Katalog

DUNYA CIA: Kim çok rasyonel ABD istihbaratı, Trump yönetiminin “dengesiz” olduğu yönünde açıklamalar yaptığı Kuzey Kore lideri Kim Jong Un’un akli sorunu olmadığını ve son derece rasyonel davrandığı görüşünde. Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı’nın (CIA) Kore Misyonu Merkezi’nde direktör yardımcısı Yong Suk Lee, bir konferansta yaptığı konuşmada “Kim son derece aklı başında bir aktör. Tüm bu esip gürleyen tavır ve üslubun ardında aslında, ABD ve Güney Kore’yle karşı karşıya gelmek istemiyor” dedi. ‘ Irak krizine Paris el attıCuma6Ekim2017 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: MERİÇ ŞENYÜZ TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ 7 Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) 25 Eylül bağımsızlık referandumunun ardından IKBY’nin referandum adımının yankıları sürerken Fransa Cumhurbaşkanı Macron, dün Irak Başbakanı İbadi’yi ağırladı, ‘arabuluculuğa hazırız’ mesajı Irak merkezi hükümeti ve komşu ülkelerle yüksek gerilim yaşarken verdi. İbadi ise peşmergeye merkezi ordunun parçası kalın çağrısı yaptı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanu el Macron Bağdat ile Erbil arasında arabuluculuk için devreye girdi. Kürt tarafının arabuluculuk için tercih ettiği taraf olan Fransa’nın lideri, dün Irak Başbakanı Haydar HAVİCE Irak’ta IŞİD’in elinde kalan iki bölgeden biri olan Kerkük’e bağlı Havice’nin tümüyle kurtarıldığı açıklandı. Başbakan İbadi, “Bu sade ZAFERİ... ce Irak için değil tüm dünya için zafer” dedi. Havice’nin alınmasıyla Irak merkezi güçleriyle peşmerge sıcak temasa açık duruma geldi. İbadi’yi Elize Sarayı’nda ağırladı. Görüşmenin ardından “Silahlı ihti laf, çatışma istemiyoruz, ama fede ral otorite üstün gelmelidir ve kim se federal otoriteyi çiğnememelidir” diyen İbadi, referandumu bir kez daha “yasadışı” diye niteledi. Macron: Diyalog başlamalı “Ayrılıkçılık kabul edilemez. Irak tüm Iraklılara aittir” vurgusu ya pan Irak Başbakanı, bununla bir likte Irak anayasasına uygun şekil de ifade edilmesi halinde “Kürtle rin uzun zamandır güttüğü amaç lara saygı duyuyorum. Ama biz tek bir ülkeyiz, birlikte çalışmak zo rundayız” diye konuştu. IŞİD’e kar şı birlikte savaştıkları peşmergeye federal otorite altında Irak güvenlik luk çabalarına aktif katkıda bulun güçlerinin ayrılmaz parçası olarak maya hazır olduklarını belirtip şun kalma çağrısında bulundu. ları söyledi: “Kürtlerin haklarını ta Fransa Cumhurbaşkanı da Iraklı nıyan şekilde ve Irak anayasası çer yetkililer isterse BM’nin arabulucu çevesinde Irak’ın egemenliği, top rak bütünlüğü ve birliğine say gı gösteren bir diyaloğun gele cek hafta ve aylarda başlaması, yaşamsal önem taşıyor.” Tek yolun uzlaşma oldu ğundan söz eden Macron, Fransa’nın Kürtlerin durumuy la ilgili her zaman hassas ol duğunu, IKBY ile yakın bağları bulunduğunu, ama aynı zaman da Irak’ın istikrarına bağlılık duyduğunu dile getirdi. Ulus İbadi dün Macron’la görüşmesinin ardından beraberindeki heyetle Fransa’nın enerji şirketleriyle de bir araya geldi. lararası koalisyona ABD’nin ardından en büyük katkıyı veren Fransa’nın IŞİD mutlak hezimete uğratılana dek askeri güçlerini çekmeyeceğini kaydetti. İbadi geçen salı günkü açıklamasında IKBY’nin referanduma dahil ettiği petrol zengini Kerkük ve diğer statüsü tartışmalı bölgeler için “son sözün federal otoritede olacağı ortak yönetim” önermişti. Irak Merkez Bankası’nın IKBY ve Kürt bankalarına tüm döviz akşını kesme açıklamasına karşın önceki gün bankacılık kaynakları Kürt bankalarına döviz işlemleri yapma izninin yeniden verildiğini söyledi. Havice IŞİD’den kurtarıldı Irak’ta IŞİD’in elinde kalan iki bölgeden biri olan Kerkük’e bağlı Havice’nin dün tümüyle kurtarıldığı açıklandı. 21 Eylül’de peşmerge siz başlayan operasyonda ordunun 9. zırhlı tümeni, federal polis, acil müdahale birliği ve Şii milis gücü Haşdi Şabi, Havice’nin merkezine Irak bayrağı çekti. İbadi “Bu sadece Irak değil, tüm dünya için bir zafer” dedi. Bir sonraki adım Kaim Bağdat’tan Musul ve KerkükIKBY’ye uzanan iki yolun arasında bulunan Havice, Sünni Arap nüfusunun eğilimleri nedeniyle “Irak’ın Kandahar’ı” lakabıyla da anılıyor. 2014’te IŞİD’le savaş adı altında Kerkük’ü ele geçiren peşmerge’yle sıcak temasa açık duruma gelen Irak güçlerinin bundan sonraki hedefinin, IŞİD’in elindeki son yer olan IrakSuriye sınırındaki Kaim kasabası ile çevresi olması bekleniyor. ‘ABD IŞİD’e istihbarat veriyor’ Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov, Suriye’de ABD kontrolündeki bölgelerden Suriye ordusuna saldıran IŞİD’in, hükümet mevzileriyle ilgili istihbaratı ABD’lilerden elde etmiş olabileceğini öne sürdü. Teröristlerin, hükümet güçlerinin gizli yerlerini net olarak bildiğini söyleyen Konaşenkov, “Teröristler bu bilgileri sadece hava istihbaratı sayesinde sağlayabilir. Bu bilgiler sabotaj için onlara büyük bir özenle aktarıldı” dedi. Saldırılar arasında tek bir bağlantı olduğunu ileri sürerek “Bu saldırıların tümü, SuriyeÜrdün sınırındaki ABD birliklerinin konuşlandığı Tanf’tan geliyor” iddiasında bulundu. Rus meclisindeki bir komisyonun başkan yardımcısı olan Viktor Vodolatskiy de Suriye’de IŞİD’in esir aldığı iki Rus vatandaşının videoda IŞİD’e biat ettiklerini söylemeyi reddettikleri için örgüt tarafından infaz edildiklerini duyurdu. Yine sarin suçlaması Suriye’de bir kez daha sarin gazı iddiası ortaya atıldı. Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (KSYÖ), Suriye’nin kuzeyindeki bir köyde 30 Mart’ta sarin gazı kullanıldığını duyurdu. KSYÖ Genel Direktörü Ahmet Üzümcü, “Topladığımız numuneler, 30 Mart’ta sarin kullanıldığını kanıtlıyor” dedi. suudi arabistan’a ‘kara liste’ adımı Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri, Yemen’deki insan hakları ihlalleri ile “yaklaşık 700 çocuğun ölümüne ve sakatlanmasına neden olduğu” gerekçesiyle Birleşmiş Milletler’in (BM) kara liste taslağına dahil edildi. BM’nin taslak listesine göre, ABD destekli, Suudi öncülüğündeki koalisyon güçleri, Yemen’de sadece 2016 yılında 683 çocuğun ölümüne ve sakatlanmasına neden oldu, 38 hastane ve okulu hedef aldı. Suudi Arabistan aynı sebepten geçen yıl BM’nin “kara listesi”ne kısa süreliğine alınmış ancak daha sonra baskılar üzerine çıkarılmıştı. Yemen’e yönelik Riyad liderliğindeki koalisyonun önceki günkü bombardımanında çocuklar da yaralandı. Riyad Putin’le uzlaşıda Ortadoğu’da birbirine zıt çıkarlar güden Riyad ile Moskova arasında yoğunlaşan diplomatikekonomik ilişkilerin göstergesi olarak ilk kez bir Suudi Kralı Rusya’yı ziyaret etti. Kral Salman ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in gündeminde milyarlarca dolarlık enerji ve silah anlaşmaları vardı. En büyük petrol ihracatçısı iki ülkenin liderleri, OPEC’in petrol üretiminin kısılması anlaşmasını uzatıp uzatmamayı da ele aldı. Putin, Salman’ı Kremlin’de ağırlarken şunları söyledi: “Bu, ilişkilerimizin tarihinde Suudi Kralı’nın Rusya’ya yaptığı ilk ziyaret olması bakımından başlı başına bir dönüm noktası. Son derece büyük bir tarihe sahip ilişkilerimizin bu ziyaretle daha da gelişeceğinden eminim.” Salman, “Bunun barış ve güvenliğin, dünya ekonomisinin kalkınmasına yönelik olmasını hedefliyoruz” karşılığını verirken iki ülke arasındaki başlıca anlaşmazlık konularını da gündeme getirdi. Suudi saldırıları altında sivil katliamları ve altyapı yıkımına sahne olan Yemen’de “istikrar ve güvenlik için öncelikle Körfez ve Ortadoğu’da istikrar ve güvenliğin sağlanması gerektiğini” söyleyen Suudi Kral’ı “Bu da İran’ın bölgenin içişlerine müdahaleden, bölgeyi istikrarsızlaştıran faaliyetlerden vazgeçmesini gerektirir” dedi. Riyad ’ın Suriye ve Irak’taki savaşların önemli aktörü olmasına karşın Salman, “Suriye’yi tek parça tutacak bir siyasi çözüm bulunmalı. Cenevre1 ve BM Güvenlik Konseyi kararlarına uygun olarak çözülmeli. Irak’ın toprak bütünlüğü korunmalı” diye konuştu. BM şemsiyesi altında uluslararası terörle mücadele merkezi kurulması ve başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız Filistin devletini “görme” arzusunu dile getirdi. ‘Suriye için anlaştık’ Görüşmenin ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Salman ile Putin’in Suriye’de önceliğin terörle mücadele olduğu hususunda anlaşma sağladıklarını açıkladı. Lavrov, “Suriye’deki tüm sorunların masaya yatırıldığı görüşmede terörle mücadelenin önceliğe sahip olduğuna dair ortak anlayış ortaya çıktı. Terörle mücadelenin aşırılıkçı ideolojiyle kararlı mücadele anlamına geldiği aşikâr. İki ülkenin BM ve uluslararası arenadaki inisiyatifleri de buna yönelik” dedi. Putin, OPEC’in petrol fiyatlarında Moskova’ya 4 günlük ziyaret düzenleyen Suudi Kralı Salman (81) dün Kremlin’de Putin’le bir araya geldi. Salman’a eşlik eden 1000 kişilik heyet Kremlin çevresindeki 5 yıldızlı otellerin tüm odalarını tuttu. S400 İÇİN İMZA ATILDI Z iyaret 3 milyar dolar değerinde anlaşmaların imzalanmasına sahne oldu. Enerji projelerine yatırım için 1 milyar dolarlık fon oluşturulması, Rus petrokimya devi Sibur’un Suudi Arabistan’da 1.1 milyar dolarlık tesis kurması, Rusya’nın likit doğalgaz üretimi projesi Arctic LNG2’ye Suudi yatırımı ve Suudi Aramaco ile Rus Gazprom, Gazprom Neft, Rosneft, Lukoil arasında anlaşmalar da buna dahil. Salman, Rusya’dan S400 hava savunma sistemleri dahil 3 milyar dolarlık silah alma anlaşmalarını da görüştü. S400 için ön anlaşma çerçevesinde ilk imzalar atıldı. ki düşüşü önlemek için uyguladığı ve Mart 2018’de son vermeyi planladığı üretim kısıtlamasının, 2018 sonuna dek uzatılmasının mümkün olduğundan söz ederken Salman, “İki ülke arasındaki olumlu işbirliğini devam ettirmek istiyoruz” ifadesini kullandı. ‘Trump, Venezüella’nın yerini bilmez’ Moskova’ya resmi ziyaret gerçekleştirerek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e ülkesindeki kriz sırasındaki desteği nedeniyle teşekkürlerini sunan Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro, Rusya’nın başkentinden Trump’a yüklendi. ABD Başkanı Donald Trump’ı kendi konuşmalarını kendi yazmayan ve coğrafya ile tarih bilgisi zayıf olan biri olmakla suçlayan Maduro, “Elindeki notlarda ne yazıyorsa onu söylüyor. Venezüella’nın nerede olduğunu bile bilmiyor. Simon Bolivar’ı sorsanız rock yıldızı sanır” dedi. Siyasi ve ekonomik krizle boğuşan Venezüella’nın lideri Rusya’da ülke sinin borçlarının ertelenmesi konu sunu da görüştü. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, “Konunun ciddiyetle ele alındığını” belirtti. Venezüella 2011’de Rusya’dan satın al dığı silahların fi nansmanı için yi ne Rus devlet bankaların dan kre di kullan mış ancak 2016 itibarıyla 2.8 mil Maduro, Belarus Devlet Başkanı Lukaşenko ile görüştü. yar dolara varan borçları ödemekte zorlanmıştı. Maduro’nun sosyalist hükümeti, sağcı muhalefetin nisan başından itibaren sokaklara çıkması nedeniyle zor günler yaşamış, temmuz ayı ortalarına kadar süren gösterilerde iki taraftan en az 120 kişi yaşamını yitirmişti. Türkiye ziyareti Putin’le görüşmesinin ardından Belarus’u ziyaret eden Maduro’nun programında Ankara’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la bir görüşme de yer alıyor. Katliama ilişkin sır perdesi kalkmadı Las Vegas’ta 58 kişiyi öldüren Stephen Paddock’un ABD tarihinin bu en kanlı silahlı saldırısını gerçekleştirme nedenine ilişkin soruşturma devam ediyor. Saldırı sırasında Filipinler’de tatilde olduğu ortaya çıkan Paddock’un kız arkadaşı Marilou Danley, sevgilisinin “Böyle korkunç bir şey yapacağına dair herhangi bir işaret vermediğini” söyledi. ABD’ye dönüp Federal Soruşturma Bürosu’na (FBI) ifade veren Danley, ardından serbest bırakıldı. ABD Başkanı Donald Trump, önceki akşam Las Vegas’a gidip kurban yakınlarını ve yaralıları ziyaret etti, saldırıya müdahale eden güvenlik görevlileriyle görüştü. Miami’de kurbanlar için anma törenleri düzenlendi. Katalan meclisine AYM müdahalesi İspanya hükümetinin Katalan Özerk Yönetimi’nin 1 Ekim bağımsızlık referandumunu polis müdahalesiyle bastırma çabasının ardından Katalan meclisinin bağımsızlık ilan edeceği oturuma karşı Anayasa Mahkemesi’nden karar çıktı. Mahkeme, Katalan meclisine pazartesi günkü oturumu iptal etmesi talimatını verdi. Katalan Bölgesi Başkanı Carles Puigdemont Madrid ile aralarında arabuluculuk yapılmasını isterken İspanya Başbakanı Mariano Rajoy “Hiçbir şekilde masaya oturmamız söz konusu değil. Önce bağımsızlık planlarından vazgeçsinler” dedi. ‘Türkiye’ye tepki verirlerdi’ Madrid, şirketlerin Katalonya’dan çı kışını kolaylaştıracağını açıklarken 5. büyük banka Sabadell, Barselona ken tindeki merkezini Katalonya dışına ta şıyacağını duyurdu. Puigdemont ise Bild gazetesine demecinde, tutuklan maktan korkmadığını söyledi. İspan yol polisinin şiddetinin AB’de eleşti rilmemesinden hayal kırıklığını ifa de eden Kata lan lider, “Av rupa halkı nın temel öz gürlük hakla rı ihlal edildi. Ancak AB’den bir şey gel miyor. Aynı sı Türkiye, Polonya veya Macaristan’da Referandum sırasında eylemcilere sert müdahaleleriyle gündeme otu olsa buna kar ran İspanyol polisinden bir şı büyük öfke grup, dün Katalan bölge olurdu” dedi. sinden ayrıldı. AB’den İran için diplomasi atağı ABD Başkanı Donald Trump’ın çö pe atmaya çalıştığı İran’la nükleer anlaşmayı kurtarmak için Avrupa Birliği (AB) devreye girdi. Britanya, Fransa, Almanya ve AB büyükelçilerinden bir heyet ikna amacıyla ABD Kongresi üyeleriyle bir araya geldi. Anlaşma, Trump’ın selefi Obama döneminde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) veto hakkı bulunan beş ülkeyle (ABD, Britanya, Fransa, Çin, Rusya) İran arasında 2015’te imzalanmıştı. AB Dış İlişkiler Ofisi Genel Sekreteri Helga Schmid, Zürih’te düzenlenen İran yatırım konferansında yaptığı konuşmada, “Bu iki taraflı değil çok taraflı bir anlaşma. Avrupalılar olarak biz, anlaşmanın devamı için elimizden geleni yapacağız” dedi. AB büyükelçileri de Washington’da Demokrat Parti’nin düzenlediği toplantıda Kongre üyelerinden Trump’ın anlaşmayı geçersiz kılma planlarının karşısında durmalarını istedi. Cumhuriyetçi üyelerle de toplantı yapacaklar. Aruri, Hamas’ın 2 numarası oldu İsrail’in vatandaşlarının ölümüyle sonuçlanan saldırıların örgütleyicisi olmakla suçladığı Salih Aruri, Hamas Siyasi Büro Başkan Yardımcısı seçildi. Hamas’ın askeri kanadının Batı Şeria operasyonlarının sorumlusu Aruri, 18 üyeli siyasi bürodaki oylamayla Hamas lideri İsmail Haniye’nin yardımcısı oldu. Aruri’nin, 2014’te Batı Şeria’da üç yerleşimci gencin kaçırılıp öldürülmesini överken gözüktüğü bir video var. ABD’nin yaptırım listesindeki Aruri, önce Ankara ile Tel Aviv arasındaki ilişkilerin normalleşmesi anlaşması sonucu İsrail’in talebiyle Türkiye’den, ardından Suudi Arabistan’ın teröre destek suçlamasıyla ablukaya aldığı Katar’dan da sınır dışı edildi. Son olarak Lübnan başkenti Beyrut’un Hizbullah’ın kontrolündeki güneyinde yaşıyordu. C MY B