Katalog

Perşembe 1 Aralık 2016 2 [email protected] EDİTÖR: SİBEL BAHÇETEPE TASARIM: ZARİFE SELÇUK AIDS’te korkutan artış sağlık EDİTÖR: ??? TASARIM: ??? Sağlık Bakanlığı, Türkiye’nin AIDS hastalığının arttığı ülkeler arasında bulunduğunu açıkladı. Hastaların yüzde 40’ı AIDS’ten habersiz yaşıyor Dünyada HIV ile yaşayan insan sayısı 36.7 milyon. Yaklaşık 1.1 milyon kişi ise bu virüs ne deniyle yaşamını yitiriyor. Dünya genelin de hasta sayısı azalırken Doğu SİBEL BAHÇETEPE Avrupa ve Orta Asya’da hastalık artıyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, ül BUGÜN 1 ARALIK DÜNYA kemizde 13 bini aşkın kişide HIV/AIDS görülüyor. Türki AIDS GÜNÜ ye hasta sayısı artmakta olan ülkeler arasında. Hastaların yüzde 40’ının hastalığının farkında olmadığı belirten uz manlar, “Hastalık sarılarak, tokalaşarak bulaşmaz. Korun, fark et, tedavi ol” dediler. Hayati tehlikeye ne den olan bulaşıcı hastalıklar arasında ilk sıralarda yer alan HIV, dünyada ve Türkiye’de hızla yayılmaya devam ediyor. HIV enfeksiyonu tedavi edilmediği takdirde ise vakit kaybetmeden bir infeksiyon hastalıkları uzmanına başvurması gerekmektedir” diye konuştu. bTouklaaşlmaşamzayla bağışıklık sisteminin Dr. ciddi bir şekilde baskılandığı AIDS’e (Edinsel İmmun Yetmezlik Sendromu) yol açabiliyor. Servet Alan Alan, cinsel temas sırasında prezervatif kullanmanın bulaşma riskini azalttığını fakat tamamen ortadan kaldırmadığını kaydederek Bulaşma yolları 1 Aralık Dünya AIDS Günü nedeniyle hastalığa dikkat çeken Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Servet Alan, HIV virüsünün kan, kan ürünleri ve cinsel temas ile ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalık oldu şöyle devam etti: “AIDS ile etkin mücade le için damar içi uyuşturucu kullanımının mutlaka önlenmesi gerekmektedir. Sağlık personelinin tüm kan, vücut sıvılarını infekte kabul ederek koruyucu malzeme kullanması önemlidir. ğunu söyledi. Alan, en sık bu Yanak yanağa öpüşmek, laşma yolunun cinsel temas tokalaşmak, işyerinde aynı olduğunu vurgulayarak “Has ortamda çalışmak, aynı te talığı taşıyan anneden bebe lefonu, aynı bardağı, çatal ğe, doğum öncesinde, doğum ve bıçağı kullanmak, sivrisi sırasında veya doğum sonra nek gibi böcekler bulaşma sında bulaşabilmektedir. Eğer ya neden olmaz. Diş fırçası, HIV taşıyan bir kişi ile bulaş tıraş bıçakları zaten ortak maya neden olabilecek bir te kullanılmaması gereken ki mas gerçekleşmişse (cinsel te şisel malzemelerdir. HIV vi mas veya kan bulaşması olan rüsü hava yolu ile de bulaş bir yaralanma gibi) koruyucu mamaktadır.” önlem alınması ve takip için, Enfeksiyon hastalıkları uz manı Dr. Aylin İzat Li rak, üstelik hayatı et ceoğlu da hastalığın kileyen yan etkileri ol başlangıçta yalnız madan bir AIDS has ca eşcinsellerin hasta tası yaşamına devam lığı olduğunun düşü edebiliyor.” nüldüğünü belirterek “Ancak ilerleyen za 4 kat arttı manlarda bu bilginin Sağlık yanlış olduğu, hetero Dr. Aylin Liceoğlu Bakanlığı’ndan yapılan seksüel ilişki ile de bulaştığı açıklamada ise 1985’ten günü anlaşıldı” dedi. müze dek doğrulama testi po Hastalar gizleniyor zitif tespit edilerek bildirilen 12 bin 281 HIV ve 1485 AIDS AIDS hastalarının toplum vakasının olduğu belirtildi. dan dışlandığını ve hastaların Açıklamada, “30 Kasım itiba kendini gizlediğini kaydeden rı ile bin 661 HIV, 73 AIDS va Liceoğlu, şunları söyledi: kası olmak üzere toplam 1734 “Günümüzde yeni ilaçlar ge vaka doğrulama testi pozi liştirildi, yan etkileri kontrol tif tespit edilerek bildirildi. altına alındı. Tek bir hapla bir 2010’da a HIV pozitif kişi sa den fazla ilacı aynı anda ala yısı 529 iken, 2015’te bu sayı dört katından fazla artış göste rerek 2 bin 130’a çıktı.” AIDShakkında far kındalık yaratmak için “Kendin için 1 Ara’lık” kampanyası başlatıldı. GSK Türkiye tarafından hayata geçirilen kampanya, HIV’ın tokalaşarak, sarılarak, dokunarak bulaşmadığına vurgu yapmak için #dokun temasına odaklanıyor. HIV pozitifli bireylerin ve yakınlarının hayatlarından derlenmiş 15 videonun bulunduğu www.kendinicin1aralik.org adresini ziyaret edip hikâye sonundaki “katılıyorum” seçeneğini işaretleyerek HIV ile yaşayanların yanında olunduğu belirtiliyor. Sosyal ağlarda ise #dokun etiketi ile fotoğrafını sosyal medyada paylaşan herkes kampanyaya destek olabiliyor. HIV/AIDS Korunma ve Eğitim Derneği (HAKED) Genel Sekreteri Prof. Dr. Serhat Ünal ise “Dünyada HIV ile yaşayanların 34,9 milyonu yetişkin, 1,8 milyonu ise çocuk. Türkiye’de ise her geçen gün bu vakaların arttığını görüyoruz. Bu kampanya ile toplumun her kesimine ulaşarak güçlü bir farkındalık yaratacağını umuyoruz” değerlendirmesini yapıyor. HIV Enfeksiyon Derneği (HIVEND) Başkanı Prof. Dr. Fehmi Tabak ise HIV’in Hepatit B, Hepatit C, diyabet gibi kronik bir durum olduğunu ve tedavisinin mümkün olduğuna dikkat çekti. korunmak mümkün HIV enfeksiyonu riskini azaltmak için cinsel ilişkide doğru, düzenli korunma, cinsel partnerlerin sayısının sınırlama, ilaç enjeksiyon ekipmalarının asla paylaşılmaması önerilir. Anneden çocuğa HIV bulaşması en yaygın yoldur. Hamilelik sürecinde kadınlara, doğumdan sonra bebeklere verilen HIV ilaçları, bulaşma riskini azaltır. Hastalık, HIV’li bireylerle tokalaşarak veya sarılarak bulaşmaz. Gözden Alzheimer teşhisi mümkün Hafife almayın dikkatli olun Zatürre, çocuk, yaşlı ve kronik hastalığı olanlarda daha tehlikeli. Akciğer dokusunun iltihaplanmasıyla ortaya çıkan zatürre (pnömokok), bakteriler başta olmak üzere çeşitli mikroorganizmalara bağlı meydana geliyor. Uzmanlar, zatürreye karşı özellikle çocukları, 65 yaş üstü kişileri ve kronik hastalığı olanları uyararak “Nefes darlığı başlamışsa bu önemsenmeli ve gerekirse kişi hastaneye yatırılarak tedavi edilmeli” dediler. Zatürre, hızlı ve kolay bir şekilde yayılan bulaşıcı bir hastalık. Akciğerlerdeki hava almamıza yarayan “alveol” denilen keseciklere kadar ulaşan mikroplar, burada iltihaba yol açıyor. Hastalığa yakalanan her 100 kişiden 5’i ise hayatını kaybediyor. Hastalık, öksürük, balgam, göğüs ağrısı, yüksek ateş ve nefes darlığı şikâyetleriyle kendini ele veriyor. Kimi zaman ise sadece ateş veya öksürük başlangıç şikâyetleri olabiliyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Başak Koç, aynı zamanda göğüste hırıltı, hışıltı ve ötme sesleri görülebileceğini belirterek “Nefes darlığı başlamışsa bu önemsenmeli ve gerekirse kişi hastaneye yatırılarak tedavi edilmeli” dedi. Başağrısı ve ishal olabilir Bazı kişilerde ise akciğerle ilgili şikayetlerden çok, baş ağrısı, ishal gibi akciğer dışı şikâyetlerin ön planda olduğuna dikkat çeken Koç, yaşlı kişilerde belirgin bir şikâyet olmadan da zatürre görülebileceğinin altını çizdi. “Zatürre, özellikle çocuklarda, 65 yaş üstü yaşlılarda, böbrek, şeker, kalp veya akciğer hastalığı gibi kronik bir sağlık sorununa sahip olanlarda, sigara kullananlarda ve bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık veya ilaç kullanımı varlığında daha sık görülüyor” diyen Koç, risk altındaki kişilerin yıllık grip aşısı yaptırmalarını önerdi. Koç, ayrıca hasta olan kişilerin bol sıvı tüketmesi ve istirahat etmesinin iyileşme sürecinde önemli olduğunu kaydetti. İran’da kuş gribi alarmı İran Veterinerlik Kurumu Başkanı Mehdi Halac, başkent Tahran’ın doğusundaki Melard ilçesinde 4 çiftlikte kuş gribine rastlanması nedeniyle 513 binin üzerinde tavuğun itlaf edildiğini bildirdi. İran’ın resmi ajansı İRNA’nın haberine göre, ba sın toplantısında konuşan Halac, “Yüksek düzeyde H5N8 virüsüne rastlanan 4 çiftlikte 513 binin üzerinde tavuk itlaf edildi” dedi. Halac, ülkede veteriner gözetimi olmaksızın kümes hayvanlarının bir yerden başka bir yere nakledilmesinin yasaklandığını kaydetti. Retinanın incelenmesi ile hastalık teşhis edilebilir Alzheimer’ı göz retinasını inceleyerek ortaya çıkarmak, yılda bir kez yapılacak göz muayenesiyle erken teşhis etmek mümkün. Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Fırat Helvacıoğlu, “Göz tansiyonu gibi pek çok retina hastalığının tanı ve takibinde kullandığımız OKT cihazı, Alzheimer hastalığının erken tanısında önemli bilgiler sunmaktadır. Özellikle genetik geçmişinde Alzheimer hastalığı olan kişilerin düzenli olarak göz kontrolleri yaptırmaları gerekiyor” dedi. Halk arasında bunama olarak bilinen Alzheimer hastalığı, çağımızın en önemli sağlık sorunlarının başında geliyor. Ciddi bir hastalık Göz doktoru Doç. Dr. Fırat Helvacıoğlu, Alzheimer’ın basit sayılamayacağını belirterek, “Yaş ilerledikçe unutkanlıkla ortaya çıkan, hafıza, konuşma gibi durumlarda sorunlar yaşanan, günlük yaşamın gerektirdiklerini uygulayamama gibi problemlere yol açan bir hastalıktır” dedi. Helvacıoğlu, geri dönüşümü olmayan ve ilerleyen bir hastalık olan Alzheimer’ın ciddi bir hastalık olduğunu dile getirdi. Doç. Helvacıoğlu, sinir hücrelerinin hasar görmesi sonucu meydana gelen Alzheimer hastalığında erken teşhisin, hastalığın kontrol altına alınmasını sağladığını ve hızlı ilerleme sürecini yavaşlattığını kaydetti. Doç. Helvacıoğlu, özetle şöyle devam etti: “Alzheimer hastalığının teşhisinde İngiltere’de yapılan 40 ile 69 yaş aralığında 500 bin kişinin katıldığı, uygunluk kriterlerini tamamlayan 32 bin kişinin sonuçlarının incelendiği geniş çaplı çalışmada, göz kliniklerinde Optik Koherens Tomografi (OKT) ci hazı ile yapılan retina sinir lifi tabakası kalınlıkları, Alzheimer hastalığı riski olan grupta daha ince bulunmuştur. Şu anda göz tansiyonu (glokom) hastalığı gibi pek çok retina hastalığının tanı ve takibinde kullandığımız OKT cihazı, Alzheimer hastalığının erken tanısında önemli bilgiler sunmaktadır. Bu tetkik hastalığın erken tanısında ve takibinde önem kazanmaktadır. Özellikle genetik geçmişinde Alzheimer hastalığı olan kişilerin düzenli olarak göz kontrolleri yaptırmaları gerekiyor.” Futbolda kafa vuruşu hafızayı etkiliyor İskoçya’daki Sterling Üniversitesi’nden araştırmacılar, üst üste 20 kafa vuruşu yapan futbolcuların beyinlerinde küçük ama önemli değişimler gözlediklerini belirtti. Kafa vuruşu antrenmanından sonra beynin hafıza performansının yüzde 41 ila yüzde 67 yavaşladığı, olumsuz etkilerin 24 saat içerisinde kaybolduğu kaydedildi. Nörolog Magdalena Ietswaart, araştırmanın amacının spor esnasında kafaya alınan darbeler ve bunama arasındaki bağı incelemek olduğunu vurgulayarak “Kafa vuruşlarının ardından yapılan testlerde, beyin fonksiyonlarının yavaşladığı, hafıza performansının düştüğü açık biçimde görülüyor” dedi. Makyaj hasta etmesin Göz hastalıkları Uzmanı Opr. Dr. Safiye Küçükgül, güzellik uğruna yapılan makyaj şekli ile toksik kimyasal içeren malzemelerin yalnızca göz değil genel sağlığı da tehdit ettiğini söyledi. Küçükgül, “Raf ömrünü ve kullanım süresini uzatmak için koruyucu kullanılan makyaj malzemeleri, bağışıklık ve üreme sistemlerini olumsuz etkiliyor, hormonal değişikliklere yol açıyor. Kaş yaparken göz çıkarmayın” dedi. Küçükgül, göz makyajı nedeniyle en sık görülen tabloların alerjik konjonktivitler ve göz enfeksiyonları olduğunu anımsatarak “Ancak makyaj malzemelerinden oluştuğunu hiç tahmin edemeyeceğiniz başka riskler de var” dedi l İZMİR/DHA C MY B