Katalog

Salı 30 Haziran 2015 EDITÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Avro’dan çıkışın eşiğine gelen Yunanistan’ın bankaları kapatıp sermaye kontrolüne gitmesi, piyasalara 2011’den bu yana en kötü gününü yaşattı. Borsalar çakıldı, BİST geriledi PELİN ÜNKER ZEKİ TEZER Krizden beter kümet yetkilisi, Yunanistan’ın bugün vadesi gelen 1.6 milyar euroluk (1.7 milyar dolar) IMF taksitini ödemeyeceğini açıkladı. Atina, temerrüte düşerse, belki de Avro bölgesinden çıkmasına neden olacak olaylar dizisini başlatmış olacak. Bu da piyasalardaki tedirginliği artırıyor. Yunanistan krizinin etkilerinin mali açıdan zayıf Avro bölgesi ülkelerine sıçrayacağı endişeleri yatırımcılar arasında yayılıyor. ekonomi 9 Aleksis Çipras unanlılar dün bankaların ve borsaların kapalı olduğu, ATM’lerin çalışmadığı bir güne uyandı. Her şeye rağmen para çekme umuduyla sabahın erken saatlerinde banka önlerine koşanlar büyük üzüntü yaşarken, ülkenin geleceğiyle ilgili söylenti ve komplo teorileri havada uçuşuyor. Bankaları 6 Temmuz’a kadar kapatma kararı alan ve sermaye kontrolleri uygulamaya başlayan Yunanistan’ın Avro bölgesinden çıkma ihtimali artık gerçekçi bir beklenti olarak görülüyor. Yunanistan’ın Uluslararası Para Fonu’na (IMF) 1.6 milyar Avro’luk borcunu ödemesi için 24 saatten az süresi kaldı. Reuters’a konuşan bir hü Y En kötü gün Avrupa borsaları Yunanistan krizinden dolayı 2011’den bu yana en kötü gününü yaşadı. Avrupa bankalarının hisseleri piyasaların açılmasıyla birlikte keskin şekilde geriledi. İspanya, Fransa ve Almanya’nın büyük bankalarının hisseleri yüzde 6’nın üzerinde geriledi. Portekiz borsası yüzde 5, Almanya ve Fransa yüzde 4, FTSEuro first 300 endeksi yüzde 3 civarı geriledi. EuroSTOXX 50 endeksi de yüzde 4 ile 2011’den bu yana en büyük günlük kaybını gerçekleştirdi. Yunanistan’da borsa kapalı olsa da ABD’de işlem gören Yunan hisseleri sert geriledi. Atina borsasındaki başlıca hisseleri izleyen Global X FTSE Yunanistan borsa yatırım fonu açılış öncesi işlemlerde yüzde 14’e yakın düşerken, National Bank of Greece’in depo sertifikaları yüzde 30’a yakın geriledi. Borsa İstanbul da yüzde 2.14 düştü. Dolar/TL Asya piyasasında 2.7131’e kadar yükselirken Türkiye’de de 2.70’in üzerinde açıldı. Serbest piyasada dolar 2.6890 TL’den kapandı. Avro/dolar ise gün içinde 1.0968’e kadar indi. Avrupalı kreditörlerle müzakerelerde iplerin kopmasıyla Atina’nın kısa vadede yeni yardım alması mümkün görülmüyor. Avrupa Merkez Banka sı (ECB) da önceki gün Yunan bankalarına desteği arttırmama kararı aldı. Yunanlılar, Avrupalı kreditörlerin son reform karşılığı yardım paketini 5 Temmuz’da oylayacak. Bankaların ATM’leri ise bugün çalışmaya başlayacak ancak en fazla günde 60 Avro çekmek mümkün olacak. Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras dün Avrupa Komisyonu Başkanı JeanClaude Juncker ile bir telefon görüşmesi yaparak, destek talebini yinelerken, Juncker ise, Yunanlıların referandumda Avrupalı kreditörlerin önerisini reddetmeleri halinde Avrupa Birliği’ne “Hayır” demiş olacaklarını söyledi. Juncker, Atina’nın müzakerelerdeki tutumu konusunda da “İhanete uğramış hissediyorum” dedi. İktidar gücü geçici hükümette değil, Meclis’te u yazıya başladığım saatlerde MGK toplantısı da başlamıştı. Açıklanacak sonuç karar metnine ilişkin fikrim yok.. Türkiye Cumhuriyeti’ni bağlayıcı, dönüşü olmayan çıkışlardan, söylemlerden uzak, hele de ülkemizi Ortadoğu bataklığına, kaosuna çekebilecek yeni adımların aracı yapılamayacak içerikte olmasını, aklı başında olan çoğunluk gibi kaygılı bekliyorum.. CumurbaşkanıHükümet ekseninde TSK’den istenen sınır ötesi operasyonlara ilişkin geçen hafta gündeme getirilmiş sınır ötesinde tampon bölge üzerinden tartışmaların devamı bu durum değerlendirmesinde.. TSK’nin söz konusu görevlendirmelere ilişkin; uluslararası hukuktan kaynaklanan çıkabilecek sorunların sayılan madde başlıklarının ciddiye alındığı, görevlendirme isteminin yazılı yapılması gereğinin anımsatılması sonrası, toplanan MGK’nin sınır ötesi hemen operasyon yerine, gereğinde eyleme geçilmesine açık bir çerçeve çizmekle yetineceği beklentisi ağır basıyordu.. Konuya ilişkin son günlerin haberler ve yorumlarında, CumhurbaşkanıHükümet adına yazılı talimatın TSK’ye verilmesi halinde neler olabileceği sorgulanıyordu. En çok da seçim sonuçlarının iradesi doğrultusunda yeni hükümet kurulmadan acele edilmesinin, Cumhurbaşkanı’nın, başkanlık sistemi destekçilerinin, hoşnut kalınmayan seçim sonuçlarından hemen sonra dillendirdikleri erken seçim hesaplarına göre gündeme gelip gelmediği tartışmaları ağır basıyordu.. HHH Kişisel kanım asıl tartışılması gereken boyutun, Cumhurbaşkanı ile geçici hükümetin acil sorunlar, gündem gerekçeli MGK’nin de onayı alınsa da söz konusu alanda karar verme yetkilerinin gerçek anlamda şekil kalıplara uysa da, yasal yetkilerinin olup olmadığıdır. Ükenin sınırlarının tehdit altında olduğu haller için kuşkusuz kâğıt üstünde söz konusu yetkilerin maddeleri bulunabilir.. Ancak parlamenter demokratik düzenin, hukuk devletinin işleyişinde, geçerli sayılabilmesinde, yaşamsal sorunlar, gündemler için Meclis iradesinin, kararının alınması olmazsa olmazlardandır.. Hele de seçim sonuçları ile parlamentonun dengeleri özünden değişmiş, hükümet kurulmasının koşulları, iktidar gücünün ağırlık dengeleri farklılaşmışsa.. Adı üzerinde, yeni hükümet Meclis iradesi ile oluşana kadar, göreve devam edecek hükümetin işlevi günlük olağan işlerin yürütülmesi iradesi ile sınırlıdır. Ülkenin geleceğini belirleyecek bir dış politika, sınır dışı operasyon yetkisinde yeni Meclis’in iradesinin aranması, olmazsa olmaz zorunluluktur. HHH Bugün yeni başkanını seçmek üzere toplanacak yeni Meclis’in yeni koalisyon hükümetinin kurulması öncesine geçen yaşamsal iradesini, bu yaşamsal sorun, sınırlarımızın yeni yakıcı zorlanmalarında göstermesi gerekmiyor mu? Geçen haftanın Cumhurbaşkanı çıkışları, hükümet açıklamaları, TSK ile yapılan kapalı toplantılarının içeriği ile son dünkü MGK kararında görüşülmüş sıcak gelişmelerin, gerekiyorsa acil kapalı bir oturumda Meclis gündemine taşınmaları ve sonuç, bir karar iradesi zorunluluk değil midir? Siyasi partilerin koalisyon arayışları, Cumhurbaşkanı ve geçici hükümetin daha doğrusu AKP’nin irade beyanları bir yana, son gelişmeler ile öncelik kazanan sorunlar için sorumluluk ve yetki sınırlarının anayasal düzen, hukuk devleti, parlamentarizmin çerçevelerinde çizilmesi bu yana.. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni kurulacak hükümetin çalışmalarında da AKP’yi özgür bırakmadığı gerçeğinin her gün biraz daha açığa çıkması bir başka sorun... Hani koalisyon görüşmeleri, pazarlıkları için pek çok kişi, iyi niyetle bile olsa kırmızı çizgilerin zorlanmaması uyarılarını getiriyorlar ya.. AKP yönetim iradesinin gerçekçi koşullarda bugün için Cumhurbaşkanı iradesinin dışına çıkamayacağı tezi ile, AKP’nin kırmızı çizgilerinin başında yer alan Cumhurbaşkanlığı’nın anayasal çizgiye çekilmesi pazarlığının gündem dışında kalmasını çok istiyorlar ya.. Sınır sorunları gündemli devletin, İktidar gücününün, geçici hükümet ya da Cumhurbaşkanına devredilmesi hamlesi, hukuk devleti düzeni, parlamentarizme aykırı Meclis yetkilerinin gasp edilmesi atağı, her şeyin önünde yaşamsal sorun. B Juncker’le görüştü ‘Hayır’ çıkarsa bankalar kamuya devredilebilir kyatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Gökhan Şen, Yunanistan’da 6 Temmuz’a kadar sürecek banka tatili ile ilgili şunları söyledi: Bankalar geçen hafta yüzde 1550 arasında ralli yaptıkları için piyasanın pozitif bir senaryoyu fiyatladığını ancak şimdi başka bir tablo ile karşı karşıya olduğumuzu görmek gerekiyor. Bu yüzden borsaların da açılmayacak olması garip fiyatlamaları engellemek bakımından elzem bir gelişme. Sermaye kontrolleri de hesaba katılınca karar daha da anlaşılır hale geliyor. Bankaların, iki ana fonlama kaynağı var. Mevduat tabanı ve A ECB’nin ELA (acil likidite desteği) programı. Yıl başından bu yana mevduatlarda 40 milyar Avro’nun üzerinde erime olması sebebiyle bankalar 89 milyar Avro’ya yakın olan ELA’ya güveniyorlar. Sistemde kalan mevduat büyüklüğü ise 120 milyar Avro olarak tahmin ediliyor. ECB’nin fonlamayı burada dondurması sebebiyle bankalar da yeni risk alamayacaklar ancak zaten sermaye kontrolleri (günlük 60 Avro para çekme limiti vs.) geldiği için şimdilik bir likidite sıkışması beklememeli. 150 120 Sermaye yetersiz Ödeyebilme kabiliyeti kısmına geçersek, bankaların sermaye yeterlilik rasyolarının (SYR) da oldukça yetersiz olduklarını görüyoruz. Dört büyük bankanın 2015 birinci çeyrek sonuçlarına göre SYR sırasıyla Alpha yüzde 8.3, Piraeus yüzde 6.6, NBG yüzde 5.8 ve Eurobank yüzde 4.9’da. Referandumda bir hayır oyu çıkması ile beraber bankaların kamuya geçme riski artacaktır. Ancak baz senaryomuz olan evet oyu ile beraber sistemin zaman içinde normale dönmesi beklenebilir. Yunan bankalarının 1 hafta kapalı kalmasının Türkiye’deki bankaları ve şirketleri çok fazla etkilemeyeceğini belirten Şen, “Ödemeler biraz aksayabilir ama Yunanistan ile ticaretimiz oldukça düşük büyük bir etki beklemem” dedi. 90 8 7 6 armara Üniversitesi’nden Prof. Mehmet Şişman, krizin tüm piyasaları olumsuz etkileyeceğini, kısa vadede tahvil faizlerinin yükseleceğini, Türkiye borsasını dolaylı olarak etkileyecek gelişmelerden daha çok Almanya’nın zarar göreceğini belirtti. Dolarla borçlanan, Avro ile mal sokan Türkiye’nin özellikle kur kanalından etkileneceği görüşünü dile getiren Şişman, “Dolar artacak. Dolar artınca Avro geride kalıyor. İhracat olumsuz etkilenir” dedi. Kur vuracak 60 5 4 M 30 3 2 1 0 0 Ocak Şubat Mart Nisan Tem. Ağus. Eyl. Ekm. Ksm. Arl. Türkiye’yi etkilemez En çok zarar edecek ülkeler luslararası yatırım bankası Barclays Capital, Yunanistan’ın Avro’dan çıkması durumunda hangi ülkelerin en çok etkileneceğini değerlendirdi. Krizin etkilerini, ülkelerin kurtarma fonuna destekleri, ellerindeki Yunanistan tahvilleri, türev piyasasındaki faaliyetleri gözönüne alınarak hesaplandı. En çok zarar görecek ülkeler şöyle: Almanya: Krizin U Almanya’ya maliyeti 91.6 milyar Avro olacak. Bu, ülke milli gelirinin yüzde 3.3’üne denk. Fransa: Ülke, milli gelirinin yüzde 3.3’ü olan 70.1 milyar Avro zarar edecek. İtalya: 61.2 milyar Avro zarar öngörülüyor. Bu da milli gelirin yüzde 3.8’i demek. Slovakya: Milli gelirinin yüzde 4.2’si kadar zarar edecek. Estonya: Milli gelirinin yüzde 4.3’üne denk bir zararla karşılaşacak. Malta: Milli gelirinin yüzde 5.3’ünü kaybedecek. Turistlere uyarı Almanya, Hollanda, İngiltere, Finlandiya ve Belçika, Yunanistan’da tatil yapmayı planlayan vatandaşlarını nakit sıkıntısı konusunda uyardı. Ülkeye gideceklerin bankamatiklerde para bulunmaması riskine karşı yanlarında nakit bulundurmaları önerildi. Merkel’in zor sınavı Bankalarda yapılabilecekler Kuyruklarda kahır vardı Kürkçü: Borcu Türkiye ödesin DP milletvekili Ertuğrul Kürkçü Yunanistan’ın 1.6 milyar Avro’luk borcunu Türkiye’nin üstlenmesini ya da sıfır faizli borç vermesini istedi. Kürkçü, “Zor zamanda komşuya yapılabilecek en büyük yardım budur. Bunun karşılığında Yunan halkının dostluğu, Ege’nin barış denizine dönmesi imkânı elde edilecektir” dedi. 1 2 3 4 5 H Yunanistan’da son dakikada paralarını kurtarma çabasına girenler elleri boş döndü. Bankaların kapanması emekli maaşlarının ödendiği güne denk gelince, en çok emekliler mağdur oldu. Banka önlerine yığılanlar, ATM’lerin de çalışmadığını görünce yıkıldı. Bir emekli duygularını, “Hayatım boyunca bir sabah böyle bir felakete uyanmak için mi çalıştım” diye ifade etti. Gece yarısı benzin istasyonlarında da izdiham vardı. Yunanlılar kredi kartlarını hala kullanabiliyorken, araçlarının depolarını doldurma telaşındaydı. Yunanistan’da ATM’lerden günlük 60 Avro çekilebilecek. Yurtiçi ödemeler için kredi ve banka kartlarıyla sınırsız işlem yapılabilecek. Ön ödemeli banka kartları tatil ilan edilmeden önce içinde bulunan para kadar ödeme yapabilecek. İnternet ve telefon bankacılığı ile yurtiçi ödemeler gerçekleştirilebilecek. Yurtdışındaki finans kurumlarının banka kartlarıyla ATM’lerden para çekilebilecek. unanistan bu hafta temerrüde düşer ve nihayetinde Avro bölgesinden ayrılmak zorunda kalırsa, Almanya Başbakanı Angela Merkel’in krizin sorumluluğunu taşıması kaçınılmaz olacak. Kriz Avrupa’nın en güçlü lideri Merkel’in siyasi mirasını şekillendirecek. Reuters’in analizine göre, Atina’nın Avro’dan çıkışı Avrupa’da siyasi mutabakatta çatlaklar açabilir. Avro’dan çıkış komşuda insani bir krize yol açarken, Avrupa’nın güneyinde yıllarca ekonomik resesyonla boğuşan Avro bölgesi üyelerini de olumsuz etkileyecek. Böylece Almanya’nın dayattığı tasarruf politikaları ve Merkel’in krizi nasıl yönettiği konusunda ateşli bir Y tartışma başlatacak. Angela Merkel, dün yaptığı açıklamada, Yunanistan hükümeti yapılacak referandumdan sonra daha fazla görüşme yapma imkanı ararsa hayır demeyeceğini söyledi. Çarşamba günü Almanya Parlamentosu’nda Yunanistan’ın durumunun görüşüleceğinin de altını çizdi. Fransa Cumhurbaşkanı Francois Hollande ise “Yunanistan ile uzlaşma için birkaç saat kaldı. Müzakerelere dönme kararını Atina verecek” dedi. Merkel Finansbank: Bizi etkilemez unan bankası National Bank of Greece (NBG), Türkiye’de Finansbank’ın çoğunluk hissedarı. Bankacılık çevrelerinde genel kanı Finansbank’ın risk altında olmadığı yönünde. Londra merkezli Standard Bank’ın piyasa notunda, “Finansbank’ın sermaye yapısı güçlü. Merkez Bankası’nın alacağı tedbirlerle sorun yaşamaz” denildi. Y C M Y B