Katalog

Perşembe 27 Ekim 2016 Volkswagen’e ceza kesinleşti Abd mahkemesi hileli uygulamalarından kaynaklı dizel skanda lında Volkswagen’in 14.7 milyar dolar ödemesini onayladı; VW kasım ortasından itibaren kusurlu araçları da geri almaya başlayacak. Dev otomobil şirketi, araçların egzoz emisyon değerlerini manipüle etmekle suçlanmıştı. EDİTÖR: ELİF TOKBAY Doğurganlığın kanser tedavisinden zarar görme olasılığı, yumurta ve sperm dondurmayla önleniyor Kemoterapiden sonra annelik hayal değil SİBEL BAHÇETEPE Bazı kanser tedavilerinin ardından yaşanan doğurganlık kaybı vakaları, hastanın zaten hassas olan psikolojisini daha da olumsuz etkiliyor. Uzmanlar, bu sorunun yumurta ve sperm dondurma ile çözülebileceğini söylüyor. Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Hakan Özörnek, kemoterapi ilaçlarının ve yumurtalık, testis bölgelerine uygu lanan radyoterapilerin doğur yonu’ başlığı altın ganlık sorunu yaratabileceği da gelişmiştir. Fer ni söylüyor. Özörnek şu bilgi tilite prezervasyonu leri veriyor: “Kanser tedavisi yöntemi olarak gü tamamlandıktan sonra erken nümüzde kanser te dönem nüks riski nedeniy davisi öncesi sperm le de belirli süreler için gebe hücresi/testis doku kalınmaması önerilmektedir. su, embriyo ve/veya Bu da zamana bağımlı olarak oosit (yumurta hüc ek bir yumurtalık rezerv azalma nedenidir. Özellikle son Hakan Özörnek resi) dondurulması, ovaryan doku (yu yıllarda bu tür hastalarda doğur murtalık dokusu) dondurulması, ganlığın korunması ile ilgili ye kemoterapi sırasında GnRH ana ni bir disiplin ‘fertilite prezervas logları kullanımı gibi çeşitli, stan dart kabul gören ve halen deneysel kabul edilen yöntemler bulunmaktadır. Embriyo ve oosit dondurma teknikleri uygun hastalarda kemoterapi rejimi başlamadan ortalama iki haftalık bir süreç gerektirir. Meme kanserinde cerrahi ile kemoterapi başlanması arası 46 haftalık süreç bu teknikler için yeterli bir zaman dilimini içerir. Embriyo veya oosit dondurma işleminde çoklu yumurta elde edilmesi için önce yumurtalıklar hormonlarla uyarılır.” HASTALIĞA ‘ÇOCUK Meme kanseri tedavisi gören 36 yaşındaki İlmihan Öz, anne olabilmek için kemote HAKKIMI ELİMDEN rapi sırasında yumurtalarını donduran hastalardan biri. Öz, hastalığı sürecinde yaşadıkları şöyle anlattı: “2015 Ocak ayında meme kan ALAMAZSIN’ DEDİM seri olduğumu söylediler. Sadece o an kanser hücresine ‘Hoş geldin’ dedim. Ama ‘sen benimle yaşayamazsın’ deme de unutma dım. 10 Nisan 2015’te Kocaeli Üniversitesi’nde ameliyatım başarılı geçti. Tedavimi devlet hastanesinde tamamladım. Oradaki onkoloji doktorum süreci anlattı. Kemoterapi almadan bir gün önce yumurta dondurma işlemini öğrendim. Ama benim için geç kalınmıştı. Çünkü sağlam yumurta için iki ay beklemem gerekiyordu. Mecbur 4 kür kemoterapimi ve 36 seans radyoterapiyi aldım. Ama yılmadım. Hep aklımda yumurta dondurma işlemini yapmak vardı. Kansere ‘Sen benden ne yaparsan yap çocuk hakkımı elimden alamazsın’ dedim. Tedavilerim bittikten 2015 Aralık ayında yumurta dondurdum. İlaç tedavim devam ediyor. Tedavim bittikten sonra tabii ki önceliğim anne olmak. ” İlmihan Öz Steve McCurry, Gula’nın ilk fotoğrafını 1985’te çekmiş, bir National Geographic ekibi Gula’yı 2002’de bularak tekrar fotoğraflamıştı. Afgan kızı Şerbet İspanya’nın Nobeli sayılan ödülü alan Hugh Herr’in öyküsü iki bacağını kaybetmesiyle başlıyor. Herr, bugün akıllı protez alanında dünyanın önde gelen bilim insanlarından... Engelli olan DÜNYAMIZ sahtecilikle suçlanıyor ABD’li fotoğrafçı Steve McCurry tarafından 1985’te çekilen ve aynı yıl National Geographic’in haziran sayısına kapak olup tüm dünyada tanınan ‘Afgan kızı’ lakaplı Şerbet Gula, kimlik belgesinde sahtecilik suçlamasıyla Pakistan’da tutuklandı. AFP’nin aktardığına göre, 2014 yılında Pakistan’ın denetim sistemini atlatıp sahte belgelerle kimlik almayı başaran binlerce Afgandan biri olan Gula, Nisan 2014’te Şerbet Bibi adıyla kimlik çıkardı. Ancak Ağustos 2014’te Gula’nın belgelerinin sahte olduğu anlaşıldı. Pek çok Afganın olduğu gibi Gula’nın durumu da Federal Soruşturma Ajansı (FIA) tarafından inceleniyordu. Gula eğer suçlu bulunursa, 7 yıldan 14 yıla kadar hapis cezasıyla karşılaşabilir. l Dış Haberler Karbondioksit miktarı artıyor Hava kurşun gibi ağır Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) amosferdeki karbondioksit yoğunluğunun kaygı verici boyutu aştığını ve bunun dünyayı iklim değişikliğinde yeni bir döneme götürdüğünü duyurdu. WMO’nun kayıtlarına göre, iklim değişikliğini etkileyen en temel gaz olarak bilinen karbondioksitin atmosferdeki yoğunluğu 2015’te ilk kez milyonda 400 parçacığa kadar ulaştı. Daha önce belirli bölgelerde, karbondioksit miktarı milyonda 400 parçacık oranında ölçülmüş olsa da, küre sel olarak ilk kez bu seviyenin yakalandığı belirtiliyor. WMO ayrıca karbondioksit oranının 2016 verilerinde de artış eğiliminde olduğunun altını çizerek, “Önümüzdeki nesillerde büyük ihtimalle milyonda 400 parçacık seviyesinin altına inilemeyeceği” uyarısı yaptı. Yeni ölçüm, Sanayi Devrimi’nden bu yana karbondioksit yoğunluğunun yüzde 44 arttığını gösteriyor. WMO Genel Sekreteri Petteri Taalas “Karbondioksit emisyonunu acilen düşürmemiz gerekiyor” dedi. l Dış Haberler Çocuklar hareketsiz Türk Kalp Vakfı (TKV), 012 yaş çocukların egzersiz yapmalarını teşvik etmek için “Türkiye’deki Şehirli Çocuklar” projesini hayata geçirdi. Proje ile çocukların, fiziksel aktivite seviyelerinin artırılması hedefleniyor. TKV’nin resmi üyesi olduğu Dünya Kalp Federasyonu ile UEFA’nın birlikte başlattıkları “Türkiye’deki Şehirli Çocuklar” projesi geçen günlerde tanıtıldı. Proje ile pilot ilçe seçilen Şişli ilçesindeki 0712 grubundaki çocukların fiziksel aktivite alışkanlıklarını araştıran TKV, çocukların yüzde 65’in düzenli egzersiz yapmadıklarını tespit et ti. Araştırmaya göre, yoksul ailelerin çocukları imkânsızlıktan, gelir düzeyi yüksek ailelerin çocukları ise rahat yaşam nedeniyle hareket etmiyor. Şişli’de okullarda yapılan araştırmanın sonucuna göre, 611 grubundaki çocukların yarısından fazlasının düzenli olarak spor/egzersiz yapmadığı ve bu oranın kız çocukları arasında daha yüksek olduğu kaydedildi. l İSTANBUL/ CUMHURİYET 36. Asturias Ödülleri sahiplerini buldu. 1980’den bu yana her yıl sekiz kategoride dağıtılan ödüller İspanya’nın Nobeli olarak anılıyor. Teknik ve Bilimsel Araştırma dalında ödüle, iki bacağı da ampute olan ABD’li bilim insanı Hugh Herr (51) layık görüldü. Herr ödülünü, İspanya Kralı VI. Felipe’nin ev sahipliğinde düzenlenen törenle aldı. Herr’in öyküsü tüm insanlar için ilham kaynağı olacak cinsten. 8 yaşında dağcılık sporuna başlayan Hugh Herr’in adı 17 yaşında Amerika Birleşik Devletleri’nin en iyi dağcılarıyla birlikte anılmaya başlandı. ABD’nin kuzeydoğusundaki en yüksek zirveye sahip olan Washington Dağı’na tırmanışında bir arkadaşı ile 29 derecede 3 gece mahsur kaldı. Kurtarma ekipleri onları bulduğunda frostbite (soğuk ısırığı) olmuştu. Arkadaşı gözlerini, Herr ise dizden aşağı iki bacağını kaybetti. 18 yaşında protezlerle tanışan Herr öyküsünü Euronews’e şöyle anlatıyor: Daha iyi tırmanıyorum “Geleneksel protez teknolojisiyle karşılaşmam 1982 yılında oldu. Korkmuştum. Bu nasıl mümkün olabilir dedim. Tahta ve kauçuktan imal edilmişlerdi. Hiçbir bilgisayar teknolojisine sahip değillerdi. Sensörleri bile yoktu. Kas uyumu da söz konusu değildi. Şaka yapıyor olmalısınız dedim. Daha fazlası mümkündür! Ardından bu konuda tasarım için gerekli ilhamı aldığımı sanıyorum. İlk iş olarak kendi bacaklarımı dizayn edecektim ve yaptığım spora uygun olacaklardı; yani dağcılığa. Meslek lisesinde okumuştum. Bu açıdan metal ve tahtayla haşır neşirdim. İlgili dükkânlara gittim ve kesip biçmeye başladım. Başarılı olduğumu söylemeliyim. Birkaç marangozluk denemesinden sonra dağlara tırmanıyordum. Hatta kazanın ardından dağcılık yeteneklerimi geliştirmek üzere çalıştım. Açık bir şekilde protez bacaklarımla sağlıklı halime nazaran daha iyi tırmandığımı söyleyebilirim. Hemen ardından geleceğin engelsiz dünyasını hayal etmeye başladım. Benim vücudumda yaşadığım değişimleri ve başardığım şeyleri tüm insanlık için düşlüyordum. Körlük için, çeşitli engeller için geliştirilebilecek teknolojileri bir düşünün... Felçli kişiler ve birçok engellinin yaşadığı zorlukların ortadan kaldırıldığını hayal edin.” Prof. Hugh Herr, ödülünü önceki gün düzenlenen törenle aldı. Herr şöyle diyor: ‘İnsanlar engelli değildir. Bir insan asla arızalı olamaz. Bizim kurduğumuz çevremiz ve teknolojimiz arızalı ve engelli. Biz insanlar limitlerimizi kabul etmek zorunda değiliz. Teknolojik inovasyonla engellerin ötesine geçebilirsiniz.’ Hisli protezler yakında Herr protezlerini şöyle anlatıyor: “Her uzvun üzerinde üç çip kamera bulunuyor. Pozisyonları, hava ısısını ve hızı kontrol eden 12 sensör ve tüm değerlendirmeleri yaparak karar mekanizmasına sahip olan bir algoritmaya sahip, tıpkı gerçek kaslar gibi. Yani her attığım adımı hesap ediyorlar ve ona göre yön alıyorlar. Ne istediğimi seziyorlar, sinir uçlarıyla bağlantıdalar. Bu da biyonik bacaklara düşünerek komut verebilmek demek. Hatta bir gün benim beynimden verilen komutlar kaydedilerek, bacaklarımı hissedebilmem anlamına da gelebilir. Şu an araştırma aşamasında.” Geçirdiği kaza sonrası tırmanış kariyerinin yanı sıra akademik kariyerine de odaklanarak ABD’nin Millersville Üniversitesi’ni bitiren Herr, MIT’de Mekanik Mühendisliği üzerine master ve Harvard Üniversitesi’nde ise biofizik doktorasını tamamladı. Kendisini protez araştırmalarına adayan Herr, bugün Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nün (MIT) Biomechatronics bölümünün yöneticilerinden. Profesör Hugh Herr, en karmaşık protezleri üreten isim olarak biliniyor. Dünyaca ünlü ampute atlet Oscar Pistorious’un da protezlerini tasarlayan Herr’in ürettiği gelişmiş protezlerin, diğerlerinden farkı, geliştirilmiş hareket kabiliyeti ve artırılmış teknolojik özelliklerinin olması. Bu protezler engelli insanların rahatça yürümesine, koşmasına, tırmanmasına ve hatta dans etmesine bile olanak sağlıyor. Hugh Herr, 2012’de kendi ürettiği protez bacaklarla 60 met relik bir kayaya tırmandı. Tırmanış sırasında bacaklarından biri yere düşmesine rağmen yılmayan dağcı, hedefini kısa bir sürede tamamlayarak tır mandığı gibi tepeden aşağı indi. C MY B