Katalog

DUNYA Perşembe 11 Şubat 2016 Fabius dışişleri bakanlığını bıraktı Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius bakanlığı bıraktığını, martta Anayasa Konseyi Başkanlığı’na atanmayı beklediğini duyurdu. 69 yaşındaki eski başbakanlardan Fabius, giderayak hem ABD hem Rusya ile İran’ın Suriye politikalarını eleştirdi. dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN ‘Genelkurmay’da idam’ iddiası Kuzey Kore lideri kim Jong Un’un bu kez Genelkurmay Başkanı General Ri Yong Gil’i idam ettirdiği ileri sürüldü. Kim’le ilgili sürekli idam haberleri yayımlayan Güney Kore ajansı Yonhap’a göre Ri “yolsuzluk yapmaktan” suçlu bulundu. 7 nilgun@cumhuriyet.com.tr Sanders önseçimlerde zafer kazanan ilk Yahudi aday. Başkanlık önseçiminin ikincisini Demokrat Parti’de ‘sosyalist’ Sanders, Cumhuriyetçi Parti’de ‘ayrımcı’ milyarder Trump kazandı ABD siyaseti tepetaklak Atatürk olmak istiyor ama… rdoğan da, Atatürk gibi tek adam olmak istiyor” diyor Limes Jeostrateji dergisinin son sayısı “Erdoğan Putin’e karşı: İki imparatorun boy ölçüşmesi” başlıklı bir yazıda ve ekliyor: “Ama ünlü selefinin sahip olduğu jeopolitik duyarlılık Erdoğan’da yok!” Suriye’de partiyi şimdiden bu nedenle Putin’in kazandığına işaret eden yazı Erdoğan’ın “Suriye stratejisinin bir kez daha çöktüğünü” belirtiyor. Bu tespiti yapmak için aslında çok büyük strateji uzmanları olmaya gerek yok. Görünen köy kılavuz istemez hesabı… 2013 yazında, Rusya Ortadoğu jeopolitiğine geri döner dönmez bizler hemen… Davutoğlu ve Erdoğan’ın “bölgesel hegemonya iddialarının” iflas ettiğini yazmıştık. “Rusya’nın Irak savaşındaki Rusya olmadığını, uluslararası sistemde artık tek taraflı ABD paradigmalarının bittiği bir yeni eşiğe girildiğini, Obama’nın Suriye politikasındaki zikzaklarının bu tarihi fırsatı Rusya’ya sunduğunu” bundan daha 2.5 yıl önce yazmış; “Yeni Osmanlıcılık düşleri kuranlara geçmişler olsun!” demiştik. (Sağnak: Putin ve Rusya’dan Sevgilerle; 15. 09. 2013) Ama bu aleni tabloyu kayda geçmeyi inatla reddeden Ankara, tüm uyarılara rağmen burnunun dikine gitmeyi yeğledi ve Suriye’de aportta bekleyen Putin’in eline oynayan son bir çılgınlıkla üstüne bir de 24 Kasım’da Rus uçağını düşürdü! Güney sınırımızı bugün sığınmacı ablukasına alan, sınır illerimizde demografik yapıyı değiştiren noktaya böyle gelindi. Kritik sınır kentlerinde yer yer Türklerin, Suriyeliler yanında azınlığa düştüğü bir tablo oluştu. Suriye’deki savaşı, Türkiye’nin içine taşıyan tehlikeli bir potansiyel yaratıldı. “E Johnny Depp (ortada) Trump’ın servetine servet katmasını hicveden 50 dakikalık bir komedi filminde oynadı. BD’de başkanlık yarışının önseçim maratonunda bu kez ipi kendini “demokrat sosyalist” diye tanımlayan Senatör Bernie Sanders ve ırkçı, cinsiyetçi, maço açıklamalarıyla tanınan emlak milyarderi Donald Trump göğüsledi. 1.3 milyon nüfuslu New Hampshire eyaletindeki önseçime rekor katılım gerçekleşirken, geçen hafta Iowa’da yapılan ilk önseçimden çok farklı bir tablo çıktı. İlk kadın başkan olmak için yarışan eski first lady ve dışişleri bakanı Clinton, 2008’de Obama’yı kılpayı geçtiği New Hampshire’da bu kez Sanders’ın 22 puan gerisinde kaldı. siyah seçmenlerin tercihi belirleyecek. Cumhuriyetçi kanatta ise “Müslümanlar ABD’ye alınmasın” gibi çıkışlarıyla nam salan Trump, Iowa’da ikinci geldikten sonra, New Hampshire’da oyların yüzde 35’ini topladı. Zafer konuşmasında Alman Başbakanı Angela Merkel’in sığınmacıları alarak yaptığı trajik hatanın Avrupa’da devrimlere neden olacağını, ABD’nin Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin’le iyi ilişkiler kurması gerektiğini söyleyen Trump, dün de başkanlık seçiminde Clinton’ı rahat yeneceğini öne sürdü. Cumhuriyetçilerin ikinciliğini yüzde 16 ile Ohio Valisi John Kasich, üçüncülüğünü Teksas Senatörü Ted Cruz aldı. ABD için iki ayrı “aşırı uç” addedilen, sistem karşıtı Sanders ve Trump’ın ileri fırlayışı, 48 eyalette daha yapılacak önseçimlerin kıran kırana geçeceğinin işareti. A gönderdik: Büyük devletimizin hükümeti yalnızca bir avuç dolusu zengin kampanya destekçilerine değil, tüm halka aittir” dedi. Iowa’da çok az farkla yendiği Sanders’ı tebrik eden Clinton ise “Gençler beni desteklemese de ben onları destekliyorum. Kutsanmış bir hayat yaşadım ama tökezleyip düşmenin ne olduğunu bilirim” diye konuştu. Romantik komedi hahamı Sanders Trump: Hillary’yi yenerim Sanders’ın “çok beyaz ve çok liberal” olarak tanımlanan Iowa, New Hampshire ve kendi eyaleti Vermont’da başarılı olacağı tahmin ediliyordu. 74 yaşındaki senatörün, tüm demografik grupları kazanması ise büyük zafer oldu. Ancak bir sonraki önseçimlerin yapılacağı Güney Carolina’da anketler Clinton’ı 37 puan önde gösteriyor. Uzmanlara göre sonucu Wall Street’e mesaj Demokrat Parti’de oyların yüzde 60’ını kazanan Sanders, yüzde 38 oy alan eski dışişleri bakanı Hillary Clinton’a büyük fark attı. Sanders, sağ yumruğunu kaldırdığı zafer konuşmasında “Wall Street’ten Washington’a, Manie’den California’ya kadar her yerde yankılanacak bir mesaj Sanders’ın 1988’de Susan Sarandon’ın başrolünü oynadığı ‘Aşkın Dansı’ filminde küçük bir rol aldığı ve 1999 yapımı ‘Eski Kız Arkadaşımın Düğünü’ adlı romantik komedide beyzbol âşığı bir hahamı canlandırdığı ortaya çıktı. ABD tarihinde önseçim kazanan ilk Yahudi aday adayı olan Sanders’ın bir süre önce “herhangi bir teşkilatlı dinde rol almadığı” demeci vermesi ateistleri umutlandırdı. Ancak Sanders “çok güçlü dini ve ruhani duyguları olmasa ABD başkanlığına aday olmayacağını” açıkladı. Korku tehdit spirali Suud, Suriye’ye girmekte ısrarlı nkara ile Riyad’ın destekledikleri silahlı grupların Halep’ten silinip atılması karşısında Suriye’yi işgal edeceği senaryoları dolaşırken, Suudi Arabistan bir kez daha Suriye’ye karadan müdahale etmek istediğini açıkladı. Suudi Dışişleri Bakanı Adil Cubeyr, ABD öncülüğündeki koalisyon kara kuvvetleri konuşlandırmaya karar verirse, kendilerinin de özel kuvvetler göndermek istediklerini söyledi. Cubeyr “Ayrıntıları katılım gösterecek ülkelerden uzmanlarla birlikte tartışacağız” sözleriyle geniş katılımlı bir operasyona işaret etti. Dün Financial Times (FT), Suud’un Kuzey Suriye’de tampon bölge oluşturma hedefiyle Türkiye’nin de yer alacağı ülkelerle kara gücü göndermeyi tartıştığını aktardı. FT şöyle dedi: “Suudi planlarını bilen iki kişi, Körfez yetkililerinin Suriye’ye kara birliği gönderme seçeneklerini tartışmak amacıyla Riyad’daki toplantıda Türk yetkililerle bir araya geldiğini söyledi. Suudi yetkililer yeni plan sunacak.” FT’ye konuşan bir üst düzey Türk yetkili ise Ankara’nın kara operasyonuna hazırlandığını yalanladı. A Moskova’da Rojava elçiliği li Kürtler, Rusya’nın başkenti Moskova’da resmi temsilcilik açtı. Rus Adalet Bakanlığına bağlı kamu kuruluşu statüsünde açılan Rojava Özerk Yönetimi temsilciliği, fiilen elçilik hizmeti verecek. Rojava Dış İlişkiler Sorumlusu SiÖcalan tablosunun olduğu temsilciliğin kurdelasını Sinem Muhammed ve nem Muhammed ve HDP’li Feleknas Uca (solda) kesti. Halkların Demokramasını umuyoruz” dedi. tik Partisi ‘nin (HDP) Ezidi asıllı DiyarUluslararası Kürt Kurumları Birliği bakır milletvekili Feleknas Uca açılış Başkanı Merab Şamoyev “Rusya büyük kurdelesini birlikte kesti. Törene Irak bir güç ve Ortadoğu’da önemli bir aktör. Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Moskova Temsilcisi Aso Talabani, Rus Hatta yalnızca aktör değil, senarist” tespiti yaptı. Şamoyev, Suriye anayasasının ya Liberal Partisi Başkanı Vladimir Kürt dili, kültürü ve özyönetim hakkını Volfoviç Jirinovski ve Rus Ermeni Birkoruma altına almasında Rusya’nın yarliği Organizasyonu Başkanı Navoyan dımını umduklarını belirtti. Rojava’nın Yuri Ludvigoviç de katıldı. Rusya Temsilcisi Rodi Osman’ın liderli‘Özerklik kabul görüyor’ ğinde çalışacak temsilciliğe Rusça, Kürtçe, Arapça ve Asurice tabela asıldı. İlk Muhammed, “Üçüncü yılına gitemsilciliği Erbil’de açan Suriyeli Kürtren Rojava’daki Demokratik Özerklik Yönetimi için bugün tarihi bir gün ler, Moskova’nın ardından Washington, Paris, Berlin ve Arap başkentlerinde de dür. Moskova’da temsilciliğinin açılıtemsilcilik açmayı planlıyor. yor olması, demokratik özerklik projesinin dünyada kabul gördüğüne işaRusya: Kürt soykırımı ret ediyor. Halkların kardeşliği, eşitDün Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözlik ve demokrasi gibi evrensel değercüsü Mariya Zaharova’nın, basın toplerin bulunduğu bu proje, Suriye ve lantısında, Rus bombardımanı ve SuOrtadoğu’nun tümü için örnek teşkil riye hükümet güçlerinin ilerlemesinin etmektedir” diye konuştu. Temsilciliyanısıra Türk yetkililerin huzur bulğin açılmasının Kürtlerin Suriye’deki masına engel olan bir diğer sorunun kararlı mücadelesi sonucunda müm“Kürt halkının soykırımı” olduğunu kün olduğunu belirten Muhammed dile getirmesi de dikkat çekti. “Bu temsilciliğin bölgemizin sesi ollmanya ile Türkiye’nin Ege’de sığınmacı krizine NATO’nun müdahale etmesi talebi dünkü savunma bakanları topluntısının gündemindeydi. Toplantıya Yunan Savunma Bakanı Panos Kammenos’un “NATO sığınmacı akınına karşı görevlendirilirse, Ege’de sadece Türkiye karasularında izleme yapabilir, Yunanistan karasularına giremez” talebi damga vurdu. Kammenos, operasyonların Yunanistan ya da Türkiye’nin sorumluluğunda olmamasını, Yunan ve Türk gemilerinin kendi karasuları dışına çıkmaması ve kurtarılan sığınmacıların Türkiye’ye iadesini de şart koştu. Suriyeli Kürtler tarihi adım attı. Rojava Özerk Yönetimi, HDP’lilerin de katıldığı törenle elçilik hizmeti verecek Rusya Temsilciliği’ni açtı nkara’nın basA kısıyla CenevAtina: NATO sadece re müzakerelerinden dışlanan SuriyeTürk sularına girebilir A Özetle “Atatürk’teki jeopolitik sezgiye sahip olmadan onun tek adamlığıyla yarışan rakipsiz lider olmaya öykünen Erdoğan’a boyunun ölçüsünü artık Putin veriyor!” doğrultusunda bir yazı döşenen İtalya’nın ünlü Limes dergisi; tarihte TürkiyeRusya arasındaki düzineyle savaşa atıf yapıp “bu savaşların hiçbirisini Türkiye’nin kazanmadığına” dikkat çekiyor ve bu yenilgilerin TürkRus ilişkilerini, o gün bugün şartladığını söylüyor. Geçen yüzyıl başındaki SovyetAtatürk dönemi işbirliği ve Sovyetler’in gene 20. yüzyıl sonundaki çöküşü ardından yaşanan AnkaraMoskova işbirliği parantezleri dışında; TürkRus ilişkilerinin hep “korkutehdit” şablonu üzerinden şekillendiğine işaret eden etkili siyaset dergisi; “Putin’in Suriye’deki Türk nüfuz alanına girmesi” sonrasında iki ülke ilişkilerinin yeniden bu kaygı verici spirale döndüğünü anlatıyor. Hâlâ netlik kazanmayan “Rus uçağının düşürülmesi” macerasının nedenlerini; 1. Rusya’nın Ortadoğu’ya dönüşü, 2. Ankara’nın Moskova’yı sil baştan tehdit olarak algılamaya başlaması, 3. RTE’nin “genişlemecilik megalomanileri”, 4. T.C Cumhurbaşkanı’nın gözü kara Suriye stratejisi, 5. TürkRusABD üçgenlemesinin denetim dışı etkileri gibi unsurlara bağlayan jeostrateji dergisi; Ankara’nın Moskova’ya 24 Kasım sonrası yaklaşımının jeopolitik olduğu kadar psikolojik bir geri planı olduğunu söylüyor ve de Ankara’nın, Rusya ile olan sorununu şimdi bir NATOMoskova karşıtlaşmasına dönüştürmek hevesinde olduğunu belirtiyor. Ankara’nın Rusya krizini NATO’ya ihale çabalarına dair algı artık öyle güçlü ki, “Türk karasularında NATO’yu mülteciler için devreye sokmak” önerileri doğrudan şimdi Rusya’ya karşı bir “örtülü önlem arayışı” olarak görülüyor. Corriere della Sera’da dünkü bir yazı da; “NATO’nun mülteci krizinde rol alması kuşkuyla karşılanıyor!” diyerek alarm veriyor: “Ankara’dan henüz resmi talep yok. Ama NATO’yu mülteci krizine sokma planlarının bölgede Ruslara karşı bir yanıt olmasından kuşku duyuluyor!” Mülteciler böylece gariban savaş kurbanı konumlarının yanında ayrıca Ortadoğu’daki “büyük oyunun” piyonuna dönüşüyorlar. Tampon bölge için ‘Büyük oyun’un kartı Ankara: Hedef bu yıl Mısır’la normalleşme DUYGU GÜVENÇ İsrail ile Türkiye görüşmeye devam ürkiyeİsrail ilişkilerini normalleştirme görüşmelerini Dışişleri Müstaşarı Feridun Sinirlioğlu ile İsrail lideri Netanyahu’nun temsilcisi Joseph Ciechanover ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Jakop Nagel dün Cenevre’de devam ettirdi. İsrail basını, Savunma Bakanı Moşa Yalon’un Hamas’ın elindeki iki asker cesedini teslim etmesine dair ek şart koştuğunu yazdı. T umhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Mısır’la ilişkilerin düzelmesi için “Bakanlarımız muhataplarıyla görüşebilir ama Başbakanımızın görüşmesini doğru bulmam” sözlerinin ardından, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Kahire’ye İhvan için moratoryum çağrısı yaptı. Çavuşoğlu “Seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi dahil tüm idam cezalarının infazına morotoryum ilanı” isteyerek ekledi: 2016’da Mısır’la ilişkilerimizin normalleşmesine imkan veren ortam oluşmasını temenni ediyorum.” l ANKARA C Lavrov: AnkaraRiyad işgaline ABD izin vermez usya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suudi Arabistan ile Türkiye’nin Suriye’ye kara operasyonuna ABD öncülüğündeki koalisyonun izin vermeyeceğini savundu. “IŞİD liderliğiyle Türk liderliğinin gizlice görüştüklerine dair işaretler var. Kullandıkları kaçakçılık yolları ciddi zarar gördüğü için yeni seçenekleri görüşüyorlar” iddiasında bulunan Rus bakan, Ankara’nın yeni sığınmacı dalgası için Suriye’de çadır kent kurmak suretiyle tampon bölge oluşturduğunu öne sürdü. R C M Y B