Katalog

Cumartesi 29 Ağustos 2015 EDİTÖR: PINAR YILDIZ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Siyaset güveni yıktı Bir buçuk yılda üç seçimin ardından kasımda erken seçime hazırlanan Türkiye’de reformların uygulanmasını gecikirken ekonomiye duyulan güven yüzde 16.5 azaldı. Güven düşerken dolar yüzde 36 yükseldi. on bir buçuk yıldır üç seçim geçiren ve kasım ayında dördüncü seçime hazırlanan Türkiye’de artan siyasi belirsizlikler hem piyasalarda hem de ekonomide güveni çökertti. Geçen yılın başında 100.9 seviyesinde olan ekonomik PELİN güven endeksi ÜNKER bu yıl ocak ayında 93.8’e, ağustos ayında ise 84.3’e geriledi. Ekonomiye duyulan güven 2014 başından bu yana süren seçim trafiğinde 16.6 puan yani yüzde 16.5 düştü. Geçen yıl mart ayında yerel seçimler, ağustos ayında da Cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılmıştı. Haziran ayındaki seçimlerin ardından da erken seçim kararı alındı. ekonomi 9 OVP hEDEflERİ NE OLDU? 1 S da kurlarda yükselişe yol açıyor. Geçen yılın başında 2.14 civarında olan dolar/TL yüzde 36 yükseldi ve 2.9250 seviyelerinden işlem görüyor. Dolar/ TL’deki yükseliş yıl başından bu yana yüzde 24.5, son bir ayda yüzde 5.36 oldu. Avro kuru da 2014 başından bu yana yüzde 10.8, son bir ayda yüzde 7.5 yükseldi. Yapısal reformların devamı için güçlü bir hükümet kararı gerekiyor. Ancak birkaç ay içinde böyle bir ihtimal söz konusu değil. Bu da dolardaki yükselişin süreceği, ekonomik güvenin de azalacağının habercisi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun hesapladığı ekonomik güven endeksi tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirmelerini yansıtıyor. Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği gösteriyor. Buna göre son 19 aydır Türkiye ekonomisine ilişkin beklentiler kötümser. Ekonomik güven endeksi ağustosta bir önceki aya göre yüzde 1.9 azaldı. Ekonomik güven endeksindeki düşüş, endeksi oluşturan tüm güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı. Tüketici güveni yüzde 3.6, perakende ticaret sektörü güveni yüzde 2.6, hizmet ve inşaat sektörü güven endeksleri yüzde 0.7, reel kesim güven endeksi ise yüzde 0.1 düştü. Yıl sonunda büyümenin Orta Vadeli Plan’daki (OVP) yüzde 4 olan hedefin oldukça altında, yüzde 2.02.5 arasında kalması bekleniyor. OVP’de yılsonu için 173 milyar dolarlık ihracat hedefi var. Yılın yedi ayında ihracat 84 milyar 369 milyon 679 bin dolar ve OVP hedefinin tutturulması zor görünüyor. OVP’de 2015 için işsizlik oranı yüzde 9.5 iken işsizlik mayısta yüzde 9.3 olarak gerçekleşti. Ancak tarım dışı işsizlik oranı yüzde 11.4 ile bu beklentinin yıl sonunda gerçekleşmeyebileceğine işaret ediyor. OVP’de enflasyon beklentisi yüzde 6.3 iken yıllık enflasyon yüzde 6.81 olarak açıklandı. Yükselen dolar kuruyla birlikte enflasyonun artması bekleniyor. Kur yüzde 10 değer kazandığında, enflasyon 1.5 puan artıyor. Bu yıl için 31.5 milyar dolarlık turizm geliri bekleniyordu. Ancak yılın ilk yarısında 12 milyar 602 milyon 567 bin dolarda kaldı. Temmuz ve ağustostaki düşüşler göz önüne alındığında gelir hedefinin yakalanması mümkün değil. ‘Engin (Dağıstanlı) sen çok yaşa..’ 960’ların devrimci gençlik kuşağından, 1968 kuşağının da çok yakından tanıdığı Engin Dağıstanlı, dönemin öğrenci liderlerini, örgütlülüklerini arkalarından toplamasıyla ünlü, vitrinde hiç görülmemiş adam.. Dün, kimliğini, kişiliğini yansıtan sessizlikle aramızdan ayrılmış.. Oysa kendisi gözünden sakındıklarının dertlerinde değil sadece, gücünün yetebildiği her zorlu işte.. ne yapar eder yerini alır, gereğini yapmayı hep başarırdı... İTÜ, TMTF patentli dönemin öğrenci eylemlerinin hangisi olduğu, nasıl geliştiği çok fark etmez.. Hızla büyüyen kitleye seslenmekte zorlanan lider çıkacak bir yükseklik bulmuş, ama sesini duyurmak üzere çırpınırken arkadan uzatılan megafonu getirmeyi, zamanında yetiştirmeyi akıl eden Engin’dir. Yükseköğrenim gençliğinin bütününü kucaklayan, bir daha bir benzeri gerçekleştirilemeyen güçlü gençlik örgütlenmesi TMTF’nin 1967’de Adapazarı’nda yapılan kongresinde ne kadarı ile dış destekli sağ iktidarların beklentilerine uygun derin devlet operasyonu gündemdeydi. Yörenin köylerinden Türkİslam sentezli silahlı örgütlenmeler kent merkezine taşınmışlardı. Kongre salonu, öğrenci delegelerin kaldıkları oteller polis kuşatmasında. Çok demokratik, günler süren genel kurul çalışmalarının bir an önce bitirilmesi gereği karşısında Engin kendine görev çıkarmış, sabah erken saatlerde otel odalarından delegeleri topluyor, genel kurulu disiplin altında yürütme seferberliğini yürütüyordu... Yaşamın her alanına dönük, her dönem toplumsal, bireysel sorumluluk, duyarlılıkları, koşturmacaları hiç eksilmedi.. Kimin ne derdi var, kim hapiste, ailesinin desteklenmesi gerek, kim işsiz kalmış.. Çözüm üretmekte dur durak, yorulmak bilmedi.. En çok kendi sorunlarına, bedenine sorumsuz kalması galiba kaçınılmaz bir sondu.. Harun Karadeniz’in 40. yıldönümü sayfası için aramıştım. Sesi çok yorgundu ama daha telefonu kapatmamla birlikte geri dönüş yapmış, sayfada yer almasını gerekli gördüğü birçok vurgulamayı arka arkaya sıralamıştı.. Kızı dün aramızdan ayrıldığını bildirirken, konuştuğumuzun gecesi yoğun bakıma alındığında Harun’u sayıkladığını aktardı.. HHH Oğlumun babası Ahmet Güryüz Ketenci, 1990’da en kötü hücrelisinden akciğer kanserine yakalanmıştı. Erken teşhis şansını İngiltere’de ameliyatla kullanmayı seçmiş, 196068 kuşağının toplanabilmiş öğrenci liderlerinin kalabalık yemeği ile uğurlanıyordu.. Yaşama dönüş ya da ölüme gönderme vedası arasında bir garip havada, hepsini en azından ismen tanıdığınız gençlik eylemlerinden gelmiş, sol toplumsal örgütlülüklerde, siyasette de olmuş, toplumsal eylemlerde çok fazla şeyleri paylaşmış dostlar, bir bir söz alıyor, neşe ile hüzün, kahkahaların gürültüsünde birbirine karışmış yaşanmışlıkları canlandırıyorlar, uzun söylevler atıyorlardı.. Yanılsamıyorsam 1960 eylemlerinin DevrimYön kadrolarının da öncülerinden Raif Ertem ya da 1968’in işgal konseyi başkanı Bozkurt Nuhoğlu ya da bir başkası.. esprilerine, günün havasına uygun, son noktayı koyuverdi.. “Engin, sen çok yaşa.. En son öl ki.. cenazemiz ortada, gözümüz arkada kalmasın..” Bugünün Gezi kuşağının, meslek örgütleri, uzmanlık bağlantılı aralarında fazlaca dolaşmış, katkılarından tanıyabilecekleri Mete Akalın’dan, Engin’in ölüm haberi sonrası telefonda dinlediğim İTÜ ilk eylemleri döneminden bir alıntı. Harun Karadeniz’in başkanlığında Demirel’in üniversitelerine gelişi “Morrison Süleyman..” protestosu yapılacak salonu doldurmuşlar ama daha ilk adımı nasıl atacaklarının kararını verememişler. Mete arkasına bakıyor, yer bulamadığı için en yukarıda trabzana yaslanmış Engin, iri gövdesi ile tavana yakın duruyor.. “Tavanı sıkı tut ki başımıza düşmesin” esprisini patlatınca da, Engin’den tok sesli kahkaha geliyor.. Öğrenciler, tok sesli kahkahayı protesto sinyali olarak algılayıp salona yayıveriyorlar.. Günün değerler erozyonunda, Engin Dağıstanlı gibi vitrine oynamadan, çıkar hesabı yapmadan, insan gibi insan olanlar azaldığı içindir mi ki.. Hak arama güçlülüğü, örgütlülüklerinde bir eksiklik, insana aykırı işleyen bir süreç yaşanıyor... 1 2 3 19 aydır kötümser Reform problemi Ekonomiye ilişkin güven düşerken dolar kurunun artışı da dikkat çekiyor. Mevcut makroekonomik veriler 20152017 Orta Vadeli Plan’da (OVP) belirlenen tahminlerin çok altında seyrederken, siyasi istikrarsızlık nedeniyle yapısal reformların gecikmesi, Merkez Bankası politikalarının belirsizliği, küresel ekonomik sorunlar ve artan jeopolitik riskler Türkiye ekonomisi için riskleri artırıyor. Bu durum ekonomide güveni azaltırken, bir yandan vatandaş dolara yöneliyor, diğer yandan yabancı yatırımcı Türkiye piyasasından çıkıyor. Bu BElİRSİZlİĞE BİR UYARI DA fİTCh’DEN GElDİ ürkiye’de ekonomik gü çekilen değerlendirmede, T ven yerle bir olurken, “Türkiye içinde şiddet olaykredi derecelendirme kurularının hızlanması veya ül4 luşlarından da uyarılar sürü kenin uzun sürecek bölgesel yor. S&P ve Moody’s’ten sonra Fitch de siyasi belirsizliğin Türkiye’nin risklerini artırdığına dikkat çekti. Fitch değerlendirmesinde, “Yeni seçim siyasi belirsizliği sona erdirmekten ziyade uzatabilir, Türkiye’nin izlediği politikaların iç ve dış alanda karşı karşıya olduğu zorlukları artırabilir” denildi. Siyasi belirsizliğin PKK ile yürütülen çözüm sürecinin sona ermesi ve Suriye’de askeri operasyonların başlamasıyla aynı döneme denk geldiğine dikkat bir çatışmanın içine çekilmesi halinde bu durum ülkenin risk profili için negatif olabilir” denildi. Fitch, ülke notu gözden geçirmesini 18 Eylül’de yayımlayacak. Kurum, AKP’den Merkez Bankası’na faiz indirimi baskısına da dikkat çekti. Ekonominin daha da yavaşlaması halinde ise ılımlı şekilde daha gevşek politika duruşu için baskı olacağını belirten Fitch, Türkiye için siyaset ve politika risklerini çarşamba günü Hong Kong’da yapılacak konferansta tartışacak. 5 VODAfONE, uyumlu telefon üretecek Sermaye tavanı 500 milyon lira olacak. Vodafone, kullanımdaki cihazların yalnızca yüzde 1520’sinin 4.5G uyumlu olduğu Türkiye’ ye yeni teknoloji telefonları getirmeye hazırlanıyor odafone Türkiye CEO’su (Üst yönetici) Gökhan Öğüt, 1 Nisan 2016’da devreye girecek olan 4.5G için piyasadaki telefonların henüz yeterli seviyelerde olmadığını, halen kullanımdaki telefonların yaklaşık yüzde 1520’sinin 4.5G teknolojisi ile uyumlu olduğunu belirtti. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 72 milyon cep telefonu kullanıldığı dikkate alınırsa, 4.5G uyumlu 58 milyon akıllı telefon pazarından söz edilebileceğine dikkat çekiliyor. Geçen çarşamba günü gerçekleştirilen ihalenin ardından düzenlenen basın toplantısında konuşan Öğüt, “Daha önce Vodafone markalı telefon satışlarımız olmuştu. 4.5G uyumlu telefonların herkesçe erişilebilir olması gerekiyor. Yine 4.5G’ye uyumlu telefonları Türkiye’ye getirmek istiyoruz” dedi. Öğüt, baz istasyonlarının Ulaştırma ve Denizcilik Bakanlığı’nın yetkisinde iken; Anayasa Mahkemesi’nin bu Turkcell’den tüketici finans şirketi Turkcell, sermaye tavanı toplam 500 milyon liraya kadar olan tüketici finansman şirketi kurulması, gerekli işlemlerin yapılması ve izinlerin alınması için yönetime yetki verdi. Şirketten Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan açıklamada, bu kapsamda gerekli izinlerin alınması için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) başvuru yapıldığı ifade edildi. Turkcell’in KAP’a yaptığı diğer bir açıklamada da, Türkiye dışında satılmak üzere, çeşitli tertip ve vadelerde azami 1 milyar dolar veya eş değeri yabancı para tutarına kadar borçlanma aracı ihracına ilişkin onay için Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) başvuru yapıldığı belirtildi. Açıklamada şöyle denildi: “25 Ağustos tarihli açıklamamız kapsamında; tahvil, finansman bonosu veya benzeri türden borçlanma aracının halka arz edilmeksizin tahsisli ve/veya nitelikli yatırımcılara satış şeklinde ihracına ilişkin olarak ihraç belgesi onayı için SPK’ye başvurulmuştur. İlgili borçlanma aracı bir veya birden fazla ihraç yoluyla çeşitli tertip ve vadelerde ve ihraç tarihlerindeki piyasa koşullarına göre belirlenecek sabit ve/ veya değişken faiz oranlarında ihraç edilebilir.” l Ekonomi Servisi V yetkiyi kaldırdığını ve burada bir boşluk oluştuğunu da söyledi. Belediyelerin de baz istasyonları üzerinde hak iddia ettiğini ama bunun da yasal bir dayanağının bulunmadığını belirten Öğüt, belirsizliğin ortadan kaldırılmasını ve tek bir mercinin yetkili olmasını istediklerini dile getirdi. Fiber hattı paylaşım yönetmeliğinin de cezbedici olmadığına dikkat çeken Öğüt, genişbantın da aynı elektrik ve su gibi imar planına eklenmesi gerektiğini savundu. Kazandıkları ihalelerin bedeli olan 778 milyon Avro’luk ödemeyi bu yıl içinde nakit olarak gerçekleştireceklerini de açıklayan Öğüt, frekans lisans bedelleri için Vodafone Grubu’ndan kaynak sağlanacağını belirterek, “Grubumuza borçlanacağız. Planlamayı 13 yıllık yaptığımız için kur dalgalanması bizi çok etkilemeyecek” diye konuştu. Öğüt, “İhalede son derece akıllı bir yatırım yaptık. Planladığımız şekilde ihtiyacımız İhale ödemesi nakit Şirketin yeni planlarının paylaşıldığı toplantıya, Öğüt’ün yanı sıra Hasan Süel, Ara Yıldızlı ve Derya Hatiboğlu da katıldı. olan her frekansı optimum fiyatdeğer dengesinde elde ettik” dedi. İhale bedelinin dışında, hizmet verebilmek için de çok büyük yatırım yapmak gerektiğini söyleyen Öğüt, “31 Mart itibarıyla biten finansal yılımızda bir yıl içerisinde 1.3 milyar liralık yatırım yaptık” diye konuştu. Bu arada BTK, 5 frekans bandında 18 paket için yapılan 4.5G ihalesinin sonucunu onayladı. l Ekonomi Servisi Altın bozmaya TL yetmiyor on dönemde gram altın fiyatı ve döviz kurundaki yükselişleri satış fırsatı olarak değerlendirenler, yastık altı birikimlerini bozdurmak için döviz bürolarına ve kuyumculara akın ediyor. AA’ya konuşan Altın ve Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, özellikle son iki haftadır TL yetiştirmekte zorlanan döviz bürosu ve kuyumcu esnafının gün içinde hiç satış yapamadığını, sürekli döviz ve altın bozduğunu söyledi. Küresel piyasalarda Çin korkusu ve iç piyasalardaki erken seçim fiyatlamasının dolar kurunun 3 TL üzerine ve gram altın fiyatlarının 4 yılın zirvesi 111 TL’ye yükselmesine neden olduğunu hatırlatan Memiş, küçük yatırımcının elinde ne var ne yoksa bozdurduğunu belirtti. l Ekonomi Servisi TÜRKONFED Başkanı Kadooğlu’na göre siyasi istikrar sağlanırsa yatırımcı gelebilir S ÇIN’deki kriz Türkiye için fırsat ÜRKONFED (Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu) Yönetim Kurulu Başkanı Tarkan Kadooğlu, dünyanın üretim merTarkan Kadooğlu kezi olan T Çin’de yaşanan krizin, Türkiye için bir fırsata, avantaja dönüşebileceğini belirtti. Türkiye’nin yabancı yatırımcılar için önemli parametreler olan büyüme, genişleyen pazar, hukuki altyapı, dünya pazarlarına erişim, lojistik altyapısının elverişliliği, enerji kaynaklarına yakınlık konu larında önemli rekabet avantajlarına sahip bir ülke olduğunu söyleyen Kadooğlu, özellikle son yıllarda yatırımlara verilen devlet teşviklerindeki artış da düşünüldüğünde Türkiye’nin özellikle Avrupalı KOBİ’ler için önemli bir yatırım üssüne dönüşebileceğine dikkat çekti. Çin’de yaşanan son krizin, yatırımcıları yeni ülkelere doğru kaydırabileceğinin altını çizen Kadooğlu “Türkiye, dünyanın üretim üssü olmaya en yakın aday. Yeter ki bir an önce siyasi istikrar sağlansın ve şiddet olayları tamamen sona ersin” diye konuştu. l Ekonomi Servisi C M Y B