Katalog

Salı 21 Temmuz 2015 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Piyasalar alev alev oların küresel bazda değer kazancı gelişen para birimlerini baskı altında bırakırken, Suruç’taki patlamanın yarattığı tedirginlikle dolar/TL 2.69’u geçerken, Türk Lirası dolar karşısında en fazla değer yitiren para birimi oldu. TL’nin dolar karşısındaki kaybı gün içine yüzde 1.5’i aştı. Liradan sonra en çok düşen para birimi olan Güney Afrika Randı’nda kayıplar 0.33’te kaldı. ABD’de geçen hafta açıklanan güçlü konut piyasası ve enflasyon verileri ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artışına yaklaştığına işaret etmişti. Bayram nedeniyle kapalı olan Türkiye piyasası veri akışından etkilenmemişti. Analistler küresel piyasalarda doların sert değer kazanmasına Fed’in faiz artışlarının yaklaşması ve sınırdaki hareketliliğe karşın yeni hükümetin kurulma sürecinin henüz netleşmemiş olmasının TL’deki baskının daha sert yaşanmasına neden olduğunu belirtti. ekonomi 9 ABD’de faiz artışının yaklaşmasıyla dolar yükselirken, TL’nin dolar karşısındaki kaybı Suruç patlamasının yarattığı endişelerle yüzde 1.5’e ulaştı D Yanıtı tek seçenek; barış mı savaş mı? ayramın ilk günü yazdığım, ikinci günü size ulaşan yazımda, bayramda İslam dünyası odaklı, ırklarmezhepler eksenli, kanlı terör eylemlerinde artışların yaşanacağı karabasanıyla, bayram kutlaması, bayram şekeri niyetine “Sistemin krizi, barışın umudu olabilir mi?” sorgulamasını gündemimize taşımak istemiştim... Irak Suriye odaklı her bayram boyutları tırmanan terör saldırısı beklentisinde sürpriz olmadı. Irak’ta en kanlı, en çok ölümlü kaydı ile intihar eylemi içerikli pazaryeri saldırısında en yüksek sayılı sivil ölümün birden yaşandığı haberi geldi... Medyamız galiba bayram keyfimizi kaçırmama duyarlılığında görüntü vermemekte özen göstermenin yanında haberi bile sanki teğet geçti... Beklemediğimiz Türkiye’ye bu kadar çabuk, vahşet, provokatif saldırıyı dün yaşayacağımızdı... Sol gençlik örgütlenmelerinin öncülüğünde, barış adına Kobani’ye insancıl katkıda bulunmak üzere Türkiye’nin her yerinden yola çıkmış gençlerin, Kobani’nin tam karşısındaki sınır kapısının Suruç yanında neşeli son kahvaltı sofralarının üzerine hedef alındıkları intihar saldırısı ile.. İlk saptamalara göre 31 barış gönüllüsü gencin ölümü 100’ün üzerinde ağır yaralı ile sonuçlanan saldırının vahşet boyutlarında donup kalışımız... Sınırlarımızın öte yakasında bizi yalayıp geçen, iç savaş bataklığına çekilmeyi panik atağımız sanıyorduk ya... Kobani yıkımında inşaatlarda çalışmak üzere gönüllü giden gençlerimizi hedef alan patlamanın Kobani’deki bir başka patlama ile eşzamanlı olduğu haberleri kara mizah şakası gibi... Sokakta kanlı intihar eylemini duymuş okurun, Kobani’yi barış için gönüllü giden gençlerin hedef alındığını bilemeden içeriğine ilişkin vardığı ilk yargıyla sorgulaması daha da acıtıcı: “Kandil’in barajları hedef alacağını ilan ettiği tehditle bağlantılı bir saldırı mı?” Sonuçta hedef alınanların kimliğine bakarak, İŞİD’in intihar eylemcilerinin yaptıklarına inanmak ya da onların kendiliğinden üstlenmeleri neyi değiştirecek ki?.. HHH Kurban seçilen gençlerimizin aidiyetleri ile uyumlu sol örgütlenmelerin, Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu da içlerinde, sıcağı sıcağına, değerlendirilmelerde; “Suruç katliamının tetikçileri İŞİD üyeleri olsalar da asıl suçlular emperyalizmin iç ve dış odaklı işbirikçileridir..” saptamasına yanlış denebilir mi? Ya da Suriye bataklığına, ya da kanlı kardeş kavgasına çekilme; çelişkili gibi görünen ortak tehdidin kaosuna, tuzağına düşme kaygılarının hangisi zayıf olasılık?.. Suriye’de öldürülen 300 bin üzerinde insanın hangi kör düşmanlık üzerinden, hangi vicdansız koşullarda katledildikleri hakkında en ufak bir fikrimiz var mı ki?.. Kaos, bataklık ötesinde anlamlı sözcük üretemediğimiz içindir ki, birbirlerine kırdırılmanın en çok hangi odaklar tarafından hangi taktiklerle yaratıldığının, asıl savaşın suçluları ile hesaplaşabilmenin çok uzağındayız... Kobani’nin, İŞİD gerçekten başlarına bela olduktan sonra, ABD askeri, maddi, stratejik güçlerinin desteğinde bombardımanlar eşliğinde Suriye Kürdistan hareketinin kazanımı ile kurtarıldığını biliyoruz da... Kobani’nin özerk olarak kurtarılmasının ardından, nasıl olup da sivil insanların insanca yaşam koşulları için onarılabileceğinin koşullarını öngöremiyoruz... İŞİD ancak onların başlarına bela olduktan sonra, İŞİD’e karşı silahlı, bombalı destek veren ABD, emperyal güç odakları, ayrıca barış sürecinde insanca yaşam koşulları için destek projeleri üretmediğinden, gönüllü yardım, onarım kampanyaları gündeme giriyor... Suriye’de barışın çok uzakta olduğunu ABD siyasi güç odakları açıklıyorlar... Demek ki ülkemizin vatandaşları için, insanca yaşam, gelecek sorusuna tek seçenekli yanıtımız var. Meclis’te, ortak irade ile barış seçenekli çözüm üretmemenin karşıtı, iç savaş bataklığına çekilme olacak... cekte bizi bekleyen ABD Merkez Bankası faiz kararı gibi küresel ya da benzer jeopolitik gelişmelere karşın hazırlıklı olma ihtimalimizi azaltıyor” dedi. B Gündem koalisyon Piyasada AKP’nin yürüttüğü koalisyon görüşmeleri de en önemli gündem maddelerinden biri oldu. Analistler erken seçim ihtimalinin arttığına dikkat çekerken, yükselen jeopolitik risklerin Moody’s’in 7 Ağustos’ta yapacağı değerlendirmeyi de olumsuz etkileyebileceğini belirtti. Tek koalisyon seçeneğinin AKP ile CHP ile sınırlandığını bunun da gerçekleşmemesi halinde erken seçim ihtimalinin kuvvetlenebileceğini söylediler. Öte yandan Borsa İstanbul da ilk seansı yüzde 1.21 kayıpla tamamladıktan sonra düşüşünü hızlandırarak yüzde 1.78 ekside kapandı. Altının ons fiyatı da ABD’de faizlerin artırılacağı beklentisiyle Mart 2010’dan bu yana en düşük düzey olan 1088.05 dolara kadar indi. Çin’in altı yıldan bu yana ilk defa açıkladığı altın rezervlerinin beklentilerin altında kalması da altın fiyatlarında sert bir düşüş yaşanmasına yol açtı. Çin Merkez Bankası 1658 ton altın rezervine sahip. Ancak aracı şirketler 6 yıldır açıklanmayan rezervlerin daha fazla olacağını öngörmüştü. l Ekonomi Servisi Borsada hızlı düşüş Jeopolitik gerginlik Bir bankanın döviz masası müdürü, “TL’nin en çok değer kaybeden para birimi olması şaşırtıcı değil. Suruç patlaması ister istemez sınırdaki jeopolitik endişeleri yeniden gündeme getirdi. Seçimler sonuçlanalı neredeyse iki ay olmasına karşın henüz erken seçim ihtimalinin tam olarak ortadan kalkmamış olması yakın gele Riskler arttı, kur 2.69’u aştı ayram tatilinden önce 2.65’in hemen altında işlem gören dolar/TL dün güne 2.66 civarında başlamıştı. Kur en yüksek B 2.6935’i test ederken serbest piyasada 2.6910’dan kapandı. Gelişen ülke para birimlerinin çoğu Fed endişeleri ile dolara karşı değer yitirdi. Ancak TL yüzde 1.5 ile en çok değer kaybeden para birimi oldu. Dolar endeksi ise 98.15 ile üç ayın zirvesinden işlem gördü. Yabancı şirketlerin üçte biri Suriye ve İran sermayeli Yılın ilk yarısında kurulan toplam 2 bin 395 yabancı sermayeli şirketin 750’si Suriye, 142’si İran, 184’ü Alman ortaklı ürkiye’de yılın ilk yarısında kurulan yabancı şirketlerin üçte birini Suriye ve İran sermayeli şirketler oluşturdu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) verilerine göre, 2015 yılı ilk altı ayında 2 bin 395 yabancı ortak sermayeli şirket kuruldu. Bu şirketlerin 750’si Suriye, 142’si İran ortaklı olarak kayıtlara girdi ve toplam 892 ile kurulan tüm şirketlerin üçte birinden fazlasını oluşturdu. Bu dönemde Almanya sermayeli 184 şirket de kuruldu. Yabancı ortak sermaye T Bankaların açılmasıyla halk şubelere akın etti. Artık Yunanistan’da bankalardan haftalık 420 Avro çekilebilecek. Yunanistan’da bankalara hücum Üç haftadır kapalı olan bankalar açılınca Yunanlar şubelere akın etti. Yunanistan, Avrupa Merkez Bankası ve IMF’ye borçlarını ödemeye de başladı. unanistan’da 29 Haziran’dan beri kapalı olan bankalar dün açılırken banka şubelerinde izdiham yaşandı. Atina, Avrupa Merkez Bankası (AMB) ve Uluslararası Para Fonu’na (IMF) 6.25 milyar Avro borcun geri ödemesini de başlattı. Ülkenin birçok kentinde dün sabah erken saatlerden itibaren bankaların önünde kuyruklar oluşturan Yunanlılar kapıların açılmasıyla birlikte şubelere hücum ettiler. ATM’lerden ve banka gişelerinden çekilen paralarda 60 Avro’luk limit sürecek, ancak Yunanlılar günlük para çekme haklarını haf li şirketlerin 369’u anonim, 2 bin 26’sı limited şirket. Bu şirketlerin 880’i toptan ve perakende ticaret, motorlu taşıtların ve motosikletlerin onarımı, 307’si imalat ve 270’i inşaat sektöründe. Kurulan yabancı ortak sermayeli şirketlerin toplam sermayelerinin yüzde 86.38’i yabancı sermayeli ortak payını oluşturdu. Yılın ilk yarısında kurulan şirket sayısında artış sürerken, kapanan şirket sayısı azaldı. 2015 yılı ilk altı ayında kurulan şirket sayısı, 2014 yılının aynı dönemine göre yüzde 18.12 arttı. Buna karşılık, aynı dönemde kurulan kooperatif sayısı yüzde 8.23 ve gerçek kişi ticari işletmesi sayısı yüzde 40.81 azaldı. TOBB verilerine göre, yılın ilk altı ayında toplam 35 bin 625 şirket ve kooperatif kuruldu. Aynı dönemde kurulan 535 kooperatifin 227’si Konut Yapı Kooperatifi, 68’i Sulama Kooperatifi, 57’si Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi olarak kayıtlara geçti. Kapanan şirket sayısı yüzde 8.21, kooperatif sayısı yüzde 7.14 ve gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 1.24 azaldı. l Ekonomi Servisi Y metlerde yüzde 13’ten yüzde 23’e çıkardı. Taverna ve barlarda servis edilen içki ve yemeklerde, işlenmiş tüm gıda ürünlerinde bundan böyle yüzde 23’lük katma değer vergisi uygulanacak. Taze veya dondurulmuş et, balık, kahve, çay, meyve suyu, yumurta, şeker, kakao, pirinç, un, süt ürünleri, dondurma, yumurta ve tuvalet kâğıdı da zamdan nasibini aldı. KDV’ye zam yürürlükte unanistan, alacaklılara Y söz verdiği gibi katma değer vergisini ürün ve hiz talık olarak kullanabilecek. Bir hafta süreyle mevduat hesabından para çekmeyenler, hafta sonunda bir seferde 420 Avro çekebilecekler. Yedi günlük sürede 420 Avro’yu çekmeyenler bu hakkını kaybedecek, ancak yeni hafta içinde yine günlük ya da haftalık para çekme hakkına sahip olacak. Yeni uygulamaya göre, ithalat ve ihracat şirketleri ile ülke dışında eğitim gören öğrencilere 3 ayda bir 5 bin Avro ve hasta refakatçilerine 2 bin Avro’ya kadar havale gönderilebilecek. Mevduat sahiplerinin banka kasalarındaki paraları ise sermaye kısıtlamaları kapsamına girmiyor. Bu nedenle çok sayıda kişinin bankalardaki kasalarının açılmasını istediği bildiriliyor. Otellerde çalışan sayısı düştü eçen yılın ilk 4 aylık döneminde G yüzde 12.8 gelişme gös Borçlar ödeniyor Maliye Bakanlığı yetkilileri dün AMB’ye 4.2 milyar Avro, 30 Haziran’dan beri geri ödemesi geciktirilen IMF’ye 2.05 milyar Avro, Merkez Bankası’na da 500 milyon Avro geri ödeme yapıldığını duyurdular. Yunanistan geçen hafta Avro Bölgesi kurtarma fonundan 7.16 milyar Avro tutarında köprü finansmanı sağlamıştı. İngiliz Financial Times gazetesinin haberine göre, Yunanistan’da yapılan kabine değişikliği sonbaharda bir erken seçimin habercisi. Gazete, Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ın eylül ya da ekim ayında seçim için hazırlık yapıyor olaileceğini yazdı. l Ekonomi Servisi teren otellerde sigortalı çalışanların sayısı, bu yılın aynı döneminde yüzde 3.8’e geriledi Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) verilerine göre, turizmde düşen yabancı ziyaretçi sayısı, turizm istihdamına da yansıdı. Yılın ilk yarısında yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 1 dolayında daralan Türkiye’de otellerdeki çalışan sayısında da gerileme yaşandı. Türkiye en fazla sigara içilen 8’inci ülke T ürkiye sigaraya karşı verilen tüm mücadelelere rağmen dünyada en çok sigara tüketen ülkeler arasında 8’inci sırada. Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) 2014’te dünyanın en fazla sigara içen ülkeleri sıralaması şöyle: Çin, Rusya, ABD, Endonezya, Japonya, Almanya, Hindistan, Türkiye, Güney Kore ve Vietnam. 10 yıl önce Avrupa ile birlikte başlanan sigarayla mücadelede Türkiye, Batı Avrupa’nın elde ettiği başarıyı yakalayamadı. Restoran, bar, otobüs ve metroda içildiği günlerin aksine bugün birçok ülkede sokaklarda ve hatta evlerde dahi içilmesi yasaklanan sigaranın en yüksek kanserojen oranına sahip madde olduğu ortaya çıktıktan sonra getirilen yasaklar sayesinde Avrupa’da toplumun alışkanlıkları büyük ölçüde değişti. Hükümetin yasalarla sınırlandırdığı sigara tüketimine toplum da sigara karşıtı kampanyalarla destek vererek temiz hava soluma hakkını savundu. WEF verilerine göre, geçen yıl dünya genelinde 5.8 trilyon sigara içildi. Dünyada sigara içen 1 milyar insanın yüzde 80’i geri kalmış ülkelerde ya da orta gelirli ülkelerde bulunuyor. Çin’de sigara içenlerin sayısı ise diğer tüm düşük ve orta gelirli ülkelerdeki sigara içenlerin toplamından daha fazla. l Ekonomi Servisi KISA KISA ... 4 İngiltere’nin önde gelen bankalarından Barclays, 30 binden fazla çalışanını işten çıkarmaya hazırlanıyor. İşten çıkarma sebebi olarak maliyetlerin azaltılması gösteriliyor. 4 127 yıllık İngiliz gazetesi Financial Times’ın (FT) satılması gündemde. En fazla 1.6 milyar dolar satış değeri biçilen gazeteyi Axel Springer’in alabileceği bildiriliyor. 4 Garanti Bankası, dünya genelinde 403 şirketin yer aldığı, iklim değişikliğiyle mücadeleyi amaçlayan “Caring for Climate ” (C4C) inisiyatifine üye olan ilk Türk bankası oldu. C M Y B