yasağı” ve Demokles’in kılıcı gibi tepelerinden hiç indirmediği “yaptırımlar” tehdidi yüzünden İranlılar nefret ettikleri Trump’ın tuzağına düşerler mi? En baba İran uzmanları bile bu soruya yanıt vermekten aciz. İzleyip göreceğiz. Berlin’de pazarlık vakti Almanya’da 24 Eylül’deki genel seçimler sonrasında hükümet kurma pazarlıkları yeniden başladı. Seçimi önde bitiren Hıristiyan Birlik ile Sosyal Demokrat liderleri koalisyon görüşmeleri öncesinde son detayları ele almak üzere dün bir araya geldi. C MY B