Katalog

EKONOMİ 8 Türkiye’ye şubatta 4 milyar 282 milyon dolarlık gizemli para girişi yaşandı. Net hata noksan kalemi, Eylül 1998’den bu yana en yüksek düzeye çıktı. DOLAR AVRO FAİZ BORSA ALTIN CUMHURIYET ALTIN 24 AYAR 2.6270 2.3 kuruş 2.7910 0.5 kuruş 0.08 puan 8.86 82.646 867 puan 680.22 12.8 lira 102.00 1.95 lira EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: ZARİFE SELÇUK Cumartesi 11 Nisan 2015 Gizemli para girişi 17 yılın zirvesinde izemli para” olarak bilinen net hata noksan kaleminde rekor gelişmeler yaşanıyor. Merkez Bankası’nın açıkladığı ödemeler dengesi verilerine göre şubatta 4 milyar 282 milyon dolar kaynağı belirsiz para girişi yaşandı. Türkiye, bu rakamla aylık bazda son 17 yılın rekorunu kırdı. En son Eylül 1998’de 4.5 milyar dolar gizemli para gelmişti. İki aylık dönemde ise net hata noksan kalemi 2.9 milyar dolar fazla verdi. Ak Yatırım Başekonomisti Hakan Aklar, “Net hata noksan uzun süredir anormal hareketler gösteriyor. Yıllık bazda geçen yıl martta 15 milyar dolarlık fazla verdi. Şubatta oldukça yüksek. Birçok nedeni olabilir. Kayıt dışı olabilir, ihracat ve turizm tarafından olabilir, yastık altı dövizin sisteme girmesi olabilir. Merkez Bankası bununla ilgili açıklama yapsa iyi olur” dedi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak da, “Yıllık cari açığın onda biri kadar kaynağı belirsiz para sadece bir ayda Türkiye’ye girdi. Hükümet ve Merkez Bankası rekorlar kıran kaynağı belirsiz para girişi üzerindeki gölgeyi derhal kaldırmalı” dedi. Canikli: Güvendiler, 1416 milyar doları getirdiler ‘Bu Para Her Türlü Kuşkuya Açık’ aynağı belirsiz para giriş çıkışını anlatan “Net Hata Noksan” (NHT) kalemi, şubat ayında 4.3 milyar dolar olarak açıklandı. Bundan önceki en yüksek kayıt dışı tutar, 4.8 milyar dolar ile 2013 Temmuz dönemine ilişkindi. Ancak bu rakam, Varlık Barışı uygulamaları gerekçe gösterilerek daha sonra 2.1 milyar dolara revize edildi. Dolayısıyla, CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak’ın kamuoyuna açıklamasında belirttiği “Son 17 yılın rekoru” tanımında bir yanlışlık yok. Yazılı açıklamasındaki şu dikkat çekici cümle nedeniyle Öztrak’ı aradım: “Kaynağı belirsiz paraların nedenini Ortadoğu, Balkanlar, Kuzey Afrika ülkelerinin Türkiye’ye güveni olarak gösteren hükümetin bazı bakanlarının mantık sınırlarını zorlayan açıklamalarının da nedenini ortaya koymuştur.” Öztrak’tan, aktardığım cümleyi biraz “açmasını” rica ettiğimde, Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli’nin birkaç gün önceki açıklamasını anımsattı. Canikli, NHN konusunda yaptığı o açıklamada, “Hemen hemen bütün ülkeler Türkiye’yi güvenli liman olarak görüyor. Ortadoğu, Balkanlar, Kuzey Afrika hepsinden kalıcı olarak para geliyor. Parasını güvence altına almak için Yunanistan’dan, Ermenistan’dan bile Türkiye’ye para geliyor” demişti. Öztrak iki soru yöneltiyor: Canikli, istatistikler daha açıklanmadan yüksek olacağını nereden biliyor? Türkiye’ye güven bu kadar yüksekse, para neden kayıtlı girmiyor? Bu nasıl bir güven? HHH Yüksek NHN konusunda yapılan analizlerde, “şirketlerin finansman erişimine zorlanması nedeniyle, yurtdışında tuttuğu paraları getirdiği” tezini sordum: “Bir ayda mı?” diye güldü Öztrak. “Yurtiçi yerleşikler bir ayda 4.8 milyar dolarlık finansman erişimine mi zorlanmışlar?” “Peki sizce gerçek sebep ne olabilir?” dediğimde şu değerlendirme geldi: “21. yüzyıldayız. Türkiye, güvenilir istatistikleri ürettiğini iddia eden bir ülke. Ne şirketler, ne anketler, ne de kur oynaklığı... Bir ayda 4.8 milyar dolar kayıt dışı para, her türlü kuşkuyu akla getirecek bir rakamdır. Bu para hareketinin bir an önce açıklığa kavuşması lazım. Üstelik seçimler yaklaşıyor. Merkez Bankası’nın çıkıp bunu izah etmesi zorunludur.” HHH NHN kaleminin yüksek çıktığı dönemlerde “Cari açık finanse ediliyor” diye özetlenebilecek bir yaygın kanaat da dolaşıma girer. Öztrak’ın bu noktaya da dikkat çekerek, “Bu kadar giriş oluyor ama rezervlerde 1.1 milyar dolarlık erime var. Neden” sorusunu yöneltiyor. Ve ekliyor: “Bu da bize aynı zamanda şunu gösteriyor: Bu para girmeseydi, kur kim bilir nerelere tırmanacaktı.” Yıllarca Hazine Müsteşarlığı yapmış bir ismin uyarıları yabana atılır gibi değil. Öztrak, Merkez Bankası’nın bu tutarı açıklayamaması halinde seçim öncesi, Türkiye’nin sıkıntılı bir pozisyona gireceğini vurguluyor. Bakan açıklamıştı Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli geçen günlerde yaptığı açıklamada net hata noksan kaleminin 1416 milyar dolara ulaştığını belirterek, “Ortadoğu, Balkanlar, Kuzey Afrika hepsinden kalıcı olarak para geliyor. Parasını güvence altına almak için Yunanistan’dan, Ermenistan’dan bile Türkiye’ye para geliyor. Türkiye’yi güvenli liman olarak görüyorlar” demişti. K “G 8.689 Cari açık, tahminlerin üzerinde demeler dengesinde en çok dikkat çeken veri net hata noksan kalemi olurken, cari açık da tahminlerin üzerinde geldi. Cari işlemler açığı şubatta 3.2 milyar dolar oldu. Beklentiler 2.75 milyar dolar olması yönündeydi. Diğer yandan 12 aylık birikimli cari işlemler açığı ocak ayındaki 42.97 milyar dolardan 42.82 milyar dolara geriledi. Ö Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, yılın ilk iki ayında cari açık 5.2 milyar dolar oldu. Büyümenin yavaşlaması ve petrol fiyatlarındaki düşüşün Türkiye’nin enerji maliyetine olumsuz etkisinin azalmaya devam etmesiyle cari açığın önümüzdeki dönemde de düşüşünü sürdürmesi bekleniyor. Ancak Merkez Bankası Başkanı Er dem Başçı’nın da belirttiği üzere cari açıkta iyileşmenin martta geçici olarak duraksaması bekleniyor. Başçı önceki gün “Martta otomotiv ithalatındaki artış nedeniyle açıktaki iyileşme geçici olarak duracak” demişti. Orta Vadeli Programa göre 2015’te cari açığın GSYH’nin yüzde 5.4’üne denk gelen 46 milyar dolar olarak gerçekleşmesi bekleniyor. 4G ihalesi 26 Mayıs’ta 4G lisans ihalesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından 26 Mayıs salı Ankara’da yapılacak. Resmi Gazete’de yayımlanan ilana göre, ihale sonucunda, ilgili mevzuat hükümleri ve Sayısı Sınırlandırılmış Kullanım Hakkı Yetki Belgesi kapsamında IMT (Uluslararası Mobil Telekomünikasyon) hizmet ve altyapılarına ilişkin elektronik haberleşme şebekesinin kurulması, geliştirilmesi ve işletilmesi, şebekenin yetkilendirme süresi sonunda BTK ya da göstereceği kuruluşa çalışır ve bedelsiz devredilecek. Uygulama yıl sonunda başlayacak. l Ekonomi Servisi Tapınaktaki altına göz diktiler Hindistan Başbakanı Narendra Modi, ülkenin kronik ticaret açığını kapatmak için Hindu tapınaklarındaki altınlardan medet umuyor. Tapınaklarda yaklaşık 3 bin ton altın olduğu tahmin ediliyor. Bu miktar, ABD’nin altın rezervlerinin üçte ikisinden fazla. Modi, tapınaklardaki altınların, faiz karşılığında bankalara yatırılmasını özendirmek için harekete geçmeyi planlıyor. Ancak kutsal amaçlarla bağışlanan altınlardan çıkar sağlamanın günah olduğuna inanan Hinduları ikna etmek kolay olacağa benzemiyor. l Ekonomi Servisi BD Merkez Bankası’nın (Fed) faizleri haziranda artırabileceği endişesiyle yükselmeye başlayan dolar, haftanın son işlem gününde 2.64 TL’yi geçerek rekor seviyelere yaklaştı. Haftaya zayıf ABD istihdam verileriyle 2.57’li seviyelerden başlayan dolar/TL, hafta boyunca artarak 2.6415’e kadar yükseldi. TL’deki değer kaybı benzer ülkelere yakın seviyede gerçekleşirken, cari açık verisiyle TL’deki değer kaybı hızlandı. Dolar/TL en son 13 Mart’ta 2.6488 ile tarihi zirveye çıkmıştı. ABD’de bazı verilerin zayıf gelmesine karşın Fed’in bu yıl içinde faiz artırması ihtimali, merkez bankalarının varlık alımlarına devam ettiği Avrupa ve Japonya’dan ayrışacağını göste Dolar rekora yaklaştı A Geçen yıl iki kez not açıklamadı Dün piyasaların bir gözü de uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in Türkiye ile ilgili not kararındaydı. Moody’s İletişim Direktörü Jessica Sibado, gündüz saatlerinde AA’ya yaptığı açıklamada, “Eğer Türkiye için reyting eylererek doların değer kazanmasına neden oluyor. Dolar endeksi 99.6’yı aşarak 3 haftanın zirvesine yükseldi. Avro/dolar paritesi de 1.06’nın altına inerek 3 haftanın en düşük seviyesini görminde bulunmazsak herhangi bir açıklama yayımlamayacağız” dedi. Kuruluş, 16 Mayıs 2013’te notu Baa3 ile “yatırım yapılabilir” ülkeler kategorisine çıkarmış, 11 Nisan 2014’te de görünümü durağandan negatife çevirmişti. dü. Merkez Bankası aşırı oynaklık nedeniyle gerekli görülen günlerde döviz satım ihale tutarının bir gün önceden ilan edilen asgari tutarın 30 milyon dolar fazlasına kadar artırılabileceğini açıkladı. Afet mağduru çiftçiye erteleme eşitli afetler nedeniyle ürünleri, Ç hayvan varlıkları, tesisleri veya seraları en az yüzde 30 zarar gören, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı gerçek ve tüzelkişilerin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine (TKK) olan kredi borçları 1 yıl ertelenecek. Borç ertelemesi, 1 Ocak31 Aralık 2015 tarihlerini ve “düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı kapsamındaki kredi borçları”nı kapsayacak. Uygulamadan, 2015 içerisinde yangın, aşırı sıcak, samyeli, çiğ, heyelan, taban suyu yükselmesi, selsu baskını, fırtına, aşırı yağış, kar fırtınası, dolu, kırağı, don, kuraklık, yıldırım düşmesi ve hortum afetlerine maruz kalan ve bu afetler sebebiyle ekilişleri, ürünleri, hayvan varlıkları, tesisleri veya seraları en az yüzde 30 zarar gören ve bu durumları il veya ilçe hasar tespit komisyonlarınca belirlenen ÇKS ve bakanlığın diğer kayıt sistemlerine kayıtlı gerçek ve tüzelkişi üreticileri yararlanacak. Çiftçilerin kredi borçları, vade tarihinden itibaren 1 yıl süreyle ertelenecek. l ANKARA / Cumhuriyet Oto yan sanayi 360 milyon TL kaybetti Taşıt Araçları Yan Sanayi Derneği Başkanı Mehmet Dudaroğlu, sanayinin, Avro/dolar paritesinin olumsuz etkisiyle yılın ilk üç ayında ihracatta 360 milyon lira kayba uğradığını, kaybın telafisinin dolar bölgesine yönelinmesini gerektiğini söyledi. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, ihracat martta yüzde 13.4 azalışla 11.23 milyar dolar; ilk çeyrekte de yüzde 6.8 düştü. l Ekonomi Servisi Fransa’da, hükümetin bütçe açığını kapatmak için emeklilik yaşını yükseltme ve çalışanları çıkarma planlarına karşı çıkan sendikalara büyük destek geldi. 2 bin uçuşun iptal edildiği ülkede metrolar da çalışmadı. Fransa’da greve büyük katılım F ce devlet okulları tatil edildi. Hava trafik kontrolü çalışanları da eylemdeydi. Çalışma koşullarını protesto eden hava kontrolü çalışanlarının eylemi nedeniyle 2 bin uçuş iptal edildi. İş bırakma eylemine katılanlar arasında Eyfel Kulesi çalışanları da vardı. Tarihi ve turistik kule, ziyaretçilere bir süre kapandı. Fransa’da hükümet, bütçe açığını kapatmak için kamu harcamalarını 50 milyar Avro kısmayı planlıyor. Hükümetin, emeklilik yaşını yükseltme planı ve çalışanların işten çıkarılmasını kolaylaştırmayı hedeflemesi tepki çekiyor. l Ekonomi Servisi ransa’da hükümetin kamu harcamalarını azaltma planlarına tepki gösteren Fransalılar greve gitti. Ülkenin dört bir yanında binlerce kişi protesto için sokağa çıktı. Birçok kent ve kasabada gösteriler düzenlendi. Kamu sektöründe çalışanlar greve gitti. Öğretmenler derslere girmeyin C M Y B