Katalog

Perşembe 25 Ağustos 2016 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Ekonomide alarm ekonomi 9 Darbe girişimi, Suriye’ye askeri harekât ve siyasi belirsizlikler iç piyasada çalkantıyı artırdı. Konut satışları temmuzda düşerken yabancı sermaye girişi yarı yarıya eridi Türkiye ekonomisi en çalkantılı dönemini yaşıyor. Önce patlayan canlı bombalar, arkasından gelen darbe girişimi ve en son Suriye’ye başlayan askeri operasyon ekonomide var olan gidişatı daha da kötüleştiriyor. Son 15 yıldır ekonominin ana lokomotifi olarak konumlandırılan inşaat sektöründe neredeyse yaprak kıpırdamıyor. Darbe girişiminin yaşandığı temmuz ayında konut satışları bir önceki yılın temmuz ayına göre yüzde 15.8 gerileyerek 81 bin 343 oldu. Yabancılara yapılan konut satışları da bir önceki yılın aynı ayına göre yarı yarıya düşüş gösterdi. Türkiye’ye uyarı Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi de son hazırladığı raporda Türkiye’yi terör saldırıları, Rusya ile gerilen ilişkiler, darbe girişimi ile Suriye’de yaşananların etkisi nedeniyle tu Turizm gelirleri düşecek Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi’nin hazırladığı son rapor, bütün olumsuz havaya rağmen 2016’da küresel turizm pazarının yüzde 3.2 büyüyeceğini öngörüyor. Turizm gelirleri açısından Fransa, Türkiye ve Brezilya riskli konumda bulunuyor. Türkiye’ye de raporda özel yer verilirken, terör saldırılarının, Rusya ile gerilen ilişkilerin, darbe girişimi ile Suriye’deki yaşananların etkisinin sert olduğuna vurgu yapılıyor. Seyahat ve turizmin, Türkiye Gayrisafi Yurt içi Hasılasına (GSYH) katkısının beklentisi yüzde 3.2 olarak tahmin ediliyor. Rapora göre IŞİD’in saldırıları nedeniyle turizmin Fransa GSYH’sine katkısı yüzde 1.8 azalacak. rizm gelirlerinin düşeceği konusunda uyardı. Yatırımda sert düşüş Türkiye’ye uluslararası net doğrudan yatırım girişi, bu yılın ocakhaziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 46 azalarak 3.8 milyar dolara indi. Uluslararası doğrudan yatırım girişleri kaleminde yer alan sermaye girişi de bu yıl toplam 2.2 milyar dolar olarak hesaplandı. Ekonomi Bakanlığı’nın, haziran ayına ilişkin ‘Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni’ne göre haziranda 597 milyon dolarlık uluslararası net doğrudan yatırım girişi gerçekleşti. Uluslararası yatırımcıların Türkiye’deki yeni veya mevcut şirketleriyle iştirak ettikleri yerli sermayeli şirketlerdeki ortaklık paylarına ilişkin transferleri içeren sermaye girişi haziranda 272 milyon dolar olurken, bunun 180 milyon dolarlık bölümü AB ülkeleri kaynaklı gerçekleşti. Ocakhaziran dönemindeki uluslararası doğrudan yatırım girişinin 607 milyon doları imalat sektöründen, 255 milyon doları mali aracı kuruluşların faaliyetleri sektöründen kaynaklandı. Toplamda 50 bin 643 uluslararası sermayeli şirket Türkiye’de faaliyet gösteriyor. Bu şirketlerin ülke gruplarına göre dağılımında, 21 bin 224 girişimle AB ülkeleri 1’inci sırada yer aldı. AB ülkeleri arasında Almanya 6 bin 711 şirketle başı çekerken, bu ülkeyi 2 bin 964 şirketle İngiltere ve 2 bin 659 şirketle Hollanda izledi. Yüzde 48.5 azalış Öte yandan Türkiye İstatistik Kurumu, temmuz ayı konut satış oranlarını açıkladı. Yabancılara yapılan konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 48.5 azalarak 1.044 oldu. Ülke uyruklarına göre en çok konut satışı Irak vatandaşlarına yapıldı. l Ekonomi Servisi KONUT SATIŞLARI DİPTE 160 SATIŞLAR 140 (b n adet) 120 100 80 60 40 20 01 2 3 45 Tem. 2015 Tem. 2016 67 AYLAR İlk satış 43623 37829 İk nc el satış 52966 43514 Toplam 96589 81343 2015 2016 8 9 10 11 12 Kredili ev satışı yüzde 23 düştü Ekonomideki kötü gidişattan konut satışları da nasibini aldı. Ağustos ayıyla birlikte sektörü canlandırmak için hem şirketler hem de bankalar faiz indirim yarışına girdi. Ancak darbe girişiminin yaşandığı temmuzda konut satışları yüzde 16 civarında geriledi. İpotekli (kredili) konut satışlarında temmuz ayında sert düşüş kaydedildi. Türkiye genelinde ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22.8 oranında azalış göstererek 23 bin 756 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 29.2 olarak gerçek leşti. Türkiye genelinde ilk defa satılan konut sayısı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 13.3 azalarak 37 bin 829 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk satışın payı yüzde 46.5 oldu. Türkiye genelinde ikinci el konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.8 azalış gösterdi. Piyasalarda Suriye paniği Erdoğan yine ‘faiz insin’ dedi Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Ekonomide faizi indirimi başta olmak üzere olumlu haberler geliyor. Bu yetmez, faizin daha da inmesi lazım” dedi. Bes¸tepe Millet Kongre ve Ku¨ltu¨r Merkezi’nde konuşan Erdoğan, şöyle devam etti: “Yatırımın, istihdamın, üretimin, rekabetin artması için faizin inmesi lazım. Birilerinin parası üzerinden para kazananların işine gelmiyor, indirmiyorlar.” l Ekonomi Servisi Bitcoin’e rakip geliyor Dünyanın en büyük dört bankası Bitcoin’e rakip olacak yeni bir dijital para geliştirmek için kolları sıvadı. Financial Times’ın haberine göre, İsviçre’den UBS, Almanya’dan Deutsche Bank, İspanya’dan Santander ve ABD’li Bank of New York Mellon bu konuda işbirliği yapacak. Geliştirilecek yeni para birimininin 2018 başlarında ticari kullanıma sunulması hedefleniyor. Dijital para birimlerinin potansiyel faydaları Fed, BOE ve Kanada MB tarafından da inceleniyor. l Ekonomi Servisi Cerablus askeri harekâtı piyasaları vurdu. Dolar/TL, 2.96’yi geçerek iki haftanın zirvesini görürken borsada kayıplar gün içinde yüzde 3’ü geçti TOBB, İran’a açılan Kapıköy Gümrük Kapısı’nı 70 milyon TL yatırımla modernize edecek. Ticarette İran’a yeni kapı İran ve Türkiye ekonomik ilişkilerine ivme kazandıracak, Doğu Anadolu’nun ekonomi ve turizmine katkı sunacak Van Kapıköy Gümrük Kapısı’nın temeli atıldı. İran’a ve Orta Asya’ya açılan Kapıköy Gümrük Kapısı’nı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) modernize ediyor. Kapının modernizasyonu için 70 milyon TL harcanacak. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, “Bu kapının modernizasyonu ile 46 yıllık rüya gerçek olacak” dedi. Kapıköy Sınır Kapısı’nın modernizasyonu için temel atma töreni, dün Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Gümrük Bakan Yardımcısı Fatih Çiftçi, TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu ve 500’ü aşkın işadamının katılımıyla yapıldı. Mevcut haliyle kapının 18 bin metrekare alana sahip olduğunu, bunu 4 katına çıkaracaklarını kaydeden Hisarcıklıoğlu, “Yeni Kapıköy Gümrük Kapısı 10 bin metrekaresi kapalı alan toplam 70 bin metrekare alan olacak. 2017 sonunda kapı faaliyete başlayacak. Van tekrar eski ihtişamını geri kazanacak. Sadece İran’la değil, Orta Asya ve Türk cumhuriyetleriyle olan ticaret hacmini de artıracak. Bu yeni kapıyla beraber, Van’da bir lojistik merkezin kurulması, organize sanayi bölgesinin büyütülmesi, Van’daki altyapı iyileştirmesi gibi müjdelerin de gelmesini bekliyoruz” diye konuştu. Kapıköy Sınır Kapısı, TOBB’un modernize ettiği 11. kapı olacak. Bu kapılara 725 milyon liralık yatırım yapıldı. l VAN (Cumhuriyet) Türk Silahlı Kuvvetleri’nin koalisyon güçleri ile birlikte Suriye’de Cerablus’a askeri harekâta başlaması Türkiye piyasalarında baskı yarattı. Önceki günü serbest piyasada 2.9370 seviyesinden tamamlayan dolar kuru, artan güvenlik endişelerinin etkisiyle 11 Ağustos’tan beri en yüksek seviye olan 2.9681’e kadar çıktı. Serbest piyasada dolar 2.9490 TL’den kapandı. Güne yüzde 1.35 düşüşle 76 bin 290 puandan başlayan BIST 100 endeksinde ise kayıplar yüzde 3.1’e kadar arttı. Borsa İstanbul, darbe girişiminin arından S&P’den gelen not indiriminden bu yana en sert düşüşünü kaydetti. Borsa kapanışı 76 bin 116 puandan oldu. Siyasi belirsizlik Analistler, cuma günü ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Janet Yellen’ın yapacağı konuşma öncesinde dolar endeksinin dalgalandığını belirterek, yurt içinde Suriye sınırındaki gelişmelerin izlendiğini söyledi. Bloomberg analistleri, darbe girişiminin ardından Türkiye varlıklarındaki oynaklığa işaret ederek, yatırımcıların takip ettiği risklere bir de jeopolitik risklerin eklendiğini vurguladı. UBP stratejisti Koon Chow, yatırımcıların zaten siyasi belirsizliğin devam etmesini beklediğini, Suriye’deki gelişmelerin bu değerlendirmeyi değiştirecek yeni bir gelişme olmadığını belirtti. l Ekonomi Servisi Yeryüzünde bir cehennem: Ortadoğu Tanrı’nın peygamberlerini gönderdiği bu topraklar bugün adeta bir yeryüzü cehennemi olmuş durumda. Ortadoğu bugün iki ateş arasında kavruluyor. İki ateş arasında Bir taraftan hidrokarbon (petrol, gaz) enerji kaynakları üzerinde süren paylaşım savaşları, diğer taraftan, bu enerjinin kullanımının sonucunda hızlanan bir iklim krizinin daha da ağırlaştırdığı kavurucu sıcaklar, kuraklık, içme suyu kıtlığı, toz fırtınaları... Ancak işin aslına bakarsanız bu iki ateş bir başka şeyin, kapitalizmin ürünleri. Kapitalizm sanayi kapitalizmi olarak gelişirken, kömür tüketiminin, kesilen ormanların, hızla artan insan nüfusunun, yoğun kentleşmenin, yoğun tarımhayvancılık gibi etkinliklerin ürettiği karbondioksit, metan gazlar, atmosferde birikmeye, gezegenin ısısı da artmaya başladı. Özellikle 1980’lerde başlayan tüketimi daha da hızlandıran son küreselleşme sürecinin basıncıyla, küresel ısınma giderek bir iklim krizine dönüştü... Son üç yıl, kayıtlar başladığından bu yana, en sıcak yıllar oldular. Bu yıl temmuz, kayıtlardaki en sıcak ay oldu. Kapitalizm gelişirken sermayenin merkezileşmesine, yoğunlaşmasına bağlı olarak hızlanan tekelleşme, kapitalizmin yapısal kriziyle karşılaşınca, 19. yüzyılın son çeyreğinde modern emperyalizm olarak nitelediğimiz talan ve sömürü düzenini yarattı. Bu kriz içinde kapitalizmin, sermayenin dolaşımını, ticareti hızlandırma çabaları, uygarlığı hidrokarbon tüketimine dayalı, otomobil ve uçak, plastik, suni elyaf gibi petrolden elde edilen yan ürünlere dayalı endüstriler çağına taşıdı. Hidrokarbon tüketimi daha önce kömür kullanımıyla başlayan küresel ısınmaya yeni bir ivme kazandırdı. Bir taraftan kapitalist emperyalizmin orduları, savaşları, casusları, işbirlikçileri, emperyalizmi, adeta bir yerel çıkar grubu gibi kendi içinde barındıran “bağımlı ulus devletler” ve lanetli diktatörleri, diğer taraftan kapitalist uygarlığın hidrokarbon kullanımına kilitlenmesi Ortadoğu’nun kaderini belirledi. Yakında yaşanmaz hale gelecek Hidrokarbon uygarlığına geçtiğimizden bu yana Ortadoğu insanının yaşamı giderek daha da zorlaştı. Bir taraftan savaşlar, diğer taraftan, insanların savaşmasını, birbirini boğazlamasını kolaylaştırmak, emperyalizme karşı birleşmeyi, direnmeyi zorlaştırmak için din, etnik farklılıkların körüklenmesi günlük yaşamı cehenneme çevirdi. Savaşlar, radikal İslam, piskopat liderler bir yana, genç ve hızla artmaya devam eden nüfus, bu yaz 50 C° zorlayan sıcaklıklar, kronik kuraklığa, deniz seviyesindeki yükselmelere bağlı olarak gittikçe artan su sıkıntısı, tarımda düşmeye devam edecek olan verimlilik, sıklaşan kum fırtınaları önümüzdeki yıllarda bölgeyi yaşanmaz hale getirecek. Sıcaklık arttıkça, klima cihazı, buzdolabı vb., kullanımı için daha fazla elektrik tüketimi daha fazla hidrokarbon... Sonuç: Daha fazla savaş, daha fazla fanatik dincilik, yaşanmaz hale gelmeye başlayan toprakları terk etmek isteyenlerin yeni, daha güçlü göç dalgaları. Hem de Batı’ya... Hatta haklı olarak, her şeyin başı kapitalizmi ve emperyalizmi insanlığın başına bela ederken kendi refahını artıran Batı’ya doğru... Doğu’nun, Batı’nın kaderi, küresel ısınma üzerinden tüm insanlığın geleceği, birbirine bağlanmış durumda. Uygarlık, küçük bir bilyenin üzerinde baş aşağı dengede durmaya çalışan dev bir piramide benziyor. Ve bunun takdiri ilahiyle bir ilgisi yok. Ya hep birlikte kendi irademizle kurtulacağız ya da hep birlikte uzun ve acılı bir yok oluş süreci yaşayacağız. Tıpkı bir zamanlar Solomon adalarında yaşamış, sonra kıtlık başlayınca başka topraklara gitmek için gereken kayıkları üretmekte kullanacakları ağaçları çoktan kesip tüketmiş olduklarından birbirlerini yiyerek yok olan insanların uygarlığı gibi. Rusya ile serbest ticaret görüşmeleri başladı Rusya ile Türkiye arasındaki ticareti serbestleştirmeye yönelik görüşmeler yaklaşık 10 ay aradan sonra yeniden başladı. Görüşülen serbest ticaret anlaşmasının, iki ülke arasındaki bürokratik işlemleri hızlandırarak ticaret hacmini artırması hedefleniyor. Rusya Bilimler Akademisi Doğu Araştırmaları Enstitüsü Türkiye Bölümü Başkanı Natalya Ulçenko, “Türkiye’nin AB ile süren Gümrük Birliği dışında kalan işlenmemiş tarım ürünlerinin yanı sıra demir ve çelik ürünleri de bu anlaşmaya dahil edilebilir” dedi. Öte yandan charter seferleri güvenlik gerekçesiyle Rusya’nın istediği ek güvenlik önlemleri ve denetimleri nedeniyle uzadı. Rusların istediği uygulamalar havalimanlarında hazır hale getirildi ancak, bu kez de Mısır’da da aynı önlemlerin alınması bekleniyor. l Ekonomi Servisi C MY B