Katalog

3 HAZİRAN 2014 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Merkez Bankası Başkanı Başçı, Bakanlar Kurulu’ndaki sunumunda mevcut politikayı savundu Enflasyon düşer inşallah ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) bahsederken bunun enflasyonun da Yarım puanlık faiz indiriminin ar nedeni olduğunu iddia ediyorlardı. dından Başbakan Tayyip Erdoğan’ın TCMB Başkanı Başçı’nın Bakanlar sert eleştirilerine hedef olan Merkez Kurulu’nda yaptığı sunum, daha sonBankası Başkanı Erdem Başçı, Ba ra Bankanın internet sitesinde yayımkanlar Kurulu’na faiz sunumu yap landı. Başçı, sunumunda enflasyonda tı. Piyasaların merakla beklediği top düşüşün Haziran’dan itibaren başlalantının ardından gazetecilerle karşı yacağını ve büyüme hızının yüzde 4 laşan Başçı açıklama yapmayacağı seviyesine yakın seyrettiğini söylenı bildirirken, “Enflasyon düşecek di. Sunumda dikkati çekebilecek deinşallah” dedi. ğerlendirme ve alt başlıklar şöyle: Başbakanlık’a protokol kapısı ye4 GSYİH’nin büyüme hızı yüzde rine personel ve ziyaret yakın seyrediyor. u Piyasaların merakla 4’e kapısından alınan Baş4 Enflasyonda tebeklediği sunumda çı, Erdoğan ve bakanlape nokta mayıs ayı ra faiz indirimi ile ilgili ”enflasyon öyle mi düşer verisinde gözleneson gelişmeleri aktardı cek. Düşüşün hazive kurul üyelerine bilgi böyle mi” tartışması ağırlık ran ayı verisinden kazandı. Merkez Bankası itibaren başlayacağı verdi. Yaklaşık 1.5 saat sunum yapan Erdem Başçı, kendisini sert sözlerle tahmin ediliyor. Başçı, Başbakanlık’tan 4 Cari işlemler eleştiren Başbakan Erdoğan’ın açığı ayrılırken gazetecilerin iyileşecek. sorusu üzerine, “Sunum önünde, parasal sıkılaştırma 4 Fed’in çıkış singayet iyi geçti, enflasyali ABD tahvil faiztedbirlerinin beklenen yonu düşüreceğiz inşal sonuçları vermekte olduğunu, lerinin artmasına nelah” sözleriyle yetindi. den oldu. ABD M e r k e z TL’nin değerini koruduğunu, 4 Reel faizler küBankası’nın (Fed) çıenflasyonu frenlemekte resel kriz öncesi sevikış sinyalinin ABD tahyararlı olduğunu söyledi. yesinin altında. vil faizlerinin artmasına 4 Cari açık veren neden olduğunu anlatan diğer ülkelerde de Başçı’nın sunumunda, faizlerle ilgi uzun vadeli tahvil faizleri arttı. li olarak “parasal sıkılaştırma ted4 Parasal sıkılaştırma tedbirleri birlerinin beklenen sonuçları ver beklenen sonuçları veriyor. mekte olduğu, kısa vadeli faizler4 Kısa vadeli faizlerdeki geçici deki geçici sıkılaştırmanın enflas sıkılaştırma enflasyonla mücadeleyonla mücadelede etkili bir araç de etkili bir araç. olarak kullanıldığı ve bunun so4 Parasal sıkılaştırmayla Türk linucunda TL’deki hızlı değer kay rasındaki hızlı değer kaybı önlendi. bının önlendiği” vurgulandı. Bilin4 Parasal sıkılaştırma döviz kurladiği gibi Başbakan ve ekonomi da rı üzerinde kayda değer bir etki yaptı nışmanları, faizlerin yüksekliğinden 4 Mali disiplinin devamı gerekir. Zorunlu Seçenek İmam Hatipler Hani biz hâlâ yürürlükteki anayasal, yasal düzen içinde, söz konusu düzenin ayakta tutulmasından sorumlu olacak, İktidarlarının kamu yararı, yasamayürütmeyargı bağımsızlığına, hukuk devleti düzenine aykırı yasalar ve icraatlarını denetleme görevini üstlenecek, devletimizi temsil edecek cumhurbaşkanımızı seçmek üzere sandığa gidip oy kullanacağımıza inanıyoruz ya... İktidarlarının yetkili, hukukçu bakanları hafta sonu açık açık söylediler, “Adayımız Başbakan Erdoğan’dır, partili başkanımız olarak başkanımız olacak. Sonra da gereken anayasal değişikliği yaparak başkanlık sistemine geçeceğiz..” dediler, İktidarları adına, inançla yol haritalarını çizdiler ya... Hiç kuşkunuz olmasın Başbakan Erdoğan’ın Başbakanlık olanakları ile son dakikaya kadar yürütülecek seçim kampanyası sürecinde, diğer adayların da belirlenmesi sonrası bire bir yürütülecek oy isteme turlarında hukuken parlamenter düzen içinde yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucundan, sihirbazın “kuş çıkarması” örneği, başkanlık sistemine geçişin, AKP içinden yara bere alınmadan, dağılmadan, “çok güçlü sihirle” nasıl çıkarılacağının yollarına, öncelikle AKP’li seçmenler inandırılmaya çalışılacak... Erdoğan’ın seçilmesi garantisi, sonra Gül’ün küstürülmeden AKP kongresinde geçici başbakanlığa razı edilmesi, sonra Erdoğan’ın partili başkan kimliğini yani parti içindeki otoriter gücünü yitirmeden, zorunlu anayasal değişiklikleri ile güçlü başkanlık sistemine zıplatılmasında atılacak adımların büyülü, sihirli yol haritası.. AKP’yi Erdoğan liderliğinde, dağılmadan ayakta tutacak formül olarak çizilmiş, sorgulanmadan yürünmesi istenen yol haritası kabaca bu.. “Her istediğini yapmaya muktedir, hangi süreçte olursa olsun (bu kadarı olamaz) diyeceklerin ayaklarının altındaki tabanın kayacağı korkusu içinde istenilenleri bir bir uygulamaya zorlayacak, en azından susurak tasviye etmeye yarayacak.. sihirli formüller..” Öncelikle İktidarlarının en etkin yönetim kadroları, üyeleri ve seçmenlerine zorunluluk olarak dayatılan bu formüllerin gerekçelendirilmelerinde bugüne kadar hep başarılı olduğu tezi savunulsa da... Giderek sivil diktatoryal yapıya dönüşen, anayasal, yasal, hukuk devleti düzeni, insan hakları, demokrasinin işleyişi ile daha çok çatışan, her tür kirlenmenin, büyük kırılmaların yaşandığı boyutları görmezlikten geliniyor... HHH Kuşkusuz AKP’nin bunca yıl iktidarda kalmış kadrolarında çok deneyimli siyasetçilerin bu kadar üst üste gelen olumsuzlukları, kırılmaları görmediklerini söylemek gerçekçi olmaz. Bizden önce görmüş, kaygılanmış olsalar da siyasal, toplumsal sürükleniş içinde, onca deneyim ve birikimlerine karşın akışı durduramadıklarından kuşkumuz olmasın. İnsanlık, demokrasi, siyasi partiler, liderlikler, hele de sivil diktatoryal düzenlere geçişlerin tarihi bu türden akışın durdurulamadığı sayısız örnekler üzerinden yazılmıştır... En son AKP kadrolarının çok yakından kendilerince ders aldıkları Özal liderliğindeki gelişmeleri, belleklerimizde çok taze anımsarsak... İktidarda sistemin kuralı gereği yıpranmanın ardından çözümü Cumhurbaşkanlığı’na geçişte arayan ancak partisi üzerindeki yandaş başbakan kimliği seçimine karşın gücünü yitiren Özal örneği, besbelli öncelikle Başbakan Erdoğan’ı korkutuyor. ANAP ile AKP’nin geçmişi olmadan, dönem ittifakları içinde liberal ve siyasal İslam kimliklerine verilen ağırlıklarda farklılıklar olsa da algılanmada, hele de çok kolay kurdurulup büyütüldükleri gibi çok kolay dağıtılmaları, yerlerine benzer lider kimlikleri ile benzer partilerin taşınabilirliği olasılıkları çok yüksek olunca.. AKP içinde yükselmiş, dibe düşebilecek siyasetçiler için kaderini istese de istemese de Erdoğan’a bağlamak, daha bir kaçınılmaz, duygusal görünüyor.. Beklenmedik gelişmeleri, yakın günlerde çok daha çarpıcı gündemlerle tartışmak zorunda kalacağımıza göre, bugün yazımı, başlığımdaki eğitimin zorunlu adresi olarak imam hatiplerin gösterilmesi sorununa kaydırmak istiyorum... Siyaset oyunlarında süreçler, çok zikzaklı ülkemizde kabaca on yıllar üzerinden işlerken, eğitimdeki zikzaklar, yaz bozların olumsuz sonuçları gelecek kuşaklara yansıyor çünkü. Temel eğitimde bu yıl ortaöğretime geçiş sürecini yaşayan çocuklarımızın bir gelecek yılı daha yok. Ortak sınavların puanları 11 Haziran’da, yerleştirme puanları 7 Temmuz’da açıklancak. Puanı istediği okullara yetmeyen çok büyük büyük öğrenci grupları, eve en yakın okullara zorunlu olarak yerleştirilebilecek... Bakan Nabi Avcı’nın açıklamlarından olup biteni kavramak çok zor. Bildiğimiz Başbakan Erdoğan’ın “dindar ve kindar” gençlik yetiştirme amaçlı dört artı dörtlü sistemi dayattıkları. Pratiğinde her tür kamu kaynaklarından ayrıcalığın, hâlâ kâğıt üstünde meslek okulu görülen imam hatiplere verildiği. Sözde imam yetiştirme işlevli okullardan her meslekten insanı yetiştirme projesi dayatmasında işler arapsaçına dönünce sıra, sınavlı karmaşık yerleştirmeyle zorlamaya geldi. Paranız varsa sorun yok. Yoksa, sınavla piyangodan istediğiniz yere giremezseniz, buyrun imam hatiplere... ‘Bu dönemde yüksek faiz enflasyonu aşağı çekiyor’ u CHP’li Tanrıkulu’nun soru önergesini, Merkez Bankası Başkanı Başçı’nın değerlendirme notu ile cevaplayan Başbakan Yardımcısı Babacan, özetle “Enflasyon hedefini hükümet koyar, bu hedefe uygun kararları Merkez Bankası serbestçe alır” dedi. MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın sert eleştiriler yönelttiği Merkez Bankası ile ilgili soru önergesine, bankadan gelen değerlendirmeyle yanıt verdi. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı imzalı değerlendirmede, bankanın alacağı kararları doğrudan belirleme yetkisine sahip olduğu vurgulandı. Yanıtın Başçı’nın sunumu ile aynı güne denk gelmesi dikkati çekti. CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Başbakan Erdoğan’ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, “Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’na faiz politikası ile ilgili telkinde bulunulduğu ve baskı yapıldığı iddiaları doğru mudur” gibi sorular yöneltti. Babacan yanıtında, Başçı ile yardımcısı Mehmet Yörükoğlu’nun imzasıyla gönderilen değerlendirmeye yer verdi. Merkez Bankası’nın değerlendirmesinde, bankanın yasada belirtilen görevlerini yerine getirirken, bu amaçlara uygun kararları doğrudan kendisinin belirleme yetkisine (araç bağımsızlığına) sahip olduğu vurgulandı ve PPK’nin para politikasını ve araçlarını öncelikle fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmek temel amacına ulaşmak için belirlediğine işaret edildi. Değerlendirmede teknik açıklamalarda da bulunularak “Örneğin, faizlerin artırılması, tüketim ve yatırım harcamalarını azaltmak suretiyle toplam talebi sınırlayarak enflasyonu azaltıcı yönde etki yapmaktadır” denildi. Arınç: Başçı görevinin başında ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç, yarım puanlık faiz indiriminin ardından Başbakan Tayyip Erdoğan’ın sert eleştirilerine hedef olan Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı ile ilgili olarak “Merkez Bankası Başkanı görevinin başındadır. Merkez Bankası’nın bağımsızlığı esastır. Müdahale etme niyetinde değiliz. Herhangi bir hazırlığımız yok” ifadesini kullandı. Bakanlar Kurulu toplantısı sonrası açıklamalarda bulunan Arınç, gazetecilerin sorularını yanıtladı. Arınç, özetle şunları kaydetti: * Sayın Başbakanımızın faizlerin indirilmesine yönelik talepleri yeni değil. Bunları zaman zaman dile getiriyor. Faiz konusu, Merkez Bankası’nın görevlerinden sadece bir tanesi. Partinin kuruluşunda da hükümet beyannamesinde de Merkez Bankası’nın bağımsızlığı esastır. Bu ilkeden bugüne kadar şaşmadık, bundan sonra da şaşmaya niyetimiz yok. * Türkiye büyüme trendini mutlaka devam ettirecektir. Faizler diğer unsurlarla birlikte ele alınması gereken bir konudur. Merkez Bankası’na müdahale etme niyetinde değiliz, ancak şüphesiz faizlerin düşürülmesi halinde yatırımların daha da artacağını, dış yatırımlar ve içerideki müteşebbislerimizin çok daha iştahlı ve arzulu olacağını düşünüyoruz. Fed bu yıl faizleri değiştirmez Ekonomi Servisi ABD Merkez Bankası Fed’in gevşek para politikasını nasıl sonlandıracağı ve faizleri ne zaman yükselteceği konusu, Türkiye’de faizlerle ilgili tartışmaların bir boyutunu oluşturuyor. Fed faizleri yeniden bir çekim merkezi haline getirdikçe, krizdedünyaya, dolayısıyla Türkiye’ye akan kaynaklar suyunu çekecek ve daha istikrarlı ekonomilere kayacak. Bu süreç devam ederken Chicago Fed Başkanı Charles Evans, Fed’in faiz artırımının gelecek yıl, hatta 2016’dan ön ce yapılmayabileceğini söyledi. Evans, Merkez Bankası (TCMB) tarafından düzenlenen “Macro Workshop 2014”te yaptığı konuşmada, faiz artırımının büyük ölçüde enflasyonun göstereceği seyre bağlı olduğunu sözlerine ekledi. ABD’de enflasyon oranları, yüzde 2 olan yıllık hedefin altında seyrediyor. Evans, ABD’de herhangi bir faiz artırımının üzerinde düşünebilmek için, önce enflasyonun yüzde 2’ye çok daha yaklaşması gerektiğini düşünüyor. Çelik halat İtalya’dan şirket aldı Ekonomi Servisi Çelik Halat, İtalya merkezli Trafileria Del Lario (TDL)’yi 7.5 milyon Avro’ya aldı. Çelik Halat, finansal sıkıntı içinde bulunan İtalya merkezli, tasfiye halindeki TDL şirketinin, makineleri, altyapı tesisleri, marka, patentler ve aktiflerinin 7.5 milyon Avro’yu satın alınması için sözleşme imzaladı. Çelik Halat hisseleri haber sonrası yüzde 10.6 primle tavan fiyat olan 3.13 liraya yükseldi. Rus Alfa: Turkcell çıkmazı sürebilir u Turkcell’in hissedarları arasında yer alan Rus Alfa Group, Çukurova’ya ait Turkcell’de sahiplik sorunu bulunan paylarını geri alması durumunda şirketteki çıkmazın devam edebileceğini ileri sürdü. MOSKOVA (Reuters) Alfa Group’un telekom varlıklarını yöneten şirketin CEO’su Alexei Reznikovich: “Türkiye pazarı ilgimizi çekiyor ve kendimize iyi bir pay edinip geliştirebileceğimizi düşündüğümüz sürece bu pazarda olacağız. Eğer bir noktada böyle bir olasılığın olmadığını görürsek pragmatik davranarak ayrılırız” dedi. Reznikovich şunları söyledi: “Çukurova, TeliaSonera ve Alfa’nın olduğu geçmişteki yapıda karar almak oldukça güçtü ve bu nedenle pek de iyi olmayan şeyler yaşandı. Bir uzlaşıya varmak zordu. Çukurova hisselerini geri alırsa, aynı statüko devam edecek. Çok daha zor olacak. Eğer Çukurova ayrılırsa ve Telia ile kalırsak, kurumsal yönetişim sorunları çözülecek. Ancak tersi bir üçlü yapıda, bunların nasıl çözülebileceğini düşünemiyorum.” Hissedarlar arasındaki davalar nedeniyle Turkcell’in genel kurulları ve temettü dağıtımı yapılamıyor. Şirketi, SPK’nin atadığı üyeler yönetiyor. Turkcell’de Altimo’nun dolaylı yüzde 13.22 payı, Çukurova Grubu ile yüzde 13.8’lik payın sahipliği konusunda davası var. İngiltere Yüksek Mahkemesi kararına göre Çukurova’nın yüzde 13.8 payını geri alarak şirkette hissedar kalabilmesi için 24 Haziran tarihine kadar Altimo’ya 1.6 milyar dolar ödemesi gerekiyor. Türk basınına Japon yatırımı ‘Komşuyu terk etmedik kazandık’ 2009’da krizle sarsılan Yunanistan’da düşük kârlılığa rağmen yatırıma devam eden İstikbal, mağaza sayısını 19’a çıkardı PELİN ÜNKER ATİNA Boydak Grubu’na bağlı İstikbal Mobilya, Yunanistan’daki 18’inci ve 19’uncu mağazalarını başkent Atina’da açtı. Mağaza ve satış noktalarıyla beraber bu şehirde 7 mağazaya ulaşan şirketin hedefinde ise bu yıl yurtdışında toplam 30 mağaza açmak ve 160 milyon dolarlık ihracat yapmak var. Açılışta konuşan İstikbal Mobilya Yönetim Kurulu Başkanı Memduh Boydak, “Kimsenin Yunanistan’a yatırım yapmadığı kriz döneminde biz burada mağaza açtık. Düşük kâra tahammül ettik. Büyümemizin sırrı da burada yatıyor. Bir pazardan çıkmak kolay ama yeniden girmek çok zor” dedi. Boydak, yeni mağazaların etkisiyle geçen yıldan bu yana yüzde 30 büyüdüklerini belirtti. Memduh Boydak, Yunanistan’da kriz henüz bitmese de turizm sektöründeki gelişmelerin ümit verici olduğunu ifade ederek, “Otellerde 750 bin yatak kapasitesi var. Son beş yılda değiştirdiğimiz yatak sayısı 45 bin. Bunun içinde yeni oteller ve yenileme de var. Dolayısıyla daha gidilecek yol var” diye konuştu. İran’da 35 mağazaları bulunduğunu söyleyen Memduh Boydak, “İran’ın son dönemdeki devlet politikaları ciddi manada gümrük maliyetleri yükledi. İran’la ikili anlaşmamız var ancak Çin ile aynı vergi uygulanıyor. Bu nedenle 35 mağaza askıda” dedi. Boydak, Türkiye’nin yakın komşuları olan Ortadoğu, Kuzey Afrika, Rusya ve Orta Asya ülkelerinin dışında Batı Avrupa’yı da avantajlı bölgeler arasında gördüklerini, bu yıl içinde Fas’ta iki mağaza açacaklarını, Rusya’daki 50 milyon dolarlık yeni üretim tesislerini yakında faaliyete geçireceklerini, Washington’da mağaza açma çalışması yürüttüklerini dile getirdi. İstikbal’in Hamburg mağazası 31 Mayıs’ta açıldı. Memduh Boydak, İstikbal’in dünyanın en büyük 10 mobilya üreticisinden biri haline geldiğini belirterek “Ayrıca şu an Avrupa’nın en büyük mobilya üreticisi konumunda” dedi. Verdiği bilgiye göre, İstikbal’in yurtdışında 60 ülkede 300, yurtiçinde de 750 mağazası var. Sektördeki pazar payı yüzde 30. 145 milyon dolarlık ihracat rakamına ulaştı. Ekonomi Servisi Kitap, dergi, dijital medya, veritabanı hizmeti, radyo ve televizyon yayıncılığı ile ekonomik ve kültürel etkinlikler gibi alanlarda faaliyet gösteren Nikkei Grup, Türkiye’ye ilk adımını attı. Nikkei BP Başkan ve Üst Yöneticisi Kohei Osada ve MDG kurucusu Zafer Mutlu’nun katılımı ile İstanbul’da duyurulan satın alma neticesinde kurulan yeni şirketin ismi, NIKKEIMDG olarak belirlendi. Kohei Osadai, “NIKKEIMDG küresel ticaretimizi Türkiye üzerinden geliştirmemizi sağlayacak bir platform olarak görev yapacak” dedi. Zafer Mutlu da ortaklığın sinerji yaratmasını beklediklerini dile getirdi. ‘Merkez’e destek Memduh Boydak, son dönemde Başbakan Erdoğan ve Merkez Bankası arasında yaşanan faiz tartışmalarıyla ilgili de şöyle konuştu: “Türkiye bağımsız kurumlarla beraber ciddi mesafe kaydetti. İşadamı olarak düşük faiz elbette isteriz. Ancak bağımsız kurumun başındaki adamların bu kararı almasındaki küresel konjonktür nedir, düşük faiz söyleminin küresel konjonktürle ne kadar uyuştuğunu,Türkiye’nin ne kadar menfaatına olduğunu bilemeyiz. Bağımsız kurumlara gölge düşürülmemesi lazım.’ Kuzey Irak petrolüne alıcı yok Haber Merkezi Merkezi Irak yönetimi ile Kuzey Irak’taki bölgesel Kürt yönetimi arasında büyük bir çatışmaya sebep olan Kuzey Irak’ın petrolünde Erbil yönetiminin satış planı işe yaramadı. Ceyhan’dan yüklenen petrolün ilk sevkiyatı herhangi bir alıcının adresine yapılamadı. Yola çıkan United Leadership (SCF Aldan) isimli petrol tankeri 1 milyon varilin üzerinde petrolle Akdeniz’in ortasında kaldı. Gemi 20 Mayıs’ta Ceyhan’dan hareket etmişti. O gün Kürt yönetimi açılan ihaleye İtalya ve Almanya’dan teklif geldiğini açıklamıştı. Bağdat tepki göstermişti. Beyaz Saray da merkezi yönetimin onayı olmadan satışa destek vermediğini açıklamıştı. Avrupa’nın en büyüğü