Katalog

EKONOMİ 8 aklaşan genel seçim sonrası nasıl bir siyasi tablo ve nasıl bir ekonomi yönetimi oluşacağına ilişkin belirsizlikler, dolardaki küresel değer kazancı ile birleşince dolar/TL her gün tarihi zirvelerini yenilerken, kurdaki bu artış şirketlerin de borcuna borç katıyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 6 Mart’ta yaptığı açıklamada “Ben şunu açık ve net söyleyeyim, şu anda özellikle faiz lobisi veya dolara aşırı derecede yatırım yapanlar yaya kalabilirler” demişti. Erdoğan’ın açıklamaları sonrası kur 2.5765’e kadar düşmüştü. Ancak dolardaki düşüş kısa sürdü. O tarihten bu yana genel yükseliş eğilimini koruyan dolar/TL en son önceki gün 2.73 ile rekor kırdı. Dün ise dolardaki küresel değer kazancı tersine dönse de iç piyasada dolar/TL kritik seviyenin altına inmedi ve 2.70 civarında seyretti. Dolar/TL 6 Mart tarihinden bu yana 12.35 kuruş yani yüzde DOLAR AVRO FAİZ BORSA ALTIN CUMHURIYET ALTIN 24 AYAR 2.7030 1.6 kuruş 2.8920 0.2 kuruş 9.09 değişmedi 82.436 610 puan 694.43 1.32 lira 104.15 20 kuruş EDİTÖR: ZEKİ TEZER TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Cuma 17 Nisan 2015 Kur ateşi borçluyu yaktı Erdoğan’ın ‘dolara yatırım yapanın yaya kalacağını’ söylemesinin ardından geçen bir ayda dolar 12.35 kuruş yükseldi. Reel sektörün döviz borcu kur farkından 33.9 milyar lira arttı. Y 4.8 yükseldi. Buna göre 1 milyon dolar, o tarihte 2 milyon 576 bin 500 liraya denk gelirken şu an 2 milPELİN ÜNKER yon 700 bin liraya ulaştı. Yani elinde 1 milyon doları olan bir kişi kur farkından 123 bin 500 lira kazandı. 100 bin doları olanın 12 bin 350 lira, 10 bin doları olanın ise 1235 lira kazancı oldu. Zarar arttı Açık büyüdü Diğer yandan kurdaki artış nedeniyle reel sektörün döviz borcu da döviz açığı da katlanarak büyüdü. Merkez Bankası’nın açıkladığı verilere göre reel sektörün Ocak 2015 itibarıyla 275 milyar 181 milyon dolar borcu bulunuyor. Buna karşılık döviz varlıkları 97 milyar 729 milyon dolarda kalıyor. Özetle şirketler 177 milyar 452 milyon dolarlık borcunu karşılayabilecek varlığa sahip değil. Birikim ($) 1 milyon 100 bin 10 bin TL dün 6 Nisan’dan beri nedeyse ilk kez dolar karşısında değer kazanırken, gelişen para birimlerinden yine negatif ayrıştı. Bu da Türkiye’ye ilişkin risklerin ortadan kalkmadığı gösterdi. Geçen ay 100.390 düzeyini test eden kısa süre önce bu seviyeyi yeniden zorlayan dolar endeksi dün 98’in altını gördü. Ancak dolar/TL’deki düşüş sınırlı kaldı. Son bir ayda kurda yaşanan artış reel sektörün döviz açığını 21 milyar 915 milyon TL, döviz borçlarını da 33 milyar 985 milyon TL artırdı. Şirketlerin döviz borcu 6 Mart kuruyla 709 milyar 4 milyon TL’ye denk gelirken, 2.70 kuruyla döviz borcu 742 milyar 989 milyon TL, döviz açığı da 479 milyar 120 milyon TL’ye ulaştı. Piyasa uzmanlarına göre doların yükselişi sürecek. Bu da zaten ağır borç yükü altında olan şirketleri daha kötü günlerin beklediğinin sinyalini veriyor. Ekonomi Politikasında Dogmalardan Kaçınmak mperyalizm, bilgiyi, düşünceyi hatta inançları dogmalaştırarak beyinlerde egemenlik kuruyor. Ekonomi alanında neoliberal olarak nitelendirilen politika emperyalizmin oluşturduğu dogma. Beyinler çizilen çerçeve içinde düşünüyor, önerileri, savları önsel, apriori olarak doğru kabul ederek olayları yorumluyor, beklentilere ona göre yön veriyor. Dogmatizm, dogmacılık kuşkuyu, eleştiriyi irdelemeyi ortadan kaldırıyor, bağnazlık, düşünce körlüğü yaratıyor. Ekonomik alanda çözüm amaçlayarak neoliberal politika reçetelerinden arınmak gerekiyor. O çerçevede alınacak önlemlerle, izlenecek politikalarla çözüm üretmenin olanaksızlığını deneyimler kanıtlıyor. Neoliberal politikaların tam karşıtı uygulandığında iyi yönetim altında daha olumlu sonuçlar alınacağı kesin. Antiliberal ekonomik politika en azından aşağıdaki hususları içermelidir: l Devletin küçültülmesi, özelleştirme yanılgısından öncelikle kurtulmak gerekir. Özelleştirme değil, özellikle enerji ve madencilikte kamulaştırmaya gidilmelidir. Ayrıca büyük organizasyonlar, ileri teknoloji kullanımı gerektiren alanlarda, özellikle savunma sanayiinde KİT’ler kurulmalı, KİT’ler geliştirilmelidir. l “Fiyat mekanizması kaynakların en etkin dağılımını, katma değerin de en adil bölüşümünü sağlar” dogmasını bırakıp sosyal maliyeti, dışsallıkları da göz önünde tutarak piyasalara müdahale edilmeli, sağgörülü, yönlendirici düzenlemeler yapılmalıdır. l Maliye politikası, vergi, kamu harcamaları, kamu borçları açısından yeniden düzenlenmelidir. Vergi gelirlerini artırmadan, artan geliri, ekonomik, sosyal, kültürel gelişme alanlarında kullanmadan sorunlar çözülemez. Gelir, servet üzerindeki vergiler artırılmalı, vergilendirilmemiş vergi boşlukları giderilmelidir. Gelir dağılımını düzeltmede vergi araçtır ama gelir dağılımını hem bölgesel hem kişisel temelde düzeltecek araç kamu harcamalarıdır. Devletin eğitim, sağlık, sosyal yardım harcamaları gibi gelişmeye yönelik harcamaların yanı sıra altyapı yatırımları da artırılmalıdır. l Özel sektörü, kişileri teşvik önlemleriyle birlikte dış ayartılarla kurulmuş sözde bağımsız kaynak tüketen kurumlar, daireler kaldırılmalı, kaynak tasarrufu sağlanmalıdır. l Merkez Bankası, finansal piyasaları, bankaları denetleyen, yönlendiren daha güçlü konuma getirilmeli, istikrar yanı sıra kaynak kullanımını yönlendirme, iyileştirme görevi de ön plana çıkarılmalıdır. Bankacılık sisteminin kaynakları ekonomik, sosyal, kültürel gelişme alanlarına yönlendirilmeli, kredilerin kötü kullanımı, kredi yoluyla işadamı yaratma, banka kredileriyle kişi zenginletirme yolu kapatılmalıdır. l Planlama hem kaynak dağılımı iyileştirme hem de makro dengeleri sağlama açısından daha etkili konuma getirilmelidir. Neoliberal politikaların ve dış güçlerin etkilerinden, ayartısından, iğvasından kurtulmak gerekir. Neoliberal politikalar gerçekte kurtarıcı, etkili olsa dünya için dolar, Avro basan emperyal güce de sahip ekonomiler 2007’den bu yana kendilerini durgunluktan kurtarırlardı. E Konut fiyatları artıyor eni konut fiyatları, bir önceki aya oranla yüzde 1.23, geçen yılın aynı dönemine göre de yüzde 7.05 arttı. Raporda yer alan ve 30 büyükşehri kapsayan “Türkiye Kompozit Satılık Konut Fiyat Endeksi”nde, bir önceki aya göre yüzde 0.91, geçen yılın aynı dönemine göre de yüzde 10.79 artış oldu. Buna göre Adana, metrekare başına yüzde 2.81 değer artışıyla Mart 2015’te konut satış fiyatlarının en fazla yükseldiği, Nevşehir yüzde 1,.2 Y düşüşle metrekare başına konut satış fiyatlarının en çok azaldığı şehir oldu. Mart ayında benzer nitelikte hazırlanan “Türkiye Kompozit Kiralık Konut Fiyat Endeksi”nde bir önceki aya göre yüzde 0.40, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.37 artış gerçekleşti. Bir önceki aya göre bakıldığında, Hatay, metrekare başına yüzde 2 değer artışıyla kiraların en çok yükseldiği, Denizli yüzde 2 düşüşle konut kira değerlerinin en çok azaldığı şehir oldu. Bayman: 2018’de Aksaray Organize Sanayi Bölgesi’nde ikinci fabrika faaliyete girecek. Brisa 110 milyon dolar yatırım hedefliyor hracat gelirlerinin geçen yıl yüzde 24 arttığını dile getiren Brisa Genel Müdürü Hakan Bayman, dünya lastik pazarının 2014’te yüzde 4.5 artarak 1.7 milyara çıktığını belirtti. Lastik üreticisi Brisa, sektördeki gelişmeleri ve sürdürülebilirlik alanında yapılan faaliyetleri değerlendirdi. Türkiye pazarında geçen İ Aziz Torun İsmet Yıldırım yıl 20 milyon adet lastik satıldığına değinen Bayman, “Son 10 yılda yüzde 50’nin üstünde büyüme gerçekleşti. 2015’te ise yüzde 3’ün üzerinde bir büyüme bekliyoruz” diye konuştu. 2018’de Aksaray Organize Sanayi Bölgesi’nde ikinci fabrikanın faaliyete gireceğini kaydeden Baymana göre, buradaki fabrika İzmit’teki kapasiteye ek olarak, binek ve hafif ticari segmentinde yıllık 4.2 milyon adet üretimle kapasitemizde yüzde 30 artış sağlayacak. Bayman, ihracat gelirinin geçen yıl yüzde 24’lük bir artışla 430 milyon olduğu bilgisini de verdi. Şirketin, 2015 yıl sonu itibarıyla yatarım hedef ise 110 milyon dolar. Projeyle 400 gecekondu sahibi için de konut yapılacak. İstanbul’a yeni bir Levent geliyor Kiptaş ile Torunlar GYO ortak projesinde, Bezmi Alem Üniversitesi’nin kampusları ya da yurt binaları da olacak. orunlar GYO ile Kiptaş Tem Alibeyköy kavşağında 1 milyar 800 milyon lira yatırımla 5. Levent projesini hayata geçiriyor. 516 bin metrekare arazi üzerinde Kiptaş tarafından yapılan kentsel dönüşüm planlamasıyla sağlanan arazide Torunlar yüklenici olacak. Metrekare fiyatlarının 5 bin 500 liradan başladığı projede, ‘işgalci’ gecekondulara da ayrı bloklar yapılacak. Yaklaşık 4 bin konuttan oluşması planlanan projenin yüzde 54’üne denk gelen 2 bin 280 konut ile sonraki etapta yer alacak 850 konut Torunlar’ın olacak. Geri kalanları ise Torunlar ta Talih kuşu havada kaldı urdaki artış nedeniyle Milli Piyango ihalesinin iptalinin gündeme gelebileceği belirtiliyor. Milli Piyango ve şans oyunlarının özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi veren Net Holding’in ortağı olduğu Net Şans ile Hitay’ın kurduğu ortak girişim grubunun yükümlülüklerini yerine getirememesinin ardından ÖİB’nin ikinci sıradaki ERGAhlatçı OGG’yi davet etmesi bekleniyor. Kendisine tanınan sürede parayı ödeyemeyen Net Holding ihaleden vazgeçmediğini açıklarken; ERGAhlatçı OGG’den Ahmet Ahlatçı ise “Oturup yeniden çalışmalıyız” dedi. Milli Piyango’nun özelleştirilmesine ilişkin dokuz ay önce yapılan ihalede en yüksek teklifi KDV dahil 3.2 milyar dolar ile NetŞans Hitay Grubu verdi. K T rafından Kiptaş adına yapılacak. 4 farklı daire seçeneği yer alan 5. Levent’te daire metrekare fiyatları 5 bin 500 liradan başlıyor. Kiptaş Genel Müdürü İsmet Yıldırım, Büyük kısmı Vakıflar’a ait olan arazinin 40 yıldır gecekondu sahipleri tarafından ‘işgal’ edildiğini dile getirdi. Torunlar GYO Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun, “Biz de bölgenin devamındaki lokasyonda 5. Levent’i inşa ediyoruz. Projeye 5. Levent adını verdik” dedi. Torun, 36 ayda teslim edilecek projeyi 30 ayda tamamlayacaklarını söyledi. Grubun kendilerine verilen sürenin dolmasına rağmen ödeme yapamaması üzerine Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ihalenin ikinci sıradaki ERGAhlatçı OGG’ye gidebileceğini söyledi. Bu açıklamadan sonra gözler 2.75 milyar dolar artı KDV ile ikinci en iyi teklifi veren ERGAhlatçı OGG’ye çevrildi. Ahlatçı Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Ahlatçı, şu aşamada Net Holding ile ilgili bir açıklama yapmak istemediklerini belirterek 15 Temmuz 2014’te yapılan ihalede verdikleri teklifin dolardaki kur farkından dolayı 2 milyar TL arttığının altını çizdi. Ahlatçı, kur dengeye oturmadan ve seçimler geçmeden karar almalarının pek de mümkün olmadığını kaydetti. Belirlenen sürede ödeme Teminat fona kalacak yi yapamayan Net Holding ise yeni tarih beklediklerini açıkladı. Net Holding’den KAP’a yapılan açıklamada, “Özelleştirme İdaresi’nden şu ana kadar herhangi bir ek sürenin verilip verilmediğine dair bir cevap alınmamıştır. İdari şartname gereğince 10 milyon dolar tutarında teminat mektubu verilmiş olup 9 milyon dolarlık kısmı şirketimizin yükümlülüğündedir. Olumsuz bir açıklama geldiğinde idari şartname gereğince söz konusu geçici teminat mektubu Özelleştirme Fonu’na irat kaydedilecektir” denildi. “Dolardaki yükseliş nedeniyle sözleşmeyi imzalayamadılar” iddialarının doğru olmadığını dile getiren holdingin finans başkanı Carlo Calumeno şans oyunları ihalesinden vazgeçmediklerini ve 23 haftalık bir zamana ihtiyaç duyduklarını belirtti. l Ekonomi Servisi KOBİ ve büyük projeler Intesa’nın hedefinde İtalyan banka Intesa Sanpaolo, kurumsal ve yatırım bankacılığı yapmak üzere açtığı ilk şubeyle, KOBİ’leri, büyük şirketleri ve proje finansmanlarını hedefine aldı. Bankanın Türkiye’deki ilk şubesinin açılışıyla ilgili düzenlediği basın toplantısında konuşan Genel Müdür Gaetano Micciche, Türkiye’de geçen yıl haziran ayında faaliyete geçmelerinden bu yana 1 milyar Avro civarında kredi verdiklerini belirterek ilk etapta tek şube ile faaliyet göstereceklerini söyledi. Micciche, 300 milyon dolarlık bir para ile Türkiye’ye girdiklerini, özellikle İtalyan ve Türk şirketlere destek vermek istediklerini belirtti. Banka temsilcilerinin toplantıda verdiği bilgiye göre, Intesa Sanpaolo proje finansmanı kapsamında Türkiye’de üçüncü havalimanı, altyapı projeleri ve hastane projeleri gibi büyük projelere bakıyor. l Ekonomi Servisi C M Y B