Katalog

Cuma 27 Mart 2015 EDİTÖR: CEYDA KARAN TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ Dünya 19 Sünni cephe İran’dan hıncını Yemen’de aldı SuudiKörfez öncülüğünde 10 Sünni ülke, İran etkisine girdiği iddiasıyla Yemen’e hava saldırısı başlattı. Karadan işgal de masada örfez’in Sünni monarşileri Ortadoğu’da artan İran etkisinin dizginlemek üzere düğmeye Yemen’den bastı. 2011 Arap isyanlarından beri durulmayan Yemen’de toplumsal muhalefeti birleştiren Şii Husiler ile Riyad’ın 2012’de iktidardan indirdiği eski rakipleri Ali Abdullah Salih’in, Devlet Başkanı Mansur Hadi’nin sığındığı Güney Yemen’in başkenti Aden’in kapılarına dayanması karşısında, Suud harekete geçti. Umman hariç Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) üyesi beş ülke ile, Mısır, Pakistan, Ürdün, Sudan ve Fas’ın da desteğiyle dün sabaha karşı Yemen’e ‘Kararlı fırtına’ adlı operasyon başlatıldı. Gerekçe olarak Hadi’nin çağrısı üzerine Yemen’in ‘İran’ın uydusu’ diye nitelenen ‘Şii Husiler’den kurtarılması’ konuldu. Hava saldırılarını karadan işgalin izlemesinden korkuluyor. Operasyonu Suudi Arabistan’ın Washington büyükelçisi Adil El Cubeyr duyurdu. El Cubeyr, BM Güvenlik Konseyi’nin resmi onayını taşımayan operasyonu “Meşru hükümeti korumak için ne gerekiyorsa yapacağız” diye sundu. El Cubeyir, ABD’nin ‘en üst düzeyde’ onayını ve desteğini aldıklarını ekledi. Körfez yetkilileri İran lehine stratejik gelişmelere izin veremeyeceklerini söyleyip Yemen’in ‘kırmızı çizgileri’ olduğunu belirtti. Yemen Dışişleri Bakanı Riad Yassin de memnuniyetlerini aktarıp, “Umarım Husiler mantığın sesini dinler. Bizi buna zorladılar” dedi. Yasin, İran’ın belirleyiciliğinin ‘Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerine saplanmış bir hançer’ diye niteledi. Ve ardından Suudi Arabistan’ın 100 savaş uçağı ile sınıra yığdığı 150 bin askerle öncülük ettiği koalisyon kendini belli etti. Birleşik Arap Emirlikleri’nin 30, Kuveyt’in 15, Katar’ın 10, Bahreyn’in 12, ürdün’ün 6, Fas ve Sudan’ın sayısı belirsiz savaş uçağıyla destek verdiği operasyona Mısır uçaklarının yanı sıra donanmasını sevk etti. Pakistan Suud’un tehlikeyi düşmesi halinde müdahil olacağını belirterek askeri heyet gönderdi. Ağır hava saldırılarında muzeyde başkent Sanaa havaalanı, El Duleymi üssü ile El Samaa üssünün yanında Suudi sınırındaki Malaheez ve Saada’da sivil havaalanı vuruldu. K Herkes Bab ül Mendeb Boğazı’na dikkat kesildi Dünyanın dikkati Kızılde niz’in çıkışında Aden körfezi ile Süveyş Kanalı’nı birleştiren stratejik Bab ül Mendeb (Hüzün Kapısı) Boğazı’nda. Mısır’a ait 4 savaş gemisinin Süveyş Kanalı’nı geçip Aden Körfezi’ne ilerlediği haberi gelirken, ABD’in Körfez güçleri komutanı General Lloyd Austin dün Bab ül Mendeb’in güvenliğinin Körfez’deki ve Avrupalı ortaklarıyla sağlanacağını duyurdu. Bab ül Mendeb, Hint Okyanusu ile Güneydoğu Asya’yı Süveyş Kanalı yoluyla Akdeniz ve Avrupa’ya bağlayan deniz ticaret yolunda. Afrika ile Arap Yarımadası’nı ayıran bölgenin kuzeydoğusunda Yemen, güneybatısında Somali ve Cibuti var. İran’ın kilometrelerce ötedeki bu boğazı kontrolü istediği iddia ediliyor. Boğazdan ABD, Asya ve Avrupa’ya günlük 4 milyon varil petrol taşınıyor. Boğaz, Afrika Boynuzu, Mısır ve Sudan üzerinde ‘güç oluşturmak’ açısından da kritik önemde. KÜNYE: YEMEN Sanaa Havaalanı bölgesindeki siviller Suudi ve Körfez uçaklarının hedefi oldu. Aralarında kadın ve çocuklarında bulunduğu en az 14 kişinin öldüğü, onlarca yaralı olduğu belirtiliyor. 185 uçak Mısır gemileri Yoksul ve stratejik ülke ÖNEMİ: Yemen Arap Yarımadası’nın güneyinde petrol zengini Suudi Arabistan’ın komşusu olarak stratejik önemi büyük fakat bölgenin en yoksul ülkesi. Arabistan yarımadasının tek cumhuriyeti. 20. yüzyıldaki bölünmüşlük 1994’te çıkan içsavaşta Sovyet blokundaki Güney Yemen’in dönemin Devlet Başkanıı Ali Abdullah Salih tarafından ezilmesiyle ülke birleşti. 33 yıl iktidarda kalan Salih 2011’deki Arap isyanları sürecinde 2012’de Riyad tarafından ‘istifa ettirildi’. Yerine yardımcısı Mansur Hadi geçirildi. HUSİLER KİM?: Nüfusun üçte birini oluşturan Şiiliğin Zeydilik koluna mensular. Ensarullah örgütüyle tanınıyor. Kuzey’de 1962’deki bağımsızlığa dek imamlık sistemi altında yaşadılar. Hareket 1992’de üniversitelerde örgütlendi, ABD’nin 2003’teki Irak işgalini takiben 2004’de ABD ve İsrail karşıtı eylemlerde çok sayıda kişi tutuklanırken, lideri Hüseyin Bedrettin elHusi özerklik için silahlı isyan başlattı. Suud ve Salih yönetimi pek çok operasyona rağmen Husilere boyun eğdiremedi. 2004’te öldürülen ağabeyinin yerine geçen Abdül Melik elHusi hareketin lideri oldu. Husiler 2011 Arap isyanlarında yine bir Zeydi olan Salih’i karşısına aldı, desteğini genişletti. 27 Ocak 2011’de Salih’i deviren isyanda etkili oldu. Husiler Salih’e dokunulmazlık veren anlaşmayı reddetti, yerine geçen Hadi’nin başkanlık ettiği Ulusal Diyalog Konferansı’na katıldılar. Ama 2 yıllık geçiş sürecinde Hadi vaadlerini tutmayınca Husiler 2014 Ağustos’unda isyan başlattı. AQIM: Hem Hadi hem Husiler hem de ABD’nin İHA saldırılarıyla savaştığı El Kaide’nin ‘en tehlikeli’ kolu Arabistan Yarımadası’ndaki El Kaide (AQAP). El Kaide sorununa Mart 2015’te Yemen’de beliren IŞİD unsuru eklendi. Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah El Sisi’nin önerdiği Arap Gücü hayata geçiyor. Arap Birliği tarihi bir girişimle bölgesel tehditlerle başedecek Ortak Arap Gücü kurulmasını gündemine aldı. Genel Sekreter Nebil el Arabi, hazırlanan taslağın haftasonu Şarm el Şeyh zirvesine sunulacağını duyururken, “Tarihi bir girişimle ilk kez böyle bir güç yaratılıyor” dedi. Körfez ülkelerinin yanında Mısır, Ürdün ve Fas şimdiden katılımlarını beyan etti. El Massir doktorları hastanelere çağırdı. Okulların kapatıldığı, benzin istasyonlarının önünde kuyruklar oluştuğu Sanaa’dan yüzlerce sivilin kaçtığı haberleri geliyor. Güneyde Aden’de ise eski Başkan Salih’e bağlı birliklerin bulunduğu havaalanı, ABD’nin tahliye ettiği El Anad üssü ile Taiz’deki El Tarık üssü ve havaalanı vuruldu. 20’den fazla insanın öldüğü Aden Havaalanı’nı ağır çatışmaların ardından Hadi’ye bağlı birlikler geri aldı. Aden’in merkezinde Hadi’yi destekleyenler memnun kalırken, orduya ait depoların yağmalandığı, bazı semtlerde çatışmalar çıktığı, en az 8 kişinin öldüğü belirtildi. Lahj’da da şiddetli çatışmalarda en az 18 kişi hayatını yitirdi. Riyad Yemen hava sahasını limanlarını kapalı bölge ilan etti. Kendi sınırlarında 7 havaalanında da uçuşları askıya alıp sınırlar ve petrol tesislerinde güvenliği artırdı. Suudi savunma kaynakları düzenin tesisi için kara operasyonu gerekebileceğini söylese de askeri sözcü Ahmet Assiri, yakında bir planları olmadığını söyledi. Husilere yardıma izin vermeyeceklerini belirten sözcü müdahalenin hedefe ulaşana dek süreceğini kaydetti. Üç Mısır askeri ve güvenlik kaynağı ise havasaldırıları başarılı olunca Suudi sınırından ve Kızıldeniz ile Arap Denizi’nden kara operasyonu başlayacağını söyledi. El Sisi’nin Arap Gücü gerçek oluyor Husilerin uçaksavarlarla yanıt verdiği El Duleymi etrafında 7 evin vurulduğu ve kadın çocuk dahil en az 14 sivilin öldüğü belirtildi. İnsanlar enkazdan kan içindeki ölü ve yaralıları çıkarmaya çalıştı. Bir Yemenli, “Neden sivilleri vuruyorsunuz” diye feryat etti. Sanaa’daki başkanlık sarayı da vurulurken eski kentte ‘Amerika’ya ölüm’ sloganlı gösteri düzenlendi. Bir Husi isyancısı, “Bu Suudi, ABD ve İsrail suçları bizi yıldırmayacak tersine kararlılığımız artıyor” tepkisini gösterdi. İsyancıların televizyonu ‘Önce hava sonra kara’ Siviller bedel ödüyor Ensarullah lideri Abdülmelik, el Mesireh televizyonuna çıkıp Suud’u ‘şeytani komşu’ ilan etti, “gayrıadil ve gayrımeşru bir suç” dediği saldırılar için, “Yemen halkı işgale karşı durmaya, özgürlüğü ve onurunu korumaya kararlı” dedi. Husil yetkili Muhammed el Bukhaiti İran’a ihtiyaçları olmadığını belirtip, “Pişman olacak” açıklaması yaptı. ‘Şeytani komşu’ Tahran çok öfkelendi ama müdahale etmiyor İran, ‘Yemen’e saldırı derhal dursun’ dedi, ama askeri misillemeyi dışladı. Ruhani, ‘Yabancı orduların müdahalesi tehlikelidir’ dedi. Yemen’e müdahale ettiği iddialarını reddeden İran, Suud öncülüğündeki Sünni ülkelerin Yemen ve halkına askeri saldırganlığının derhal sona erdirilmesini talep etse de askeri misillemeyi dışladı. Üst düzey bir İranlı yetkili, “İran tüm olası siyasi yolları kullanıp Yemen’de tansiyonu düşürecek. Askeri müdahale Tahran için seçenek değildir” dedi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dün operasyonu ‘askeri saldırganlık’ diye niteleyerek komşu ülkelere yönelik bütün askeri müdahaleleri kınadığını açıkladı. “Yabancı orduların müdahalesi tehlikelidir ve krizleri derinleştirir” diyerek bölge ülkelerinin krizi tırmandırmaktan kaçınması gerektiğini belirten Ruhani, Yemen’in sorunlarının askeri çözümleri olmadığının altını çizdi. zi kontrol etmek için her çabayı harcayacağını belirtti. Saldırının sadece kan dökülmesini getireceğini belirten Zarif şu ifadeleri kullandı: “Bölgedeki ülkelerini de Batı’yı da hep dikkatli olup kısa görüşlü oyunlara girmemeleri için, El Kaide ve Daiş’in yönünde gitmemeleri için uyardık.” Dışişleri Sözcüsü Marziye Afham saldırı için “Bölgede terörizmin ve aşırılıkçılığın güçlenmesine neden olacak ve Yemen’de barışçı çözüm fırsatlarının bitirecek” ifadelerini kullandı. İran Cumhurbaşkanı Ruhani: Yemen’in sorunlarının askeri çözümleri yok. ABD katılmıyor destekliyor ABD yönetimi Suudi/Körfez/ Sünni bloğunun Yemen saldırısına doğrudan katılmasa da aktif destek açıkladı. Beyaz Saray açıklamasında, ‘ABD Başkanı Barack Obama Suudi öncülüğündeki askeri operasyona lojistik ve istihbarat desteği sunulması talimatı verdi’ denildi. Riyad ile Ortak Planlama Birimi kurulduğu belirtilirken, ABD yetkilileri Riyad’a yakıt ve erken uyarı uçakları göndereceklerini aktardı. Washington, ayrıca Yemen’deki El Kaide’nin de yakından izleneceğini de vurguladı. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Bernadette Meehan “Husileri istikrarsızlaştırıcı askeri eylemlerini acilen durdurmaları ve siyasi diyaloğun parçası olarak müzakerelere geri dönmeleri için güçlü biçimde uyarıyoruz” diye konuştu. Riyad’a kaçan Hadi’ye özel karşılama Aden’den kaçtığı dün akşam doğrulanan Yemen’in ‘firari’ Devlet Başkanı Mansur Hadi’nin el Mukalla limanından tekne ile Umman’a geçip geceyi geçirdiği, dün de uçakla Riyad’a geçtiği anlaşıldı. Hadi’yi Riyad’daki havaalanında Suudi Savunma Bakanı Prens Muhammed bin Salman karşıladı. Hadi, haftasonu Şarm el Şeyh’te düzenlenecek Arap Birliği zirvesine katılıyor. ‘Geçici başkenti’ Aden’e dönüp dönmeyeceği meçhul. Suudi operasyon odası Suudi Arabistan da ‘modaya uydu’ ve ‘Kararlı Fırtına’ ismini verdiği Yemen operasyonu için kurduğu ‘operasyon odasının’ görüntülerini dünyaya sergiledi. Çiçeği burnunda Suudi Kralı Salman bin Abdülaziz’in talimatıyla başlatılan operasyonla ilgili yayınlanan fotoğraflarda, Riyad’daki komuta ve kontrol merkezinde Kral’ın 35 yaşındaki oğlu Savunma Bakanı Salman bin Abdülaziz ile 2. Veliaht Prens ve İçişleri Bakanı Nayef Abdülaziz başkanlığında toplanan Suudi hava kuvvetleri yetkilileri görülüyor. ‘Gözüne kaçacak’ KaideDaiş yolu ikazı ABD ile nükleer görüşmeler için Lausanne’da bulunan Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif saldırıların derhal durmasını isteyerek, İran’ın Yemen’deki kri İran Meclisi Dış Siyaset Komisyonu Başkanı Alaaddin Burucerdi ise “Suud bölgede yeni bir savaşın ateşini yakarak umarsızlığını sergiliyor. Bu yangının dumanı Arabistan’ın gözüne kaçacaktır” çıkışı yaptı. Burucerdi, “Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri ABD’nin izni olmadan bunu yapamazlardı” diye ekledi. Kerry ile temas ABD Dışişleri Bakanı John Kerry dün İran’da nükleer görüşmelere gittiği Lausanne’da video konferans ile Körfez bakanlarıyla görüşürken, yakın temasta kalınması kararlaştırıldı. Dışişleri sözcüsü Jeff Rathke Yemen’de müzakereli çözümden yana olduklarını ancak Riyad’ askeri eyleme iten kaygılarını anladıklarını belirtti. C M Y B