Katalog

Cumartesi 3 Haziran 2017 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi 9 TİSK’ten önemli kıdem çıkışı Şimdiye kadar sessiz kalarak kıdem fonuna destek vermediklerini ortaya koyan işveren, görüşünü netleştirdi: Uzlaşma sağlanamadığı sürece değişiklik yapılmasın İşverenlerin örgütlü oldukları Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), hükümetin fona dönüştürmek istediği kıdem tazminatı konusunda önemli bir çıkış yaptı. TİSK, kıdem tazminatı konusunun gündemden çıkarılmasını, uzlaşma sağlanmadığı sürece de değişiklik yapılmamasını istedi. TİSK Yönetim Kurulu dün yaptığı açıklamada, kıdem tazminatının ilk kez yürürlüğe girdiği 1936 yılından sonra işsizlik sigortası ve iş güvencesi fonksiyonlarını da üstlenerek zaman içerisinde ekonomi ve işletmeler için ağır bir yük ha line geldiğini savundu. Dünya Bankası verilerine göre Türkiye ekonomisinin, kıdem tazminatı yükünün ağırlığı bakımından ilk sırada yer aldığını belirten TİSK, bu seviyenin, uluslararası piyasalarla rekabet eden işletmelerin gücünü zayıflattığını, yerli ve yabancı yatırım kararlarında olumsuz bir girdi olarak yer aldığını savundu. Çalışma barışı önemli Kamuoyunda ve yazılı basında genellikle fonun parasal yönünün tartışıldığına dikkat çeken TİSK, fonun parasal yönünün büyük önem taşımakla birlikte, kıdem tazminatının çalışma barışı, işçi ve işveren arasındaki sosyal dengelerin korunması, işyeri disiplini ve işyeri etiğinin oluşturulması gibi düzenleyici unsurlarının da bulunduğunu vurguladı. TİSK, bütün bunlar dikkate alınmadan yapılacak düzenlemenin işyerlerinde sosyal sorunlara yol açabileceğini belirterek, “Türkiye’de kıdem tazminatı uygulanırken işsizlik sigortası sistemi benimsenmiş ve iş güvencesi kabul edilmiş ama bu üç müessesenin birbirleri ile olan etkileşimi ve işletmeler üzerinde yaratılan toplam yük göz ardı edilmiştir. Kıdem tazminatının, işsizlik sigortası ve iş güvencesi ile bir bütün olarak ele alınması gerektiğine inanmakla birlikte, bu koşullarda önceliklerimizin farklı olması gerektiği görüşündeyiz” değerlendirmesini yaptı. TİSK, “TİSK olarak beklentimiz, kıdem tazminatı konusunun gündemden çıkarılarak, bir an önce Türkiye’nin yatırım ortamını iyileştirecek, istihdam yaratma kararlarını cesaretlendirecek ve çalışma barışını güçlendirecek düzenlemelere odaklanılmasıdır” görüşünü dile getirdi. l ANKARA EKK toplantısı yapıldı dkdyslGgbkstyesrKdm4eioiüiaaaünkıoöeeızn.ğnbğıBlnDptrmollnsoaddeiyıiüuııalklr,rtonrırabeeaenlçctğışeıbdemoğnrniniusiasbıllrasnüinnmıdmtuıtnineknakontıvdesiüsalankariçAiiansemşıdkanıisçzarmelnanftdlyaeye,ıanteaÇaaikdalarüaioeykralei.ytl”aıdBizipaçrilrşnrnTikand,esiıoiımcısıvflennüğloreümkKitdioalidsırauaıkinarnnmuçndıkmniaaled.lpyoifıerıibesdkaTynlnaugaYlamarvöiılmlüeon,elrieiısi“EKeunyllstşiDpidBrgylanekıöeeitibş(eilşooıyüeioküsarEyşnmolpahtınğoletnğneKkemeçcizyoeuğtnhoüeüKrvremaaeıdloiid’dlmeb)iavnlnölğetniıebmaaamlaeneidındiiifüş,şieeıi. Açıkta altın vuruşDış açık mayısta altın ithalatında sert yükselişle yüzde 49.5 arttı Rusya’dan altı ürüne daha izin Türkiye’ye yönelik yaptırımları aşamalı olarak kaldıran Rusya, altı üründe daha ithalata izin verdi. Böylece Türkiye’den Rusya’ya ihraç edilen domates dahil sekiz üründe yasak sürerken, işlenmiş domatese izin verilmesi olasılığı devam ediyor. Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev’in imzaladığı ve başbakanlığın internet sitesinde yayımlanan habere göre, Türkiye’den dondurulmuş tavukhindi ve yan ürünleri, taze ve soğutulmuş salatalık, taze elma, taze armut, yaş üzüm ve çilek ithalatına ilişkin yasak kaldırıldı. Domates, kabak, bal kabağı, marul, aysberg marulu, patlıcan, biber ve narda ise yasak devam ediyor. l Ekonomi Servisi İş gücü maliyeti yüzde 3.5 arttı Saatlik iş gücü maliyeti endeksi bir önceki çeyreğe göre yüzde 3.5, saatlik kazanç endeksi ise yüzde 3.4 arttı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) birinci çeyrek İş Gücü Maliyeti Endeksi verilerini açıkladı. Endeks, sanayi sektöründe yüzde 3,1, inşaatta yüzde 4.4 ve hizmet sektöründe yüzde 3.7 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış saatlik iş gücü maliyeti endeksinde en yüksek artış yüzde 19.7 ile (Bilgi ve iletişim) sektöründe oldu. l Ekonomi Servisi 1472 bölgeye mobil hizmet Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı önderliğinde, Evrensel Hizmet Fonu kapsamında mobil haberleşme altyapısı olmayan 1472 yerleşim yerine bu hizmetin götürülmesi için düzenlenen ihaleyi Türk Telekom ve Vodafone iş ortaklığı kazandı. Buna göre yüzde 51 Türk Telekom Grubu’nun mobil operatörü Avea, yüzde 49 Vodafone paya sahip olmak üzere bir iş ortaklığı kurulacak. İhale KDV hariç 1 milyar 587 milyon lira teklifle sonuçlandı. İş 36 ayda tamamlanacak. l Ekonomi Servisi Son günde 1 milyar lira tahsil edildi Maliye Bakanı Naci Ağbal, eski yeniden yapılandırma kanunu kapsamında Maliye Bakanlığı, SGK ve gümrük idarelerinin yapılan toplam tahsilatın 22.7 milyar TL’ye ulaştığını söyledi. Mayıs içerisinde ise 2.57 milyar lira tahsilat yapıldığını bildiren Ağbal bu tahsilatın 1 milyar lirasının da yapılandırmanın son günü 31 Mayıs’ta yapıldığını söyledi. l Ekonomi Servisi Mayıs ayında dış ticaret açığı otomotivdeki güçlü ihracata rağmen altın ithalatındaki sert yükselişin etkisiyle yüzde 49.5 artışla 7.65 milyar dolar oldu. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın resmi olmayan geçici dış ti caret verilerine göre, mayısta ihracat 13 milyar 224 milyon dolar, ithalat da 20 milyar 878 milyon dolar oldu. Enerji faturası Geçen yıl mayısta altın ihracatı ön plana çıkmasına karşın, bu yıl mayısta ithalatta ciddi bir artış yaşanırken, ticaret dengesinin altın ithalatı lehine değişmesinin dış ticaret açığındaki yüzde 50’ye yakın artışta belirleyici olduğu belirtildi. Gram altın fiyatındaki gerileme, yaklaşan düğün sezonu ve jeopolitik riskler nedeniyle artan talebin altın ithalatında artışa neden olduğu dile getirildi. Verilere göre, geçen yılın mayısta kıymetli madenler 1.4 milyar dolar ile en çok ihracat yapılan ikinci kalem olurken, bu yılın aynı ayında 2.23 milyar dolarlık kıymetli maden ithalatı gerçekleşti ve en çok ithalat yapılan ikinci sektör oldu. Altın ithalatı mayısta geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 237 artarken, ilk beş ayda ise yüzde 218.5 artışla 6.32 milyar dolar oldu. Mayısta en fazla ithalat yapılan fasıl da 2.88 milyar dolar ile mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları olmaya devam etti. Türkiye’nin enerji faturasını da yansıtan bu kalemde ithalat mayısta bir önceki yıl aynı dönemdeki 2.12 milyar dolar ithalata göre yüzde 36 artış gösterdi. İlk beş aylık verilere bakıldığında ise enerji maliyeti bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 37 artışla 14.58 milyar dolara yükseldi. l Ekonomi Servisi Ovalara yapılanlar kâr kalacak Hükümet 51 ovayı daha koruma kapsamına aldı ancak bu ovalarda onaylı ve tarım dışı kullanıma izin verilmiş alanlara dokunulmayacak MUSTAFA ÇAKIR Zeytinlikleri sanayi ve maden yatırımlarına açan tasarının tartışmaları sürerken hükümet, tarımsal üretim potansiyeli yüksek, erozyon, kirlenme, amaç dışı kullanımlar gibi nedenlerle toprak kaybının hızlı geliştiği 51 ovayı “büyük ova” kapsamına geçirerek koruma altına aldı. Ancak bu ovalarda yer alan onaylı planlı alanlar ile tarım dışı kullanıma izin ve rilmiş alanlar koruma kapsamı dışında bırakıldı. Koruma kararlarının uygulanmadığına işaret eden Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı (ZMO) Özden Güngör, “Bir bakanlığın ‘koruyoruz’ dediğini, başka bir bakanlık imara açıyor” dedi. Zeytinliklerin sanayi ve maden yatırımlarına açılmasına da tepki gösteren Güngör, “Nüfus artınca insanlara santral binalarını mı yedireceksiniz?” diye sordu. Ocak ayında da 141 ova ay nı statüye alınmıştı. Büyük ova kapsamına alınan 51 ova şöyle: “Amasya, Merzifon, Suluova, Aydın, Davutlar, Karpuzlu, Bursa, İnegöl, Karacabey, Yenişehir, Alaca, Kargı, Osmancık, Akören, Akşehir, Altınekin, Beyşehir, Cihanbeyli, Derbent, Ereğli, Gembos, Güneysınır, Kadınhanı, Konya, Kulu, Suğla, Yunak, Birecik, Bozova, Ceylanpınar, Halfeti, Harran, Siverek, Suruç, Viranşehir, Yaylak, Balabancık, Çorlu, Edir, Ergene, Hayrabolu, İbrice, Karacakılavuz, Karaveli, Kızılcaterzi, Muratlı, Naip, Saray, Semetli, Yoncalı, Ovacık.” “Büyük ova koruma alanı” tarımsal SİT anlamına geliyor. 3 yılda 144 dava! Özden, tarım alanları tahrip edildiği için 3 yılda bakanlıklar aleyhine 144 dava açtıklarını söyledi. Güngör, “12 yılda tarım alanları 26.5 milyon hektardan 23.5 milyon hektara düştü” dedi. l ANKARA Emeklilikte yaşa takılanlar için umut yok Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve KİT Komisyon Üyesi Ömer Fethi Gürer’in emeklilikte yaşa takılanların mağduriyetlerinin giderilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’na verdiği sözlü soru önergesini Bakan cevapladı. Müezzinoğlu “Emeklilik sistemlerinde finansal sürdürülebilirliğin temel sigortacılık ilkeleri içinde devam edebilmesinde yaş en önemli parametrelerden biridir. Yaşla ilgili düzenleme kurumun aktüeryal dengesini olumsuz etkileyecek ve Hazine transferlerinin artmasına sebep olacaktır” dedi. l Ekonomi Servisi Buoyasrcdhı Dikkat bu ürünler ‘patlayabilir’ Beyaz eşya üreticisi Bosch, gazlı fırınlar ve ocakları için önemli bir uyarıda bulundu. Şirketin sitesinde yer alan uyarıda gazlı fırınlar ve ocaklar için potansiyel patlama riski bulunduğu belirtilerek, “Belirli yıllarda üretilmiş sınırlı sayıda ev aleti (Solo Gazlı Fırınlar: 01/200910/2011, Ankastre Gazlı Ocaklar: 01/200910/2011, LPG’li Set Üstü Ocaklar: 01/200910/2011, Doğalgazlı Set Üstü Ocaklar: 01/200410/2011) kapsam dahilinde. Ayrıca Ocak 2004’ten Ekim 2011’e kadar gaz dönüşüm işlemine tabi tutulmuş tüm gazlı pişiriciler bu kapsama dahildir” denildi. Duyuruda, daha sonra takılan gaz bağlantı parçasında gerçekleşebilecek potansiyel hasarlara dikkat çekilerek, etkilenen tü keticilerin gaz bağlantı parçasının ücretsiz değiştirileceği belirtildi. l Ekonomi Servisi 442 bin esnaf kredi kullandı Kredi kullanan esnaf sayısı yarım milyona yaklaştı. 2017 yılı nisan ayı itibarıyla, yüzde 50 faiz indirimli ve yüzde 100 faiz indirimli (faizsiz) kredi kullanan toplam esnaf ve sanatkâr sayısı 442 bin 139 iken, kredi bakiyesi 21 milyar 259 milyon 658 bin lira oldu. Mayıs ayında 11 bin 364 firma kurulurken 2 bin 449 firma kapandı. 2017 yılı Mayıs ayında 11 bin 364 firma kurulurken 2 bin 449 firma kapandı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, mayısta 4 bin 709 limited şirket, 3 bin 627 ticari işletme, 1 bin 914 şube, 1 bin 36 anonim şirket, 78 kooperatif kuruldu. Toplam aktif firma sayısı da 1 milyon 735 bin 595 oldu. 2017 yılı Nisan ayı itibarıyla kaybolmaya yüz tutan meslekler kapsamında kredi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 150, kullandırım tutarı 4 milyon 258 bin TL, Usta girişimci kredisi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 172 iken, kullandırım tutarı 7 milyon 15 bin lira oldu. l Ekonomi Servisi ‘15 Temmuz Anayasası’ 1.Silivri sürecinde FETÖ’cü kumpasların mağduru, 2. Silivri sürecinin başında FETÖ’cü diye yakalanmış ya da FETÖ’cülerin kumpasıyla görevden uzaklaştırılmış, 1980’li yıllarda başlayan PKK terör örgütü ile çatışmalardan günümüzde sürdürülenlere, uzananlara.. En önde görevlerde, en başarılı operasyonlara adları yazılanların, “yok yere suçlanıp, vatan için şehit düşenlerin” anısına... Evrensel ölçeklerde anayasa hukuku bilgeliği sorgulanamayacak Prof. İbrahim Ö. Kaboğlu’nun “İnsan hakları, demokrasi ve hukuk devleti için mücadele edenlere..” armağan ettiği; “15 Temmuz Anayasası” başlıklı kitabının, referandumda neden hayırcılar cephesinde yer aldığını da özetleyen bilimsel çalışmasının içeriğine, yerimiz elverdiğince bir göz gezdirelim.. Sunuş bölümünden alıntılar.. “7 Haziran 2015 yasama seçimlerinde Ak Parti’nin TMMB’de çoğunluğu kaybetmesi üzerine, Külliye güdümünde yürütülen ‘siyasal ve anayasal operasyonlar’ sonucu gerçekleştirilen 1 Kasım seçimleri sonrası Anayasa, yeniden siyasal aktörlerin gündem malzemesi haline gelince, artık kişisel anayasa etkinliklerine hayır demeye başladım. ANAYASADER, SODEV, TÜSES, ÜNİVDER, SHD ile işbirliği çerçevesinde Şubat 2016’dan itibaren yaptığımız çalışmalar sonucu, başka sivil toplum örgüt temsilcilerinin desteğini alarak ‘önce demokrasi’ girişimini oluşturduk, kamuoyuna duyurduk. Bilgi kirliliğinin devam ettiği bir ortamda anayasa yapılamayacağı, öncelikli görevin anayasal bilgilenme hakkının sağlanması olduğu, kamuya açık toplantılarda hep vurgulandı... Neden ‘15 Temmuz Anayasası?’ Çünkü 16 Nisan’da oylanan 6771 sayılı ‘Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’, 15 Temmuz darbe girişimi ve ardından yürürlüğe konulan olağanüstü hal rejiminin ürünüdür. Bu metnin anlaşılması için, Temmuz 2016’dan başlamak gerekir..” HHH “Darbe” sözcüğünü telaffuz etmekten bile kaçınan bir kişi olarak haftalık yazılarımdan 7 ve 14 Temmuz günlü olanlar, Temmuz 2016’nın ilkyarısında ülkenin içinde bulunduğu durumu resmettiği için, bu iki yazı, “15 Temmuz Anayasası” kitabının girişi olarak seçildi. 4 Anayasa ve ilahi kitaplar arasındaki ilişki, daha sıkça ele alınmalı. Neden? Çünkü Türkiye’de şu ikili süreç ivme kazanıyor: Anayasasızlaştırma ve dinselleşme. Her ikisi de tehlikeli: l Anayasasızlaştırma, hukuk dışı ve keyfi yönetimin yaygınlaşması anlamına gelir. l Dinselleştirme, misyonerlerine “mücahit ruhu” aşılasa da uzun dönemde kaybeden din özgürlüğü olur. Dünyevi bir metin olan anayasa, din özgürlüğünün de başlıca güvencesi. Dinselleştirme ise, din özgürlüğü kadar diğer haklar için de tehlikeli; tıpkı keyfi yönetim aracı olarak anayasasızlaştırmanın, haklar toplumunu yok etme tehlikesi yaratması gibi. “Dinsel anayasa talebi” (TBMM Başkanı), “Başı secdeye değmeyenler hayvandır” (hayvan olmayan prof.) Ve cami avlusu demeçleri.. Cami açma törenleri, iftar yemekleri, ülke yönetimine dönük demeç ve açıklamalar eşliğinde, dini politikaya alet etme mekânları haline getirildi..“85 yıl sonra Ayasofya’da ezan sesi”. Görmez’in katıldığı Kadir Gecesi.. sabahında ezan okundu.. Atatürk Havalimanı’nda yaşanan saldırıyı İslam dinine açılmış bir savaş olarak nitelendiren Görmez’e göre katledilen “İslamın insanlığa getirdiği yüce değerlerdir.” Cumhurbaşkanı ise çatışmalarda yaşamlarını yitirenleri, şehitler ve pisi pisine gidenler olarak ikiye ayırıyor... Sonuç olarak aynı zamanda dinselleştirme zemini olarak görülen anayasasızlaştırma, tek kişi yönetimini kurma aracı olmanın çok ötesinde bir tasarım şeklinde karşımıza çıkıyor.. 4 Yönetimdeki karmaşa çok yaygın ve girift.. Hukuk yerine kişisel eğilimlerin baskın gelmesi, demokrasinin temel ilkesi olan liyakat yerine, yandaşlık ve kayırmacılığın yaygın bir uygulamaya dönüşmesi. 4 Karmaşa yerine kaos kullanımı daha uygun düşer yaşananları açıklamak için; karışık, karmakarışık, düzensiz.. Devlet yönetiminde “görevyetkisorumluluk” zinciri bir kez kırılınca, iş kaosa kadar gidebiliyor. En kötü koalisyon hükümetinden bile beter.. 4 Bu kaotik ortamda, bir yandan Türkiye Cumhuriyeti çökertilirken, öte yandan bir paralel devlet inşaası hızla sürdürülüyor. 4 Kitabın 15 Temmuz Anayasası’na ilişkin hukuksuzluklar zincirini, tek adam üzerinden benzeri olmayan otoriterleşme modelininin okuması sizden. Neler yapabileceğinin sorgulanmasına gelince.. 4 Hiçbir toplumun, yüzyıllara yayılan birikiminin “kişisel iktidar” hizmetinde bir anda yok edilmesine seyirci kalamayacağı gerçeğinden yola çıkılıyor. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının öncelikle var olan yürürlükteki anayasal düzenin tanıdığı haklarına sahip çıkması gereği anımsatılıyor. Hak hukuk ihlallerinin boyutlarını anlatan bölümlerini okuma hakkı sizde.. Başkanlık rejimine göre de, insan hakları, yürürlükteki anayasal kazanımları sahiplenmek, demokrasianayasa diyalektiğinden yürümek, hiçbir toplumun, yüzyıllara yayılan birikiminin, “kişisel iktidar” hizmetinde bir anda yok edilmesine seyirci kalamayacağı gerçeği anımsatılıyor. KISA... KISA... l Almanya Ulaştırma Bakanı Alexander Dobrindt, Audi’nin, bazı dizel motorlu araçların egzoz emisyon testleri için yanıltıcı yazılım kullandığını söyledi. 24 bin araç geri çağrılacak. l Reuters’e göre AB, Alphabet Google birimine alışveriş hizmetindeki uygulamaları nedeniyle ağustosta yüklü bir para cezası kesebilir. l Garanti Bankası, IFC ile İpotek Teminatlı Menkul Kıymet İhracı programı kapsamında, 5 yıl vadeli 150 milyon dolar karşılığında yaklaşık 540 milyon TL tutarında sözleşme imzaladı. l İş Bankası, DHL Express ve eticaret altyapı çözümleri sunan IdeaSoft ile bir işbirliğine imza attı. C MY B