Katalog

Perşembe 22 Haziran 2017 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: SERPİL ÜNAY Bankalara faiz tehdidi ekonomi 9 Başbakan’dan bankalara faiz uyarısı: Tren kalkıyor, hareketten önce son çağrıyı yapıyorum. Ya adam gibi makul bir faiz oranını benimsersiniz ya da biz tedbir alırız Başbakan Binali Yıldırım, İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) meclis toplantısında yaptığı konuşmada, bankaları faiz konusunda adeta tehdit etti. Yıldırım, “Bankalara diyoruz ki ‘Gelin kardeşim, bak aklınızı başınıza alın, mevduat toplama yarışına girmeyin’” uyarısı yaptı. Yıldırım, “Her şey güzel de bankalar niye faizleri bu kadar yüksek tutuyor. Yüzde 14’ten parayı toplayacaksın, sanayiciye, işadamına kaçtan kullandıracaksın? Yüzde 18,19,20 insaflıysa 25’e kadar gidiyor. ‘Adam gibi...’ l Tren kalkıyor, hareketten önce son çağrıyı yapıyorum; ya adam gibi makul bir faiz oranını benimsersiniz veya biz bunun tedbirini alırız. Bunu bankacılarımız bir tehdit olarak algılamasın. Elimizde araçlarımız var, o araçları kullanmaktan Yıldırım, İBB Başkanı Kadir Topbaş, Erdal Bahçıvan ve Zeynep Bodur Okyay, Invest In Istanbul’un açılışını yaptı. çekinmeyiz. Ama istiyoruz ki bu, tatlılıkla olsun. l Bankaların görevlerini yapmalarını sanayiciler adına bekliyoruz. Çok da zamanımız yok. Çünkü hepimiz aynı gemideyiz yani böyle bir kâr sanayide var mı? Yok. Çalış, çabala, terle, akıl teri, alın teri... Sonunda bakıyorsun el elde baş başta. Her şart al tında kazanan bir sektör olur mu kardeşim? Her seferinde dört ayak üstüne düşüyor. ‘Aklınızı başınıza alın’ l Bankalara diyoruz ki ‘Gelin kardeşim, bak aklınızı başınıza alın, mevduat toplama yarışına girmeyin.’ Birbirleriyle yarışıyorlar. ‘Ne veriyorsun?’, ‘13’, ‘Ben 13.2.’ Sanki efendim, balık mezbahasında müzayede yapıyor. Olur mu böyle şey? Parayı toplayacaksınız, sonra o parayı kullandıracak kimse bulamazsan ne yapacaksın? Turşusunu mu kuracaksın paranın? Elimizde araçlarımız var. Ellerinden parayı falan alacak değiliz, aracımız olduğunu bilsinler” dedi. l Ekonomi Servisi Bahçıvan: Üretime engel İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan da, “Son dönemde arzu etmediğimiz bir şekilde kredi faizlerinde yüzde 1516’lık oranlara varan bir yükselişe tanık oluyoruz. Faiz oranlarının yüksek seviyesi, üretim ekonomisine geçişin önünde ciddi bir engeldir. Bankaların reel sektörü paydaş olarak görmeleri ve uzun vadeli, sağlıklı bir iş birliğini kısa vadeli çıkarlara kurban etmemeleri gerekiyor” dedi. Arzu ettikleri büyümenin ‘nitelikli’ büyüme olduğuna işaret eden Bahçıvan, “Çok önemli teşviklere rağmen sanayide yatırımların sınırlı kalmasının sebebi, yatırım ortamının yeteri kadar tatmin edici olmamasıdır. AB ile entegrasyonun arttığı, risklerin azaldığı, güvenli ülke algısının daha da güçlendiği bir yatırım ortamında hem yerli yatırımlar hem de doğrudan yabancı yatırımlar daha da canlanacaktır” diye konuştu. Yeni riskler kapıda Rüzgârda 4 bölgeye tahsis Rüzgâr enerjisine dayalı elekt rik üretim santralı kurulması amacıyla yapılan ön lisans ihalelerinin ilk gününde, KayseriNiğde, Adana ve AksarayKırşehirNevşehir bölgeleri için tahsisler yapıldı. KayseriNiğde bölgesinde kilovatsaat başına 2.90 dolar/cent teklif veren Enerjisa ve Esengüç uygun bulunurken, Adana bölgesi için en düşük teklifi veren 4 firmaya toplam 120 megavatlık kapasite tahsis edildi. AksarayKırşehirNevşehir bölgesi için kilovatsaat başına eksi 1. 15 dolar/centle en düşük teklifi veren RES Anatolia Holding AŞ’ye 60 megavatlık kapasite tahsisi yapıldı. Teklif veren 16 firmanın dosyaları incelendi. İhaleler 23 Haziran’da tamamlanacak. l Ekonomi Servisi Sanayinin yüzde 14’ü yabancıda Üretim değerine göre sana yi ve hizmet istatistiklerinin tam sayım kapsamındaki girişimlerde yabancı kontrol oranı yüzde 14.1 oldu. Yabancı kontrol oranı 2014’te yüzde 13.8 seviyesindeydi. Bu oran 2012, 2013 yıllarında sırasıyla yüzde 13.6, yüzde 13.4’tü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) açıkladı 2015 yılı verilerine göre, tamsayım kapsamındaki girişimlerde 2015’te yapılan toplam üretimin yüzde 2.4’ü Almanya’nın, yüzde 1.7’si ABD’nin ve yüzde 1.6’sı Fransa’nın kontrolündeydi. İmalat sanayiindeki alt sektörlere bakıldığında en yüksek yabancı kontrol oranı yüzde 84.7 ile “Tütün ürünleri imalatı”, ikinci sırada yüzde 44.8 ile “Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler imalatı” sektörü yer aldı. İkinci el otoda hareket var MASFED Başkanı Aydın Erkoç, yılın ilk dört ayında ikinci el araç piyasasında toplam satışların 2 milyon 340 bin 877’ye ulaştığına işaret ederek pazarın yıl sonunda 77.5 milyonluk satış hacmine ulaşmasını öngördüklerini söyledi. Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Başkanı Erkoç, sıfır otomobil satışlarının yılın ilk 5 ayında yüzde 15, toplam sıfır araç pazarının yüzde 13 daraldığına işaret etti. Erkoç, ikinci el piyasada ise ilk dört aylık verilere göre toplam satışların yüzde 6.2, otomobil satışlarının yüzde 5.3 arttığını dile getirdi. Avrupa Merkez Bankası’na göre küresel ekonomik büyümeye dönük riskler hafiflese bile ABD’den kaynaklı ekonomik görünümde aşağıya doğru eğilim var 52 milyon dolarlık kayıp Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Halil Bülbül, bir dönem 109 milyon dolar yaş meyve sebze ihracatı yapılabilen Rusya’ya bu yılın ilk 5 ayında sadece 3 milyon dolarlık ihracat yapıldığını söyledi. Bülbül, Rusya kayıpları ile Rusya dışı kazançların mahsup edilmesi halinde 52 milyon dolarlık bir farkın ortaya çıktığını vurguladı. Bülbül, “Rusya kayıplarının yaklaşık üçte birini yeni pazarlarla telafi edebilmişiz. Dolayısıyla yeni pazarlar konusunda çok daha fazla çalışmalıyız” dedi. 2017’nin ilk çeyreğin de ekonomik büyüme yüzde 5 olarak gerçekleşmesine rağmen, tarım sektöründe bu oranın yüzde 3.2’de kaldığını anlatan Bülbül, genel ekonomik büyümeye sektörel katkının olması gerekenin altında kaldığını söyledi. Bülbül, bunun nedenlerini “Verilen desteklerin büyümeye ivme kazandırmaması. Sektörümüzde yaşanan toprak kayıpları. Tarımsal faaliyetlerden çekilme. Fiyat istikrarı adına tarımsal ithalatın kolaylaştırılması. Dünya tarımsal ürün fiyatlarındaki düşüşler. Tarımsal girdi maliyetlerindeki aşırı artışlar olarak ifade edebiliriz” şeklinde sıraladı. Tarım sektöründeki büyümenin Antalya tarımı açısından anlamını yaş meyve sebze ihracatındaki eğilimlere bakarak belirli ölçülerde görmenin mümkün olduğuna işaret eden Halil Bülbül, 2017 ilk 5 ayında yapılan yaş meyve sebze ihracatının 189 milyon dolar olduğu ve bunun geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11’ik artışı ifade ettiğini söyledi. Bülbül, ilk bakışta büyüme oranı itibarıyla yüksek bir rakam gibi gelse de 189 milyon dolarlık ihracatın aynı dönemler itibarıyla araştırıldığında 2008 rakamına denk geldiğine değindi. l Ekonomi Servisi Avrupa Merkez Bankası (ECB), piyasaların Amerika Merkez Bankası (Fed) tarafından yapılan politika sıkılaşmasının çok üzerinde durmamasıyla beraber küresel ekonomik büyümeye yönelik risklerin hafiflediğinin görüldüğünü belirtti. Ancak kuruluş, özellikle ABD’den gelen korumacılık sinyalleri gibi yeni gelişmelerden dolayı ekonomik görünümün aşağı doğru bir eğilimde olduğuna da dikkat çekti. Banka, küresel ekonomik şartlarda ani bir değişim ihtimalinin azaldığını, büyük gelişen piyasa ekonomilerinin son dönemlere göre daha iyi bir durumda olduğunu ve Çin’de politika desteğinin kısa vadeli görünüme dair endişeleri azalttığını belirtti. Avrupa Merkez Bankası “Fed’in titiz iletişimi ve kademeli parasal sıkılaşması ile gelişen piyasalarda hassasiyetin azalması, küresel mali şartların düzensiz bir şekilde sıkılaşması riskini hafifletmiş görünüyor” dedi. ECB özellikle yeni ABD hükümetinin korumacı bir yöne doğru girme ihtimalinden dolayı yeni risk kaynaklarının küresel ekonomide önemli olumsuz etkiler bırakabileceğinin de altını çizdi. Bankanın dün yayımladığı bültende Çin’in de orta vadeli hassasiyetlerinin arttığı ve İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılma görüşmelerinin zorlu geçme ihtimalinin de endişeleri artırdığı belirtildi. l Ekonomi Servisi THY en iyiler listesinde 5 sıra geriledi, 12. oldu Skytrax, 2017 yılının en iyi hava yolu firmalarını Paris’te düzenlenen Air Show’da açıkladı. 2017 yılının en iyi hava yolu şirketleri listesinde ilk sıraya Qatar Airways yerleşirken, geçtiğimiz yılın 1’incisi Emirates bu yıl 4’üncü sıraya geriledi. 2016 yılında 7’inci sırada yer alan Türk Hava Yolları (THY) ise 5 sıra birden gerileyerek listenin 12’inci sırasında yer aldı. Geçen 6 yıl boyunca Avrupa’nın en iyi ha vayolu şirketi ödülüne layık görülen THY, bu yıl koltuğu Lufthansa’ya kaptırdı. Yaklaşık 20 milyon yolcunun değerlendirmeleri ile belirlenen listede, bu sene zirve değişti. Değerlendirmeye toplamda 325 hava yolu dahil olurken, Skytrax yalnızca en iyi 100 havayolu şirketini açıklıyor. l Ekonomi Servisi Türkoğlu Tahincioğlu Gayrimenkul şirketi Tahincioğlu, Türkiye Basketbol Federasyonu (TBF) işbirliği ile Avrupa’nın en iyi ligleri arasında yer alan Basketbol Süper Ligi’nin isim sponsoru oldu. İşbirliği 3 yıllık olacak. İmza töreninde konu şan Tahincioğlu Yönetim Kurulu Başkanı Özcan Tahincioğlu, sponsorluk bedeli ile ilgili bir rakam açıklamazken, “Sponsorluk hiyerarşisine uygun bir bedel oldu” dedi. İşbirliğinin uzun soluklu ol Tahincioğlu basketbol ligine sponsor oldu duğunu belirten Tahincioğlu, uygun şartlar oldukça sporu destekleyeceklerini anlattı. Tahincioğlu, “Biz toplumun geleceğini ilgilendiren, toplumun bütününe umut ve moral verecek hatta model oluşturacak projeler üzerine odaklanıyoruz” diye konuştu. Türkiye Basketbol Federasyonu Başkanı Hidayet Türkoğlu da, Tahincioğlu ile basketbol dışında farklı alanlarda da birbirlerine destek olacaklarını söyledi. l Ekonomi Servisi ‘Radikal belirsizlik’ Kapitalizmin, ABD hegemonyası altında kurulan ekonomik, siyasi, kültürel “yapısının”, mali krizden sonra çelişkilerini düzenleme kapasitesini kaybederek, çözülmeye başladığına değinmiştim; ancak yeni bir yapılanmayı (mimariyi) oluşturacak kalıcı unsurlar henüz yok. Bu durum kapitalizmi yönetmeye çalışanlar açısından, Financial Times yazarlarından Wolfgang Münchau’nın bir ifadesini ödünç alırsak, sık sık büyük sürprizlere yol açan bir “radikal belirsizlik” yaratıyor. Liste uzun Bu sürprizlerin listesi oldukça uzun. Örneğin, ABD’de Trump’ın zaferi, ardından devletin zirvesinde patlak veren yönetim krizi; İngiltere’de Jeremy Corbyn’in İşçi Partisi’ne başkan olması, Brexit... İngiltere genel seçimlerinde Corbyn, siyasi iklimi deştirmekle kalmadı, gençlerin ve işçi sınıfının oylarıyla partisini hükümeti kurabilecek bir düzeye yükseltti. Londra’da “Grenfell Tower” sosyal konutlarında yangın felaketi bir anda, ülkede sınıf çelişkisini, devletin ve sermayenin sıradan vatandaşın sorunlarına ilgisizliğini gözler önüne serdi. Muhafazakâr Parti hükümet programından kemer sıkmaya ilişkin tüm önerileri çıkarttı, Brexit yaklaşımını yumuşattı. Fransa’da, Macron bir yıl gibi kısa bir sürede yükselerek, geleneksel sağ ve sol partileri geride bırakıp devlet başkanı seçildi. Daha bir yıl önce var olmayan partisi genel seçimleri açık farkla kazandı... Bu örneklere, Türkiye’deki 15 Temmuz tuhaf olayını, referandumun garip sonuçlarını, Ortadoğu’da Katar krizini, İran’ın 700 km menzilli bir füzeyle Suriye’de IŞİD’i vurmasını, ABD’nin bir Suriye uçağını düşürmesinin ardından, Rusya’nın ABD uçaklarını hedef kabul edeceğini açıklamasını da ekleyebilir, istersek bu “hesapta olmayan” şaşırtıcı gelişmeler listesini daha da uzatabiliriz... Qua vadis? Münchau, geçtiğimiz dönemde, “Ilımlı liderler kendi siyasi gereksinimlerini (küreselleşme, finansallaşma E.Y) evrensel hakikatler sandılar”... “Mali kriz, dışardan bakınca istikrarlı gibi duran siyasi mali sistemi, genel karakteri belirsizlik olan, dinamik bir sisteme dönüştürdü” diyerek, aslında süreçlere damgasını vuran uzun dönemli yapısal eğilimlerin olduğunu anımsatıyordu. Biz bu eğilimleri çok tartıştık, şimdi tekrarlamayalım. Ancak eğilimlere bakarak “Qua Vadis?” (Nereye doğru) diye sormak neredeyse kaçınılmaz. İsviçre bankası, UBS’nin 2800 dolar milyoneri arasında yaptığı araştırma da, bu en ayrıcalıklı kesimde bile belirsizlik algısının, geleceğe ilişkin kaygıların önde geldiğini gösteriyor. Muhafazakâr tarihçi (HarvardOxford) Niall Ferguson, geçen hafta The Times’daki yorumunda, ABD’de artan silahlı şiddet olaylarından, İngiltere’deki yangın felaketinden hareketle, tarihçi Peter Turchin’in son çalışmasına da göndermeyle, çok kaygılı olduğunu itiraf ediyordu. Turchin geçen yıl yayımlanan “Ahenksizlik Çağları” (Ages of Discord), yapıtında 1700’lerden bu yana ekonomik toplumsal gelişmelere ilişkin uzun zaman serilerini inceleyerek, ABD toplumunda, yaklaşık 50 yılda bir tekrarlanan, kriz/çöküş dönemleri olduğunu savunuyordu. Turchin (saptadığı dönemler,1800’lerin ikinci yarısından bu yana kapitalizmin yapısal krizleriyle kabaca örtüşüyor) büyük toplumsal altüst oluşların öncesinde gelişen, bir anlamda bunları haber veren, üç eğilime dikkat çekiyor: Seçkinlerde çarpıcı bir zenginleşme, aralarındaki rekabet ve çatışmalarda yoğunlaşma; halk sınıflarında hızla yoksullaşma; devletin mali krizi. ABD’nin hâlâ kapitalist ekonominin merkezinde olduğunu, bu eğilimlerin Avrupa ülkelerinde de görüldüğünü düşünürsek, uygarlığın gelişmeleri önceden görmeyi, karar almayı çok zorlaştıran bir “radikal belirsizlik” içinde büyük bir altüst oluşa doğru gittiğini söyleyebiliriz. Demek ki, Mao’nun sözleriyle, “Gök kubbenin altında kaos egemen; koşullar mükemmel”... Tabii, kendi dar çıkarlarını aşmaya, muhalefet güçlerini birleştirmeye, “kaosun” içinde hareket edebilecek esnekliği göstermeye, ortaya tarihsel bir özne koymaya niyeti olanlar için... Booking için kritik gün Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin, faaliyetleri mahkeme kararıyla durdurulan booking.com yetkilileriyle bugün görüşmesi bekleniyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Temurci, booking. com’un Türkiye’deki faaliyetlerinin durdurulmasına ilişkin, Ekonomi Bakanı Zeybekci’nin yürüttüğü görüşmeler sonrasında şirketin faaliyetlerine tekrar devam etmesinin beklendiğini bildirdi. l Ekonomi Servisi C MY B