Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO 3.5140 0.3 kuruş 3.6680 0.2 kuruş FAİZ BORSA ALTIN CUMHURİYET 11.07 0.06 puan 77.678 0.798 puan 861.05 14.55 lira ALTIN 24 AYAR 128.45 2.2 lira 8 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Bozulma arttı, dolarda Cuma 16 Aralık 2016 3.46yıl sonu hedefi şaştı Ekonomideki gelişmeler beklenti anketinde Merkez’in yılsonu dolar hedefi 3.33’ten 3.46’ya yükseldi. Enflasyonda kırılma sinyalleri devam etti, faiz tahminleri yükseldi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) beklenti anketinde yıl sonu dolar kuru beklentisi 3.3369’dan 3.4602’ye yükseldi. TCMB’nin finansal ve reel sektörde karar alıcı, uzman kişiler, profesyoneller ile yabancı finans kuruluşlarının uzmanları arasından seçilen 69 katılımcıyla gerçekleştirdiği “2016 yılı Aralık ayı Beklenti Anketi” yayımlandı. Buna göre yıl sonu için büyüme beklentisindeki düşüş devam ederken, dolar/TL yıl sonu tahmini yükseldi. Enflasyon beklentisi kısa vadede geriledi. Uzun vadede ise geçen ayki kırılmayla başlayan bozulma sinyalleri devam etti. Ve faiz tahminleri yükseldi. Dolar/TL tahminlerinde ekimde yaşanan kırılma aralıkta da devam etti. Kasım ayı anketinde 3.3369 olan tahmin, aralıkta 3.46’ya, 12 ay sonrası tahmin 3.50’den 3.63’e yükseldi. Büyüme düştü TCMB Beklenti Anketi’nde temmuzda başlayan gerileme aralıkta da devam etti. Yıl sonu büyüme tahmini bir önceki ankette yüzde 2.9 iken yüzde 2.6’ya düştü. Yıl sonu GSYH tahmini temmuzda yüzde 3.7 seviyesindeyken ekime kadar sırasıyla yüzde 3.5, yüzde 3.4, yüzde 3.2’ye düşmüştü. Kasım ayı anketinde Türk şirketleri için kötü haber Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s tarafından dün açıklanan raporda Türkiye, Ortadoğu ve Güney Afrika şirketlerinin 2017 yılı için görünümün negatif olduğu belirtildi. Açıklamada bu ülkedeki finans dışı şirketlerin önümüzdeki dönemde düşük büyüme ortamından, politik belirsizlikten, düşük yatırım seviyesinden ve zayıf tüketici güveninden olumsuz etkilenebileceği belirtildi. Moody’s Başkan Yardımcısı ve Analisti Rehan Akbar, şu değerlendirmelerde bulundu: “Türk, Ortadoğulu ve Güney Afrikalı şirketler için 2017’ye dair negatif görünüm, zayıf tüketici, yatırımcı güveni, devam eden kurdaki oynaklık ve çeşitli jeopolitik risklerden kaynaklanıyor.” de büyüme beklentisinde bozulma devam etmiş ve 2016 sonu tahmini yüzde 2.9’a gerilemişti. Yıl sonu TÜFE beklentisi yüzde 7.80’den yüzde 7.69’a geriledi. Ancak 12 ve 24 ay vadelerde bozulma devam ediyor. 12 ay sonrası TÜFE beklentisi yüzde 7.87’den yüzde 8.04’e yükseldi. 24 ay sonrası TÜFE beklentisi de yüzde 7.27’den yüzde 7.31’e çıktı. Cari yıl sonu TÜFE beklentisi ise ağustosta yüzde 8.21’e yükseldikten sonra yüzde 8.07’ye gerilemiş ve ekimde yüzde 7.81 kasımda yüzde 7.80 olarak gerçekleşmişti. Gecelik faiz arttı BİST Repo ve TersRepo Pazarı’nda oluşan cari ay sonu gecelik faiz oranı beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 8.10 iken, bu anket döneminde yüzde 8.33 oldu. Cari açık 2016 yılı cari işlemler açığı beklentisi, bir önceki anket dönemine göre değişmeyerek 34.0 milyar ABD Doları oldu. 2017 yılı cari işlemler açığı beklentisi ise bir önceki anket döneminde 36.7 milyar ABD Doları iken, bu anket döneminde 36.8 milyar ABD Doları olarak gerçekleşti. l Ekonomi Servisi Rezerv azaldı Merkez Bankası toplam rezervleri geçen hafta 1 milyar 279 milyon dolar azaldı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) toplam rezervleri, geçen hafta 1 milyar 279 milyon dolar düşüşle 112 milyar 320 milyon dolara geriledi. TCMB Haftalık Para ve Banka İstatistiklerine göre, 9 Aralık ile biten haftada Merkez Bankası brüt döviz rezervleri 1 milyar 279 milyon dolar azalarak 97 milyar 354 milyon dolara indi. Brüt döviz rezervleri bir önceki hafta 98 milyar 633 milyon dolar seviyesindeydi. Bu arada ekim ayına ilişkin kısa vadeli dış borç istatistikleri açıklandı. Buna göre, ekim sonu itibarıyla kısa vadeli dış borç stoku, geçen yıl sonuna kıyasla 252 milyon dolar artarak 102.6 milyar dolar oldu. Bu dönemde, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 5.3 azalışla 61.5 milyar dolar oldu. Komili marka yağlar Bunge’ye satılıyor Anadolu Endüstri Holding, Komili marka zeytinyağı ve bitkisel sıvıyağ üreten Ana Gıda İhtiyaç Malzemeleri ve Sanayi Ticaret A.Ş.’nin (Ana Gıda) hisselerini ABD merkezli Bunge Gıda’ya satıyor. Şirket açıklamasına göre, Anadolu Endüstri Holding AŞ, SEEF Foods ve Bunge arasında, Ana Gıda’da holdingin sahip olduğu yüzde 55.25 ve SEEF Foods’un sahip olduğu yüzde 44.75 oranında hisselerin Bunge’ye satışı konusunda hisse alımsatış sözleşmesi imzalandı. Hisse devrinin 2017 yılı 1. çeyrekte sonuçlandırılması öngörülüyor. Bunge Türkiye Genel Müdürü Paul Ayton, satın almaya ilişkin, “Her iki şirketin bilgi ve uzmanlığını tam gıda zinciri bakış açısıyla birleştirerek üstün nitelikli ürünler ve yüksek müşteri hizmet kalitesine ulaştırmayı sabırsızlıkla bekliyoruz” dedi. Bunge EMEA Üst Düzey Yöneticisi (CEO) Tommy Jensen de, “Bu satın alma, katma değerli ürünlere daha fazla odaklanarak ürün çeşitliliğimizi güçlendirme stratejimizle tam olarak uyum gösteriyor. EMEA bölgesinde hali hazırdaki faaliyetlerimizi pekiştirecek” dedi. l Ekonomi Servisi Aras’ın ortağı tahkime gidiyor Austrian Post, Aras Kargo’daki hisse opsiyonu için uluslararası tahkime başvuruyor. Temmuz 2013’ten bu yana Aras Kargo’nun yüzde 25 hissesini elinde bulunduran Austrian Post, Aras Kargo’nun yüzde 50 hissesini daha alabilmesi için sözleşmeyle üzerinde anlaşılan opsiyonu kullanmak amacıyla Cenevre’de uluslararası tahkim sürecini başlatıyor. Hisse çoğunluğuna sahip olan hissedarlarla satın alma opsiyonunun uygulanması ve hisselerin değerlendirilmesi konusundaki görüş ayrılıkları ve bu konuda bir anlaşmaya varılmasının mümkün olmaması üzerine Austrian Post söz konusu kararı aldı. Austrian Post, ağırlıklı kargo sektöründe olmak üzere 12 Avrupa ülkesinde faaliyet gösteriyor. Geçen yılki cirosu 2.4 milyar Avro olan şirketin 24 bin çalışanı var. l Ekonomi Servisi FOX uydudan 21.8 milyon kişiye ulaşıyor. Medyada dev satın alma ABD’li medya devi Rupert Murdoch’ın sahibi olduğu 21st Century Fox, İngiliz TV istasyonu Sky’ı 14.8 milyar dolara satın aldı. İmzalar bugün atılacak. Hâlihazırda Sky’ın yüzde 39’luk hissesine sahip Murdoch, böylece kanalın tamamına sahip olacak. Anlaşma hisse başına 13.40 dolarla yapıldı. Sky, İngiltere, İtalya, İrlanda ve Almanya’da olmak üzere 21.8 milyon izleyiciye uydudan televizyon yayını yapıyor. 21st Century Fox, halen Sky Deutschland’ın yüzde 55’ini ve Sky İtalya’nın tamamının kontrolünü elinde tutuyor. Ağaç başına 200 lira Zeytinlik alanları içine ve 3 kilometre yakınına zeytinyağı fabrikası dışında tesise izin vermeyen yasayı, aksi yönde görüş ve eylemlere karşın değiştirmeye çalışan bakanlık, yatırım yapılan alanda kesilecek zeytin ağacının iki katı kadarını ekim zorunluluğu getirdi. Ekmeyene ağaç başına 200 lira az ceza yazılacak. Bakanlığa göre üretici değil sanayici mağdur Zeytinliklerin sanayiye açılmamasını isteyen üreticilere ucu açık yanıt veren bakanlık, üç bine yakın imzalı dilekçeyi, ‘mağduriyet yaşayan sektörlerden gelen talep değerlendiriliyor’ şeklinde yanıtladı. YUSUF ÖZKAN Zeytinlik alanların içinde ve yanı başında sanayi tesisi kurulmasına izin vermek isteyen AKP iktidarı, bu duruma itiraz eden üreticilere “mağdur” edebiyatı yapıyor. Zeytin Yasası’ndaki yönetmelik değişikliğine karşı Ayvalık Kent Konseyi’nin 2 bin 954 üretici imzalı itiraz dilekçesine Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan yanıt geldi. Bakanlık, “3573 sayılı Kanun uygulamaları nedeniyle mağduriyet yaşayan sektörlerden gelen talepler dikkate alınarak, konunun değerlendirilmesine devam edilmektedir” ifadelerini kullandı. 1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkındaki Kanun, zeytinlik alanların içinde ve 3 kilometre yakınında, zeytinyağı fabrikası dışında herhangi bir kirletici sanayi tesisi kurulamayacağına hükmediyor. 3 bin imza Ancak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan ve TBMM komisyonlarında görüşülmesine başlanan “Üretim Reform Paketi Kanun Tasarısı Taslağı”yla, “kamu yararı” gerekçe gösterilerek zeytinlik alanlarda, kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesislerin yapımının önü açılıyor. Değişikliğe karşı geçen ay gerçekleştirilen Ayvalık Zeytin Hasat Günleri kapsamında Ayvalık Kent Konseyi tarafından imza kampanyası düzenlendi. Toplanan yaklaşık 3 bin imza Gıda Tarım ve Hayvancılık, Çevre ve Şehircilik ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji bakanlıklarına gönderildi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan konseye gelen yanıtta ise, bu konuda tereddütleri içeren görüş yazısının Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na iletildiği vurgulandı. Ancak gönderilen yanıtın son bölümündeki, “Bakanlığımızca, 3573 sayılı kanun uygulamaları nedeniyle mağduriyet yaşayan sektörlerden gelen talepler dikkate alınarak, konunun değerlendirilmesine devam edilmektedir” ifadeleri dikkat çekti. l İZMİR Örtülü ödenek kaç asgari ücret eder? Asgari ücret görüşmeleri sürüyor. 2017 yılı için yapılacak artış, 6.5 milyon kişiyi doğrudan; 30 milyon kişiyi de dolaylı etkileyecek. Türkİş 1600, DİSK, 2000 TL’ye çıkarılmasını istiyor. İşveren kesimi ise halen 1300 TL olan asgari ücrette hiç artış yapılmasa, mutluluktan havalara uçabilir. HHH Çalışanlar asgari ücret artışını bekleyedursun, kasım ayı bütçe rakamları açıklandı. Örtülü ödenek kullanımında, ekim ayına göre iki kata yakın artış görülüyor: 228 milyon 238 bin TL. Cumhurbaşkanı’nın Mart 2015’ten beri Başbakan ile ortak kullandığı örtülü ödenek harcaması ekim ayında 119 milyon TL idi. “Eksi 3 bin TL” olarak kayıtlara geçen ve izahı yapılmayan o garip eylül ayı verisi hariç tutulacak olursa, bütçede “gizli hizmet gideri” olarak başlıklanan örtülü ödenekte, artış trendi sürüyor. Yaklaşık dört yıldır hız kesmeyen artış oran ve tutarlarının, belirli alanlara neredeyse maaş gibi düzenli ödeme yapıldığı olasılığını akla getirmemesi ise imkânsız. Bir kez daha hatırlatalım ki, örtülü ödeneğin harcandığı alanları açık kaynaklardan bilme şansımız yok. Harcama alanları gizli tutulduğu gibi denetime de kapalı. HHH Ne var ki, yasal gizlilik koruması ve denetim dışılığı, bu bütçe kalemindeki harcama büyüklüğünü unutturmamalı. Konuyu gündem dışına savuracak sayısız ağır gelişme, terör saldırısı, hukuk ihlalleri, çatışma ve trajedi yaşansa bile. Örtülü ödenek grafiğinde durmaksızın yukarıya tırmanan o ok ile hukuk devleti olma vasfını kaybetme çizgisi arasında bir bağ olduğu kuşkusuz. (Bu yorumu iddialı bulan olursa, Avrupa ülkelerindeki örtülü ödenek uygulamalarına bakabilir. Bazılarında örtülü ödenek yok. Var olanlarda ise denetim ve hesabı açık.) HHH Bütçedeki bu kalemi daha yoğun tartışmamızı gerektiren nedenler listesi; ekonomi daraldıkça, işsizlik arttıkça, milli gelir hesabına hormon katıldıkça uzuyor. Örneğin geçen ay yapılan örtülü ödenek harcamasına, asgari ücret penceresinden bir bakalım: Cumhurbaşkanı ile Başbakan, bugünkü asgari ücret tutarı olan 1300 TL üzerinden hesaplandığında, 175 bin 567 kişinin bir aylık maaşına denk düşen bir parayı kullanmışlar. Devam edelim: Şu anda bir asgari ücretlinin eline yılda 15 bin 600 TL geçiyor. Kasımdaki örtülü ödenek harcamasıyla, 14 bin 630 işçinin, bir yıllık çalışmasının karşılığını ödemek mümkündü. Ancak belli ki, bizi yöneten kadroların, işsizlik artışından çok daha ulvi, milli menfaatleri daha çok gözeten, Türkiye’yi aydınlık bir geleceğe taşıyan gerekçeleri vardı. Neticede kasım ayı verileriyle birlikte, 11 aylık harcamalar da ortaya çıktı. Gizli hizmet giderlerinde, OcakKasım dönemi yapılan kullanım miktarı 1 milyar 457 milyon 31 bin TL’ye ulaştı. Bu da 1 milyon 120 bin 793 kişinin birer aylık asgari ücretine karşılık geliyor. İşsizlik oranının yüzde 11.3’e yükseldiği bir ekonomide, 1 milyonun üzerinde vatandaşın asgari ücret tutarını aşan bütçe kaynağının “örtülü” kullanılmasını yeniden tartışmalıyız. Sabancı Holding’de bayrak değişimi Sabancı Holding İnsan Kay nakları Grup Başkanlığı gö revini altı yıldır yürüten Ne riman Ülsever, 1 Ocak 2017 itibarıyla bayrağı halen Avi vasa Genel Müdürlüğü göre vini yürüten Meral Kurdaş’a devrediyor. Sabancı Holding Üst Yöneticisi (CEO) Zafer Meral Kurdaş Kurtul, “Neriman Ülsever’e, birikimleri ve viz yonuyla topluluğumuzun gelişimine yaptığı önemli hizmetler için teşekkür ediyoruz. Sa bancı Topluluğu olarak, en değerli varlığımı zın insan kaynaklarımız olduğuna olan inancı mızla, yöneticilerimizi yetiştirmeye önem ve riyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Azerbaycan’da petrol platformunda kaza Azerbaycan’da petrol platformunda meydana gelen kaza sonucu bir işçi öldü 9 işçi denizde kayboldu. Hazar Denizi’nde şiddetli fırtınada petrol platformunun bir bölümünün denize uçmasıyla 10 işçi kayboldu. Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR’dan yapılan açıklamaya göre, Hazar Denizi’ndeki 3 sayılı petrol çıkarma biriminin 150 metrelik bölümü şiddetli fırtına sonucu denize uçtu. Kazada, işçi barınağı ve platformda bulunan 10 işçi denize düştü. l Ekonomi Servisi C MY B