Katalog

DUNYA 12 Nureddin Zengi dahil dört grup Kaide’nin kolu Nusra’ya katıldı Kaide’nin Suriye kolu Nusra, Astana’ya katılmayan dört grubu renklerine kattı. Washington ve Ankara’nın desteklediği Nureddin Zengi, Ensarul Din, Liva el Hak ve Ceyşül Sünne gruplarının Nusra ile kurduğu yeni ittifaka Tahrir eşŞam (Suriye’nin Kurtuluşu) adı ve rildi. Suriye ordusu ise Şam’ın içme suyu ihtiyacını karşılayan Barada Vadisi’ndeki tüm kasaba ve köylerde kontrolü ele geçirdi. Tümüyle hükümet kontrolüne geçen Halep de Temmuz 2012’den beri ilk kez resmi futbol maçına evsahipliği yaptı. İttihad, Hürriyet’i 21 yendi. Hamlaeçp’toeyinlaknrdeısm. i dishab@cumhuriyet.com.tr Pazartesi 30 Ocak 2017 TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ 88 ve 83 yaşlarındaki İranlı kör dede ile felç li nine ilaçları alınarak saatlerce gözaltında tu San Francisco Havaalanı’nda 5 saat gözaltında tutulmanın şokunu yaşayan Medhi Rad Atatürk Havalimanı’nda ABD uçağına binmesi ABD yargısı ‘dur’ diyortulduktansonratorunlarınakavuştu. gudarzi, serbest bırakılmasının ardından eşi ve kızı tarafından sevinçle karşılandı. engellenen Suriyeli sığınmacı Nail Zain ağladı. Trump’ın yasak getirdiği Müslümanların ABD’ye uçamaması, yüzlercesinin ABD havalimanlarında gözaltına alınması üzerine federal bir yargıç kararı askıya aldı ABD Başkanı Donald Trump’ın radikal İslamcıların hamilerine değil de gizliaçık Amerikan müdahaleleriyle viran olmuş 7 Müslüman ülkenin yurttaşlarına getirdiği giriş yasağı küresel çapta trajedilere neden oldu. ABD’ye göç etmeye çalışan ya da ABD’de okuyan, çalışan veya yıllardır yaşayan Suriye, Irak, İran, Sudan, Somali, Libya, Yemen yurttaşlarının hayatı bir anda mahvolma noktasına gelirken Trump “Gayet güzel bir şekilde uygulanıyor” diye tweet atıyordu. Ancak yargı devreye girdi. İşgal sırasında ABD ordusuna çalışan iki Iraklının New York’taki JFK’de gözaltına alınmamalarının yasadışı olduğunu savunan Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği (ACLU), yargıya başvurdu. Önce New York Federal Mahkemesi, Trump’ın kararnamesini kısmen askıya alıp havalanlarında tu tulan göçmen ve sığınmacıların sınırdışı edilemeyeceğine hükmetti. Vize ya da yeşil kartı olana sınırdışının onarılmaz zarara yol açacağına hükmetti. Ardından Massachutes, Virginia ve Washington eyaletlerindeki yargıçlar da benzeri kararlar aldı. Ancak bunlar kararnamenin anayasal olmadığına dair hüküm içermiyor. İçgüvenlik Bakanlığı, gözaltındakilerin sınırdışı edilmemesine yönelik yargı kararına uyacağını, bunun haricinde yasağı uygulayacağını açıkladı. İki günde (109’u transit seyahat eden) en az 375 yolcu bir süre gözaltına alındı. Dün akşam hala onlarcası gözaltındaydı. En az 173 kişi de uçağa binmeden önce havayolları tarafından durduruldu. Trump’ın Ortadoğu’daki Hıristiyan azınlıklara ayrıcalık vaadine rağmen dün akşam Philadelphia’dan bir grup Suriyeli Hıristiyan’ın ABD’ye alınmadığı ve Lübnan’a gönderildiği haberi geldi. ‘Kelepçelenince ağladım’ JFK’de alınanlardan biri olan Stanford Üniversitesi antropoloji doktora öğrencisi Sudanlı Nisrin Elami, 24 yıldır yaşadığı ABD’ye dönüşte yeşil kartını göstermesine karşın 5 saat gözaltında tutuldu. Elamin “Üstümü arayıp kelepçe taktılarında ağlamaya başladım” dedi. Türkiye’de 9 bin İranlı... Çoğu İslam devriminden kaçarak ABD’ye yerleşen 1 milyonu aşkın İranlı, Trump’ın kararının ardından büyük panik yaşıyor. Yasak kapsamındaki 7 ülke vatandaşlarına geçen yıl verilen 32 bin vizenin dörtte biri İranlılara gitmişti. 14 yıl boyunca yeşil kart almayı bekledikten sonra Tahran’da uçağa bindirilmeyen bir kadın, “Rehine krizinde bile ABD böyle bir karar almamıştı. Bir de özgürlüğün beşiği diyorlar” diye sitem etti. BBC Farsça’ya göre 9 bin İranlı sığınmacı Türkiye’de mahsur kaldı. İran’ın Şahrvand gazetesi “Trump’ın duvarı İran’a erişti” manşeti attı. ‘İstanbul’dan çıkış yok’ İstanbul Atatürk Havaalanı’nda onlarca Müslümanın ABD’ye uçmasının engellendiği haberi geldi. Suriyeli Nail Zain (32), iki yıldır ABD’deki eşinin ve oğlunun yanına gitmeye çalıştığını, Trump’ın kararı imzaladığı gün aldığı vizenin aniden iptal edildiğini anlatırken ağladı. Beyaz Saray, yasağın yeşil kartlıları kapsamadığını, kartlıların çok sıkı güvenlik taramasından geçirileceğini söyledi. Ama yeşil kart sahibi Iraklı Ahmet Zuhair’in de ailesiyle İstanbul’dan ABD’ye gitmesi engellendi. Havaalanları protesto meydanına dönüştü Trump’ın Müslüman yasağı, ABD’nin dört bir yanındaki havalimanlarının bir anda protestocularla dolup taşmasına yol açtı. New York’taki JFK Havalimanı’nda toplanan binlerce eylemci, önceki gece boyunca “Bırakın gelsinler” sloganları attı. Ellerinde “Biz bundan daha iyiyiz” ve “Göçmenler Amerika’yı büyük yapıyor” yazılı dövizler vardı. ‘Hitler döneminde değiliz’ Eylemci David Gaddis “1939’da yaşamıyoruz. İnsanlar buna direnmeye hazır. Trump’ın ofiste olduğu her gün, ulusal olağanüstü haldeyiz” diye konuştu. Washington, Chicago, Minneapolis, Denver, Los Angeles, San Francisco ve Dallas havalimanları da protestolara sahne oldu. 16 eyaletten kınama Seçimde Trump’ın aldığı Pennsylvania ve Iowa dahil 16 eyaletin başsavcıları yasağı kınayan bildiri yayımladı. İnsanların zarar görmemesi için uğraşacaklarını belirten başsavcılar “İnanç özgürlüğü ilkesini hiçbir başkan değiştiremez” dedi. New York’ta JFK “Yasak yok, duvar yok, herkese sığınma”, “Korku yok, nefret yok, mülteciler hoş geldiniz” sloganlarıyla inledi. Los Angeles havalimanında da Müslüman turist, göçmen ve sığınmacılar girene kadar alandan gitmeme eylemi yapıldı. 45. ABD Başkanı Yemen batağında Donald Trump’ın ilk Yemen operasyonunun faturası ağır oldu. Dün şafakta ABD Özel Kuvvetleri Apache helikopterlerinden inerek Baida bölgesindeki Yakla köyüne operasyon düzenledi. Pentagon’a göre çatışmalarda “bir ABD askeri öldü, biri sert iniş esnasında olmak üzere 3 asker yaralandı. Tekrar havalanamayan hava aracı imha edildi”. 14 Kaide militanının öldürüldüğü açıklandı. Yerel kaynaklara göreyse Kaide’yle bağlantılı üç aşiret liderinin evlerini hedef alan saldırıda 41 militan ile yarısı kadın, yarısı çocuk 16 sivil öldürüldü. ABD’nin 2011’de suikast düzenlediği ABD vatandaşı Kaide ideoloğu Enver Avlaki’nin 8 yaşındaki kızı da büyükbabasına göre bu baskında öldürülenler arasında. Batıda Suudi yanlısı güçlerle Şii Husiler arasındaki çatışmalarda 100’den fazla kişi öldü. Trump Putin’le ‘iyi başladı’ yeni koalisyon ortağı istedi Kanada Başbakanı Justin Trudeau 2015’te Kanada’ya varan Suriyeli sığınmacıları karşılamasının görüntüsünü Twitter’da paylaştı. ABD’ye giremeyenlerin Kanada’ya gelebileceğini söyleyen Trudeau, “İnancınıza bakmadan zulümden, terörden kaçan sizleri hoş karşılayacağız. Çeşitlilik gücümüzdür #KanadayaHoşgeldiniz” dedi. ABD Başkanı Donald Trump, önceki gün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ile beklenen telefon görüşmelerini gerçekleştirdi. Kremlin’in “IŞİD’e karşı işbirliği ve Suriye’de gerçek koordinasyonda” anlaşıldığını duyurduğu TrumpPutin görüşmesini, Rusya Federasyon Konseyi Enformasyon Politikası Komisyonu Başkanı Aleksey Puşkov “Daha iyi bir başlangıç olamazdı” diye değerlendirdi. Merkel’in Cenevre uyarısı Trump da “IŞİD’i Yenme Planı” başlıklı kararnameyi imzalarken, yeni stratejinin IŞİD’in finansal kaynaklarını sonlandırmasını ve yeni koa lisyon müttefiklerinin tanımlanmasını istedi. Merkel ise Trump’ın Müslüman yasağına ”Belli köken ya da inançlardan gelenleri zanlı yapmak adil değil. Cenevre Sözleşmesi, savaş yüzünden sığınmacı olanların kabulünü istiyor ” tepkisini gösterdi. ‘Irak’a ABD’li girmesin’ Irak’ta Şii lider Mukteda Sadr, ABD işgalini hatırlatıp “Küstah Amerika, önce sen vatandaşlarını Irak’tan çek” dedi. Şii çoğunluklu milis gücü Haşdi Şaabi “Biz de ABD’lilerin Irak’a girişinin yasaklanmasını ve ülkede bulunan ABD’lilerin sınırdışı edilmesini istiyoruz” açıklaması yaptı. Irak meclisinin dış ilişkiler komitesi, hükümetten, ABD’lilere seyahat yasağı talep etti. Rusya’nın Trump’lı Ortadoğusu Ortalık, ‘çiçeği burnunda’ Trump yönetiminin Rusya’yla uzlaşacağı, bunun da Ortadoğu’da bölge ülkelerinin tutumlarını yumuşatması eşliğinde ‘barışçı çözüm’ getireceğinden söz edenlerden geçilmez oldu. Umarım haklı çıkar. Lakin bana kalırsa Ortadoğu düğümü çözülmek ne kelime, tüm dünyayı kapsayacak bir ‘Gordion tipine’ dönüşecek dinamiklerle örülmekte.. HHH Suriye sahnesinden hareketle tasvir edersek mevzunun gelip dayandığı yere bakalım... Trump yönetimi ayağının tozuyla Türkiye’nin bir zamanlar hevesli alıcısı olduğu şimdi ise dönüp dolaşıp kendisini vuracak nitelikte ‘güvenli bölgeden’ söz ediyor... Astana sürecinin liderliğini yürütmüş Rusya, Suriye için ‘kültürel’ bile olsa Kürtlere özerklik tanıyan demokratik bir anayasa taslağı sunuyor... Ankara, Astana’da Suriye hükümetiyle aynı masaya oturup meşruiyetini de facto tanımakla kalmayıp cihatçı grupların ‘hamisi’ görünüşünü pekiştiriyor. Hatta ‘ılımlıları’ radikallerden ayıracak unsur olarak sivriliyor... Astana’nın İran vetosuna takılmış ‘gözlemcisi’ ABD siyasal İslamı hedef seçiyor; Körfez’e yönelmek yerine ‘saksıyı’ Rusyaİran ortaklığını bozmaya çalıştırıyor... Ne ki Trump’ın sağı solu da belli değil... HHH 1 Astana ile gelinen tablo ne? Rusya, Türkiye ve İran ortak bildiriyle ateşkes izleme sistemi tesis ederek siyasi geçiş süreci için harcı karmaya başladı. BMGK’nin 2254 sayılı tasarısı uyarınca yol haritası eşliğinde mevzunun Cenevre’ye taşınması hedef. Lakin şimdiden 8 Ocak toplantısı iptal. Toplansa bu karambolde ne çıkar? Astana’ya Ahrar’uş Şam, Nureddin Zengi gibi cihatçı gruplar katılmadı bile. ‘Türkiye masadayken ne hacet’ diye düşünülse gerek, kimse dert etmedi. Körfez destekli İslam Ordusu’nun elemanı Muhammed Alluş’un, Rusya’ya ateşkes planı yahut anayasa taslağı sunmasını dikkate alan yok tabii, lakin mezhepçi ağzıyla İran’ı Suriye’den sökme sesi en net Washington’da işitilmiştir. HHH 2 Astana’dan İran vetosuyla dışlandığı anlaşılan ABD yönetimi, Trump’ın ayağının tozuyla imza attığı ‘kör kör parmağım gözüne’ misali kararlarla ilgi odağı oldu. ‘Mültecilere/teröristlere set çekme’ kılıfına Suriye’de ‘tampon bölge’yi (lügattaki hakiki ismiyle) dahil ediverdi, Pentagon ve Dışişleri’nden üç ay içinde plan istedi. Türkiye’nin Fırat Kalkanı’yla girdiği dar şeritte siviller ne yapsın! İdlib’deki el Kaide emirliği çatısındaki cihatçılar mı korunacak? Yoksa Suriyeli Kürtlerin kendi kendilerine ‘özerk bölge’ ilan ettiği bölge mi? Düne kadar ‘güvenli bölge’ diyerek Obama’nın tepesinde boza pişirmiş Ankara boşa alarma geçmemiş olsa gerek. 3 Rusya buna ‘sonuçları iyi hesaplanmalı’ diyerek tonu geçmişe göre daha düşük yanıt verdi. Ortadoğu’daki stratejik kazanımlarını somutlamaya çalışan Ruslar Suriye’den başlamak üzere kendisiyle ‘büyük ortaklık’ tesisi isteyen Trump’la peşrevdeler. Pazarlığının baş unsurunun ‘İran’ı dışlama’ olacağını hesap ediyorlardır. Neocon’ların etrafını ördüğü Trump’a güvenmedikleri açık. Doğu Avrupa yahut yaptırımların kaldırılması vaadi Rusya’yı ‘İran’sız bir Ortadoğu’ için ikna edebilir mi? Hiç zannetmiyorum. 4 Kesin olan şu: Rusya tavizlere zorlanmadan önce eski Sovyet ülkeleri dışında üslendiği tek yerde, Suriye’de işini hızla sağlama almak istiyor. Astana sonrası hızla Suriye için anayasa taslağını sunmaları bundan. ABD’nin dayatma anayasalarına karşılık şu özet unsurlarıyla gayet demokratik görünümde: “Üniterlik ve bölünmezlik vurgusuyla, ‘Arap’ ifadesini devletin isminden çıkartan; çokkültürlülüğü koruyup kollar ve herkesin tarihi, kültürel ve manevi mirasını saygıyı içerirken; sosyal, ırksal yahut mezhepsel nefret ve düşmanlığı kışkırtacak şekilde dinin propaganda aracı kılınmasına geçit vermeyen; Kürtlere kültürel otonomi sunan; insan hakları evrensel beyannamesinin yanı sıra etnik, dini ve dilsel azınlıkların haklarına dair deklarasyonlara da bağlılık”... Dolayısıyla cihatçı muhalefetin Rusya önerisini derhal reddetmesine şaşmamalı. Bu pilavın çok su kaldıracağı aşikâr da, çeşnileri ne olacak, orası meçhul. Silikon Vadisi tepkili Trump’ın favori platformu Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey, Müslüman yasağına “insani ve ekonomik etkisi gerçek ve çok üzücü” tepkisini gösterirken sitenin resmi hesabından “Twitter, göçmenler ve bütün dinler tarafından kuruldu. Onlar için ve onlarla varız, her zaman” mesajı paylaşıldı. Suriyeli bir göçmenin oğlu olan Steve Jobs’un kurduğu Apple’ın yöneticisi Tim Cook, çalışanlarına “Göç olmasa Apple ne var olur, ne de gelişebilirdi” mesajını gönderdi. Tesla, Netflix de benzer tepki verdi. C MY B