Katalog

Çarşamba 9 Aralık 2015 KULTUR n ktidarı İ Eski evleri yenileyen sanat kolektifine Turner ödülü Çağdaş sanatta küresel gündemi belirleyen 31. Turner Sanat Ödülü, bu yıl, ülkenin Liverpool şehrinde eski evleri yenileme projesiyle kolektif girişim Assemble’ye verildi. Mimarlık ve tasarım kolektif girişimi Assemble, EDİTÖR: CEREN ÇIPLAK TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ İskoçya’nın Glasgow kentinde düzenlenen törenle ödülünü aldı. Ödül için kısa listeye kalan sanatçılar arasında Assemble girişiminin yanı sıra Bonnie Camplin, Janice Kerbel ve Nicole Wermers yer aldı. kultur@cumhuriyet.com.tr ‘otoriterleşmesinde suç bizim’ CEREN ÇIPLAK 52. Antalya Film Festivali’nde “Sarmaşık” filmiyle ödülleri toplayan ve ödül konuşması sansürlenen yönetmen Tolga Karaçelik: 15 Sakın şaşırma... dığımızı sandığımız şairin kısacık yaşamının hiç bilinmeyen, az bilinen ya da yanlış bilinen yönlerini gün yüzüne çıkarıyor. Kuşkusuz, yeri geldikçe, yaşadıklarının kimi şiirlerine nasıl yansıdığını da ortaya koyarak. İşin aslı, belgelerden yola çıkarak, romansı bir dünya kuruyor Oral; kahramanı Orhan Veli olan bir dünya. Fotoğraflar ve mektuplarla aralanan, çevresindeki insanlarla canlanan bir dünya... 52 . Uluslararası Antalya Film Festivali’nde ‘En İyi Film’, ‘En İyi Yönetmen’, ‘En İyi Senaryo’, ‘En İyi Erkek Oyuncu’ ödüllerini toplayan “Sarmaşık” filminin senaristi ve yönetmeni Tolga Karaçelik’in ödül gecesindeki konuşması, ekrana “ses var, görüntü yok” şeklinde yansıdı! Aldığı ödüllerle festivalin ve gecenin ‘tek adam’ı olan Karaçelik’in ödül konuşması ekranda sansürlendi, tören sonrasında da yazılı ve ‘ak’ medyaya yansıtılmadı. Yönetmen, ödülünü gazetemiz Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar ile Ankara Temsilcimiz Erdem Gül’e armağan etmiş ve “Siz içeride olduğunuz sürece biz de içerideyiz” demişti. Filminde bir şilepteki ilişkiler üzerinden iktidar olgusunu ele alan Karaçelik, “İktidarın otoriteleşmesinde en çok bizi suçluyorum,” diyor. n Bir yönetmen olarak törende oluşan bu ‘kadraj’ı nasıl yorumluyorsunuz?  Sabah kalktığımda aklıma, Can Dündar ve Erdem Gül geldi. Zaman zaman aklıma geliyorlar. Aklıma geldiklerini, birçoğumuzun sürekli aklında olduklarını biliyorlar mıdır diye düşündüm. Sahneye çıktığımda bunu anlatmak istedim, duysunlar istedim. O yüzden ‘Biz biliyoruz ki siz ordayken biz de oradayız, ama lütfen siz de bilin ki biz burada olduğumuz sürece siz de buradasınız’ diye bir cümle söyledim. Benim için bile spontane gelişen bu konuşmaya Ahaber de hazırlıksız yakalandı, görüntüyü kesebilmişler ama sesi kesemediler. n Sonra ödüller için yeniden sahneye çıktığınızda da, “Kötü bir şey söylemeyeceğim,” dediniz. Neden “kötü bir şey” demediniz? Sahneye tekrar çıktığımda konuşmamı kesmeye çalıştıklarını fark ettiğimi ve Nadir’in kardeşlikten bahseden konuşmasını yarıda kestiklerini ifşa etmek için o cümleyi kurdum, kendi tarzımda “yaklaş gel bir şey diyeceğim” dedim. Antalya Film Festivali’nde emeği geçen o kadar insan var, onlara teşekkür etmek istedim. Şimdi yukarıda gerginlerdir, o çalışanlara Canlar diye seslensem; ki bazen sevdiklerime öyle seslenirim, “Can (Dündar)” dedi, keselim” durumu olmasın diye biraz rahatlasınlar istedim. A Haber’de Karaçelik’in, ödülünü Can Dündar ile Erdem Gül’e adadığı konuşması ekranlarda sansürlenmişti. Yönetmen, “Sabah kalktığımda aklıma, Dündar ve Gül geldi. Zaman zaman aklıma geliyorlar. Aklıma geldiklerini, birçoğumuzun sürekli aklında olduklarını biliyorlar mıdır diye düşündüm. Sahneye çıktığımda bunu anlatmak istedim, duysunlar istedim” diyor. çalışanları tanıyorum, güzel insanlar. Daha sonra, emrin “yukarıdan geldiğini” öğrendim, festival yönetiminin bu olayla alakası olmadığını, hatta bu kesmeler yüzünden sert tartışmalar çıkardıklarını da biliyorum. Kimseye kırgın değilim. n “Sarmaşık”la “En İyi Erkek Oyuncu Ödülü”nü alan Nadir Sarıbacak’ın da kardeşliğe odaklandığı “rakı muhabbeti” kesildi. Tören sonrası partide biz kadehlerimizi muhabbete kaldırdık. Peki, sizin kadehler...? Ben kadehimi en çok bu filmin artık benden kopmasına kaldırdım. Bu kadar özendiğin, her şeyiyle uğraştığın, sürekli kafanda olan bir şey hakkında artık yapabileceğim bir şey yok. Onu artık seyirciye bırakabilirim. Bu belki de İstanbul Film Festivali’nde yaşanacaktı; başka bir sansür olayı sebebiyle olmadı. Adana Film Festivali’nde de olmadı, olamadı. Yönetmenler katılamadı hatırlarsanız. Seyirci ile buluşmamız biraz daha ertelenseydi delirebilirdim. Gerçekten delirebilirdim, abartmıyorum. Sosyal hayatımda çekilmez bir adam olmaya doğru gidiyordum. Şimdi rahatım, sakinim. Tebessüm ediyorum. n Nadir Sarıbacak’ın muhabbettine buz katılmasını nasıl yorumlarsınız? Nadir’in sesi neden kısıldı onu hiç anlamadım. Tahminim benim konuşmam sebebiyle gerilmişlerdi. Nadir çıktı duygusal bir şeyler söylemeye başladı, anlamadılar. Bu bir şeyler söylüyor ama anlamadık keselim mi dediler, ne dediler bilemiyorum ve kestiler. Kardeşlik diyor adam, muhabbet diyor. O kadar anlamadım ki çocuklukları ile ilgili bir travmadan bile kaynaklanabilir zannımca, yani her şey olabilir. Yani ne bileyim babası rakı içip eve geliyordur, kesin bunu diyen sevmiyordur yani rakıyı, dayanamayıp kesmiştir o bile olabilir. Hatta bunu daha çok anlayabilirim. Böyle bir psikolojik tarafı olduğunu bil ‘Karşısında durmalıyız’ “İktidarın doğasında daha fazla iktidar vardır. Otoriteleşmeye karşı en son iktidarı suçlarım. Karşısında durulmazsa, sen de ben de baskıcılaşırız. Aşk hayatında bile böyle bu. Karşındakine, ‘Bir dakika, ne yapıyorsun?’ demezsen aradaki dengeler bozulur. En çok bizi, sizi suçluyorum iktidarın otoriterleşmesinde.” seydi Nadir’de rakı demezdi şarap derdi, kimseyi kırmak istemez o, iyi tanırım. n “Sarmaşık”ın gemisi bir Karaçelik, filminde “Gemi gitmiyor, peki kaptan ile ne yapacağız?” diye soruyor. ‘Ertelense delirirdim’ debiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne yeni girmiştim. Hocam Cevat Çapan daha ilk dersinde kürsünün önünde durdu ve şöyle dedi: “gemliğe doğru / denizi göreceksin / sakın şaşırma.” Sonra da sordu: “Bu bir şiir midir, değil midir?” Kalabalık sınıfta ilkin bir sessizlik oldu, sonra herkes kendini bereketli bir şiir tartışmasının içinde buldu. Öğrencilik yaşamımda bundan daha “kışkırtıcı” ve “şaşırtıcı” bir ders başlangıcı anımsamıyorum. Haluk Oral’ın kısa bir süre önce yayımlanan “Bir Roman Kahramanı Orhan Veli” kitabı da, o küçük dizenin şairinin yaşamındaki bilinmeyenleri ya da yanlış bilinenleri açığa çıkarmasıyla aynı ölçüde “kışkırtıcı” ve “şaşırtıcı”. Bizde, son yıllarda bir artış göstermekle birlikte, derinlikli biyografiler azdır. Özellikle de edebiyat alanında. En nitelikli yazarlarımız, şairlerimizin bile sağlam bir araştırmaya dayalı biyografileri varla yok arasıdır. Oral’ın kitabı ise, alışılmış biyografilerin de çok ötesine geçen bir çalışma. Denilebilir ki, Orhan Veli’nin okuru afallatıveren şiirlerine yaKitaptan bir fotoğraf: Sabahatkışır biçimde kaleme alınmış tin Eyuboğlu’nun evinin balkobir yapıt. nunda, ‘asılan’ Orhan Veli. Kaldı ki, Oral da, Orhan Veli’nin yaşamını araştırdıOral’ın “Bir Roman Kahğı 15 yıl boyunca, incelediramanı Orhan Veli” kitabını ği arşiv malzemesinden, eliokuyunca, yıllardır dilinizde ne geçen belgelerden, tanışgezdirdiğiniz şiirlerin doğaltığı kişilerden pek çok ipuculık, yalınlık ve alaycılığının nu bir araya getirdiğinde, bilhangi yaşanmışlıklardan südiği Orhan Veli’den çok değizüldüğünü göreceksiniz. şik ve daha derinlikli bir portOkuduğumda, keşke reyle karşılaştığını söyleme“Garip”teki dostları Oktay Riden edemiyor. fat ve Melih Cevdet için de Ve pek çok şiirini ezbere böyle birer kitap yazılsa diye okuduğumuz, yakından tanıgeçirdim içimden... E ‘Film TV’ler için sert bulundu!’ “Filmi, televizyonlara sa rt se ki, tamadık ne yazık bulundu. Kimisi dil bakımından uygun bulma r ple be se a şk ba isi dı, kim r ltü Kü den. Oysaki bu film ı. ald k ste de an Bakanlığı’nd Tolga Karaçelik ‘Emir yukarıdan geldi’ Türkiye mi? Sarmaşık’ı yazarken kafamdaki ana cümle, “İşlevini kaybeden bir otorite, var olan hiyerarşiyi devam ettirmek için ne gibi yöntemlere başvurur?” idi. Yani “Gemi gitmiyor, peki kaptan ile ne yapacağız” soru buydu. ‘Sarmaşık eşittir Türkiye’ demekten ziyade, Sarmaşık’ın iktidar ilişkilerini inceleyen bir film olduğunu söyleyebilirim. Türkiye’de gözlemde bulunduğum iktidar ilişkileri hakkında görüşlerimi ortaya da koyduğum bir filmdir bu. Karakterlerim ait oldukları sosyal grupları temsil etmezler. İsmail dinci ke simi temsil etmez, fakat yazıldıkları sosyal grupların özelliklerini barındırırlar. Toplumsal tarafının yanı sıra kişilerin iç dünyalarının nasıl evrileceğini de düşündüğüm bir filmdir. Gerçekten bilemiyorum. Türkiye insanı çok hızlı ve radikal kararlar da alabilen bir yapıda. Tek bildiğim bir sakinleşmeye ihtiyacımızın şiddetle olduğu. Filmde Alper’in dediği gibi “Bir oturalım konuşalım beyler, ne yapalım ölelim mi yani?” n Filmdeki Kürt adlı karakterin adı neden Kürt? Neden kişinin etnik kimliğini isim olarak kullanmayı tercih ettiniz?  Kürt’ün nasıl ki filmde bir görünür olması bir yok olması ve konuşmaması bir seçimimse adının olmaması da bir seçimimdir. Kürt, iktidar mücadelesi  icinde olmamayı seçiyor. Güçlü ve ne tarafa geçerse orası güçleniyor, sessiz olduğunda daha tehlikeli kalıyor. Kürt neden sessizse aynı sebepten dolayı da adı yok. Kürt’ü, iktidar mücadelesi içinde bu şekilde anlatabileceğim için seçtim.  (cerenciplak@gmail.com) Ani yakınlarında kaya resimleri keşfedildi Kars Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Vedat Akçayöz, Ani ören kenti yakınındaki Alem köyü çevresinde kaya resimleri bulduklarını, tescil için Müze Müdürlüğü’ne başvurduklarını söyledi. Akçayöz, Türkiye Ermenistan sınırındaki Ani ören kentine 11 kilometre uzaklıktaki Alem köyünde kazıma tekniği ile yapıl mış, av sahnelerini betimleyen at, köpek, dağkeçisi, geyik ve insanı anlatan 14 kaya resmi bulduklarını bildirdi. l Kültür Servisi Pamuk, düşünceleriyle ‘Dünya sıralamasında’ obel ödüllü yazarımız Orhan Pamuk, internette global çapta yapılan sohbet haritalarının analizini çıkaran ve bu konuşmalar içinde en çok sözü edilen, en etkili olan isimleri sınıflandıran 2015 Ulusal Düşünce (Kanaat) Liderleri İndeksi, The World Post ve Zürih merkezli Gottlieb Duttweiler Enstitüsü tarafından hazırlanan listede dünya dördüncüsü seçildi. Son romanı ‘Kafamda Bir Tu N haflık’ ile 42 dile çevrilen ve küresel gündem yaratan Pamuk, 10 yıl evvel de, Time dergisi tarafından dünyanın en etkili 100 kişisinden biri seçilmişti. Papa Francis (Katoliklerin ruhani lideri), 2 Paulo Coelho (romancı), 3 Muhammed Yunus (küçük sermaye sahibini koruyan halk ekonomisti), 4 Orhan Pamuk, 5 Edward Snowden (wi Dünyaya yön verdiler yırsever), 14 Noam kileaks kahramanı), 6 Umberto Eco (yaChomsky (dilbilimcizar – filozof), 7 Ricsiyasal yorumcu), 15hard Dawkins(biyolog Papa Benedict, 16 Pe evrim teoristi), 8Dater Singer (filozof), 17lai Lama (Tibet’in ruDeepak Chopra (alhani lideri), 9 Yo Yo ternatif tıp uzmanı), Ma (viyolonselist), 1018 Ernesto Zedillo Al Gore (çevreciye(politikacı), 19 Stepşilci), 11 Henry KisOrhan Pamuk hen Hawking (fizikçi), senger (politikacı), 20 Joseph Stiglitz (ekonomist). 12 Tim Berners Lee (bilim adamı), 13 George Soros (sosyal ha l Kültür Servisi C M Y B