Katalog

Pence protestolarına gözaltı ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasıyla bölgede gerilim sürerken yardımcısı Mike Pence, dün İsrail ziyaretinin ikinci günü kapsamında DUNYA Kudüs’teki Ağlama Duvarı’nı ziyaret etti. Aynı anda Kudüs sokaklarında Filistinlilerin protestoları vardı. Protestolarda çok sayıda Filistinlinin gözaltına alındığı öğrenildi. İsrailli pilotlardan mültecilere destek İsrail’de hükümetin Eritreli ve Sudanlı mültecileri uçakla sınır dışı etme kararı üzerine “zorla göndermelere yardım etmeyin” kampanyasına kimi pilottan destek geldi. İsrail devletinin resmi havayolu şirketi El Al’da çalışan üç İsrailli pilot, sığınmacıların hayatlarının tehlikede olabileceği ülkelere gönderilmesine yardım etmeyeceklerini sosyal medya hesaplarından duyurdu. Çarşamba 24 Ocak 2018 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ ABD’nin gözü Mınbiç’te 7 Türkiye’nin Afrin’e yönelik operasyonunun Washington’la ilişkilere yansıması tartışılırken ABD’li bir yetkili kendileri için asıl soru işaretinin, Afrin’in doğusunda bulunan Mınbiç ile ilgili olduğunu söyledi. Reuters’a isim vermeden konuşan üst düzey yetkili, Afrin’in aksine Mınbiç’te ABD askerleri bulunduğunu belirtti. “Mınbiç IŞİD’e karşı koalisyon güçleri tarafından özgürleştirildi ve eğer Türkiye o yöne gitmeye başlarsa, buna daha farklı bir gözle bakılacaktır” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan operasyonun başlamasından önce TSK’nin Mınbiç’e de girmeyi planladığını söylemişken ABD’li yetkili “Türkler bundan söz etti ama bizim de bulunduğumuz doğuya doğru ilerleyeceklerine dair bir işaret yok. Şu aşamada Afrin’de çok zor bir mücadele var ve daha doğuya gelmelerinden çok farklı bir durum söz konusu” yorumu yaptı. IŞİD vurgusu yinelendi Mınbiç’teki ABD askerlerinin geçen mart ayında Türkiye ile ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında bir çatışmayı engellemek için konuşlandırıldığını aktaran Reuters’e konuşan ikinci bir ABD’li yetkili ise “Bu bir kaygı sebebidir. Gelişmeleri çok yakından izliyoruz. Askerlerimizin korunması en önemli önceliklerimizden birisi” dedi. Asya turunun ilk durağı için Endonezya’nın başkenti Cakarta’da bulunan ABD Savunma Bakanı James Mattis ise Afrin operasyonu ile ilgili açıklamasında “IŞİD ve El Kaide tehlikesine” dikkat çekti. ABD’nin daha önceki açıklamalarındaki “itidal” çağrısını yineleyen Mattis, operasyonun, “IŞİD’i yok etme çabalarını sekteye uğrattığını” savundu. Operasyonun “bölgedeki göreceli istikrarı bozduğunu” belirterek bu durumun IŞİD Sessions yine sorgulandı ABD Adalet Bakanı Jeff Sessions’ın Rusya’nın 2016 seçimlerine Donald Trump lehine müdahil olduğu iddiasıyla ilgili Özel Yetkili Savcı Robert Mueller tarafından yürütülen soruşturma kapsamında ifade verdiği bildirildi. ABD Adalet Bakanlığı’ndan bir yetkili, dün yaptığı açıklamada, Sessions’ın geçen hafta ifade vermiş olduğu bilgisini doğruladı. Sessions, geçen haziran ayında Senato İstihbarat Komitesi’ne de ifade vermiş, Rusya bağlantıları iddialarını reddetmişti. CIA’dan Kim uyarısı geldi Kuzey Kore’nin geçen kasım ayında gerçekleştirdiği kıtalararası balistik füze denemesinin ardından tüm ABD topraklarını vurabilecek kapasiteye eriştiği iddiasını destekleyen bir açıklama da ABD Merkezi Haber Alma Teşkilatı’ndan (CIA) geldi. CIA Başkanı Mike Pompeo, CBS News’e verdiği demeçte Kim Jongun liderliğindeki Kuzey Kore’nin önümüzdeki aylarda ABD topraklarına nükleer saldırı düzenleme kabiliyetine sahip olacağını savundu. Pompeo ayrıca, Washington’ın Kuzey Kore’nin ABD’ye yönelik nükleer saldırı kabiliyeti kazanma süresini uzatmak için “daha fazla risk alarak, titizlikle” çalıştığını da sözlerine ekledi. Sisi’ye rakip ‘dayanmıyor’ Mısır’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ikinci dönem arayışındaki Abdülfettah Sisi’nin karşısında adaylığını koyan eski Genelkurmay Başkanı Sami Anan’ın gözaltına alındığı duyuruldu. Ordu sözcüsü devlet televizyonuna “Anan adaylığını silahlı kuvvetlerin bilgisi dışında ve yasal işlemleri gerçekleştirmeden açıklamıştır. Anan’ın açıklamasında kullandığı ifadeler Silahlı Kuvetler’e karşı ‘tahrik’ içermekte olup, halk ile orduyu ‘karşı karşıya getirecek’ türdendir” açıklamasını yaptı. Geçen yıl adaylığını açıklayan eski hava kuvvetleri komutanı ve eski başbakan Ahmet Şefik, aralık ayında Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) gözaltına alınmasının ardından adaylığını geri çekmişti. Washington’ın ‘kaygılıyız’ tepkisi verdiği Afrin operasyonunun, birliklerinin konuşlu olduğu Mınbiç’e ilerlemesi durumunda tutumunu değiştirebileceği savunuluyor TSK destekli ÖSO güçleri Azez çevresinde. Votel, Rakka’dan mesaj verdi Ankara’nın terör örgütü gördüğü YPG’nin ana bileşenini oluşturduğu SDG tarafından alınan Rakka’ya önceki gün giden ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Joseph Votel dün kentin merkezinde yer alan stadı gezdi. IŞİD’in toplu infazları gerçekleştir diği stadyumda açıklamalarda bulunan Votel, “Savaş tamamlandı; fakat işimiz, burada henüz bitmedi. ABD, Avrupa ve diğer ülkelerin BM gözetiminde Cenevre’de yürütülen barış görüşmelerini desteklemelerini ve IŞİD’le mücadeleyi sürdürmelerini istiyoruz’’ dedi. tarafından saldırılar düzenlemek için kullanılabileceğini öne sürdü, bunun da “Suriye’deki insani krizi derinleştirebileceğini” söyledi. ‘5 bin kişi evini terk etti’ Öte yandan Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi Francois Delattre, Güvenlik Konseyi’nin önceki günkü Suriye konulu toplantısında, Türkiye’nin Afrin operasyonunun da gündeme geldiğini belirterek üyelerin Türkiye’ye itidal çağrısı yaptığını açıkladı. BM’den de Afrin’de pazartesiden bu yana 5 bin kişinin evlerini terk etmek zorunda kaldığı uyarısı geldi. Örgüt, Afrin’de 50 bin kişi için yardım göndermeye hazır olduklarını duyurdu. Bu arada Almanya Dışişleri Ba kanı Sigmar Gabriel’in önceki gün mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu’nu telefonla arayarak operasyon ile ilgili Berlin’in kaygılarını dile getirdiği duyuruldu. Berlin’in tepkisi ise muhaliflerce yeterli görülmedi. Hür Demokrat Partili Alexander Lamsdorff Afrin harekâtını kınadı, uluslararası toplumdan siyasi çözüm için çaba göstermesi çağrısında bulunmasını talep etti. Yeşiller Eşbaşkanı Simone Peter ise TSK’nin Afrin harekâtında Alman Leopard tanklarının kullanıldığına ilişkin haberler üzerine Türkiye ile askeri alanda işbirliğine son verilmesini talep etti. TILLERSON’DAN PARİS TOPLANTISI Afrin operasyonuna ilişkin Washington’ın Suriye’nin kuzeybatısında oluşturulan “güvenli bölge” için Türkiye ile çalışmak istediğini söyleyen ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson dün Fransa’da Suriye mesaisindeydi. Tillerson, ilk olarak aralarında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun da yer aldığı 29 ülkeden temsilcinin katılımıyla gerçekleşen Suriye’de kimyasal saldırılara ilişkin iddiaların ele alındığı toplantıya katıldı. Çavuşoğlu ile bir araya geldi Görüşme çerçevesinde Tillerson ile Çavuşoğlu’nun Afrin gündemiyle bir araya geldiği de duyuruldu. Toplantının ardından basına yaptığı açıklamada, Tillerson’ın hedefinde Moskova ve Şam vardı. ABD Dışişleri Bakanı “Rusya, Suriye’ye müdahil olduğu tarihten itibaren Doğu Guta’da ve Suriye rejimi tarafından hedef seçilen diğer yerlerde gerçekleştirilen kimyasal saldırılardan sorumlu” ifadesini kullandı. Tillerson’ın Londra ziyaretinin ardından geçtiği Paris’te katılacağı duyurulan bir diğer toplantı ise Suriye krizine yönelik siyasi çözüm çabalarına ilişkin olduğu savunuldu. Reuters’ın Amerikan ve Arap diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, “Washington’ın Suriye’ye istikrar kazandırma stratejileri ve politik bir çözüm çerçevesinde masaya bir belge de sunmayı hedeflediği toplantıda müttefik ülkeler Britanya, Fransa, Almanya, Ürdün ve Suudi Arabistan Dışişleri Bakanları’nın olmasının planlandığı” belirtildi. Haberde Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun Tillerson’un bu toplantıda yer almayacağı iddiası aktarıldı. Afrin’de TSK operasyonu sürerken muhaliflere yakın Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Suriye ordusunun sivillerin Halep’e kaçmasına izin vermediğini öne sürdü. Gözlemevi, ismi açıklanmayan kaynaklara dayandırdığı iddiasında ordunun sınırdaki kontrol noktalarından sivillerin geçişini engellediğini aktardı. Bu arada Kızılay, SuriyeTürkiye sınırında Bab el Hava’da çatışmalardan kaçan siviller için yeni bir çadır kent kurdu. Soçi için geri sayım TSK öncülüğündeki Afrin operasyonuyla birlikte gözler, 2930 Ocak’ta Soçi’de yapılması planlanan, Suriye’nin siyasi geleceğinin şekillendirilmesinde kilit öneme sahip toplantılardan Ulusal Diyalog Kongresi’ne çevrilirken Kürtlerin nasıl temsil edileceği tartışmaları da sürüyor. Suriyeli kimi kaynak Türkiye’nin Afrin operasyonu ile birlikte Rusya tarafından davet almalarına rağmen tepki olarak Kürtlerin katılmayabileceği iddiasını aktardı. Geçen cumartesi Soçi toplantısına öncülük eden Rusya, Türkiye ve İran’ın davetli listesine ilişkin anlaştıkları duyurulmuştu. Ankara PYD/ YPG’nin katılımına yönelik muhalefetini açıkça dile getirmişti. Rusya’nın Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov önceki Lmauvhroalvif lerle buluştu Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Suriyeli muhaliflerin oluşturduğu Müzakere Yüksek Komitesi Başkanı Nasır Hariri ile Moskova’da bir toplantı gerçekleştirdi. Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nin ele alındığı toplantıda, muhaliflerin katılımcı listesi ve yol haritası konusunda bilgilendirme talep ettiği kaydedildi. gün kongreye Kürtlerin de davet edildiğini açıklamış ancak isim ya da oluşuma yönelik detay vermemişti. Bu arada, Londra merkezli Eşşark el Avsat sitesinin haberine göre, kongre için Rusya tarafından taslağı hazırlanan sonuç metninde “ordunun operasyonlarının anayasal çerçeveye çekilmesi ve güvenlik güçlerinin insan haklarına uygun hareket etmesi” maddeleri yer alıyor. Üç komite hedefi Moskova’nın, daha önce Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Staffan de Mistura’nın Suriye’deki siyasi çözüme zemin teşkil etmek üzere hazırladığı “12 ilke”yi de sonuç metnine dahil etmek istediği belirtildi. Habere göre, Moskova Soçi toplantısından kongrenin başkanlık, anayasal reformlar ve seçim konularında üç komite oluşturulması sonucunu çıkarmayı planlıyor. Haiti’de Trump öfkesi ABD Başkanı Donald Trump, iki hafta önce Oval Ofis’te göçmenlik politikası konulu bir toplantıda Afrikalı, Haitili, El Salvadorlu göçmenler için, “Bu b.k çukuru ülkelerden niye bu insanları kabul ediyoruz” sözlerini kullandığını inkâr etse de buna Haiti’de tepki ler giderek büyüyor. Dün Haiti’nin başkenti PorauPrince’te bulunan ABD Büyükelçiliği önünde toplanan yaklaşık 2 bin kişi, Trump’ı protesto etti. Eylemciler dün gün boyu kapalı olan büyükelçilik binasına girmeye çalışınca, polisle göstericiler arasında arbede yaşandı. Afrin’den Münbiç’e uzanan yol Suriye’nin Afrin bölgesine yönelik askeri harekât, Türkiye’yi yöneten aklın, stratejik önceliklerin iki büyük güç ABD ve Rusya tarafından mütemadiyen çiğnenmesiyle yaşadığı sıkışmışlığı dağıtma hamlesi. ABD ile Rusya Federasyonu’nun satranç tahtasına tavla zarları sallandı. Harekâtın yeni ittifak sistemi geliştirmek üzere uzun vadeye yayılması ve hedef genişletilmesi bumeranga dönüşme potansiyeli barındırıyor. HHH Ankara’dan açıklama bombardımanı arasında kaynayan en mühim mesajlar şunlar: ABD’ye: n “Suriye’de SDG/PYD/YPG bölgesini tanımıyoruz. Operasyon Afrin’de başladı, ABD kontrolündeki Münbiç’e uzanacak.” AKP’li Cumhurbaşkanı’nın ifadesiyle “Ardından da kademe kademe Irak sınırına kadar bu terör pisliği temizlenecek.” RF’ye verilen mesaj: n “Esad yönetimini kabul etmiyoruz, Suriye’de ‘asıl işgalci güçtür’.” Yine AKP’li Cumhurbaşkanı’nın ifadesiyle “Bu operasyonu Allah’ın izniyle inşallah milletimiz ÖSO’yla birlikte zafere ulaşmak suretiyle kazanacağız.” Her iki güce de: “Bu bölgede Türkiye’den başka çalışılabilecek müttefik bulamayacaklarını öğrenecekler.” HHH ABD açısından duruma bakalım: nAnkara kilometrelerce uzanan ABD/SDG/ YPG bölgesi varken Rusya’nın operasyon bölgesindeki Afrin’e girip Washington ile kapışmadan YPG’yi vurmuş oldu. ABD önce “Afrin operasyon alanımız değil” diyerek topu Rusya’ya attı ama AKP’li Cumburbaşkanı’nın kararlılığının asıl sınanacağı yer Münbiç. Hele TSK ile vekil güçlerin Irak sınırına kadar olan bölgeyi temizlemeye kalkışırsa cepheden ABD ile karşı karşıya gelinir. Nitekim Pentagon şefi James Mattis’in, Afrin yüzünden Suriye’deki askeri işgal için bahaneleri olan IŞİD’le mücadelenin olumsuz etkilenebileceği sızlanması boşuna değil. n Stratejik tercihlerini çoktan kendilerine devlet kuracağı düşündükleri ABD’den yana yapmış olan Suriyeli Kürtler, kendilerini en baştan tutarlı biçimde desteklemiş, siyasi ve çözüm masasındaki yerlerini “olmazsa olmaz” koşul saymış Rusya’ya ateş püskürdü. Hamileri ABD’ye ise ses çıkartmadılar. Nitekim Suriye’de işgalciliğini ilan etmiş ABD ne derse desin “ulus inşası” projesi sürüyor. En son 500 kişilik sınır koruma gücünün eğitimi tamamlandı. n Dışişleri Bakanı Tillerson’ın Türkiye ile “güvenli bölge” tesisine ışık yakarken, Suriye Kürtleri de kendileri için “uçuşa yasak bölge” çağrısı yapıyorlar. Yani “onu alma beni al” oyunu... n ABD askeri varlığını sürdürme açıklamasıyla rejim değişikliği ajandasına dönmüştü. Geçmişte olduğu gibi kuzeybatıda cihatçı gruplar üzerinden Ankara ile çalışılabilir ama neye karşılık? HHH Rusya açısından durum: n Uluslararası yasal çerçeveye göre hareket eden Moskova’nın ABD gibi Kürtleri savunma vaadi zaten yok. n Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenlik haklarını sürekli anımsatan Rusya sahada İdlib’de Suriye ordusu ile cihatçıların temizlenmesine, Astana’yı bağladığı Soçi ve Cenevre süreciyle siyasi çözüme odaklanıyor. Kendince devletdışı bir aktör olarak Kürtlere “alabileceklerinin en iyisini” öneriyor. n Moskova, Ankara’yı harekete geçirenin ABD’nin Suriye devletini parçalamaya ve silahlı militan grupları desteklemeye yönelik girişimlerinin neden olduğu tespitini yaptı. Moskova, Ankara’nın ABD ile ilişkisini görmek için harekâtı “sınırlandırma” potansiyelini esnetebilir. n Rusya’nın gözünde Ankara’nın Esad yönetimini “gayrimeşru” görmesinin karşılığı yok. İdlib’de atabileceği geri adım da yok. Şam da, ABD’nin Suriye sahasından silmeyi hesapladığı İran da Afrin harekâtına en net itirazı getirip Rusya ile birlikte hâlâ sakin ve sabırlı duran güçler. HHH İlk bakışta zora düşen Rusya gibi görünse de asıl zorluk, Suriye’de rejimi değiştiremese bile tesise soyunduğu devletçik ile NATO müttefiki arasında sıkışmış ABD’nin. “Herkesin eline baktığı” ABD, müttefiklerini uyumlulaştıramadığı sürece sıkışmışlığını aşamaz. Ankara açısından ise Afrin, iki büyük güç ile ilişkileri tehlikeli bölgeye taşıma ve bumeranga dönüştürme riski barındırıyor. Afrin’le pekiştirilen iç siyasi tasarıma bakılınca, memleket ahalisi için çoktan dönüştü bile. Duterte: Diktatöre dönüşürsem beni vurun!.. Filipinler’de göreve geldiği 2016’dan beri uyuşturucuyla mücadele kapsamında insan hakları ihlallerini teşvik ettiği nedeniyle eleştirilen Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, 2022’de dolacak görev süresini aşma niyetinin olmadığını savundu. Duterte, “Eğer görevden ayrılmadan önce işler kontrolden çıkarsa ve diktatöre dönüşürsem beni öldürün” dedi. C MY B