Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO FAİZ BORSA 3.6470 7.7 kuruş 3.9100 4.2 kuruş 1 1 .55 0.06 puan 90.268 730 puan Yaşlılar yoksullaştı8 EDİTÖR:PELİNÜNKER TASARIM:SERPİLÜNAY ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 973.82 99 kuruş 144.30 15 kuruş Cuma 17 Mart 2017 TÜİK verileri yaşlı nüfusta yoksulluk oranının yüzde 18.3’e çıktığını gösterdi. Verilere göre yaşlı kadınlar daha yoksul. Çalışan yaşlıların yüzde 73’ü ise tarımda yer alıyor Türkiye’de 10 yaşlıdan neredeyse ikisi yoksul. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, yaşlı nüfusta yoksulluk oranı 2011’de yüzde 17 iken 2015’te yüzde 18.3’e yükseldi. Yaşlı kadınlarda yoksulluk ise erkeklere göre daha yüksek. Yoksul yaşlı nüfus oranı erkeklerde yüzde 15.9 iken, kadınlarda yüzde 18.6’ya çıkıyor. Yaşlı nüfusta yoksulluk oranı 2011’de erkekler için yüzde 15.9, kadınlar için yüzde 17.9 seviyesindeydi. TÜİK, 2016 yılına ilişkin istatistiklerle yaşlılar verilerini açıkladı. Buna göre, 65 ve daha yukarı yaşı ifade eden yaşlı nüfus 2012 yılında 5 milyon 682 bin 3 kişi iken son beş yılda yüzde 17.1 artarak 2016 yılında 6 milyon 651 bin 503 kişi oldu. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2012 yılında yüzde 7.5 iken, 2016 yılında yüzde 8.3’e yükseldi. Yaşlı nüfusun yüzde 43.9’unu erkek nüfus, yüzde 56.1’ini kadın nüfus oluşturdu. Verilerden dikkat çekenler şöyle: Çoğu tarım işçisi 4 Yaşlı nüfusta işsizlik oranı yüzde 2.4. 2015’te 15 ve daha yukarı yaşta işgücüne katılma oranı yüzde 51.3 iken, yaşlı nüfusta bu oran yüzde 11.9 oldu. İşgücüne katılım oranı yaşlı erkek nüfusta yüzde 19.9 çıkarken yaşlı kadın nüfusta yüzde 5.8’e geriledi. 4 İstihdam edilen yaşlı nüfusun sektörel dağılımı incelendi ğinde ise 2015 yılında yaşlı nüfusun yüzde 72.8’inin tarım sektöründe, yüzde 20.4’ünün ise hizmet sektöründe yer aldığı görüldü. 4 Muhtaç olduğu tespit edilen yaşlılara yapılan ödemelerden faydalanan yaşlıların sayısı 2016 yılında 620 bin 19 kişi olup toplam yaşlı nüfus içindeki oranı yüzde 9.3 oldu. Yaşlı başına yapılan yıllık ortalama yardım tutarı ise 2 bin 548 TL oldu. 2.5 kat artış 4 Yaşlıların yüzde 40.2’si çocuklarının yanında yaşamak istediğini ifade etti. Huzurevinde kalma isteğinin en önemli nedeni çocuklarına yük olmamak oldu. 4 Mutlu olduğunu beyan eden yaşlı bireylerin oranı 2015 yılında yüzde 56.8 iken bu oran 2016 yılında yüzde 64.5’e yükseldi. Verilere göre yaşlı erkekler kadınlardan daha mutlu. 2016 yılında yaşlı erkeklerin yüzde 66.2’si, yaşlı kadınların ise yüzde 63.2’si mutlu olduğunu beyan etti. 4 Yaşlı bireylerin 2016 yılında en önemli mutluluk kaynağı yüzde 64.2 ile aileleri oldu. İkinci sırada gelen mutluluk kaynağı ise yüzde 18.1 ile çocuklar. 4 İnternet kullanan yaşlı bireylerin oranı beş yılda 2.5 kat artışla yüzde 8.8’e yükseldi. İnternet kullanan yaşlı erkeklerin oranı 2016 yılında yüzde 12.5 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 5.8 oldu. l Ekonomi Servisi Bilmeyen BES’ten çıktı Merkez’den sürpriz yok Merkez Bankası (TCMB), mart ayı toplantısında, geç likidite penceresi faiz oranını 75 baz puan artışla yüzde 11.75’e yükseltti. Politika faizi yüzde 8, faiz koridorunun alt bandı yüzde 7.25 ve üst bandı yüzde 9.25’te bırakıldı. Merkez, enflasyon görünümündeki bozulmayı sınırlamak için parasal sıkılaştırmayı güçlendirdiklerini açıkladı. Kararın ardından dolar/ TL 3.6332’ye kadar geriledi. Enflasyon geçici BlueBay Varlık Yönetimi Stratejisti Timothy Ash, “Piyasaların beklediği yönde olan karar TCMB’ye ‘dinamik’ sıkılaştırma sürecinde daha fazla seçenek sunuyor. Dolayısıyla bu, TL’yi referanduma kadar istikrarlı ve güçlü tutar. Odak noktası büyümeye geri döndüğünde Merkez, parasal gevşemeye oldukça çabuk dönecektir” diye konuştu. Işık FX Başanalisti Gizmen Nalbantlı “Merkez, geç likidite penceresini 75 baz puan artırarak yüzde 11’e yükselmesi beklenen enflasyon öncesi sıkı duruşu koruyacağını gösterdi. Üst bantta değişiklik yapmayan Merkez, enflasyondaki yükselişin geçici olduğunu düşünüyor” dedi. l Ekonomi Servisi TAV’dan 15. havalimanı TAV Havalimanları, Suudi Ara bistan Yanbu Prens Abdul Mohsin Bin Abdulaziz Uluslararası Havalimanı’nın 30 yıllık işletme hakkını kazandı. Kızıldeniz kıyısında endüstri ve liman şehri olan Yanbu, TAV’ın yurtdışında işletmesini üstlendiği 15, Medine’nin ardından Suudi Arabistan’da işletmesini üstlendiği ikinci havalimanı oldu. l Ekonomi Servisi Fibaemeklilik Genel Müdürü Öztürkoğlu, otomatik BES’e katılanların yüzde 60’ının ilk hafta çıktığını bunun bilgisizlikten kaynaklandığını savundu Türkiye’de akaryakıtın beşte biri kaçak Akaryakıt bayileri tarafından kurulan Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Genel Başkanı Fesih Aktaş, Türkiye’de satılan akaryakıtın yüzde 18 ile 22’si arasıdaki bölümün “kaçak” olduğunu ifade ederek, “32 milyar liralık bir sektörün 6 milyar lirası kaçak... İçimizdeki çürükler ayıklansın istiyoruz. Kaçak akaryakıt satanları teşhir edeceğiz.” dedi. EPGİS’in tanıtım toplantısında konuşan Aktaş, yaşadıkları sorunlar nedeniyle çoğu bayinin batma noktasına geldiğinin altını çizerek, “Biz bir kamyon yakıt istiyoruz, irsaliyesiyle geliyor ama fatura iki hafta sonra geliyor. O kamyon o irsaliye ile iki kez üç kez doldurulup satılıyor. Biri legal diğer ikisi illegal. Kaçak akaryakıt bu” dedi. Aktaş, tarım kredi kooperatiflerinin kırsal bölgelerde akaryakıt bayilerinin en büyük rakibi haline geldiğine değinerek, “Hepsi akaryakıt ticareti yapıyor. Üstelik artık üyeleri olmayan kişilere de satış yapmaya başladılar” diye konuştu. Akaryakıttaki yüksek vergilerden de yakınan EPGİS Genel Başkanı Aktaş, şöyle konuştu: “Benzinin bize gelişi 1 lira 60 kuruş. Buna ÖTV ve KDV ile ÖTV’nin KDV’si ekleniyor. Verginin KDV’sini, vergisini alıyor devlet ve satıldığı rakama ulaşıyor. Bunda bizim ana dağıtımcıyla paylaştığımız karımız 8 kuruş. Vatandaş da bizim şişirdiğimizi sanıyor. Biz fiyat oluşumun hiçbir yerinde yokuz. Ama günah keçisi olarak biz görülüyoruz.” EPGİS, ana dağıtıcı firmalarla bayiler arasında yaşanan adil olmayan kâr dağıtımı ve uygulanmayan sözleşme şartları gibi sorunların çözümü için 13 kişilik bir uzlaştırma komisyonu da oluşturdu. l Ekonomi Servisi Fesih Aktaş Yılbaşında başlayan otomatik BES sistemine iki ayda yaklaşık 1.8 milyon çalışan dahil oldu. Fibaemeklilik Genel Müdürü Erol Öztürkoğlu, Sisteme dahil olanların yüzde 60’ının ilk haftada geri çıktığını belirterek, “Şu anda 800 bin civarında aktif sözleşme var. Otomatik BES’teki 1.4 milyon kişi’nin daha önce BES’i yokmuş. Çoğu bilgisi olmadığı için sistemden çıkıyor. Sistemi daha iyi anlatmak için zaman olsaydı daha az kişi sistemden çıkardı. Çoğu bilinçsizlikten çıkıyor. Yani BES’in getirisini bilmiyor. Buradaki ana problem müşteri tam anlamıyla tatmin olmadı” ifadesini kullandı. Öztürkoğlu, düşük gelir gruplarının yüksek gelir gruplarına göre otomatik BES’ten daha az çıktığını da söyledi. Seçme hakkı dönemi Öztürkoğlu, bundan böyle Fibaemeklilik müşterilerinin, diledikleri fon yöneticisini 12 şirket arasından kolaylıkla seçebileceğini ve istediğinde değişti rebileceğini söyledi. Öztürkoğ lu, Türkiye’de çoğunlukla emek lilik şirketlerinin fonlarını bağlı bulundukları bankalara ait port föy yönetim şirketlerinin yö nettiğini belirterek, “Bir müşte ri sözleşmesinin olduğu emekli lik şirketini değiştirmek istiyor sa bu, mevzuat gereği 1 ya da 2 yıl beklemek müşterileri mut suz edebildiğini gördüğümüz bu duruma karşılık bir çözüm ge liştirdik” diye konuştu. Öztürkoğlu, Fibaemeklilik ola rak yeni satın alımlara açık ol duklarını anlatarak, “BES ve ha yat sigortası ürünleri su nan Fibaemeklilik, sağlık sigortası alanına adım atıyor. Şirket, lisans başvurusu sonuçlandı ğında Fiba Grubu’na ait Florence Nightingale hastaneleri işbir liğiyle sağlık si gortası alanında da hizmet vere cek” dedi. l Ekonomi Servisi Erol Öztürkoğlu İşverenden de itiraz MUSTAFA ÇAKIR 45yaşın altındaki çalışanların brüt ücretlerinden yüzde 3 kesinti yapılmasını öngören zorunlu BES’e işveren kesimi de itiraz etti. İşçilerin ücretlerindeki azalışın telafi edilmesini isteyeceklerini söyleyen işverenler, zorunlu BES’in ek yük getireceği endişesini dile getirdi. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu’nun (TİSK) yayın organı “İşveren” dergisinin son sayısında zorunlu BES ele alındı. TİSK Genel Sekreteri Bülent Pirler, “BES ile işletmeler üzerine gelecek işlem yükü ağır ve karmaşık. İnsan kaynakları departmanlarında çalışan sayısını artırma gereği ortaya çıkabilir. Düzenlemenin işçi ücretlerinde yaratacağı düşüşün bireysel ve toplu iş sözleşmelerine konu olarak işverene aktarılacağı görüşündeyiz” dedi. Aynı dergide, işverenlerin endişelerine yanıt veren Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek “Açıkçası bu noktada rahatlıkla işverenlerimize müsterih olmalarını önerebilirim. Sistem işverenlere ek bir maddi külfet getirmeyecek biçimde kurgulanmıştır” diye konuştu. l ANKARA Çanakkale 45 bin araçla ‘geçilir’ mi? Yarın Çanakkale köprüsünün temeli atılacak. Takvimden özenle seçilen 18 Mart tarihi ile halkoylamasına 29 gün kala siyaseten bir taşla çok kuş vurulacak. Şehitleri Anma Günü’nün yıldönümünde, “geçilmez” denilen Çanakkale, Başbakan’ın şakacı tabiriyle geçilmeye başlanacak. Anayasa gereği tarafsız konumda olması gereken Cumhurbaşkanı ile Başbakan, önce Şehitleri Anma Günü nedeni ile Çanakkale Deniz Zaferi törenlerine katılacak. Ardından Çanakkale köprüsü temeli vesilesiyle birlikte referandum mitingi yapacak. Velhasıl, “devletin cebinden bir kuruş çıkmayacağı” yaygın yalanıyla sunulan YapİşletDevret (YİD) modelli Çanakkale köprüsü temeli, yine kamu kaynaklarının kullanılacağı bir propaganda zeminine dönüşecek. İşin cebimizle ilgili kısmına gelelim: Köprü, hediye değil ceza Gerçek 1: Çanakkale köprüsü, AKP rejiminin bize hediyesi falan değil. Bittiğinde araç başına geçiş ücreti 15 Avro artı KDV olacak. (Devlet bu tip projelerde yüzde 8 KDV uyguluyor.) Yani köprü bugün hizmete girmiş olsa, otomobiliyle geçen herkes 64 TL ödeyecek. Kritik konuyu Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeli ile yaptırılan bütün projelerde olduğu gibi, verilen garantinin tipi ve niceliği oluşturuyor. Araç garantisi, YİD projelerinde, “geçmeyen araç sayısı kadar paranın Hazine’den çıkması” demek. (Not: Resmi raporlara göre YİD modeli, KÖİ’nin bir çeşidi.) Günlük 45 bin araç garantisi YİD modelli ihalelerde yapım ve işletme unsurlarından oluşan en kısa toplam süreyi teklif eden avantaj sağlıyor. Çanakkale köprüsü projesinde en kısa süreyi, DaelimLimakSKYapı Merkezi’nden oluşan ortak girişim grubu, 16 yıl 2 ay 12 gün ile verdi. Yatırım bedeli ise 10 milyar 354 milyon 576 bin 202 TL olarak açıklandı. Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan ihale günü, geçiş ücretinin otomobil başına 15 Avro artı KDV olduğunu duyurmuştu. O gün açıklanmayan kritik bilgiyi öğrendik. Henüz imzalanmamış sözleşmeye göre Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) şirketlere, Çanakkale köprüsü bittiğinde günlük 45 bin araç garanti etmiş. Bu sayının altındaki trafiğin parası, vergilerimizden ödenecek. Günlük 45 bin garanti, yıllık 16 milyon 425 bin araç eder. Bugunkü kur üzerinden yukarıda yaptığımız (15 Avro artı yüzde 8 KDV) 64 TL otomobil başına geçiş ücretini esas aldığımızda sonuç şu: Hazine, hiç araç geçmemesi halindeÇanakkale köprüsünü yapan dört müteahhit firmadan oluşan OGG’ye TL üzerinden yıllık 1 milyar 51 milyon 200 bin TL taahhüt etmiş oluyor. Eksik geçen her otomobil ücreti bizlerin cebinden çıkacak. Tekrar vurgulayalım, Bu tutar bugünkü Avro kuru üzerinden TL karşılığı. Her koşulda bu sözleşme imzalandığında günlük 45 bin araç garantisi ile ödemenin yapılacağı tarihteki kuru esas almak gerekiyor. 2023 metre gösteriş amaçlı Bu arada projeye dair, akla ziyan bir kaynak tasarrufu daha var. Gelibolu ile Lapseki arasında inşa edilecek olan 1915 Çanakkale Köprüsü’nün orta açıklığı, 2023 m. olarak tasarlandı. Cumhuriyetin 100. kuruluş yılını simgelediği söylenen bu uzunluk, köprünün ihtiyacı olan zorunlu mühendislikten değilmiş. Rejim talepli ve gösteriş amaçlı. Bu orta açıklıkla dünyanın en uzun asma köprüsü olacağı söyleniyor. Ama artık kaç metre fazlaysa (belki 50, belki 100) fazladan imal ve inşa edilecek uzunluğun parasını ihtimal ki yine Hazine ödeyecek. Yok eğer şirket, gösteriş amaçlı bu ekstra uzunluğu, Cumhuriyetin 100. yılı onuruna Türk Hazinesi’ne armağan ediyorsa ne mutlu! Çocuklarımızın ekonomik geleceğini rehin alan Çanakkale köprüsü için de hayır. G20’de Türkiye’yi Şimşek temsil edecek Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Almanya’nın BadenBaden kentindeki G20 toplantılarında Türkiye’yi temsil edecek. G20 ülkelerinin maliye bakanları ve merkez bankası yöneticileri 1718 Mart’ta bir araya gelecek. İki gün sürecek G20 toplantılarında “artan korumacılığa karşı net bir duruş sergilenmesi” mesajının verilmesi bekleniyor. Toplantılarda, finans alanında ekonomik esnekliği güçlendirmek, dijitalleşmeyi şekillendirmek ve Afrika’ya yatırımı teşvik etmek gibi konular ele alınacak. l Ekonomi Servisi C MY B