Katalog

DUNYA Salı 26 Mayıs 2015 EDİTÖR: GÜLRİZ ERGÖZ Türkmen lidere dev heykel Türkmenistan lideri Kurbankulu Berdimuhammedov’un altın varaklı 21 metrelik heykeli Aşkabat’ta törenle açıldı. Türkmen lider “Koruyucu” isimli heykelde en sevdiği atı Akkan’ın üzerinde, sağ eliyle selam verirken resmediliyor. TASARIM: BETÜL BERİŞE Polonya’da yeni cumhurbaşkanı Polonya cumhurbaşkanlığı seçiminin 2. turunda koltuktaki Bronislaw Komorowski’yi daha muhafazakar sağcı Andrzej Duda kaldırdı. 2010’da uçak kazasında ölen eski başkan Lech Kaczynski’nin danışmanı Duda yüzde 53 oy aldı. 17 nilgun@cumhuriyet.com.tr SURİYE IŞİD kelaynakların soyunu tüketiyor IŞİD’in antik kent Palmira’da kelaynakların da sonunu getirebileceği uyarısı yapıldı. 2002’de koruma altına alınan 4 kelaynak, IŞİD’in kenti ele geçirmesinin ardından bakıcılarının kaçması üzerine sahipsiz kaldı. IŞİD yüzünden ulaşılamayan 3 erkeğin akıbeti bilinmezken, Suriyeli yetkililer adını Palmira Kraliçesi Zenobia’dan alan dişinin yerine dair bilgi için 1000 dolar ödül koydu. Lübnan Doğayı Koruma Derneği, kelaynakların kurtulması için Zenobia’nın bulunmasının şart olduğunu, zira kışın Etiyopya’ya göç yollarını sadece Zenobia’nın bildiğini ve o olmadan koruma altındakilerin bırakılamayacağını ve vahşi doğada soylarının tükeneceğini duyurdu. İspanya’da deprem: İktidar kan kaybetti adrid’in Gezi’si “Puerta del Sol” dan yükselen “Öfkeliler” tsunamisi, yerel seçimde hükümet partisine (“Halk Partisi / PP”) ağır darbe indirdi. 2011’den bu yana iktidarda olan Başbakan Rajoy liderliğindeki parti, dört yıl önceki seçimde aldığı oyun yüzde 40’ını yitirdi. Rajoy’un partisi (PP), gerçi hâlâ ilk parti… Ama son seçimde aldığı yüzde 38 oy oranı, 11 puanlık bir gerilemeyle yüzde 27’ye düştü. Merkez solda ana muhalefetteki “Sosyalist İşçi Partisi/PSOE” de yüzde 28’den yüzde 25’e gerileme yaşadı. Sağın kaybı her halükârda merkez solunkinden ağır. İspanya’da Franco’nun ölümünden sonra demokrasiye damga vuran iki büyük parti PP ve PSOE her halükârda yara bere aldı. Seçmen “Puerta del SolÖfkeliler hareketinin” içinden çıkan Podemos’a kredi açtı. İspanyolca’da “Yapabiliriz” anlamına delen Podemos; özetle hem iktidar partisinden, hem ana muhalefetteki PSOE’den oy götürdü. M SURİYE Kaybedenler ilk kez doğrudan kazandı İspanya’daki yerel seçimlerde radikal solcu Podemos ile destek verdiği yurttaş hareketleri, sağ ile solun iki ana akım partisini tahtlarından etti unanistan’da SYRİZA’nın iktidara gelmesi sonrası, borçkemer sıkma döngüsündeki İspanya’da da Podemos büyük kazanım elde etti. Pazar günü 8100 belediye meclisi ve 17 özerk bölgeden 13’ünün parlamentoları için düzenlenen seçimler şu genel tabloyu sundu: Yolsuzluğa batan iktidardaki Halk Partisi (PP) yüzde 27 oyla birinci gelse de 2011’e göre 10 puan kaybetti. PP 13 bölge parlamentosunun 12’sinde birinci oldu, ama oy kaybı koalisyona mecbur bıraktı. Anamuhalefetteki Sosyalist Parti (PSOE) 2011’e göre 3 puan gerileyip yüzde 25’le ikinci geldi. İki ana akım partinin toplam oyu yüzde 65’ten 52’ye indi. İspanya’da 2008 ekonomik krizi sonrası sistem karşıtı protesto hareketi Öfkeliler’den (Indignados) doğan ve 1 yıl önce radikal sol parti olarak kurulan Podemos (Yapabiliriz) ise katıldığı ilk ülke çapındaki seçimde 13 bölge parlamentosuna damgasını vurdu. Podemos’un belediye bazında desteklediği yurttaş hareketleri de en önemli kentleri aldı. 2006’da Katalonya’da kurulan, ilk kez ülke genelinde seçime giren, liberalsosyal demokrat Ciudadanos (Yurttaşlar) da 10 bölge parlmantosuna girdi ve Madrid ile Barselona’da 4. oldu. Yerel seçim sonuçlarının, AB’yi de yakından ilgilendiren kasımdaki genel seçimlere nasıl tahvil edileceği merak konusu. Podemos desteğiyle bir Madrid, Barcelona, Valencia’da halk “Evet yapabiliriz” sloganıyla sokaklara döküldü. Madrid’de kürsüye çıkan Podemos lider Iglesias, “İspanya’da geleneksel siyaset bitti. İki partili dönem için sonun başlangıcı. Değişim geri döndürülemez” dedi. Palmira’da IŞİD’e bombardıman IŞİD’in Palmira’yı alması şok etkisi yaratırken, Suriye hava kuvvetleri Palmira’nın bulunduğu Tedmür kenti ve çevresınde en az 15 hava saldırısı düzenledi. Suriye askeri kaynakları Palmira dahil Humus’un doğusunda 160 IŞİD hedefinin vurulduğu, 50’den fazla militanın öldürüldüğünü duyurdu. Muhalifilere göre antik kentin yakınının da vurulduğu bombardımanda 4 sivil de öldü. Saldırı, IŞİD’in 400 kişiyi katlettiği, 600 kişiyi esir aldığı haberinin ardından geldi. AFP’ye konuşan Esad rejimine yakın bazı yetkililer, ordunun ‘kullanışlı Suriye’ye çekilmesinden söz etti. Bir siyasetçi “Suriye’nin bölünmesi kaçınılmaz. Rejim sahili, içte Hama ile Humus ve başkent Şam’ı kontrolünde bulundurmak istiyor” dedi. Y la seçime girdi. Ahora Madrid ile PSOE koalisyona giderse, Madrid sola geçecek. PP’nin kalesi Valencia’da da belediyenin sol koalisyona geçmesi beklenirken, Katalonya’da iktidarda olan bağımsızlık yanlısı Yönelim ve Birlik (CiU) bile Podemos’un hışmına uğradı. Mortgage ödemesini yapamadıkları için evlerindan atılanlar için dernek kuran 41 yaşındaki Ada Colau, hiçbir siyasi tecrübesi olmamasına rağmen, Barcelona En Comu’dan Barselona Belediye Başkanı seçildi. Colau, “Bu tarihe geçecek. Davut’un Calut’a karşı verdiği gibi müthiş bir mücadele verdik. Çok kısıtlı imkânlara rağmen halkın gücüyle inanılmaz şeyler yaptık” dedi. Barselona’nın ilk kadın belediye başkanı, ipotek ödeyemeyenlerin evlerinden atılmasını durdurma ve bankaların gasp ettiği ama boş tuttuğu evleri evsizlere tahsis etme sözü verdi. Podemos’un 37 yaşındaki siyaset bilimci lideri Pablo Iglesias, sandığa sendika avukatı annesiyle gittikten sonra akşam kürsüden “Geleneksel siyasetin bittiğini” ilan etti. 40 yıldır iktidar PP ile PSOE arasında gidip gelirken, Podemos SYRIZA gibi kemer sıkmayı bitirme ve borçları yeniden yapılandırma vaat ediyor. İspanya’da işsizlik ortalaması yüzde 25. Barcelona düştü 17 özerk yönetimden 13’ünde ve 8 bin belediyede 35 milyon seçmenin oy kullandığı seçimlerin yıldızı, tabanda internet üzerinden örgütlenen aydınların partisi Podemos oldu. Podemos gibi “yolsuzluğa muhalefet” gündemiyle gene tabandan örgütlenen ve son beş ayda kendisini yoktan var eden diğer yeni parti “Ciudadanos/Yurttaşlar” da yüzde 6.5 civarında oy aldı. Bu seçime, çeşitli yerlerde farklı sol koalisyonları destekleyerek girdiği için Podemos’un kesin oy yüzdesi ifade edilemiyor. Ancak bir yaşını yeni geride bırakan partinin yaklaşık yüzde 10’luk bir oya sahip olduğu ileri sürülüyor. Bu durumda Podemos “yüzde 10” oy oranıyla, İspanya’nın mevcut güç mimarisini temelinden sarsmış, iktidar partisinin elinden “mutlak çoğunluk hegemonyasını” almış bulunuyor. Depremin adı bu yüzden “Podemos”… Podemos’un tek başarı ölçüsü oy yüzdesinden ibaret değil. Muhalif belediye başkan adaylarına Podemos’un verdiği destekle PP; 24 yıldır sahip olduğu başkent Madrid belediyesini kaybediyor. Bu arada ikinci büyük kent Barselona da yerel milliyetçilerden gene Podemos destekli adaya geçiyor. Barselona ve Madrid’in belediye başkan adayları olan Ada Colau ile Manuela Carmena, Podemos desteği ile yıldızı parlayan kadınlar… Ada Colau, konut kredilerini ödeyemedikleri için evlerinden atılan kriz mağdurlarını örgütleyen çok etkili bir sivil toplum hareketinin lideri… “Barcelona en Comu/Ortak Barselona” adıyla seçime girdiği yerel platformda, Podemos’dan Yeşillere ve Komünistlere dek uzanan çok geniş bir “aktivist” ve “Öfkeli yelpazesi” barındırıyor. Mutlak çoğunluk hegemonyasına son Seçimin yıldızı kadınlar LÜBNAN BARCELONA EN COMU’dan Ada Colau, ipotek ödeyemedikleri için evlerinden atılanların sözcüsü olup pek çok kez gözaltına alındıktan sonra Barselona Belediye Başkanı seçildi. Colau “Halkın gücüyle kazandık” dedi. kaç ay önce kurulan Barcelona En Comu (Müşterek Barselona) ve Ahora Madrid (Madrid Şimdi) yurttaş hareketleri Katalan başkenti Barselona ve merkezi başkent Madrid’de büyük başarı elde etti. PP 23 yıl sonra ilk kez Madrid’i kaybedebilir. Zira PP’den 63 yaşındaki kontes Esperanza Aguirre belediye meclisinde 21 sandalye aldı. Ahora Madrid’den 71 yaşındaki komünist büyükanne ve emekli yargıç Manuela Carmena ise 20 sandalye... Faşist diktatör Franco’ya kafa tutmuşmuş Carmena, “Çok yaşlıyım” demesine rağmen, “Senin tecrübene ve fikirlerine ihtiyaç var” diyen Podemos, dostları ve halkın baskısıy Suriye’de Hizbullah varlığı artacak Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, “insanlığa yönelik büyük tehdit” dediği IŞİD’e karşı Suriye hükümet güçlerine desteği sürdüreceklerini, gerekirse Suriye’deki varlıklarını artıracaklarını söyledi. Nusra ile IŞİD’e karşı Suriye’nin her yerinde olma kapasitelerinin bulunduğunu belirten Nasrallah, IŞİD’e karşı kimsenin kafasını kuma gömmemesini isteyip “Bazı Lübnanlılara diyorum, ‘Utanın, bu bir varlık savaşıdır’... Hizbullah seferberlik ilan ederse, on binlerce Lübnanlı savaşa gider” diye konuştu. AnkaraRiyad destekli Fetih Ordusu için “Bu tekfircilere Fetih Ordusu adını vererek makyaj yaptılar. Aslında onlar Nusra’dır” dedi. Madrid devrildi Yolsuzluk karşıtlığına prim İspanyol Sosyalistlerinin desteği ile başkentte belediye başkanlığına sahip çıkması beklenen Manuela Carmena ise geçmişte Yargıtay üyeliği yapmış antiFranco’cu eski bir komünist. Ada Colau gibi, Carmena’nın siyasi dilinde de iktidar partisinin yolsuzluk skandallarına muhalefet baskın yer tutuyor. “Şimdi Madrid/Ahora Madrid” isimli bir yerel listeyle seçime giren Carmena’nın da Colau örneğinde olduğu gibi bir numaralı destekçisi gene “Podemos”. Böylece hem Barselona, hem Madrid Podemos’la el ele… yolsuzluklara bayrak açan kadın, solcu belediye başkanlarına geçiyor. 2011 Mayısı’nda “Puerta del Sol”da tohumları atılan Podemos’un yükselişi, sandığı 24 Mayıs 2015 tarihinde yeniden şekillendirdiği için, “İspanyol Mayısı” olarak ta anılıyor. Haziran yerine mayıs… Mutlak çoğunluk hegemonyasını istismar edip yolsuzluklara saplanan sağ iktidarlardan kurtulmanın geri sayımı… İberik ülkesinde “İspanyol Mayısı” ile başlıyor. Kasımda genel seçimler var. Süreçte herkesin gözü Podemos üzerinde olacak. Podemos’un önümüzdeki beş ayda yerel yönetimlerde gösterdiği performans, “İspanyol Mayısı”nın uzun soluklu olup olmayacağını saptayacak. AHORA MADRİD’den 71 yaşındaki komünist büyükanne, emekli yargıç Manuela Carmena, sol koalisyon kurabilirse, Franco’nun uzantısı PP’nin Madrid üzerindeki 23 yıllık hâkimiyetini bitirebilir. İSRAİL Yolsuzluktan ikinci mahkumiyet İsrail’de 20069 arası başbakanlık yapan Ehud Olmert, Kudüs belediye başkanlığı ve bakanlığı döneminde ABD’li bir işadamından yüz binlerce dolarlık rüşvet almak suçlamasından 8 ay hapse mahkum edildi. 69 yaşındaki Olmert, geçen yıl da Kudüs’te bir inşaat yolsuzluğundan ötürü 6 yıl hapse çarptırılmıştı. İlk karar gibi ikincisini de avukatları temyize götürse de, Olmert’in hapse atılacak ilk İsrail başbakanı olması bekleniyor. ABD’ye BağdatTahran öfkesi BD Savunma Bakanı Ashton Carter’ın Irak’ta Anbar eyaletinin başkenti Ramadi’nin IŞİD’in eline geçmesini “Irak ordusunun savaşma iradesi olmadığını gösteriyor” diye eleştirmesi, Irak ve İran’ın şimşeklerini çekti. “Şaşkınlıkla karşılıyorum. Irak’a büyük destek veren Carter yanlış bilgilendirilmiş” tepkisini veren Irak Başbakanı Haydar İbadi, “Ramadi’yi kaybetmiş olmaktan kalbim kan ağlıyor. Ama gelecek günlerde geri alacağız” dedi. İbadi, “Güçlerimiz savaşma iradesine sahip ama IŞİD’in patlayıcı yüklü zırhlı kamyonlarla A Körfez’e eleştiri İbadi (sağda) ABD Savunma Bakanı’nın yanlış bilgilendirildiğine inandığını söyledi. Süleymani ise asıl ABD’nin IŞİD’e karşı savaşma iradesinin olmadığı çıkışını yaptı. saldırılarına hedef oluyorlar. Bunlar birer küçük nükleer bomba etkisi yapıyor” açıklamasını getirdi. ABD öncülüğündeki koalisyondan SuriyeIrak sınırı için daha sıkı kontrol talep eden İbadi, Suriye’den Irak’a pek çok IŞİD militanın geçip yeni taktiklere başvurması sebebiyle daha fazla yardıma ihtiyaç duyduklarını belirtti. Irak Başbakanı’nın “Körfez ülkeleri tehdidi hissetmelerine rağmen bu durumla gerçekçi şekilde başetmiyorlar” demesi dikkat çekti. ABD’nin devredışı bıraktığı, ancak Ramadi düşünce tekrar cepheye çağırdığı Iraklı Şii milisleri eğitip donatıp yönlendiren İran Devrim Muhafızlarının Kudüs Gücü komutanı Kasım Süleymani de “asıl ABD’nin IŞİD’e karşı savaş iradesinin olmadığını” söyledi. ‘İşe yaramaz ABD’ Ramadi’nin düşmesinden ABD’nin sorumlu olduğunu belirten Süleymani, ABD işe yarar bir “halt” yapmazken, IŞİD’le sadece İran ve müttefiklerinin göğüs göğüse çarpıştığını vurguladı. ABD Başkanı Obama’ya “Nasıl olur da Irak halkını koruma taahhüdüyle o ülkede bulunur da hiçbir şey yapmazsınız” diye çatan İranlı general, ABD’yi “kurulan komploya suç ortağı olmakla” suçladı. Antwerp’te ‘Ya Müslüman olursun ya da ölürsün’ tehdidi Belçika’nın en önemli kentlerinden Antwerp’te bir meydana Belediye Başkanı Bart De Wever’i “Ya İslam’a geçersin ya da öldürülürsün” diye tehdit eden Fransızca ilanlar asılması şok etkisi yarattı. Yeni Flaman İttifakı lideri De Wever, aşırılıkçı İslamcı tehdidiyle uzun süre uğraşacaklarını belirtti. C M Y B