Katalog

BULMACA 14 TASARIM: İLKNUR FİLİZ Pazar 5 Kasım 2017 BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, “Bazıları Sı cak Sever”, “Sokak Kızı İrma”, “Kayıp” gibi filmleriyle tanınmış ABD’li sinema oyuncusu... Fransız Devrimi sırasında giyilen bir giysiye ve sokaklarda oynanan şarkılı bir halk dansına verilen ad. 2 Şamanizm’de kutsal sayılan taş yığınları... Serseri, haşarı, saygısız... Güney Amerika’daki And Dağları’nda yaşayan yerlilerin dinsel önderlerine verilen ad. 3 Fethiye ilçesinde doğal güzelliğiyle tanınmış bir koy... Ekin demetlerini arabaya koymaya ya da harman aktarmaya yarayan çatal biçiminde araç... “Yine bu yıl sensiz içime hiç sinmedi” (Şarkı). 4 Avustralya’da yaşayan, devekuşuna benzer bir kuş... Meksika’nın batısında konuşulan ve yok olma tehlikesi gösteren bir dil... Cisimleri bileşime ya da ayrışıma uğratarak niteliklerini belirtmekte kullanılan madde... Bir duvarın başını ya da iki du varın köşesini oluşturan gömme ayak. 5 Bir şeyi elle sıvazlama... Yeraltından çıkarılan define ya da maden... Bir ilimiz... Yemek. 6 Civa elementinin simgesi... Sümerlerde sağlık tanrıçası... Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren aygıt... Orta Afrika’da büyükbaş hayvanlarda görülen uyku hastalığı... Eski Türk güreşlerinden biri. 7 Yahudilere özgü, kuru meyveyle yapılan bir tür marmelat... Uzaklık işareti... Adın durum eklerinden biri... Hatay ilinde ünlü bir höyük. 8 Büyük kent serserisi... Karmaşık sistemlere uygulanan ve “güdümbilim” de denilen denetim kuramı... ““Hem kadeh, hem bâde, hem bir şuh ’dir gönül” (Nefi). 9 Posta beygiri... Hz. Muhammed’in yaşamını konu alan yapıtlara verilen ad... Etiyopya’nın para birimi... “Teselliden nasibim yok ağlar baharımda” Bu haftaki bulmaca ödülü Devrimler Çağı Taner Timur Yordam Kitap 22 Ekim 2017 1647 KAZANANLAR: Orhan Canlı, Mustafa Sapmaz Afyonkarahisar Vural Yurdakul, Fatma Çelikcan Ankara Yiğit Efe 22.10.2017 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Leo Panitch, Greg Albo, Vivek Chibber’in Strateji Sorunu (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: İren Antalya İsmail Alataş Aydın 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Sami Akpınar Çorum İsmail Hakkı 1 CHAR L E S BUKOW S K İ AMO K Tekçe Gaziantep Cihat Kasapoğlu Giresun Sedef Erdemli, Meltem Tiregal, Elif Şafak Urucu, Zikri Aygün, Gökçe Berktan Hammaş, Ant Gökçek, Filiz Talaslı, Ümit Sönmez 2 LAVO İ S İ E R D İ KELEÇ NÜ 3 ABAK İ NŞAT L İ K İ DATÖR 4 RAN ÖN E ĞME L İ ALARA 5 ANAG RAM A S İ KK E YO R 6 Z EKA F AUNA AS MUA R E 7ER DU Ş AK M İ ME S İ S MU T Talaslı İstanbul Figen Kafesçiler, 8 TABULARA SA GR EN M İ RA Nurcan Şahin, Veli Yel İzmir Nilgün Kızıltaş Kırklareli Ali Suğat Turat, Sami Uğurlu, Kenan Duman Manisa Ahmet Sezgin Samsun 9K OLUR LOK LOK E P İ NET 10 İ N O K S NA R ELS İ ARAKA 11 N İ L A FA KÜND E KAR İ AV 12 V E K AM Ç U R İSİS LA L 13 S İ KANA N E ON ZU L UB YA Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle aycin@cumhuriyet.com. tr veya (0212) 343 72 64 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile 14 O K Ü L T İ Z M T A G U T 15 M Ç İ R L EM İ S TE 16 E F E M E R A AM İ R P 17 L O T A EĞ İ R S ADE 18 İ K E AK I TMA Pİ gönderilen yanıtlar ise aynı adrese 19 Y A K U Z A F O L L A M A gönderilmeye devam edecek. 20 E L KAT RA T İNİ Ş (M.A. Ersoy). 10 Yapraklarının üst yüzeyi bö cekleri yakalayan yapışkan tüylerle örtülü otsu bir bitki... Bayındırlık... Kütük ve tomrukları çekmek için uçlarına çakılan halkalı çivi. 11 On iki hayvanlı eski Türk takviminde timsah yılna verilen ad... Gemi enkazı, batık... Araplara özgü düğün ziyafeti... Osmanlı Devleti’nin Müslüman olmayan uyruklarına verilen ad. 12 Umman’ın plaka imi... Kurak bölgelerde yaşayan bir sürüngen türü... Birkaç Müslüman bir arada toplu namaz kılmak istediklerinde, içlerinden birinin öne geçerek namaz kılanlara önderlik etmesi... Bir tür börülce. 13 Akla ve gerçeğe aykırı olan... Ses... Fatih Sultan Mehmet’in şiirlerinde kullandığı mahlas... Bartın ilinde bir şelale. 14 Motorun devingen parçalarını koruyucu gövde... “ yaprak verir sır vermez rüzgâra” (C.S. Tarancı)... Türkiye’nin plaka imi. 15 Genellikle gemilerde ağır yükleri kaldırıp indirmek için kullanılan bir çeşit vinç ya da palanga... “Esme ey esme canan uykuda” (F.N. Çamlıbel). 16 Moğollarda vergi toplamakla görevli devlet memuru... Bir nota... Şinto dininde, ibadet edenlerce tanrısal varlığa söylenen sözler. 17 Ege Denizi’nde Yunanistan’a ait bir ada... Romanya’nın plaka imi... Esmi Mısır inancında gök tanrıçası. 18 Güreşte bir oyun... Tarlanın saban iziyle birbirinden ayrılan parçalarından her biri... Sina Yarımadası’nda bir çöl. 19 Bir hücre, bir doku ya da bir organın boyutlarının sonradan küçülmesi... Eylemsizlik, durgunluk. 20 Sodyum elementinin simgesi... Doğu Timor’un başkenti... Ağrı Dağı’na verilen bir başka ad. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Klasik müziğin 18. yüzyıldaki gelişiminde belirleyici rol oynayan ünlü Avusturyalı besteci... Bir buğday cinsi. 2 Halkın aşağı tabakası... Bir cins yaban kedisi... En küçük izci kuruluşu... Bir halatı herhangi bir yere dolama. 3 Balık akını... 20 Ağustos 1940’ta Meksika’da Troçki’yi öldüren gizli ajan. 4 Ege Denizi’nde Yunanistan’a ait bir ada... Bir sanat yapıtının ilk taslağı... Tavlada “üç” sayısı... Çabuk yaz 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... maya elverişli bir yazı yöntemi... Bestelenmiş her tür şiire Batı’da verilen ad. 5 Çanakkale ilinde ünlü bir antik kent... Cinsel ilişki... Rütbesiz asker... Katıksız, duru, temiz. 6 Budala, akılsız... Eskiden uzay boşluğunu doldurduğu varsayılan esnek madde... Güney Amerika yerlilerinin oklarına sürdükleri çok güçlü bitkisel zehir... Afrika’da bir ırmak. 7 Bir yanardağ patlaması sonucunda ortaya çıkan küçük krater... Nişastanın sindirilmesine yarayan ve tükürükte bulunan bir enzim... Trabzon’un Akçaabat ilçesinde bir göl. 8 Tıpta en gelişmiş görüntüleme tekniğinin kısa yazılışı... Oylumlu... Berilyum elementinin simgesi... Tarla sınırı... “ göğsün arası Zemzem pınarı / İçsem öldürürler, içmesem öldüm” (Karacaoğlan)... Düz ve geniş arazi. 9 Yeniçeri kışlası... Bilge Kağan ile Kültigin’in babası olup Göktürkleri Çin egemenliğinden kurtararak yeniden bağımsızlığa kavuşturan hükümdar... Geleneksel Japon şarkılarına verilen ad. 10 Sih dininin kurucusu olan Hintli guru... Güzel sanat... Kuzu sesi... Belçika’da yaşayan bir halk. 11 Rus müziğine özgü bir tür akordeon... ABD basketbol ligini simgeleyen harfler... Bir İngiliz uzunluk ölçüsü birimi... Rutenyum elementinin simgesi... Bir nota. 12 İnanç alanına giren konularla bilim alanı na girenlerin birbirinden ayrılması gerektiğini öne süren ve 14. yüzyılda yaşayan Türk astronomi, matematik ve felsefe bilgini... Acımsı bir likör cinsi. 13 Hatay yöresine özgü, buğday ve etle yapılan bir yemek... Bacağın alt bölümünü ve ayakkabının üstünü örten bir tür tozluk... Arjantin’in plaka imi... Kekeme ya da dilsiz kimse... Verme, ödeme. 14 Bangladeş’in para birimi... “Tek Boynuzlu At”, “İtalyan Kızı”, “Kesik Bir Baş” gibi romanlarıyla tanınmış İngiliz kadın yazar. 15 Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası... Bir iskambil oyunu... Yabancı. 16 Japonya’da Buda rahibelerine verilen ad... Akciğerleri dinlerken hekimin duyduğu patolojik ses... Nasreddin Hoca’nın doğum yeri olan köy. 17 Tarlayı sürerek dinlenmeye bırakma... Üstün bir yetkinin gücünü simgeleyen değnek. 18 Çin’in para birimi... El, ayak ve yüzde kızartı ve şişmelerle kendini gösteren hastalık. 19 Bilgisiz, kültürsüz kimse... Cepte taşınan tütün ya da sigara kutusu... Kayseri ilinde, önemli bir kuş alanı olan göl. 20 Rumeli ve Balkanlar’ın fethinde önemli görevler üstlenen Osmanlı komutanı. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ vdenizci@gmail.com Cumhuriyet kupası Şampiyonlar Mustafa Arslan ve Şehmuz Ercan ödül töreninde… Bu yıl Mustafa Arslan ve Şehmuz Ercan, TBF’nin en prestijli iki ikili turnuvalarından biri olan Cumhuriyet Kupası’nı Hatay’a götürdüler. Yarışma 2829 Ekim tarihlerinde yapıldı. Yarışma öncesi TBF yönetimi ve briçseverler Anıtkabir’e çıkarak Atatük’ün Mozalesi’ne çelenk koydular. İlk on şöyle: 1. Mustafa Arslan ve Şehmuz Ercan %62.60 2. Özgür GökselUğur Taşman %61.10 3. İlker ÇubukçuSoner Çubukçu %60.31 4. Armağan ErolAyhan Coşkunol %59.90 5. Ataman AydoğduBerk Gökçe %59.43 6. Yusuf KahyaoğluOrhan Ekinci %59.33 7. Alpay ÖzalpErdal Çalışkan %58.91 8. Hüseyin CesurUğur Taş %58.86 9. Ahmet Demirezerİbrahim Kılıç %58.27 10. Mahmut YerginHalil Öser %57.92 Acele Eden Batar! İmp DB zonda Dağıtan: Doğu ¦ 1087 ¦ RD7 ¦ D762 ¦ 875 Batı 2Kör Herkes Pas ¦ ARDV953 ¦ ¦ R5 ¦ AR93 Kuzey Kontr Doğu 1Kör 4Kör Güney Kontr 6Pik Kuzeyin kontru cevapçı kontrudur, konuşacak bir şeyleri olduğunu burada tartışılacak olsa da fakat doğal bir konuşması olmadığını belirtiyor. Bu konuşma 4’lü piki inkâr eder, yoksa Kuzey kontr yerine 2Pik derdi. Sadece DV trefle bile büyük olasılıkla yapabileceğinden Güney 6Pike sıçrıyor. (Çünkü ortağında 8 puan bekliyor, bu durumda dışarda 12 puan kalıyor ve bu puanlar oyun açan Doğuda olmalı ve buna göre karo Rua uçuyor.) Batı kör 6’lıyı çıkıyor. Şlemi nasıl yapacaksınız? Analiz ve çözüm: Masada oynayan kör Ruayı koydu ve Doğunun Asına çaktı. Pikle yere geçti ve karo çevirdi. Doğu bir çıkmaza girmişti. Asını koysa deklaran yerde iki kaybını sağlayacağı iki kâğıt sağlamış olacaktı. (Morton’s Fork manevrası) O da ufak koydu. Deklaran Ruası ile kazandı, tekrar kozla yere geçti, kör Damına bir karo attı, trefl onörlerini çekip bir trefl verdi ve trefl partaj dağıldığı için çaktırmaya gerek kalmadan oyunu yaptı. Bu oyuna Doğu doğru defansa kontratı batırabilir miydi? Evet, bu oyuna Doğu kontratı batırabilirdi. Nasıl mı? –İlk lövede küçük kart vererek! Bu durumda deklaranın hemen bir defos yapması gerekecek. Eğer karo atarsa ilk karoya As girecek, trefl atarsa ilk karoya küçük verecek. Peki, daha güzel bir oyun var mıydı? – Evet, ilk lövede kör onörü yerine yerden küçük kör vermek! Bu durumda Doğu 10’luyu koyar, siz çakarsınız ve kozla yere geçip karo çevirirsiniz. Doğru defans küçük vermektir. Siz Ruayla alır, pikle yere geçer ve köre koz empası (ekspas) yapar, tekrar kozla yere geçer ve sağlanan köre bir karo atarsınız. Şimdi oyunun başarısı trefl dağılımına kaldı ve trefl de 33 çıkınca kontratı yaparsınız. İşte savunmanın dağılımı: ¦ 64 ¦ 96432 ¦ 1093 ¦ V42 ¦2 ¦ AV1085 ¦ AV84 ¦ D106 SATRANÇ GM SUAT ATALIK suata@hotmail.com Yalana, riyaya yer yok! Yalancının mumu yatsıya kadar yanarmış! Satrançta başarı, birbirlerine plaket takdim edenlerin eylemiyle bir değil! 1980’lerin ortasına kadar yerleşmiş bir Ulusal Genç Takım vardı: Suat Atalık, Haldun Ünalmış, Kerim Tütüncü. O devirde, ulusal takıma oyuncu sadece şampiyonadan alınırken, dördüncü kişi genelde değişirdi. Herkes birbiriyle lise takım turnuvaları, liseler şampiyonası ve hatta daha evvelki devirlerde Türkiye Küçükler Şampiyonası’nda oynamış olduğu için, büyük bir gelişme gösteremeyen Ulusal Genç Takıma giremezdi. TSF 1991’in üçüncü başkanı Ali Nihat Yazıcı sürekli olarak 1983 yılındaki şampiyonada 4.’lüğü paylaşanlar arasında seçme yapılmadığını, genç yaşta uğradığı bu haksızlık neticesinde ileride başkan olup satranca adaletli yönetim getirmeye niyetlendiğini yazılarında vurguluyordu. Yakın zamanda ilk savını unutmuş olmalı ki, 1983 yılında Ulusal Genç Takıma girmeye hak kazandığını ama ailesinin içinde bulunduğu ekonomik şartlardan ötürü Balkanyad’a gidemediğini dahi iddia etti! Türkiye’de idareciler, genellikle başarısız gruptan çıkarlar. Tarihi değiştirmek için başarının ancak kendi idareleri altında geldiğini söyler ve mağdur edebiyatı yaparlar. Fakat Büyük Lasker’in dediği gibi satranç tahtasında yalana ve riyaya yer yoktur. Kerim Tütüncü 80’lerde sürekli birlikte oynadığım bir satranççı. Gençler kategorisinden sonra satrancı hemen bıraktığı için son 30 yılda çok az görüşebildiğim biri. Oynadığı tüm turnuvaların hem notasyon kâğıtlarını, hem de çizelgelerini saklayan Kerim Tütüncü’nün arşivinden 9 tur İsviçre Sistemiyle oynanan 1983 Türkiye Gençler Birinciliği: 1. Suat Atalık 8,5 puan; 24 Haldun Ünalmış (29), Kerim Tütüncü (28,5), Hakan Han (28) 7 puan; 58 Cüneyt Mert, Reha Diri, Erdem Gülgener, Erkan Kalem 6 puan; 912 İzak Romi, Alper Kalınağa, Ali Nihat Yazıcı, Çığ Süer 5,5 puan; 1317 Hakan Erdoğan, Kayıhan Öztürk, Şeref Kurt, Altuğ İnce, Tansel Turgut 5 puan. Dikkatinizi çekecek olursa sıralamada, ileride Türkiye Şampiyonu olacaklar, eski Türkiye Gençler Şampiyonları, unvanlı oyuncular ve hatta sadece satrançta değil mektupla satrançta da dünya çapında isimler var! 1983 Baile Herculane (Romanya)’da yapılan Balkan Birinciliğinde Türkiye’yi temsil eden Ulusal Genç Takım da bu şampiyonadan seçilmiş ve sıralama parantez içindeki eşitlik bozma kriterlerine riayet edilerek yapılmıştı. Ulusal A Takım çeşitli nedenlerden Balkanyad öncesi eksik kalınca, ben A takıma geçerken, 6 puan alan gruptan birinin genç takımın 4. masasında oynaması söz konusu oldu. Romanya’da fikir değiştirilip 6 puanlık gruptan seçmesiz alınmış olan Erdem Gülgener, Ulusal A takımın 6. masasında yarıştı. Görüldüğü üzere 5,5 puanlıların hak iddia etmesi olası değil! Fransa’nın Belfort kentinde yapılan Dünya Gençler Şampiyonası sonrası Baile Herculane, benim uluslararası arenada kabul görmeye başladığım yıllardı. 1. masalarda gelen altın madalya, takımın da derece için oynamasına yaradı. Ama son turda Hakan Han’ın uzun bir ajurne sonrası Bulgar oyuncuya mağlubiyeti umutla rı söndürdü. Bu günleri yad ettiğimizde, Kerim’i en çok şaşır tan ekonomik şartlar bahanesiydi. Sirkeci’den Baile Herculane’ye 2. mevkide en ucuz tren biletiyle seyahat, aramıza hiçbir zaman girememiş olanların mağdur edebiyatı emsali senaryolarını da çürütüyor. İşte bir tarafta, hayatının bir döneminde profesyonel satranç oynamış, satrançta iz bırakmış bir insan; diğer tarafta ise UKD’sini sildirmiş kurgusal bir tarih Yazıcı! Şimdi size 80’li yılların başında Türkiye’de Yaş Gruplarında oynanan satrancın seviyesini aktaracak bir örnek: Kerim TütüncüSuat Atalık, 1981 Türkiye Küçükler Şampiyonası, Sicilya Savunması Najdorf Varyantı 1.e4 c5 2.Af3 d6 3.d4 cd4 4.Ad4 Af6 5.Ac3 a6 6.Fe2 e5 7.Ab3 Fe7 8.Fe3 Fe6 9.Vd2 Abd7 10.a4 00 11.a5 Vc7 12.00 Vc6 (Kerim Tütüncü, Geller’in sevdiği f4’süz planı masa başında buluyor. Yalnız şimdi pozisyonel bir oyuna yol açacak 13.Ff3! çirkin görünse de şart!) 13.f3?! d5 14.ed5 Ad5 15.Ad5 Fd5 16.Kfd1 Fe6 17.f4! (Yenilik!17.Ac1 Kac8 18.c3 Kfd8, SuşiçParma, 1965 Yugoslavya Şampiyonası oyununda olduğu gibi inisiyatif Siyaha geçer) Kad8 18.Ff3 Vc7 (18...e4? 19.Ad4! Vd5 20 Fe2 ve c4 sürüşü Beyaza üstünlük verir) 19.Vc3 Kc8?! (19...Vb8!) 20.Vc7 Kc7 21.Fd5 Ff5 (21...Fd5 22.Kd5 Af6 23.Ke5 Fd6 (23... Ag4 24.Fb6!) 24.Fc5! Vezir değişimi öncesi Siyahın gözünden kaçan taktik olasılık) 22.fe5 Ae5 23.Fb6 (23. Ff4 Ff6 24.c3) Kd7 24.Ac5 Fc5 25.Fc5 Kfd8? (25...Fc2 26.Kd2 Kc8 27.Fb4! ve 25...Kc8 26.Fb6 Fc2 27.Kac1 Beyaza kompanzasyon sağlarken Fil çiftinin gücünü vurgular) 26.Fb6 Kc8 27.Fb3?! (27.Kd4!) Fe6!= 28.Fe6 fe6 29.c3 Şf7 30.Kf1 Şe7 (Dengeli bir konum olan bu noktada taraflar beraberlikte anlaştılar: 31.Fd4! Ad3 32.Fg7 Ab2 33.Ff6 Şe8 34.Kae1 Kc6 sonrası c4 karesine oturacak At, Beyazların Filinden aşağı değil!) 0,50,5. C MY B